Een stem in Jeruzalem telt extra
Monddoekjes kunnen nog
niet worden opgeruimd
PZC
Aandacht voor Azië
stort Soedanezen in
nieuwe vergetelheid
Strijd in getroffen
provincie Atjeh gaat
onverminderd door
Palestijnse kiezers laten Israël weten dat ze bestaan
10 januari 1955
maandag 10januari 2005
door Ad Bloemendaal
Achmed Tamimi geeft het op.
Het hoofdpostkantoor in de
Jeruzalemse Salah Edinstraat
is het vierde waar hij probeert
j zijn stem uit te brengen voor de
Palestijnse presidentsverkie
zing, en opnieuw heeft hij te ho
ren gekregen dat zijn naam niet
geregistreerd staat.
De vijftigjarige onderwijzer uit
Beit Hanina, net binnen de door
Israël getrokken gemeente
grens, kan nu alleen nog buiten
de stad stemmen. Maar hij heeft
geen tijd meer.
..Jammer. Ik had graag op
j Aboe-Mazen gestemd. Dat is
voor ons de beste man", zegt hij.
j Nu kan hij weinig anders doen
dan voor de vierde keer een
klacht indienen bij de Europese
verkiezingswaarnemers die bij
de ingang van de Jeruzalemse
postkantoren de zaak in de ga-
ten houden. Hij heeft immers
1 een officiële oproep waarin
staat dat hij in Jeruzalem kan
stemmen.
Het is niet de eerste klacht die
de waarnemers ontvangen. „De
verwarring is enorm", zegt Mar
tin Holter, die toezicht houdt
i namens een Noorse humanitai
re organisatie. Hij zegt dat ge
ruchten de ronde doen dat verte-
genwoordigers van de Israëli-
sche veiligheidsdienst in en
rond de postkantoren actief
zijn. Ze zouden bij wijze van in
timidatie foto's maken van Pa-
lestijnen die hun stem uitbren
gen. Zelf gezien heeft hij het
niet en het verhaal lijkt onwaar
schijnlijk.
1 Spandoek
I De pers heeft geen toegang tot
I het postkantoor, maar een blik
I door het raam toont een vrijwel
verlaten hal, met zich vervelen-
1 de ambtenaren. Zelfs de Israëli
sche rechtse actievoerders, die
hadden gedreigd massaal in de
rij te gaan staan om het stem-
1 men door Palestij nen te vertra-
1 gen, laten het afweten. Een
groepje van tien betogers, dooi
de politie naar een zijstraat ge
dirigeerd, staat zwijgend achter
een spandoek met de tekst 'Stie
kem verdelen ze Jeruzalem'.
Minder dan zesduizend Pales-
tijnen mogen in Oost-Jeruzalem
hun stem uitbrengen. De overi
ge 120.000 kiesgerechtigden
moeten naar stembureaus bui
ten de stad, en de meesten heb
ben weinig zin in die reis. Israël
ontkent dat het zich met de re
gistratie van kiezers in
Oost-Jeruzalem heeft bemoeid
en schuift de schuld voor de ver
warring op het Palestijnse Be
stuur.
Brievenbus
Net als in 1996 kan in
Oost-Jeruzalem alleen worden
gestemd in vijf postkantoren.
Kiezers moeten daar hun inge
vulde stembiljet in een envelop
pe doen en die in een gewone
brievenbus deponeren, zodat Is
raël kan volhouden dat in het
omstreden stadsdeel geen echte
stembussen staan opgesteld.
Zo leeg als het is in het hoofd
postkantoor, zo vol staat het
buiten met pers en nieuwsgieri
gen. Iedere Palestijn die het kan
toor verlaat met een in moeilijk
afwasbare inkt gedoopte duim -
het bewijs dat hij heeft gestemd
- wordt uitgebreid onder
vraagd.
De 24-jarige kok Mohammed
Ata ('sorry, zo heet ik echt' - het
is ook de naam van één van de
kapers van 11 september 2001),
zegt te hopen dat Israël
Aboe-Mazen (Machmoud Ab
bas) een eerlijke kans zal geven.
