Een leven in dienst van de kunst
PZC
Casper Hobbes
Jan van Vlijmen maakte zich kwaad over gebrek aan geld voor cultuur
Schelden
puzzel
Heer Bommel en de Blijdschapper
rjjJ) tfZQ
recept
Chocoladecrème met kersen
weer
Uk
dinsdag 28 december 2004
door Herman Rosenberg
Hij zette er een streep onder
in 1997. Onder het be
sturen, het adviseren, het vech
ten om geld. Jan van Vlijmen
nam afscheid van zijn laatste be
langrijke functie in het Neder
landse muziekleven, het direc
teurschap van het Holland Festi
val.
Hij trok zich terug op zijn boer
derij in het Normandische Re-
veillon, om zich daar volledig te
wijden aan het componeren. Vo
rig jaar nog zei hij in een inter
view: „Soms denk ik: waarom
heb ik het allemaal gedaan, al
die stomme functies?" Om met
een zelf het antwoord te geven:
„Ze kwamen op mijn weg, na
tuurlijk. Maar er zat ook ambi
tie bij. Die heb ik niet meer."
Dat laatste was niet geheel over
eenkomstig de waarheid. Eer
der dit jaar diende hij vanuit
Frankrijk staatssecretaris Medy
van der Laan .(Cultuur) nog on
gevraagd van advies. Het hele
Nederlandse orkestbestel moest
op de helling, vond hij. Het was
Jan van Vlijmen ten voeten uit.
Doodziek door de voortwoeke
rende leukemie, verhief hij toch
nog één keer zijn stem. Het was
(Advertentie)
voor de laatste keer. want Van
Vlijmen overleed vrijdag op
69-jarige leeftijd. Hij is gister
middag in Reveillon begraven.
Jan van Vlijmen werd in 1935
geboren in Rotterdam. Hij stu
deerde piano en orgel aan het
Utrechts conservatorium en
compositie bij Kees vanBaaren.
Van 1961 tot 1965 was hij direc
teur van de Amersfoortse mu
ziekschool en daarna leraar aan
het Utrechts conservatorium. In
1967 werd hij benoemd tot ad
junct-directeur van het Konink
lijk Conservatorium in Den
Haag, naast Kees van Baaren,
die hij bij diens dood in 1970 op
volgde.
Van 1984 tot 1987 was Van Vlij
men intendant van de Neder-
Jan van Vlijmen bij zijn afscheid van het Holland Festival.
foto Frangoise Ledeboer/GPD
landse Opera, waar ook een ver
nieuwingsoperatie aan de gang
was: de ingebruikname van het
Muziektheater ('Stopera') in
Amsterdam. Van Vlijmen sneu
velde hier na een reeks conflic
ten. Hem werd onder meer ver
weten geld over de balk te heb
ben gegooid. Zelf zag hij dat an
ders. Hij wenste het ^artistieke
niveau te handhaven. Later
noemde hij zijn ervaringen 'ver
nederend', maar erkende hij te
vens fouten te hebben gemaakt.
De laatste grote post die de com
ponist bekleedde was die van di
recteur van het Holland Festi
val (1990 - 1997). Daar zorgde
hij vooral voor een versterking
van het onderdeel muziek. Van
Vlijmen heeft zich in deze perio
de zeer kritisch uitgelaten over
de geringe financiële mogelijk
heden en het gebrek aan waar-
Als kind werd ik uitgescholden voor vuile jo
din. Ik zal een jaar of zeven geweest zijn en
het jaar ongeveer negentienvijftig. Die goeie
oude tijd. Van mijn moeder mocht ik niet terug
schelden. Ze zei: „Dan roep je maar, ik ben niet
vuil, ik ben pas gewassen." En dat was ook zo.
Wij hadden thuis een badkamer met een bad en
daar boven een douche. Een dag geen bad is
voor mij nog steeds een dag dat ik me niet
schoon voel. Als vijfjarige logeerde ik bij mijn
tante en bij thuiskomst klaagde ik tegen mijn
moeder. „Ik ben bij tante Zus vijf dagen niet in
bad geweest.Mijn moeder reageerde geschokt
en belde mijn tante. Na het telefoontje kreeg ik
te horen dat ik elke dag onder de straal warm
watergewassen was. „Ja", riep ik verontwaar
digd, „maar niet in bad!" Ik bedoelde een bad
vol met warm water waar ik in mocht dobberen,
drijven en dromen, zeepbellen kon maken met
het washandje. Tss. Niet in bad dus.
