PZC
Hij is zó bang geweest
Het platleggen van internetsites is meer dan baldadigheid
De ouders van
Theo van Gogh
27
zaterdag 8 januari 2005
De woonkamer van de Wassenaar-
se villa biedt een weidse blik op
de grote vijver van park De Paauw. In
het water, omzoomd door eeuwenou
de bomen, zwemt een eenzame zwaan.
In de hal tikt kalm een Franse comtoi-
seklok.
Het ouderlijk huis van de op 2 novem
ber in Amsterdam vermoorde Theo
van Gogh straalt door de gecombineer
de inrichting van antieke en moderne
spullen een plezierige, warme sfeer
uit. Theo's ouders, Johan van Gogh
(82) en Anneke van Gogh-Vonhoff
(68), hebben sinds die november-
ochtend een loodzware tijd achter de
rug. Al direct na de moord blijkt dat
de familie op een enorme informatie
achterstand staat. Als de persbureaus
Theo's dood allang hebben gemeld, is
de familie nog steeds naarstig aan het
telefoneren om dit bericht van offi
ciële zijde bevestigd te krijgen.
„Wat mij van alles het meest heeft
aangegrepen, is dat hij daar zo lang
op de straat heeft gelegen", zegt me
vrouw Van Gogh. „Dat heeft van ne
gen tot vier geduurd. Ik had zo het ge
voel: dan is hij zo alleen daar. En de
manier waarop hij is vermoord natuur
lijk, dat maakt je woedend. Hij is zó
bang geweest."
Meneer Van Gogh: „Die laatste mo
menten. In de krant stond dat hij om
genade heeft geroepen. Dat raakte mij
enorm."
Mevrouw Van Gogh: „'Genade, gena
de, doe het niet', riep Theo."
Foto
Over de niets verhullende foto van
hun vermoorde zoon, liggend op
straat met twee messen in zijn lijf ge
stoken, de dag na de moord in De Tele
graaf, hebben ze gemengde gevoelens.
Meneer Van Gogh: „Ik vond het niet
kies om te publiceren."
Mevrouw Van Gogh: „Ook al klinkt
het misschien raar, het was ook wel
erg ontroerend om te zien hoe hij erbij
lag, als een kind. Wij hebben die foto
gezien in Propria Cures, het studen
tenblad waar hij vroeger voor schreef.
Mensen zeiden tegen ons: 'Daar moet
je niet naar kijken'. Dat vond ik niet.
Je komt het toch tegen, dat wil ik niet
uit de weg gaan. Onze dochters wil
den niks zien. Wij hebben alles gezien,
alles gelezen, ik heb ook alles uitge
knipt. Dat moet goed geordend wor
den. Dat is ook een manier van verwer
ken. Je moet dit met open vizier onder
ogen willen zien, zodat het reëel
wordt."
De demonstratie, waarvoor twintig
duizend mensen diezelfde avond op
de Dam bijeenkwamen, heeft hen
goed gedaan. Bij velen maakte de cre
matieplechtigheid diepe indruk, ook
de nuchterheid waarmee de moeder
van de vermoorde filmmaker belang
rijke zaken onderstreepte/
Mevrouw Van Gogh: „Dit moesten we
voor Theo doen. We konden hem toch
niet laten zakken. Het was heel van
zelfsprekend. We zijn natuurlijk ook
eën heel verbale familie. Er werd al
tijd gesproken aan tafel. Ik weet dat
Theo dit prettig had gevonden. Zelf
sprak hij ook vaak op begrafenissen.
Dat kon hij erg goed."
Met de rechtstreekse televisie-uitzen
ding van de crematieplechtigheid had
de familie geen moeite.
Mevrouw Van Gogh: „Daardoor kon
ik ook uitspraken doen over Hirsi Ali
en minister Verdonk. En laat maar
merken dat je kwaad bent, vond ik
ook."
