Werknemers worden melkkoeien
PZC
Verzet tegen
opstand kostti
Ziyang de ko|
Tsunami-wezen erg in trek als
potentiële adoptiekinderen
PZC
Moord Van Gogh
voor Al Qaeda
alleen maar lastig
Intensieve 'menshouderij' toe aan herziening
18 januari 1955
dinsdag 18 januari 2005
door Jan Ruesink
Het bedrijfsleven gaat steeds
meer lijken op de intensie
ve veehouderij. Het personeel
wordt uitgemolken, het werk
wordt tot achter de komma ge
rationaliseerd en het personeel
wordt slechts geleid door dikke
handboeken en strikte regels.
Dat moet anders, vindt organi
satieadviseur Jaap Peters.
„Vind je het gek dat de meeste
werknemers niet tot hun 65ste
willen doorwerken, maar zo
snel mogelijk willen stoppen?
Mensen worden niet ziek van
hun werk, maar van de manier
waarop het georganiseerd is."
Volgens Peters gaat het bedrijfs
leven steeds meer lijken op de in
tensieve veehouderij. Alles staat
in dienst van de productie en
om die te maximaliseren wordt
het bedrijfsproces gerationali
seerd, teruggebracht tot kille cij
fertjes. „Intussen verzwakt de
werknemer. Een koe die veel
melk geeft, is vaak niet gezond.
Juist door de hoge output wordt
het dier verzwakt, want alle
energie gaat in de melkproduc
tie zitten en zo blijft er geen
energie meer over voor andere
levensfuncties. De mens wordt
een wegwerpartikel, net als de
zeug die wordt afgevoerd zodra
die minder biggen werpt dan
economisch rendabel is." De
landbouw heeft via varkenspest
en andere dierziektes de prijs
voor dit ziekmakende systeem
betaald, in het bedrijfsleven he
ten de uitwassen burnout, onte
vreden klanten en boekhoud
fraude. „Managers zien alleen
nog maar cijfers", zegt Peters.
„Maar als iets gemanipuleerd
kan worden, dan zijn het wel cij
fers." Peters is organisatieadvi
seur, partner van bureau Over-
mars in Zwammerdam en baar
de in 2003 opzien met het stuk
'de intensieve menshouderij',
dat gekroond werd tot de beste
managementcolumn van dat
jaar op internet. Om zijn betoog
eens uitvoerig op papier te zet
ten schreef hij het boek Intensie
ve Menshouderij, samen met Ju
dith Pouw, die óp Peters' co
lumn afstudeerde.Bedrijven lij
ken volgens Peters steeds meer
op intensieve veehouderijen
waar de mens alleen maar out
put moet leveren en verder een
wegwerpartikel is. „Ja, ABN
Amro moet weer eens een paar
duizend mensen preventief rui
men", sneert hij. „Niet dat de
achterblijvers te benijden zijn,
hoor. Ze zijn hamstertjes die
steeds sneller moeten lopen in
hun tredmolen."
In een tijd dat organisaties de
mond vol hebben van investeren
in personeel, komt zijn betoog
opmerkelijk en cynisch over.
„Er wordt wel geïnvesteerd in
werknemers, maar dat is in het
belang van het bedrijf. De men
sen worden robotjes, die alleen
maar de trucjes van het bedrijf
leren. Bij McDonald's kent ieder
een de handboeken uit zijn
hoofd, maar niemand weet er
iets van eten of koken. Het lei
dende thema bij McDonald's is:
hoe sluit ik het toeval uit. Mede
werkers worden zo kistkalve
ren, zonder bewegingsvrijheid.
In eallcenters worden mensen
via een soort puppy-training ge
programmeerd om bepaalde vra
gen te beantwoorden, maar in
houdelijk weten ze niets. Zelfs
wielrenners worden tegenwoor
dig per microfoon gedirigeerd
om wel of niet te ontsnappen.
Ze krijgen niet meer de kans om
zelf via schade en schande een
koersintuïtie te ontwikkelen."