Met schelden heb ik nog altijd moeite. Als kind
Chawwa Wijnberg
begreep ik niet dat mensen niets wisten van wat
Meijer Sluijser 'het grote verdriet' noemde. Dat
ze niet wisten dat mijn moeder zoveel verdriet
had. Dat mijn vader, die in het gewapend verzet
had gezeten, door de Duitsers was doodgescho
ten op de Leusderheide. Dat mijn grootouders in
concentratiekampen vermoord waren. En mijn
ooms en tantes en hun kinderen, en... Behalve
tante Zus, de zuster van mijn vader, en oom Nol,
de broer van mijn moeder. Dat verder iedereen
vergast was. Hoe konden ze dat niet weten? Had
den zij dan geen verdriet? Mamma vertelde van
de brief die mijn vader twee uur voor zijn dood
aan haar geschreven had. 'Voed mijn kind niet
op met hciat.'
Kritisch mocht ik wel zijn, en vragen stellen. En
vragen stelde ik. Altijd en overal. Nog steeds.
Wir haben es nicht gewusst. „Domheid is gevaar
lijk", zei mijn moeder.
Mamma had nog zo'n mooie. „Wij hebben de jo
den niet vervolgd. Wees daar maar trots op.
Dat zei ze lang voordat de rechtse Israëlische re
gering het dadersgedrag overnam. Daar ging on
ze trots van het niet gedaan hebben.
Er was een tweede scheidperiode in mijn leven.
Pakweg twintig jaar geleden. De homohaat bloei
de als madeliefjes in het gras, maar niet zo liefe
lijk. Bij mijn eerste vriendin werden alle ruiten
Op elke verticale regel dient een
woord van vier een van vijf en een
van zes letters te worden inge
vuld. Het woord van vijf letters
bestaat uit de letters van het voor
gaande woord plus 1, het woord
van zes letters bestaat uit de vijf
letters van het voorgaande woord
plus 1. Als de hele puzzel juist is
ingevuld, vormen de letters op de
vet omlijnde regel een woord.
1. Ondeskundige, voetgewricht,
specerij;
2. wildebeest, kleur, wilde woud
ezel;
3. Chinese munt, klepper, speels;
4. verdriet, rekenkundig getal, han
delaar in drugs;
5. indruksel, voorstel,, ontroering;
6. patroon, luchtbel, weegtoestel;
7. insecteneter, hemelgeest, vreem
de taal;
8. ontkenning, ïn elkaar, plotseling;
9. lusthof, schaden, griezel;
10. deel van de voet, interest, van
jonge datum.
1 23 4' 56789 10
Horizontaal:
4. Nuchtere schrijver (9); 6.
Deze bagageruimte is niet voor
de grap (9); 8. Het vervoermid
del van een gedetineerde (7); 9.
Citaat uit een blad (5), 10.
Onderwijs om soepel te blijven
(3).
Verticaal:
1Jurist die het tot generaal
kan brengen (9); 2. Voor dit
geschenk is talent nodig (4); 3.
Zo inhalig als een eigenaar (8);
5. Dat stuk barst van de erotiek
(7); 7. Bijna aanstonds (5).
Een pizza wordt in minder dan tien even grote porties verdeeld Steven krijgt
tweemaal zoveel porties als Terry, die er twee minder krijgt dan Victor, die er
driemaal zoveel krijgt als Terry. In hoeveel porties is de pizza verdeeld?
Oplossingen van gisteren:
Horizontaal: 1. Ko(o)l; 5. (s)mal; 7. (w)eerloos; 8. pre(t); 9. e(t)er; 11. pa(n)ter; 14.
I(e)s; 16. (b)os; 17. t(r)ap; 18. gel(d); 19. (d)ra; 20. (w)eg; 22. fre(u)le; 25. ba(a)l; 27.
ro(e)s; 29. relatie(f); 30. las(t); 31. (r)eis.