Column, de filmmaatschappij van
Theo wilde burgemeester Cohen eigen
lijk niet bij de crematie hebben.
Meneer Van Gogh: „Hij had op de
Dam een goede toespraak gehouden
en voor mij was het vanzelfsprekend
dat de burgemeester van Amsterdam
erbij zou zijn. Voor de bijeenkomst op
de Dam heeft Cohen ons opgebeld met
het voorstel om een stille tocht te hou
den. Toen heeft Heieen, de moeder
van Theo's zoon Lieuwe, tegen hem ge
zegd: 'Job, geen stille tocht, maar zo
veel mogelijk lawaai'."
Mevrouw Van Gogh: „Ik vond dat
heel indrukwekkend".
Meneer Van Gogh: „En dan ook nog al
die honderden, misschien wel duizen
den bloemen op de Linneausstraat in
Amsterdam en bij zijn huis."
Tijdens de crematie stak Theo's moe
der Ayaan Hirsi Ali een hart onder de
riem, ondanks het feit dat zij zich heel
goed realiseerde dat de film Submiss
ion 1 zeer waarschijnlijk het doodvon
nis voor haar zoon heeft betekend.
Mevrouw Van Gogh: „Ik kende
Aryaan Hirsi Ali niet. Maar dat was
voor het vrije woord natuurlijk; dat
zij zich niet de mond laat snoeren en
dat zij vooral door moet gaan. Daar
om hebben mijn dochter Jantine en ik
de verzetsstrijder uit de Tweede We
reldoorlog, H.M. van Randwijk, ook
geciteerd. Ik heb bewust 'barbaren'
gezegd, in hefoorspronkelijke gedicht
staat 'tirannen'; 'Een volk dat voor ti
rannen zwicht, zal meer dan lijf en
goed verliezen, dan dooft het licht...'
Ik voel ook echt dat dit een bedreiging
is van de vrijheden in ons land."
Ook de ouders van de omgebrachte
filmmaker vinden dat hun zoon soms
„Die vrouw zei: 'U moet zorgen dat
Ayaan Hirsi Ali ophoudt, want anders
komt er geen vrede' of iets soortge
lijks."
Mevrouw Van Gogh, opnieuw fel: „In
plaats dat de premier van het land
dan meteen zegt dat we hier in een de
mocratie leven waarin je alles mag
zeggen en dat ook Hirsi Ali dat mag,
liet hij dat op dat moment lopen."
Meneer Van Gogh: „Nou ja, later
heeft hij het wel gehad over de vrij
heid van meningsuiting, maar op zo
iets moet je natuurlijk direct reage
ren. Bovendien had hij ook moeten
antwoorden: 'Ik wil Hirsi Ali ook niet
verbieden om te zeggen wat zij wil'."
Meneer Van Gogh stoort zich mate
loos aan wat hij noemt het 'Maduro-
damniveau' waarop de Nederlandse
nogal doorschoot in wat hij meende
dat moest worden gezegd.
Meneer Van Gogh: „Wat ik vaak tegen
Theo heb gezegd is: 'Je mag wel alles
zeggen, maar het hoeft niet'."
Mevrouw Van Gogh, ineens fel: „Ja
maar Johan, je mag daardoor niet wor
den vermoord. Dat is gewoon het es
sentiële verschil."
En: „Balkenende stond op televisie bij
een Marokkaans jongetje dat zei dat
het zo erg was dat zijn school weg was
en hoe het nu verder moest. De pre
mier antwoordde dat hij het vreselijk
vond. Maar dat andere jongetje van
dertien - Lieuwe, die zijn vader kwijt
is - die heeft natuurlijk nooit iets van
hem vernomen."