Die trend tot rationalisering
ziet Peters in de thuiszorg, in
het onderwijs en ook bij de poli
tie. Men wordt steeds meer afge
rekend op cijfertjes. „Het gaat
dan niet meer om de veiligheid
op straat, maar om het halen
van de doelen. Als dat dan tot
ongewenste resultaten leidt,
gaan ze de puntentelling bijstel
len. Het oplossen van het ene
misdrijf scoort dan beter dan
het andere. Maar ook daar
wordt het niet veiliger van op
straat." Zo kweekt het bedrijfs
leven uitwisselbare, flexibele
mensen die steeds een ander
trucje leren maar vakinhoudelij
ke kennis ontberen, „Echte vak
mensen verdwijnen", zegt Pe
ters. „Vakmensen zijn in twee
opzichten eigenwijs. Ze weten
precies wanneer een machine on
derhoud behoeft, terwijl de leek
alleen het onderhoudsboekje
kan opslaan. Maar voor de he
dendaagse manager - zijn vak
mensen lastig, want ze hebben
een eigen mening. Ze hebben lie
ver eenvormige werknemers die
niet zelfstandig nadenken." Het
lozen van vakmensen is volgens
Peters op den duur desastreus.
Werknemers worden volgens
hem grijze muizen die niet meer
betrokken zijn bij de zaak en
evenmin hun gezonde verstand
gebruiken. Hij haalt het
voorbeeld van kwaliteitssyste
men aan. „Bedrijven werken
met dikke ISO-handboeken en
INK-modellen. Alles is tot in de
tails vastgelegd. Ze hebben bij
de woningcorporaties onder
zocht of dat werkte. Wat bleek?
De kwaliteit lééd er alleen maar
onder."
Peters beseft dat veel managers
de cijfertjes niet meer die over
heersende rol willen laten spe
len. Maar, zeggen ze dan, we
kunnen niet anders. „Toch kan
en moet het anders", zegt Pe
ters. „Een duurzamere manier
van produceren kan renderend
zijn. Ik ken landbouwers die
goed boeren door zich aan dat
systeem te onttrekken." In de in
dustrie noemt hij Gulpener Bier
als voorbeeld: „Het handhaaft
zich als winstgevende brouwer
temidden van de grote wereld
spelers en de directie spreekt
niet de taal van de gemiddelde
manager. Er werken nog vak
mensen die niet onderling uit
wisselbaar zijn. Ik wil de klok
niet terugdraaien en je hoeft de
grootschaligheid ook helemaal
niet af te schaffen, maar je kunt
als bedrijf veel meer doen om de
verbondenheid met de lokale ge
meenschap te vergroten, het vak
manschap te koesteren en varië
teit in je personeelsbestand op
te bouwen. Als ik dit verhaal
aan managers vertel, zeggen ze:
interessant. Heeft u daar ook
een checklist voor? GPD
Intensieve menshouderij, hoe
kwaliteit oplost in rationaliteit,
door Jaap Peters en Judith
Pouw, Scriptum Publishers,
19,95 euro.
door Erwin Tuil
Chinezen kunnen alle fou
ten van hun helden door
de vingers zien als een paar
van hun daden tot mythologi
sche proporties worden opge
blazen. Voor de gistermorgen
overleden vroegere partijse
cretaris-generaal Zhao
Ziyang (1919-2005) geldt dat
ook. Hij verzette zich in 1989
tegen militair ingrijpen tegen
de demonstrerende studenten
op het Plein van de Hemelse
Vrede in Peking.
De partijleiding, waar Zhao
deel van uitmaakte, was
bloednerveus geworden van
de studenten die hervormin
gen eisten. Probleem was ech
ter dat de partij verdeeld was
over de aanpak. Figuren rond
Jiang Zemin meenden dat al
leen het leger orde op zaken
kon stellen. Zhao behoorde
tot het kamp dat geloofde in
dialoog. Toen hij voelde dat
de demonstraties wel eens
bloedig de kop konden wor
den ingedrukt, smeekte hij de
studenten met tranen in zijn
ogen het plein te verlaten.
Naast hem liep de huidige pre
mier Wen Jiabao.
Toen het leger op 4 juni in
greep was het snel gedaan
met de carrière van Zhao. Hij
werd uit het Poltiburo gezet,
verloor al zijn officiële func
ties en kreeg huisarrest. Be
zoek mocht hij alleen ontvan
gen met toestemming van de
autoriteiten. De zoon van een
grondbezitter uit de provin
cie Henan sleet zijn dagen
daarna voornamelijk met het
verbeteren van zijn golfhandi-
cap. Officieel was Zhao toen
al begraven en gewist uit de
geschiedenisboeken. Het poli
tieke spel beheerste hij goed
genoeg om als beschermeling
van de grote Deng Xiaoping
door het leven te gaan. Een
positie die hij vooral lejj
ken had aan zijn econoirj
aanpak van de zuidelijk
vincie Szechuan, wan
landbouwproductie
de kortste keren speels
toenam. Die aanpak ov®
de Deng ervan dat kapit^
sche prikkels ook in Q
heel goed kunnen werka
haalde Zhao naar Pd
Zhao werd in 1979 lid va
politbureau en een jaar!