Verticaal: 2. 0(b)er; 3. (s)leep; 4. slo(o)t; 5. mo(k)er; 6. (b)Ase; 8. (s)pijl; 10. (p)rijs;
12. amper(e); 13. (h)engel; 15. sta(r); 16. (d)ole; 19. (k)rib; 21. g(l)as; 22. fle(t)s; 23.
elan(d); 24. (s)Erie; 26. ara(k); 28. (b)oei.
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Mopperpot; 6. druktoets; 8. paradijs; 9. thuis; 10. nop.
Verticaal: 1. Voornacht; 2. leut; 3. oppersen; 5. testpop; 7. kraai.
Charade: Dag-vaar-ding.
In de goede stad Rommeldam heerste een nerveuze stem
ming. Overal kon men drukke figuren zich gespannen van
de bank naar de beurs zien haasten, terwijl anderen de win
kels bestormden om inkopen te doen. Een van deze jachtige
lieden was de ambtenaar eerste klasse Dorknoper, die zich
met een tas vol papieren naar het stadhuis repte. De ijveri
ge beambte was zó door zorgelijke gedachten in beslag ge
nomen, dat hij zonder de nodige voorzichtigheid een hoek
rondde en in botsing kwam met Tom Poes. Het was een lelij
ke klap, waardoor hij niet alleen zijn adem kwijtraakte,
maar ook zijn bril en zijn papieren.
„Sorry", zei Tom Poes. „Hebt u zich pijn gedaan?" De hoog
geplaatste ambtenaar mompelde iets en begon koortsachtig
zijn bescheiden bij elkander te zoeken.
„Ik zal u helpen", bood Tom Poes aan. „Gelukkig waait het
IK HAAT PIT/ HET \5 te V££L
WERK' WAAROM ZOU IK
me pruk maken?
't&mmwmtm,
anper5ver5unp je
NIÉMAND
nu &e6rijp ik WAAROM^
TI0ÓERAF0RI5MEN niet j
AANSLAAN. J
Deze chocoladecrème met kersen werd
zo'n honderd jaar geleden gecreëerd
in een restaurant in Génève.
Nagerecht voor 4 personen:
4 dl melk; 300 gram bittere chocola
de (couverture/repen); 40 gram boter
(op kamertemperatuur); 1,25 dl slag
room; 40 gram rijstebloem, gezeefd;
1 klein zakje vanillesuiker (ca. 5
gram); 1 theel. suiker; 200 - 250 gram
kersen op lichte siroop, uit pot of
blik; eventueel 4 verse munttopjes.
Breng de melk in een pannetje met dikke
bodem aan de kook. Voeg de in stukjes
gebroken chocolade toe en laat deze on
der voortdurend roeren (met houten le
pel) in de melk oplossen. Neem daarna
de pan van het vuur. Roer in een grote
kom boter en 2 eetl. slagroom tot een ega
le massa. Roer de rijstebloem erdoor.
Schenk er, onder voortdurend roeren, de
kokende chocolademelk langzaam bij.
Schenk het hete mengsel door een zeef te
rug in de pan waarin de melk werd ge
kookt. Laat de crème hierna nog 8-10 mi
nuten onder regelmatig zachtjes doorroe
ren boven een laag afgesteld vuur, sudde
ren. Doe de crème daarna over in een
Zeeland: Veel zon
dering van het Rijk voor het fes
tival.
Ondanks de zware bestuurlijke
functies die hij telkens weer op
zich nam, zag Van Vlijmen toch
kans om te componeren. Hij
bouwde een internationaal ge
waardeerd oeuvre op, dat aan
vankelijk sterke invloeden van
Schönberg vertoonde. Een be
kend en bekroond vroeg werk is
'Gruppi per 20 strumenti e per-
cussione' (1962). Een van zijn
belangrijkste orkestwerken is
de serie 'Quaterni I-IV'
(1979-1984), die in 1984 werd
uitgevoerd in het kader van het
Holland Festival. Het gebrek
aan geld voor de kunsten, waar
over Van Vlijmen zich zijn hele
leven kwaad heeft gemaakt, du
peerde hem in 2003 persoonlijk.