Meneer Van Gogh wijst ook op televi
siebeelden van Balkenende die bij de
vernielde school in Uden door een Ma
rokkaanse vrouw werd aangesproken:
politiek met deze hele problematiek
omgaat. „Je mag alles zeggen, maar
toch... 'Je moet geen mensen moedwil
lig beledigen', horen we steeds. Eerst
Van Mierlo die het daarover had en
dan minister Brinkhorst met zijn uitla
ting dat Hirsi Ali zich gedraagt als
'een roker in een munitiefabriek'. Wat
bezielt die man toch? Zo'n uitlating is
zó onverstandig. Het kabinet had met
één mond moeten spreken. Het gaat
hier om een wereldprobleem, dat mis
ik hier heel erg. Het is lang niet
scherp genoeg doorgedrongen dat er
inderdaad grote groepen Marokkanen
op uit zijn om de Westerse wereld in
hun macht te krijgen. Daar worden de
ogen veel te veel voor gesloten. Het
toppunt was natuurlijk die advocaat
die een eventuele tweede film Sub
mission op voorhand wil laten verbie
den."
Mevrouw van Gogh gelooft dat haar
zoon op zijn manier de wereld en in
het bijzonder Nederland heeft willen
waarschuwen dat het met de samenle
ving de verkeerde kant dreigde uit te
gaan. Volgens haar zijn Theo's ogen
open gegaan na het uitspreken in 1989
door ayatollah Khomeini van de fat
wa (doodvonnis) tegen Salman Rush
die vanwege zijn boek De Duivelsver
zen.
Over de sombere kijk van haar zoon
op de mensheid: „Hij had iets van een
moraalridder, dat had hij sterk. Hij
was vrij cynisch, hij geloofde niet zo
erg in de mensheid. Hoewel - als je nu
na die crematie al die brieven leest en
ziet hoe al die mensen van hem hiel
den, is dat toch heel bijzonder. Er wa
ren heel veel mensen met groot ver
driet."
Theo van Gogh was beslist geen Ma-
rokkanenhater, zeggen zijn ouders.
Mevrouw Van Gogh: „Zijn zoon Lieu
we ging om met twee Marokkaanse
jongetjes die bij hem aan de overkant
woonden. Die kwamen regelmatig
thuis bij Theo over de vloer en een van
hen is ook tijdens een vakantie in
Katwijk bij hen komen logeren. Maar
Lieuwe mocht van die Marokkaanse
ouders niet bij hen binnenkomen. Bo
vendien heeft Theo diverse Marok
kaanse acteurs in verschillende films
belangrijke rollen gegeven."
Veiligheidsdienst
Als oud-medewerker van de binnen
landse veiligheidsdienst weet Van
Gogh sr., die in 1982 met pensioen
ging, uit eigen ervaring hoe moeilijk
het is om als Westerse dienst te infil
treren in kleine extremistische groe
pen. „In mijn tijd was het met de Mo-
lukkers. Toen was ook het verwijt aan
de BVD: 'Jullie hebben die treinka
pingen niet voorzien.' Ik hoor nog
Dries Kuipers, later het hoofd van de
dienst, zeggen: 'Het is zo ontzettend
moeilijk, omdat het individuele groe
pen van een man of tien zijn.' Daar
kun je praktisch niet in infiltreren. En
met die echte fundamentalisten is dat
natuurlijk ook zo."
Hoewel Theo van Gogh een behoorlijk
negatieve kijk had op de ontwikkelin
gen in de wereld, herinnert zijn moe
der hem als een ontzettend leergierig
en ook positief kind: „Hij las al heel
vroeg kranten, literatuur, filosofen,
echt van alles. Hij was een heel zonnig
en opgewekt kind."
Hoewel de vermoorde filmmaker
wordt bestempeld als een echte fami
lieman, was hij niet altijd even makke
lijk.
Jong talent
Mevrouw Van Gogh: „Toen hij in 1980
zijn eerste speelfilm Luger maakte,
riepen zijn zussen Jantine en Josine
wel eens: 'Daar is het jong talent.' Die
meisjes kwam dat soms de strot uit.
