Kans op bestand Atjeh neemt toe
Medewerkers Al Sistani vermoord
Macaber slot duikongeluk
Mark Thatcher bekent deels
schuld in couppoging Guinee
Rusland sluit grens
voor respectlozen
bin
n9n
uit
Onderzoek naar optreden Zweden na zeebeving
Indonesië reageert positief op oproep tot wapenstilstand van rebellen GAM
uroparlement
uil Oekraïne
als lid van EU
iraël en Rusland
issen crisis over
aketorder Syrië
Drama op door storm geteisterd Schots eiland
Sydney beperkt watergebruik
Brit hield gevaarlijke kaaiman
Vijftien nieuwe beren in Pyreneeën
België tobt met voordeeltje op jeeps
Oppositie wint verkiezing Abchazië
Atelier Da Vinei
gevonden in
klooster Florence
c£j
de Jonge Hoek van Dijke
vrijdag 14 januari 2005
redactie buitenland
STOCKHOLM - Een onafhanke-
Ijjke'burgercoinmissie' moet on-
Jerzoeken of de Zweedse rege-
jng «el adequaat heeft gerea-
JJd op de zeebeving in Azië
>6 december. Dat meldde de
Zweedse televisie gisteren.
Naar aanleiding van de ramp,
waardoor meer dan vijftig
Zweedse toeristen zijn omgeko
men, ligt de regering van pre
mier Persson zwaar onder vuur.
De regering heeft volgens de op
positie traag en afwachtend ge
reageerd op het natuurgeweld
in Zuid-Azië, waardoor hulp
aan de slachtoffers zou zijn ver
traagd.
De oppositie verwoordt daar
mee het gevoel dat leeft bij veel
Zweden, zo blijkt uit opiniepei
lingen.
Ook koning Carl Gustav liet
zich deze week kritisch uit over
het trage handelen van Perssons
kabinet. De populariteit van de
koning is na de ramp juist sterk
gestegen, bleek gisteren uit een
peiling. Een kwart van de onder
vraagden zei daarin dat hun ver
trouwen in de koning is toegeno
men. De 58-jarige vorst kreeg
veel waardering voor zijn toe
spraak tijdens een herdenkings
dienst voor de slachtoffers van
de tsunami in Zuid-Azië eerder
deze week. Daarin riep hij de
Zweden op om openhartig te
zijn over hun gevoelens.
ANP/DPA
pinnze redactie buitenland
BANDA ATJEH - De kans op
ten wapenstilstand in de Indone
sische provincie Atjeh groeit. Vi
ce-president Kalla zei gisteren
da! Jakarta zich zal inspannen
om een bestand tot stand te
irêngen. De uitspraak komt na
dat de rebellenbeweging GAM
de regering had opgeroepen zich
aan te sluiten bij het door de
JAM afgekondigde bestand.
TRAATSBURG - Het Euro-
eesParlement wil de deur wijd
penzetten voor Oekraïne. Het
larlement vraagt de EU-landen
lensiever samen te werken
-met het Oost-Europese land.
lekraïne moet op termijn kun-
toetreden tot de Europese
Inie.
ét parlement nam daartoe gis-
een resolutie aan. Bijna al-
leden stemden voor. Veel par-
8 inentariërs vroegen de EU-lan-
's lensnel de handel en visumver-
trekking te vergemakkelijken,
s ok willen zij een donorconfe-
ïtie voor het land.
let europarlement wil zo de
li ieuwe president Joesjtsjenko
reiken. De westers ge-
iënteerde politicus werd twee
dag gekozen na een
iranje revolutie'. Iiij was eer-
ïrbijna vergiftigd en met frau-
ileuze verkiezingen verslagen
irzijn op Rusland gerichte te-
Dstrever, premier Janoeko-
ANP
1AVTV - Israël en Rusland
jn hun best een crisis over
mogelijke leverantie van
sische raketten aan Israels
ilsvijand Syrië in te dammen,
ilgens de Russische minister
Buitenlandse Zaken, Ivan-
«zijn er geen wapenonderhan-
ilingen met Syrië gaande.