De Brusselse Muntschouwburg
slaagde er door geldgebrek niet
in zijn nieuwe opera 'Thyeste',
op een libretto van Claus, uit te
voeren.
Intussen hebben de Nationale
Reisopera en de Munt er een ge
zamenlijk project van gemaakt,
zodat 'Thyeste' in september als
nog in de Munt zijn wereldpre
mière zal beleven. Een passend
eerbetoon aan een man die in
veel opzichten veel voor het Ne
derlandse muziekleven heeft be
tekend. GPD
van haar huis ingegooid en stond 'lesbiese tering-
hoer' op de vensterbank geschreven. In het
Utrechtse openbaar vervoer scholden mannen,
altijd mannen trouwens, elkaar uit voor 'aachter-
lijke homofiel'.
Schelden went nooit. Joden. Dat de Ajax-spelers
daarvoor uitgemaakt worden, dat een hoogwaar
digheidsbekleder dat afdoet met: „Het is maar
een scheldwoord." Ben ik een scheldwoord?
Dat het nu de Marokkaanse jongetjes zijn die
vrouwen, homo's en joden uitschelden. Laat zij
zélf die hoofddoekjes dragen. Die verwende rot-
jongetjes die niet opgevoed worden. Geen res
pect voor vrouwen leren. Houd die jongens
's avonds binnen. Net als die Lonsdalejongens.
Laat de straat weer veilig zijn. Leer ze dat ze
niet, ik herhaal niet, superieur zijn. Laat ze niet
alleen op de bank hangen en tv kijken. Laat ze
eens een boek lezen. Leer ze spreken. Leer die
jongens beleefd zijn. Laten we alle jongens, wit,
zwart en gespikkeld, leren dat schelden niet eer
vol is.
Toonder Studio's
Nautisch bericht
Meest matige wind, draaiend naar zuidwest tot zuid en 3tcf
4 Beaufort. Het zicht is meest goed. WatertemperatuurFgrj
Waterstanden
niet. Uw spullen zijn alleen een beetje smerig geworden.
Hebt u haast?"
„Haast!", beaamde de heer Dorknoper. „Er is geen tijd te
verliezen! Ik kom net van de bank - er is veel te veel geld in
omloop. Er moet onmiddellijk worden ingegrepen; de prijs
van een broodje halfom is reeds verdubbeld!" „Dat is verve
lend", zei Tom Poes zorgelijk. „Hoe komt dat?"
De ander staakte een kort ogenblik het stuwen van zijn pa
perassen en gluurde moeilijk door zijn gebarsten brillegla-
zen. „Het zou me te ver voeren om u dat precies uit te leg
gen", sprak hij. „Maar de gevoelige balans van het mone
tair beleid dreigt verstoord te raken; laat u dat genoeg
zijn!" „Hm", zei Tom Poes. „Ik weet niet wat dat betekent,
maar het is de schuld van de Zwarte Zwadderneel, dat is
duidelijk!"
dinsdag
Hoog
water
Laag wate
28 december
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uu
Vlissingen
3.05
208
15.19
218
9.26
185
21.3
Terneuzen
3.25
232
15.35
242
9.49
193
21.5!
Cadzand
2.42
199
14.56
209
9.05
179
21.0!
Roompot Buiten
3.05
157
15.19
167
9.20
138
21JC
Roompot Binnen
4.21
136
16.46
141
10.36
124
22.3.
Zierikzee
4.35
156
16.58
165
10.40
142
22
Krammersl. West
4.46
165
17.16
172
10.35
144
22,45
Hansweert
3.55
245
16.09
256
10.15
204
22,22
Stavenisse/Yers.
4.41
161
17.01
168
10.34
141
2245
woensdag
Hoog
water
Laag water
29 december
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uu
Vlissingen
3.40
208
15.56
215
10.06
185
22.05
Terneuzen
3.56
232
16.15
240
10.28
193
2235
Cadzand
3.11
199
15.25
207
9.34
179
21,45
Roompot Buiten
3.35
157
15.55
165
9.54
138
22.05
Roompot Binnen
4.43
135
17.15
139
11.05
126
23,05
2320
Zierikzee
5.05
155
17.30
162
11.15
145
Krammersl. West
5.04
165
17.41
171
11.15
146
23.19
Hansweert
4.26
244
16.45
255
10.50
205
2258
Stavenisse/Yers.