premier. Heel het 1
nu Zhao's 'Szechuan1,
moedigde in de stramreee
munistische staat „eiken
elk systeem, elke polilid
elke maatregel" aan j
productiekrachten kunna
muieren". Zhao's expeit
ten en pragmatische fe
mingen deden China's®
mische potentieel ontlui
Toch is de carrière vatii
niet helemaal schooi
wordt gezegd dat lijp
1989 zijn ij delheid finas
de met smeergeld. Bovft
had zijn opstelling in!
vooral te maken h
pogingen om verloren ei
terug te winnen. Er kan;
ter nauwelijks getwijfeld»
den aan de oprechte syi
thie van Zhao voor heil
nees communisme.
ge leeftijd trad hij toei(
Partij. Tijdens de Tweec;
reldoorlog vocht hij zij
zij met zijn vrouw Liang
tegen de Japanse b
de revolutie van 1949 k
de echte communistisch
rière die onderbroken)
door de ultralinkse u
van de Culturele Revé
die van 1966 tot 1976 huis
den in China. Met d
van Zhao lijkt pro-dei
tisch China hem vooral)
armen te hebben als vre
vende partijbaas in 1'
voorbeeld van de comma
sche partijbons met een?
selijk gezicht. GPD
De moordenaar van Theo van
Gogh en de leden van het Hof
stadnetwerk zijn in internatio
naal opzicht amateurs. Osama
bin Laden zal hen niet prijzen,
verwacht Loretta Napoleoni.
De Italiaanse econome, schrijf
ster van een boek over de finan
ciering van wereldwijd terroris
me, schetst een vijand die hon
derden miljarden euro's ter be
schikking heeft. „De vijand ge
dijt op conflict.
door Ferdi Schrooten
Een kwajongensstreek wil Lo
retta Napoleoni de moord
op Theo van Gogh niet noemen.
Maar internationaal is deze
daad van geringe betekenis.
„Al Qaeda heeft de aanslagen in
Madrid geprezen, de moord op
Van Gogh niet. Madrid was spec
taculair en met veel doden, over
al in Europa heerste angst. De
brute moord op Van Gogh heeft
enorme impact gehad in Neder
land, maar daarbuiten amper.
De moord op Van Gogh is voor
Bin Laden slechts een verspil
ling van middelen. Al Qaeda
heeft er alleen maar last van: cle
opsporing staat hier nu op
scherp." Napoleoni geldt na een
decennium onderzoek als expert
in de financiering van het we
reldwijde terrorisme. In haar
nieuwe boek NV Terreur
spreekt ze van een levend,
transnationaal conglomeraat
van organismen, gevormd door
kolonies van terreur die overal
om zich heen grijpen. In De NV
Terreur gaat wereldwijd 1500
miljard (anderhalf biljoen) dol-
•lar om. Meer clan tien keer de
Nederlandse rijksbegroting.
Verontrust
Terroristen verdienen hun geld
op tal van manieren. Ze persen
tegenstanders af, handelen in
drugs, wapens, auto's en men
sen. Eenmaal verworven fond
sen worden in onroerend goed
en legale bedrijven gestoken.
„Nederland, België en Luxem
burg zijn geliefd bij terroristen
'voor investering in onroerend
goed," zegt Napoleoni, in maart
voorzitter van een internationa
le conferentie in Madrid over
•terrorismefinanciering. Ze is
verontrust over de manier waar-
op terrorismegeld 'schoon' ver
diend wordt aan Europese en
Amerikaanse beurzen. Sterker
nog, er wordt belegd met terro
ristische voorkennis. Dat bleek
na de aanslagen van 11 septem
ber 2001 in de VS. Door beleg
gingen in goud en olie voor de
aanslagen, boekten terroristen
vele miljoenen euro winst. „Ze
parasiteren op onze systemen en
gebruiken die keihard." Arthur
Docters van Leeuwen, voorzit
ter van het Financieel Expertise
Centrum (FEC), deed Napoleo
ni's boek dit weekeinde af als
'stemmingmakerij'. De ander
half biljoen dollar is volgens
hem nergens op gebaseerd. „Die
meneer moet zijn huiswerk
doen," reageert Napoleoni op de
ex-baas van inlichtingendienst
BVD en de Autoriteit Financiële
Markten. De bedragen staan ge
woon in stukken van het Inter
nationaal Monetair Fonds en de
Verenigde Naties, zegt Napoleo
ni. „Deze man is niet de eerste
nationale terreurbestrijder die
het internationale overzicht
mist."