Ivanov hield de mogelijk-
iid van een transactie open
Ji eraan toe te voegen dat de-
!s toegestaan onder interna-
aale verdragen. De Ameri-
anse regering heeft gisteren
idelijk gemaakt dat het sanc-
zal instellen tegen Moskou
de leverantie doorgaat. Was-
agton herinnerde eraan dat
hè voorkomt op een Ameri-
lijst van landen die ter
ugroepen steunen,
ilsraëlische regering zag zich
1 afgelopen weken gedwongen
n uitweg te vinden uit een di-
amatiek dilemma. Zij stelt
ijs op goede betrekkingen met
fêhou, maar wilde aan de an-
re kant de Russen duidelijk
aken dat er van raketleveran-
s aan Syrië geen sprake kan
heeft belangstelling voor
aderne raketten voor de korte
stand van het type Iskander-E
S-X-26). Met hun bereik van
Q kilometer kunnen zij vanuit
"zuiden van Syrië vrijwel ie-
doel in Israël raken, met in-
van de atoomreactor in
ev-woestijn. GPD
Volgens de GAM is een bestand
noodzakelijk om de hulpverle
ning effectief te laten verlopen
in Atjeh, dat het zwaarst getrof
fen is door de gevolgen van de
zeebeving op tweede kerstdag.
In Indonesië kwamen meer dan
110.000 mensen om. Het totale
dodental van de ramp in
Zuid-Azië en Oost-Afrika ligt
op 163.000.
Minister Shihab van Welzijn rea
geerde vanuit Banda Atjeh ook
positief op het voorstel van de
Beweging Vrij Atjeh (GAM). Vol
gens hem is het tijd voor 'verzoe
ning'. De opstandelingen kon
digden kort na de beving een be
stand voor onbepaalde tijd af.
Al meer dan twee decennia
vecht de GAM voor een onafhan
kelijk Atjeh. De strijd kostte al
twaalfduizend mensen het le
ven.
De Indonesische regering begon
in mei 2003 een grote operatie te
gen de GAM. Tot de beving was
het gebied verboden voor buiten
landers. De GAM zegt er alles
aan te willen doen om het lijden
van het volk van Atjeh te beper
ken.
Een dag eerder beperkte Ja
karta nog de bewegingsvrijheid
van hulpverleners en journalis
ten in Atjeh.
Minister Djalil van Informatie
zei dat de maatregel hen moet
beschermen. Een woordvoerder
van de Verenigde Naties vreest
dat de maatregel de hulpstroom
kan verstoren.
Verlaten
Een opmerking van vice-presi
dent Kalla leidde tot nog meer
ophef. Hij zei dat buitenlandse
militairen binnen drie maanden
Atjeh moeten verlaten. Maar
zijn minister Wirajuda van Bui
tenlandse Zaken liet daarop we
ten dat buitenlandse militairen
welkom blijven. De VS sturen
admiraal Fargo naar Indonesië
om de zaak op te helderen.
Fargo moet uitzoeken waarom
beperkingen zijn opgelegd aan
Amerikaanse troepen. Zo moet
het vliegdekschip USS Abra
ham Lincoln verder uit de kust
van Atjeh gaan liggen. Het
schip speelt een belangrijke rol
bij de distributie van hulp.
Naast de VS stuurden ook onder
meer Australië, Japan en Frank
rijk militairen ter ondersteu
ning naar Atjeh.
Het Indonesische leger zendt
duizenden extra militairen naar
Atjeh om te helpen in het getrof
fen gebied waar malaria volgens
deskundigen tienduizenden men
sen het leven kan kosten als er
niet snel maatregelen worden ge
nomen.
Regen
De vele regen vormt ideale om
standigheden voor de malaria
mug om zich te vermeerderen in
het verwoeste gebied. Vandaag
beginnen de autoriteiten daar
om in en rond Banda Atjeh met
het ontsmetten van huizen en
tentenkampen. ANP/AFP/RTR
SOUTH UIST - Op het eiland South Uist ten westen van Schotland speelde zich
gisteren een drama af. Een familie kwam in een zware storm om het leven toen ze
langs de kust in hun auto (links) op weg waren naar hun huis (rechtsboven) toen ze
door de golven van de weg werden gespoeld en verdronken. De 36-jarige Archie
MacPherson, zijn vrouw en hun kinderen van 7 en 5 jaar, waren twee jaar geleden
vanuit Glasgow naar het eiland gekomen voor de rust. De ouders waren afkomstig
van South Uist en dachten daar hun kinderen veiliger op te kunnen laten groeien
dan in de grote stad. foto Andrew Milligan/EPA
van onze redactie buitenland
BAGDAD - Twee medewerkers
van de belangrijkste religieuze
leider van de sjiieten in Irak,
groot-ayattolah Ali al Sistani,
zijn vermoord. De aanslagen
hebben vermoedelijk tot doel
het sektarische conflict tussen
de Irakezen verder op te voeren
aan de vooravond van de omstre
den verkiezingen aan het eind
van deze maand.