Hij had hier thuis natuurlijk net zo
veel in te brengen als iedereen. We
hielden hem wel met zijn voeten op de
grond. Als hij dan vervelend deed, zei
den wij: 'Nou zeg, kom op, ophou
den!"'
Theo van Gogh werd om het leven ge
bracht op een moment dat zijn filmcar
rière zich op een keerpunt leek te be
vinden.
Mevrouw van Gogh: „Hij stond juist
op het punt om echt door te breken
met zijn werk. Ik vond de zesdelige
tv-serie Medea en de film 06/05 alle
bei erg mooi."
Meneer Van Gogh: „Na zijn dood is de
veelzijdigheid van Theo ons nog eens
extra duidelijk geworden. Zijn produc
tie van de afgelopen jaren is echt onge
lofelijk."
Theo's zoon Lieuwe (13) heeft het mo
menteel van alle directe familieleden,
het zwaarst. Het echtpaar wil niet op
details ingaan, wel geven ze aan hoe
zijn moeder kort na de moord haar
zoon een kunstwerk liet maken. Me
neer Van Gogh: „Heieen adviseerde
hem toen zijn posters van de wand af
te halen om daarop een graffitischilde
rij te maken. Het werd de skyline van
New York met de Amerikaanse vlag
erboven, en dan in de sterren 'Theo'.
Kort daarvoor waren Theo, Heieen en
Lieuwe nog in New York geweest.
Over die enorme hoeveelheid werk die
Theo heeft verzet, heeft Heieen tegen
Lieuwe gezegd: jouw vader heeft ei
genlijk twee levens geleid, in feite is
hij 94 geworden."
Hans Verhagen
Vijf jonge hackers werden in november
opgepakt voor het platleggen van een
aantal overheidssites. Met een zogeheten
DDoS-aanval rekruteerden ze wereldwijd
tienduizenden computers om al het verkeer
naar de sites te blokkeren. Nu riskeren ze
;een celstraf van maximaal zes jaar. Over
jcomputerbaldadigheid met criminele trek
jes. „Ik word behandeld als staatsvijand
;nummer één."
h.hij is zich rot geschrokken van wat zijn
ludieke' actie heeft teweeggebracht. En
'nee> dat was echt niet zijn bedoeling. De
achttienjarige Eric de V., één van de vijf
hackers die begin oktober drie overheids
sites platlegden, weet het: hij zit tot over
zijn nek in de problemen. „Ik sta net op het
Punt naar mijn advocaat te gaan."
Samen met zijn vier metgezellen moet hij
binnenkort voor de rechter verschijnen.
.Welke straf hem te wachten staat zegt hij
jbiet te weten. „Maar volgens mijn advocaat
IjMet ik rekening houden met een eis van
jhcrtigmaanden celstraf."
h is zondag 3 oktober. Vijf jonge hackers
ijeven het commando voor een aanval op
brie websites: regering.nl, overheid.nl en ne-
beriand.nl. Het vijftal is er in een paar we
ken tijd in geslaagd tienduizenden pc's ver
spreid over de wereld in hun macht te krij
gen. Een waar leger computers, dat nu met
een massale aanval de centrale computer
(server) van de drie webstekken van de over
heid ('sites') probeert pootje te lichten.
Die aanval heeft het gewenste effect: de ser
ver kan het spervuur aan informatieaanvra
gen niet aan. De sites gaan vier dagen plat.
Niemand kan ze bereiken.
Het lijkt onschuldig: vijf jongens die een
paar internetsites platleggen. Een kwajon
gensstreek, zou je zeggen. Maar is het dat
ook? Hoe gevaarlijk is zo'n DDoS-aanval
(Distributed Denial of Service - geen toe
gang mogelijk door overbelasting) en hoe
veel schade kan zij aanrichten?