„Hij heeft vanaf het begin sa
mengewerkt met Jasser Arafat
en ik weet zeker dat hij er alles
aan zal doen om orde op zaken
te stellen in Palestina. Ik hoop
dat hij dezelfde weg zal bewan
delen als Arafat en ons vrede
zal brengen."
Net als elders in de Palestijnse
gebieden twijfelt men er in
Oost-Jeruzalem niet aan dat Ab
bas de verkiezing met over
macht gaat winnen. Hij is im
mers cle officiële kandidaat van
Fatah, cle grootste nationalisti
sche beweging. Maar voor som
migen vertegenwoordigt Fatah
te zeer de gevestigde orde. „Het
is niet goed dat één groep alle
door Opheera McDoom
Hashim Khalil Osman zit
in zijn met plastic opge
kalefaterde hut. Hij is een
van de honderdduizenden
Soedanezen die de conflicten
in het zuiden en westen of de
extreme armoede in het oos
ten van het land ontvlucht
ten.
Osman hoopt dat er hulp op
komst is om de misère in de
sloppenwijken van Khartoem
te verlichten. Maar dag in
dag uit wordt hij teleurge
steld. De opvangkampen in
de hoofdstad van een van de
armste landen ter wereld wor
den zelden bezocht door hulp
organisaties. Vooral nu alle
aandacht van de wereld uit
gaat naar de gevolgen van de
zeebeving, lijkt Soedan vol
strekt vergeten.
Osman kwam naar de Soeda-
nese hoofdstad om een baan
te vinden, maar had geen suc
ces. Vanwege de hoge werk
loosheid, de torenhoge huren
en de discriminatie tegen
niet-Arabisehe stammen,
werd hij gedwongen het cen
trum van de stad te verlaten
en zijn heil te zoeken in vluch
telingenkamp Mayo.
Zijn leven werd nog zwaar
der toen zijn woning op een
ochtend door bulldozers ver
nietigd werd. „Niemand wil
de naar ons luisteren en we
konden nergens heen." Alle
inwoners van het kamp ko
men met dezelfde verhalen
over overheidsdienaren die
hun huizen vernielen. De re
gering van Soedan zegt dat
de krotten geen bouwvergun
ning hebben en onveilig zijn.
Het plan is om alle krotten te
slopen en er goede woningen
te bouwen.
Minister van Binnenlandse
Zaken Abdel Rahim Moham
med Hoessein zegt dat er
geen woningen vernietigd zul
len worden als er geen alter
natief voorhanden is, maai
de vluchtelingen waren niet
van te voren gewaarschuwd
en leven nog steeds in de ruï
nes die overbleven. Volgens
een recent rapport van de VN
is dit ook bij de andere kam
pen aan de rand van Khar
toem het geval.
In Sareha en Sahileen wer
den alle 4.500 huizen met de
grond gelijk gemaakt, en
geen van de bewoners - de
meesten afkomstig uit het zui
den - kreeg een stukje land
aangeboden. Door dit beleid
zijn ondertussen 250.000 men
sen dakloos geraakt. En be
halve een paar roestige water
pompen is er geen enkel te
ken dat vluchtelingenorgani
saties cle mensen te hulp
schieten. Het conflict in Dar-
foer, in het westen van Soe
dan dat begin 2003 ontbrand
de, bracht daarentegen een
enorme stroom aan hulpac
ties op gang.
Hulp
Sommige organisaties, waar
onder de EU, weigeren hulp
te verlenen aan het noorden,
totdat de vredesovereen
komst is ondertekend en de
meer dan twintig jaar duren
de burgeroorlog in het zuiden
daadwerkelijk beëindigd is.
Veel Soedanezen die het zui
den ontvluchtten, gaan naar
het noorden van het land in
plaats van het over de grens
te zoeken, waar ze officieel
als vluchteling geregistreerd
zouden worden en wél hulp
zouden ontvangen. In Khar
toem zijn ze een vergeten
groep, benadrukt Younis Da-
woud Moussa die werkt voor
een door de overheid gesubsi
dieerd project dat in de be
hoeften van de kampen moet
voorzien. „De meeste hulpor
ganisaties zitten in Darfoer
en een enkele in het zuiden
vanwege de vredesovereen
komst In Khartoem gebeurt
niets."