Onbekenden schoten sjeik
Mahmoud al Madaen, zijn zoon
en vier lijfwachten dood, zei gis
teren een medewerker van Al
Sistani. Al Madaen is de verte
genwoordiger van de groot-aya
tollah in de soennitische stad
Salman Pak in de onrustige re
gio te zuiden van Bagdad. Het
tweede slachtoffer is Halim al
Mohaqeq. Die werkte in het kan
toor van Al Sistani in Najaf.
Volgens Iraakse functionarissen
maakt de reeks van aanslagen
gericht tegen sjiieten duidelijk
dat soennitische opstandelingen
beide geloofsgemeenschappen
tegen elkaar proberen op te zet
ten. Dat gebeurt vlak voor de
verkiezingen van 30 januari. De
sjiieten willen deze stembus
gang per se door laten gaan, ter
wijl soennieten al langer vragen
om uitstel.
Sjiieten vormen ongeveer 60 pro
cent van de bevolking en willen
hun meerderheid nu omzetten
in politieke macht. Al Sistani
heeft zijn zegen gegeven aan een
coalitie van voornamelijk sjiiti-
sche partijen, de Verenigde
Iraakse Alliantie. Dit blok
maakt een zeer goede kans om
als sterkste uit de verkiezingen
voor een interim-parlement te
voorschijn te komen.
Oneerlijk
Veel soennitische leiders noe
men het verkiezingsproces on
eerlijk. De kans is groot dat veel
soennieten niet gaan stemmen,
omdat het in veel soennitische
gebieden onrustig is. Opstande
lingen dreigen met aanslagen op
stembureaus en kiezers. Boven
dien doen bijna geen soenniti
sche partijen mee. Zij willen
eerst een eind aan het geweld.
De politiek leider van de Vere
nigde Iraakse Alliantie probeer
de de soennieten vorige week
nog gerust te stellen. Abdel Aziz
al Hakim beloofde hen dat ze
hoe dan ook vertegenwoordigd
zullen zijn in de nieuwe rege
ring. De soennieten (circa 20
procent van de bevolking) heb
ben de sjiieten altijd buiten de
politiek gesloten.
De Iraakse interim-premier Al-
lawi gaf deze week toe dat niet
in heel Irak verkiezingen kun
nen worden gehouden, omdat
het niet in het hele land veilig
is. De regeringen in Bagdad en
Washington houden desondanks
vast aan het doorgaan van de
stembusgang. Uitstel zou vol
gens hen een overwinning voor
de opstandelingen betekenen.
Irakezen in Nederland kunnen
voor de verkiezingen in Amster
dam, Rotterdam en Zwolle hun
stem uitbrengen. ANP/RTR
jgOfEelco van der Linden
PRETORIA - Bijna een week
'ang is Zuid-Afrika in de
greep geweest van een bizar
duikongeluk; Gisteren vond
®e apotheose plaats. Het
hchaam van een duiker en dal
vfan ce'i Australiër die de eer-
ste wilde bergen, kwamen aan
de oppervlakte vanuit een
d>ep\vatergrot in de Noord
Raap.
Pe 50-jarig Australische dui-
pSuave Shaw daalde afgelo-
|eu zaterdag in alle vroegte af
In het 271 meter diepe Boes-
pgat om het lijk te bergen
Van een jonge Zuid-Afrikaan-
Ê6duiker, die tien jaar geleden
in hetzelfde water omkwam.
Shaw had het in een duikpak
gestoken lijk van Deon Dreyer
vorig jaar oktober gezien toen
hij in Boesmansgat een wereld
diepterecord. vestigde.
Een team van acht duikers
stond Shaw bij. Het was de be
doeling dat zij het door Shaw
geborgen lichaam estafettege-
wijs naar de oppervlakte zou
den brengen. Maar Shaw bleef
langer weg dan de vijf minu
ten die hij ter beschikking
had.
Decompressie
Een collega probeerde de Au
straliër te zoeken, maar kwam
daarbij zelf bijna om, vanwege
problemen met decompressie.
Toen iedereen zich erbij had
neergelegd dat beide duikers
voor altijd waren verdwenen,
verschenen de twee lichamen
toch aan de oppervlakte. Ze
werden bijeen gehouden door
een lijn die Shaw aan het
lichaam van Dreyer had vast
gemaakt tijdens zijn recordpo
ging.
Alles kreeg een nog macabere
dimensie omdat de camera die
Shaw op zijn helm droeg heeft
vastgelegd wat er is gebeurd.