Crimineel
DDoS is meer dan alleen baldadigheid,
zegt Maurijn Keulen van de Safe Internet
Foundation (SIF), die onderzoek doet naar
de veiligheid van internet. „Je dringt door
tot in iemands computer. Dat noemen we
hacken. Crimineel gedrag dus."
Het listige van DDoS is dat iedereen die
een beetje handig is met computers een aan
val kan uitvoeren. En als die goed wordt uit
gevoerd, valt er amper iets tegen te begin
Een ruimte vol met servers. Het platleggen van computersystemen kan grote financiële
schade berokkenen. foto Kim Kyung-Hoon/Reuters
nen. In de meeste gevallen wordt DDoS ge
bruikt als pesterij, maar de methode is ook
geliefd bij de Russische maffia. „Die ge
bruikt het om goksites af te persen", zegt
Keulen. „Ze eisen twintigduizend dollar en
dreigen anders tijdens of vlak voor een wed
strijd de site van een gokkantoor plat te leg
gen."
Het is niet denkbeeldig dat ook in Neder
land bedrijven worden afgeperst, meent
technisch specialist Carol Overes van Gov-
cert.nl, het meldpunt voor computercrimi
naliteit van de overheid. Ook Esther Schad-
delee van het National High Tech Crime
Center (NHTCC) sluit niet uit dat Neder
landse bedrijven wórden gechanteerd. Des
ondanks durft geen van beiden dat met ze
kerheid te zeggen. Simpelweg omdat het
nergens wordt geregistreerd. „De bestrij
ding van computercriminaliteit staat daar
voor nog te veel in de kinderschoenen",
zegt Schaddelee.
Claim
Maar ook zonder afpersing kan de finan
ciële schade van één DDoS-aanval enorm
zijn. Zo schermde de Rijksvoorlichtings
dienst in de dagen na de aanval op de drie
overheidssites met een claim van enkele
tienduizenden euro's. Bij bedrijven die ge
heel of voor een belangrijk deel van inter
net afhankelijk zijn, zoals een internetreis-
bureau of een bank, kan de schade veel ho
ger oplopen.
Tot dusver is DDoS in Nederland nog voor
al een zaak van 'scriptkiddies', zegt Keu
len. Pubers met een buitengewoon grote be
langstelling voor computers. Bij de meer
doorgewinterde hackers staan ze in laag
aanzien: het zijn 'losers'. Verliezers.
Trucjes
Niettemin is het voor bedrijven of instellin
gen pijnlijk om slachtoffer te worden van
een DDoS-aanval. Volgens Schaddelee
doen ze daarom vaak geen aangifte. „Bedrij
ven willen er niet mee te koop lopen. Het is
alsof je klaagt dat je fiets is gestolen, maar
moet toegeven dat hij niet op slot stond."
Daarnaast heeft aangifte ook niet altijd
zin. Een beetje hacker zorgt met een paar
trucjes wel voor dat hij niet wordt gepakt."
Trucjes die Eric de V. en de zijnen blijk
baar niet kenden. De V. werd op 9 novem
ber door zestien politieagenten in Breda
van zijn bed gelicht. Zeven weken zat hij
vast. „Ik word behandeld als staatsvijand
nummer één", vindt hij zelf. Toch is er één
geluk: hij kan gewoon blijven internetten.
„Ik ken wat mensen bij een provider (aan
bieder van internet). Dus ook al sta ik er
gens op een zwarte lijst: dat is geen pro
bleem."
Jan Salden
De ouders van de vermoorde Theo van Gogh zijn nog steeds
geroerd door de vele reacties na de dood van hun zoon.
Maar ook bang en boos over het het 'Madurodamniveau' van de
Nederlandse politiek. 'Een volk dat voor tirannen zwicht, zal
meer dan lijf en-goed verliezen, dan dooft het licht...'
Anneke en Johan van Gogh. foto Harry Verkuylen/GPD
foto Evert Elzinga/ANP
Bloemen voor Theo