„Ze halen hier halen geld uit de
muur, kopen bedrijven op. Maar
wat weten wij van hawala?"
Met hawala - een vorm van in
formeel bankieren - worden
snel en veilig buiten het gewone
bankstelsel om grote sommen
geld rond gepompt. In het Wes
ten bestaat volgens haar ook
nauwelijks kennis van 'zakat',
de circa 2,5 procent die bij elke
transactie door een islamitische
bank als religieuze gift wordt af
gedragen. „Grote sommen daar
van worden voor sponsoring
van terrorisme gebruikt." De
VS hebben gekozen voor een kei
harde aanpak van terroristische
geldstromen. „Maar de speciale
wetgeving heeft vooralsnog al
leen maar geleid tot een vlucht
van terroristisch kapitaal naar
Europa", zegt Napoleoni. Zij
pleit dan ook dringend voor
nieuwe wetgeving in Europa.
Volgens Napoleoni was overi
gens de moord op Van Gogh niet
gebeurd als de Amerikanen Irak
niet waren binnengevallen."
GPD
Loretta Napoleoni: NV Terreur,
De nieuwe economie van de ter
reur. De Arbeiderspers, ISBN
9029538295.
door Stephen Brown
Sinds Azië op 26 december
door een tsunami getroffen
werd en duizenden kinderen
ouderloos achterbleven, worden
adoptiebureaus over de hele we
reld overspoeld met aanvragen.
Hulporganisaties drukken de
potentiële adoptieouders echter
onmiddellijk op het hart dat ze
wel eens teleurgesteld konden
worden.
„We hebben alleen in de afgelo
pen twee dagen al zo'n honderd
telefoontjes gehad", zegt Mar-
gret Josefsson van het Adviesbu
reau Adoptie in Zweden. Dit bu
reau plaatst relatief gezien de
meeste buitenlandse adoptiekin
deren ter wereld, het merendeel
afkomstig uit Azië.
De gevoelens van medeleven in
Zweden, het land dat door de
ramp waarschijnlijk honderden
burgers verloor, vinden hun
weerslag in het feit dat het aan
tal aanmeldingen om ook oude
re kinderen te adopteren enorm
is toegenomen. „Gewoonlijk ge
ven mensen de voorkeur aan jon
gere kinderen", vertelt Josefs
son. In Groot-Brittannië, waar
in vergelijking met andere
EU-lidstaten relatief weinig bui
tenlandse kinderen geadopteerd
worden, meldde de Hulplijn
Adoptie Buitenlandse Kinderen
een dat het aantal aanvragen
verviervoudigd was. Directrice
Gail Haworth: „Bijna iedereen
die ons belt doet dat in verband
met de tsunami."
Ondanks de enorme omvang
van de ramp - alleen al in Indo
nesië hebben waarschijnlijk
35.000 kinderen hun ouders ver
loren - wordt de potentiële adop
tieouders verteld dat de eisen
die aan adoptie gesteld worden,
onverminderd hoog blijven. Ook
blijft men er de voorkeur aan ge
ven om kinderen in eerste in
stantie in hun eigen gemeen
schap op te vangen. Regeringen
in Zuidoost Azië, hulporganisa
ties en liefdadigheidsinstellin
gen zeggen dat het onverstandig
is kinderen voor adoptie op te
geven, voordat met zekerheid is
vastgesteld dat de ouders zijn
overleden en ze niet door fami
lie of de lokale gemeenschap ge
holpen kunnen worden. „Het is
gedurende de huidige noodfase
onverstandig om kinderen te la
ten adopteren, vooral wanneer
mogelijke familieleden van de vele kinderen te achterhalen.
het om landen buiten het land
van afkomst gaat. Het is voor de
kinderen beter om bij familie ge
plaatst te worden, in een omge
ving waarmee ze bekend zijn",
benadrukt een woordvoerder
van de hulporganisatie Save the
Children. Het VN-kinderfonds
Unicef dringt aan op snelle
maatregelen voor de veiligheid
van de weeskinderen, omdat ille
gale adoptiebureaus, kinderpros-
titutiebendes en pedofielennet
werken op de loer liggen om mis
bruik te maken van de situatie.