5.05
161
17.36
166
11.16
143
23.20
u
H Hogedrukgebled
O
lichte sneeuw
rr:
*-*■
malige sneeuw
zware sneeuw
lichle regen
matige regen
1»
zware regen
istss
door Bill Watterson
Hans Belterman
kom die in een bak met ijskoud (even
tueel ijsblokjes toevoegen) water wordt
geplaatst. Laat, onder regelmatig doorroe
ren, de crème koud worden. Stort de ker
sen op een zeef en laat ze uitlekken.
Schep ze van tijd tot tijd even om. Klop
de rest van de slagroom samen met de
vanillesuiker en suiker stijf.
Presentatie: verdeel de uitgelekte ker
sen over vier wijde glazen (coupes) of klei
ne glazen schaaltjes. Schep de koude
crème erop en schep er een flinke dot
slagroom op. Leg er eventueel een vers
munttopje op.
Een periode met wisselvalliger en Door: Reinout
zachter weer kondigt zich aan, maar
vandaag is het in onze regio nog erg rustig. En net als
betekent dat voor het zuidwesten van Nederland dat
opnieuw behoorlijk door kan komen, al kan vanochtend
hier en daar ook wel wat mist hangen. Bij een matige,
naar zuidwest tot zuid draaiende wind lopen de temperaturen!
tot ongeveer 5 graden. Het weer wordt vandaag bepaald door
rug van hogedruk, die over onze regio naar het oosten trekt en
twee storingen van elkaar scheidt. De een ligt boven Duitsland
brengt daar op veel plaatsen sneeuw, de ander nadert vanuhh
westen en zal de komende nacht en morgen passeren.
Voorafgaand zijn er vanavond mogelijk nog enkele opklaringen
daalt het kwik bij ons tot iets boven nul. Later vanavond ende
komende nacht neemt de bewolking toe, vanuit het westen
gevolgd door regen. En omdat het een actieve regenzoneis,kj
flink wat vallen. Morgenoch
tend trekt de regen naar het
oosten weg, later gevolgd door
nog enkele opklaringen. Bij een
matige, op het water af en toe
krachtige en naar west draaien
de wind wordt het ongeveer
6 graden. En hoewel het tempo
in de atmosfeer vanaf woens
dag een aantal dagen behoor
lijk hoog ligt, valt het met de
wisselvalligheid relatief mee.
Met name later op donderdag
is er kans op wat regen, verder
blijft het overdag meest droog.
Wel wordt het opnieuw iets
zachter met maxima rond
6 graden. In de nachten ver
dwijnt de vorst en er waait een
matige tot krachtige zuidwes
tenwind.
Rustig
vandaag -r
Minimumtemperatuur voor de komende rati
Vooruitzichten
weer
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
max.
6°
7°
9°
6°
min.
2°
3°
6°
5°
wind
NW 5
ZW 4
ZW 5
NW 4
Europa: Wisselend
Lagedrukgebieden boven het noorden van Italië en hetw11^
van Polen hebben het weer in grote delen van Midden-, OoSl'
Zuid-Europa in de greep. De bijbehorende storingen vormen
grens tussen koude lucht die globaal boven de westelijken®'
van Europa aanwezig is en zachtere lucht die over Zuidoost-
Oost-Europa naar het noorden stroomt. In de koude lueht
sneeuwt het op veel plaatsen in Duitsland en aan de noorw
van de Alpen. Regen valt in Italië, Slovenië en in grote delen
Polen. Vrij koud, maar tegelijk ook tamelijk stabiel weer treit
we in de westelijke helft van Europa aan. In de nacht vriest»
er licht, tot in het zuiden van Spanje toe. Overdag wordt hei
5 tot 10 graden.
VERWACHTING VOOR MAANDAGMORGEN 27 DECBS*