Te zien valt hoe Shaw precies
volgens plan bij het lijk aan
komt.
Shaw gaat steeds moeilijker
ademen en probeert weg te ko
men, maar hij raakt kennelijk
verstrikt in de lijn. GPD
door Eelco van der Linden
KAAPSTAD - Mark Thatcher
heeft gisteren in het Hoogge
rechtshof van Kaapstad een ge
deeltelijke schuldbekentenis af
gelegd over betrokkenheid bij
het voorbereiden van een coup
vorig jaar in het olierijke Equa
toriaal Guinee. Na betaling van
een boete mag Thatcher, de
zoon van de vroegere Britse pre
mier, Zuid-Afrika verlaten. Hij
stond sinds augustus onder huis
arrest.
Mark Thatcher werd vorig jaar
gearresteerd in Kaapstad we
gens overtreding van een wet
die huurlingenactiviteiten ver
biedt. Hij kwam weer vrij nadat
zijn moeder een borg had be
taald van 300.000 euro.
Thatcher heeft nu een akkoord
met justitie gesloten, waarbij hij
in ruil voor zijn bekentenis een
voorwaardelijke straf van vier
jaar krijgt en de keuze tussen
vijf jaar gevangenis of een boete
van 390.000 euro. Thatcher zal
betalen en vandaag Zuid-Afrika
verlaten om zich bij zijn vrouw
in de VS te voegen.
De 51-jarige Thatcher heeft toe
gegeven dat hij 'onachtzaam' is
geweest bij het investeren in een
helikopter waarvan hij dacht
dat die dienst zou doen als vlie
gende ambulance in Soedan. In
werkelijkheid diende de helikop
ter om de in Spanje in balling
schap levende rivaal van presi
dent Teodoro Obiang Nguema
Mbasogo van Equatoriaal Gui
nea, Severo Moto. in te vliegen.
Dit diende te gebeuren zodra
het een groep huurlingen van
Zuid-Afrikaanse en Britse natio
naliteit was gelukt om de presi
dent af te zetten.
Huurlingen
SYDNEY - De Australische metropool Sydney moet zijn
consumptie van water flink beperken om een gigantisch
tekort af te wenden. Onderzoekers hebben dat volgens
The Sydney Morning Herald gisteren bekendgemaakt.
De bewoners en bedrijven van Sydney moeten hun water
verbruik meer dan halveren, stellen de onderzoekers van
de Vereniging van Diensten voor Watervoorziening. Daar
voor is een radicaal andere benadering van de consump
tie van water nodig. De mensen moeten beseffen dat wa
ter een zeer schaars goed is geworden. ANP
EDINBURGH - Een 54-jarige Schotse huisvader heeft
van een rechter een berisping gekregen omdat hij een 1,2
meter lange brilkaaiman hield in zijn flat. Het gevaarlijke
reptiel is in beslag genomen. De man mag de komende
vijf jaar geen huisdieren hebben, zo meldde het dagblad
The Guardian gisteren.
Anthony Quinn kocht de kaaiman toen die ongeveer 30
centimeter lang was. Hij creëerde in zijn woonkamer een
stukje regenwoud voor zijn huisdier. Hij sloot een verwar
mingsapparaat aan en liet de kaaiman, uitgerust met ze
ventig vlijmscherpe tanden, rondzwemmen in een op
blaasbaar zwembadje. ANP
PARIJS - De komende drie jaar komen er vijftien niéuwe
beren naar de Pyreneeën, te beginnen met vijf vrouwtjes
dit jaar. Minister Lepeltier van Milieu van Frankrijk
heeft dat gisteren gezegd voor de televisie.
Zijn beslissing komt twee maanden nadat een jager de
vijftienjarige berin Cannelle doodschoot, naar zijn zeggen
uit zelfverdediging omdat hij ineens oog in oog kwam te
staan met het dier dat haar jong verdedigde. Maar het
was bekend dat de beer in de buurt was, en de jagers had
den daar niet mogen zijn. Cannelle was de laatste origine
le Pyrenese berin. ANP
BRUSSEL - In België krijgen de eigenaren van auto's, die
volgens tegenstanders milieuvervuilend en onveilig zijn,
onbedoeld een belastingdouceurtje. Minister van Financi
ën Reynders heeft volgens Vlaamse kranten gisteren laten
weten dat hij daar voorlopig niets aan kan doen.