„De huidige chaotische omstan
digheden zijn voor dit soort or
ganisaties ideaal", stelt directri
ce Carol Bellamy. Indonesië en
Sri Lanka, de twee meest getrof
fen landen, hebben voorlopig de
adoptie van tsunami-weeskinde
ren verboden. De Britse Associa
tie voor Adoptie waarschuwt
dat potentiële pleegouders van
wege 'enkele gewetenloos opere
rende individuen' op hun hoede
moeten zijn. „Ik weet dat men
sen die oprecht bezorgd zijn
over het welzijn van deze kinde
ren, de kinderhandel niet willen
stimuleren en dat zij weten dat
het voor de kinderen het beste is
binnen de eigen gemeenschap
ondergebracht te worden", zegt
directrice Felicity Collier.
Compassie
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken bracht van
wege de vele informatieaanvra
gen speciaal advies uit. Het mi
nisterie zegt de compassie van
de Amerikanen die zich opgeven
voor adoptie toe te juichen,
maar dat het nog maanden zal
duren voordat 'legale adop
tiekinderen' als zodanig geïden
tificeerd zijn.
Men adviseert de mensen hun
medeleven uit te drukken in do
naties, zodat hulporganisaties
ter plekke hun werk kunnen ver
richten.
Op de website Thailand Adoptie
wordt venneld dat de Thaise re
gering speciaal voor de tsuna-
mi-wezen een versnelde adoptie-
ATOOMENERGIE - De Sov
jet-Unie gaat vijf communisti
sche landen helpen bij de ont
wikkeling van atoomenergie
'voor vreedzaam gebruik'. In
ruil voor grondstoffen worden
in China, Polen, Tsjecho-Slo-
wakije, Roemenië en Oost-
Duitsland atoomzuilen ge
bouwd.
GELD WEG - Een aanstaand
bruidspaar uit Amsterdam
heeft zijn huwelijk voorlopig
uitgesteld, nadat de man zijn
portmonnee was verloren. Er
zat drieduizend gulden in, het
geld dat de twee met veel pijn
en moeite bij elkaar hadden ge
spaard om hun nieuwen:
in te richten. Op weg ui
meubelzaak ontdekte de
dat de portemonnee uil
zak verdwenen was.
VIJF MEI - De herdenkit
de militaire bevrijding
jaar geleden wordt pp ij
groots aangepakt. Werlj
hebben een vrije d
den. Er komt een grote»
van legereenheden bij hi
Wereld in Wageningen
de capitulatie werd gele
In de Nieuwe Kerk in Ai
dam spreken diverse
vertegenwoordigers ow
vrijding.
Srilankaanse wezen bedelen om snoepgoed in een school bij Kalmunai. Hulporganisaties hopen dat er
de komende tijd een rem wordt gezet op adoptie, omdat aangenomen wordt dat er minder wezen zijn
dan de laatste weken wordt beweerd. Overheden en organisaties moeten alles in het werk stellen om
foto Arko Datta/RTR
procedure zal gebruiken, maar
dan wel alleen voor de eigen be
volking. Adoptiemogelijkheden
voor het buitenland zullen van
wege de chaotische omstandig
heden nog wel even op zich la
ten wachten, schrijft men. „Dit
houdt niet in dat het adopteren
van Thaise kinderen onmogelijk
of onjuist is; het betekent
slechts dat het adoptieproces
door de ramp niet versneld of
vereenvoudigd zal worden", al
dus de website. De vreselijke
beelden van Sri Lankese, Indo
nesische en Thaise weeskinde
ren die het slachtoffer kunnen
worden van kinderprostitutie,
hebben geleid tot een groter be
wustzijn ten aanzien van wees
kinderen overal ter wereld, en
met name die in door aids ver
scheurde Afrikaanse landen.
„Men wordt zich over de hele
wereld bewust van de noden
van lunderen. Dat is een positie
ve ontwikkeling die voortkomt
uit deze vreselijke tragedie",
zegt Haworth, GPD/RTR
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-m - -
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax. (0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel, (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-m
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel, (0115)645769
Fax- (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mall; redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-m
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
accept'
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving
per maand: 19,95
per kwartaal: 58,00
per jaar: €222.50
Voor toezending per post geldlet
toeslag.
E mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maandvw
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% Bi»
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden u®
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener Nvt"
de Regelen voor het Advertentie»®
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00ui
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintj«>
Tel. (0113)315550
Fax, (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord-en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroers1'
Tel: (076)5312277
Fax:(076)5312274
Internet: www.pzc.nl/advertfit
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV
aan ons verstrekte gegevens hebben wii oo
(abonnementen)admim
(laten) informeren o\
i werkmaatschappijen van Wegener
informatie geen prijs stelt dan kunt
460 AA Goes.
aa "3
Behoort tot WGGGNGR