Nu al keren velen terug naar
het zuiden, waar in de meeste
gebieden een wapenstilstand
geldt. Hoesam Bashir van de
Soedanese Organisatie voor
Mensenrechten wijst op de ga
veren, omdat grote gebieden
nog vol mijnen liggen. Ex
perts zeggen dat het nog ja
ren kan duren voordat de
landbouwgrond weer veilig
is, omdat beide partijen wei
geren te zeggen waar de land
mijnen precies liggen. GPD
Een Palestijn brengt zijn stem uit in Oost-Jeruzalem.
macht in handen heeft. De Fa-
tah-leiders hebben te veel fou
ten gemaakt", zegt Issa Tarik
(65), een gepensioneerd inge
nieur. „Ze zijn alleen goed voor
zichzelf, niet voor het volk.
Aboe-Mazen is misschien de
beste kandidaat voor Israël,
maar mijn stem gaat naar Moe-
stafa Barghouti. Ik wil verande
ring." Barghouti, onafhankelij
ke kandidaat van links, staat op
afstand tweede in de peilingen.
Veel stemmers willen door te
stemmen in Oost-Jeruzalem Is
raël laten zien dat het stadsdeel
Palestijns is.
„We bestaan nog steeds, en dat
moet Israël weten", zegt Adli
Izhiman (52), eigenaar van thee
salon El Dorado. Maar zijn over
buurman Omar Shalabi (34),
die een fotowinkel drijft, be
hoort tot de meerderheid die
niet stemt.
„Dit is niet serieus. De wereld
en een deel van de Palestijnen
spelen een spelletje met ons. k
ben twintig jaar actief geweest
in Fatah, maar ik heb er niets
foto Pavel Wolberg/EPA
aan gehad. De verkiezing kan
geen verandering opleveren
want de Amerikanen steunen Is
raël door dik en dun. Wat
Sharon ook doet, de wereld
staat achter hem. Aboe-Mazen,
Barghouti of Harnas, het maakt
allemaal niets uit. Alleen God
kan ons helpen. Dus waarom
zou ik stemmen?" GPD
Een inwoner van Banda Atjeh zoekt tussen het puin naar familieleden en bruikbare eigendommen.
Als door een wonder zijn de mos
keeën in het noorden van gods
vruchtige Atjeh in noord-Suma-
tera groteyideels gespaard voor
het vernietigende geweld van
het water. Atjeh, het zwaarst ge
troffen door de tsunami van
tweede kerstdag, bergt nog
steeds lijken en ruimt puin.
door Theo Haerkens
In de Ulele, een middenklasse
wijk aan het strand van Ban
da Atjeh, de hoofdstad van de
gelijknamige Indonesische pro
vincie, graaft Kiki met blote
handen in het puin. Verbeten
slaat de tengere man de restan
ten van zijn huis met een blok
hout in kleinere brokken, die hij
samen met zijn zwager Gusti
verwijdert.
„Dit is mijn huis", zegt Kiki,
zijn tranen verbijtend. Een stuk
muur ligt op het geplette spiraal
van een blauw bed met goud
kleurige knoppen. Samen met
zijn zwager en een paar anderen
doorzoekt hij cle puinhoop die
nergens hoger is dan een meter.
Kiki en Gusti verloren elk twee
kinderen tussen de negen jaar
en drie maanden oud. Zij zijn
niet teruggevonden, evenmin als
hun echtgenotes en de andere le
den van de familie die in de
wijk bij elkaar woonden. „We
hadden 1154 familieleden, nu
zijn het er nog 284", rekent Kiki
voor. Gusti gaat stug voort met
het werk, maar als hij even op
kijkt, is het net alsof hij zijn ver
nietigde wereld voor het eerst
ziet. „Allah", kreunt hij en
barst in snikken uit, de handen
ten hemel geheven.