De '4x4's' of 'SUV's' zijn in België nog overheersender in
het stradtbeeld dan in Nederland. Dat heeft alles te ma
ken met een fiscale truc. Wie een rekje laat plaatsen tus
sen de achterbank en de kofferruimte en afstand doet van
de armleuning op de achterbank, kan zijn reuzenauto la
ten inschrijven als 'lichte vrachtwagen'. Daardoor wordt
de luxejeep een stuk lager belast. ANP
SOECHOEMI - Sergej Bagapsj heeft de presidentsverkie7
zing in Abchazië gewonnen. Hij kreeg 90,1 procent van cle
stemmen. De presidentsverkiezing was een herhaling van
de stembusgang in oktober 2004.
Ook toen won Bagapsj, maar zijn overwinning werd door
de vertrekkende president en zijn voornaamste tegenstre
ver Chadzjimba niet erkend. GPD
door Remco Reidinq
MOSKOU - Geen respect voor
Rusland, dan ook geen visum.
Dat is de strekking van een wets
ontwerp dat het Russische parle
ment heeft aangenomen. Wie
geen respect toont voor Rus
land, de regering of de symbo
len van het land, kan voortaan
rekenen op een inreisverbod.
Volgens de nieuwe wet kunnen
buitenlanders worden gewei
gerd als ze de 'algemeen geac
cepteerde spirituele, culturele
en sociale waarden' van Rus
land geweld hebben aangedaan.
Welke 'overtredingen' daartoe
precies behoren, is onduidelijk.
De wet zou bedoeld zijn om de
nationale veiligheid van Rus
land te versterken. De vrees be
staat echter dat de maatregelen
leiden tot nieuwe drempels tus
sen het Oosten en het Westen.
Mensenrechtenorganisaties zijn
bang dat de wet kan worden ge
bruikt om critici van het rege
ringsbeleid te -weren. Volgens
een woordvoerder van Human
Rights Watch in Moskou geeft
de wet de regering de vrije hand
de grenzen te sluiten voor ieder
een die niet welkom is in Rus
land.
Drugsgebruikers en reizigers
met een infectieziekte zoals
hiv/aids onder de leden, komen
het land volgens de nieuwe wet
ook niet meer in. Op basis van
de huidige regels kunnen alleen
visa voor een langdurig verblijf
worden geweigerd, indien de vi
sumaanvrager niet kan aanto
nen dat deze niet is geïnfecteerd
met hiv. Woensdag bleek dat vol
gens een nieuwe studie Rusland
één miljoen inwoners telt met
hiv of aids. Dat is drie keer zo
veel dan het officiële aantal.
De nieuwe wet staat nog twee
behandelingen in het parlement
te wachten, voordat hij in wer
king kan treden. Als het zover
komt, dan kunnen de Russische
president Poetin, het parlement,
de regering of een rechtbank tot
een inreisverbod besluiten.
Een rechter moet beoordelen of
iemand de reputatie van Rus
land daadwerkelijk schade
heeft berokkend. GPD
FLORENCE - Italiaanse histori
ci hebben een atelier van Leo
nardo da Vinei aangetroffen in
een afgesloten dependance van
een klooster in Florence.
Het gaat om het klooster Santis-
sima Annunziata, waar de mees
ter geruime tijd heeft verbleven,
aldus een van de historici. Zij
zijn zeker van hun zaak. Er zijn
fresco's van vogels gevonden die
zij aan het genie (1452-1519) toe
schrijven. AFP
Mark Thatcher verlaat zijn woning in Kaapstad na de uitspraak.
foto Howard Burditt/RTR
Het brein achter de coup was de
Brit Simon Mann, een goede
vriend en buurman van
Thatcher in Kaapstad, met een
verleden als ondernemer in de
wereld van huurlingen. Mann
werd vorig jaar in Zimbabwe op
het vliegveld van Harare gear
resteerd samen met 67 mannen.
Mann is inmiddels veroordeeld
tot zeven jaar cel vanwege een
poging wapens aan te schaffen
die bestemd waren voor de coup
poging.
Eerder was in Equatoriaal Gui
nea de Zuid-Afrikaan Nick du
Toit gearresteerd. Bewezen
werd geacht dat hij de leider
was van een vooruitgestuurde
groep van coupplegers waartoe
ook zeven Zuid-Afrikanen en
zes Armeniërs behoorden. Du
Toit werd veroordeeld tot 34
jaar gevangenisstraf. GPD
Advertentie
EXTRA
BIJMEUBELEN!
vraag naar de voorwaarden.
modern living easy living
Schouwersweg 7 Heinkenszand 0113 561482 www.binnenuit.nl