De muur van water, hoger dan
de kokospalmen, vernielde in
vijftien minuten wat mensen
handen in tientallen jaren op
bouwden. Weinig bleek bestand
tegen de ziedende zee, die nu on
der de felle tropenzon weer zo
onschuldig kabbelt. Alleen een
schooltje, enkele uit beton opge
trokken grote huizen en een vier
tal moskeeën in de buurt staan
nog overeind, al missen ze mu
ren en delen daarvan.
Ook de dominante Baturrach-
man moskee, die de Nederlan
ders in 1879 als zoenoffer voor
de weerbarstige bevolking
bouwden, is alweer in gebruik.
Zij het dat voor de rituele was
sing voor het vrijdaggebed een
oliedrum moet worden ge
bruikt.
Tussen de brokken puin, meest
al kleiner dan een vierkante me
ter, bevinden zich de sporen van
eerder leven: een radio, een af-
druiprekje, een lepel, een kinder
schoentje. Maar verder is er
niets meer. Zelfs geen katten of
kippen. „Dit is nog goed",
meent één van de jongens die
met Gusti en Kiki door het puin
zoeken: een bloem van blauw
glas heeft de tsunami doorstaan.
Elders zoeken ook anderen fami
lieleden, vrienden, huisraad of
bruikbaar materiaal. Razi Yous-
suf duwt zijn met modder bedek
te bromfiets door de straat. Op
het zadel balanceert een net zo
smerige televisie. Twee jongens
met monddoekjes houden hem
in balans.
Youssuf verloor negen familiele
den tijdens de ramp en zit nu in
een vluchtelingenkamp. Hij
heeft niets meer en hoopt dat de
spullen nog iets waard blijken.
Overal scharrelen mensen door
het puin en de rommel. Vrijwilli
gers, ook uit andere delen van
van onze redactie buitenland
Al jaren klinkt de roep om
onafhankelijkheid in
Atjeh, de door de tsunami
zwaar getroffen meest noor
delijke provincie van Indone
sië. De bevolking is teleurge
steld in de regering in Ja
karta die keer op keer belof
ten niet nakomt.
Gematigde Atjeh'ers streven
naar onafhankelijkheid via
een referendum en overleg.
Maar het geduld van de extre
mistische moslimorganisatie
GAM (Beweging voor Vrij
Atjeh) is al enige tijd op; zij
strijdt op harde wijze voor
'merdeka' (vrijheid).
Ondanks de natuurramp gaat
de strijd tussen de rebellen
van het GAM en de soldaten
van het Indonesische leger ge
woon door.
Aanvankelijk beweerden bei
de partijen tijdelijk de wa
pens te zullen neerleggen om
slachtoffers te helpen.
Maar een woordvoerder van
Defensie in Jakarta bevestig
de vorige week dat tweeder
de van de 40.000 militairen
in Atjeh voor de hulpverle
ning is ingezet; de rest houdt
zich bezig met operaties te
gen de rebellen.
De balsturige provincie
vroeg in 1999 - in navolging
van Oost-Timor - een referen
dum aan om te stemmen over
onafhankelijkheid. De Indo
nesische regering en de GAM
begonnen daarop met onder
handelingen, die drie jaar la
ter tot een vredesakkoord
leidden.
Tegenwerking
Maar vervolgens begonnen
beide partijen elkaar van al
lerlei tegenwerking te be
schuldigingen en de Indonesi
sche regering staakte verdere
onderhandelingen.
In 2003 laaide het conflict
weer op en begon een troepen
macht van 50.000 militairen
aan een grootscheeps offen
sief in Atjeh.
De GAM voert al bijna dertig
jaar een verbeten guerrilla
tegen het Indonesische leger.
Dat strookt met de traditie
waarin verzetsstrijders rond
de eeuwwisseling tientallen
jaren de Nederlandse over
heersers bevochten en niet
lang na de Indonesische onaf
hankelijkheid de wapens op
pakten tegen president Soe-
karno en daarna tegen diens
opvolger Soeharto.
Twee kanten
Dreiging en geweld komen
van twee kanten. In de jaren
negentig hield het Indone
sische leger beestachtig hun
om separatistische tendensen
de kop in te drukken, maar
het tegendeel lijkt bereikt
Volgens mensenrechtenorga
nisaties zijn toen meer dan
tweeduizend mensen omge
bracht, niet zelden nadat ze
waren gemarteld.
De eerste democratisch geko
zen president van Indonesië.
Abdurrahman Wahid, heeft
de Atjeh'ers - die overigens!
massaal de stembus meden-
ook al tegen zich in het har-i
nas gejaagd.
Hij zou zich persoonlijk be-l
zighouden met de netelige
kwestie die het voortbestaan
van de republiek raakt. Akj
Atjeh onafhankelijk wordl,
valt het land uiteen, zo wordt
in de hoofdstad Jakarta ge
vreesd.
Het pronkstuk van Atjeh, de
Baiturrahman-moskee die
prominent en fonkelend wil
in het hart van de provincie-i
hoofdstad Banda Atjeh staat,l
werd door de Nederlanders j
als zoenoffer gebouwd tij
dens de Atjeh-oorlog (1873-j
1884) in 1883.
De moskee is nu een van de
weinige gebouwen in Atjel
die - zij het gehavend - na de
vloedgolf van de tweede
kerstdag nog overeind s
GPD
CULTUURFONDS - De ge
meenteraad van! Vlissingen
heeft besloten om binnenkort
een Cultuurfonds en een Cultu
rele Raad aan te stellen.
WEDEROPBOUW - De weder
opbouw van Sint-Philipsland
is zo goed als voltooid. Er zijn
reeds 59 verwoeste huizen ver
vangen, zestien krotwoningen
staan in de wacht. De Anna Ja-
cobapolder kreeg er twaalf wo
ningen en drie boerderijen bij.
De volgende stap is de bouw
van een gemeentehuis. Het ge
meentebes tuur huist nu in een
houten gebouw, een geschenk
van adoptiegemeente Delden.
HANDGRANAAT - Door,)
ontplofte handgranaat in een
bioscoop in Ancona, Italië,j
werden twee mensen gedooi
en raakten er veertig gewond.
VOETBALREL - De voetbal
wedstrijd tussen Feyenoorda
NEC hep uit op een rel. Het pa
bliek rende het veld op, omds
ze een beslissing.' van fl
scheidsrechter onterecht vor-i
De politie greep in. De woede
de suporters gingen vervolge
naar de kleedkamers en
gen een ruit in. Spelers va
NEC gooiden in reactie daais
kopjes door het raam naar 4
joelende menigte.
«SgsSHi
foto Phil Nijhuis/GPD
Indonesië, en soldaten zoeken
naar lijken. De militairen zijn
nog steeds zwaar bewapend. De
afscheidingsbeweging GAM is
immers actief in dit gebied.
„Wij bewaken de gereedschap
pen", glimlacht een jonge sol
daat, die in de schaduw van een
boom toezicht houdt. Het waait
en de geur van de dood, die gro
te delen van de stad de afgelo
pen week in zijn greep had, is
verwaaid. Maar degenen die de
lijken bergen, kunnen hun gas
masker-s en monddoekjes nog
niet opruimen. Geroutineerd en
zonder enig ceremonieel dragen
jonge soldaten 'pakketten' sa
mengebonden landbouwplastic,
gele lijkzakken of stukken vloer
kleed naar de kant van de weg.
Bordje
Een vrachtwagen komt later in
de middag langs om ze in te la
den. Aan een boom is een bordje
gespijkerd dat de vondst op dit
perceel land meldt: één dode
man, twee vrouwen (zwanger),
twee peuters, drie wat oudere
jongens en nog eens twee man
nen en een vrouw: 'Alstublieft
meenemen'. GPD
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax, (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax, (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 19,95 n.v.t
per kwartaal: 58,00 60,25
per jaar: €222.50 226,50
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor M
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice.
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevW
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volg?5
de Regelen voor het Advertentieweten
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16,00 tot 18.00 uur
Tel. (0113) 315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerendg«-
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
Ai.pzc.nl/adverteren
at Wegener-concern. Det®*'
d dat wordt gebruikt voo'Cj
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen
(abonnemomen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienstop WF
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij:"/'
'ce, Postbus 314460 AA Goes.
Behoo rt tot W G G G N G R
