dammen
a
2ÜÜ4
Winters decoratiestuk
van eigen hand
op basis van takken
WERELDRECORDPOGING
L. j
ill do "id 2
citant)
0.45
A
vrijdag 24 december 2004 W17
In het toernooi van Sint Pe
tersburg van 1914 won Capa-
blanca een beroemde partij van
Nimzowitsch. Zijn achtste zet
kostte hem een pion, waar hij
op het eerste gezicht geen enke
le compensatie voor had. Vol
gens sommigen was het een slor
digheid, maar anderen noem
den het een geniale inval.
Voor de pion kreeg de Cubaan
een enorme druk langs de lange
zwarte diagonaal, die hij mees
terlijk wist uit te buiten. De dog
maticus Siegbert Tarrasch was
niet de enige, die er niets van
bleek te begrijpen.
Jarenlang heeft men getwist
over de juistheid van Capablan-
ca's strategie. Het heeft dan ook
lang geduurd voor men de stra
tegische implicaties van Capa-
blanca's 'offer' heeft ingezien.
Pas een halve eeuw later ont
stonden openingen en midden
spelstrategieën die in grote trek
ken voortbouwden op wat toen
tot uitdrukking werd gebracht,
namelijk, dat positionele druk
vaak voldoende compensatie
biedt voor het kleine materiële
nadeel. De historische partij
van Capablanca verliep als
volgt:
Nimzowitsch - Capablanca, St
Petersburg, 1914.1.e4 e5 2.Pf3
Pc6 3.Pc3 Pf6 4.Lb5 d6 5.d4 Ld7
6.Lxc6 Lxc6 7.Dd3 exd4 8.Pxd4
g6 9.Pxc6 bxc6 10.Da6 Dd7
ll.Db7 Tc8 12.Dxa7 Lg7 13.0-0
0-0 14.Da6 Tfe8 15.Dd3 De6
16.f3 Pd7 17.Ld2 Pe5 18.De2
Pc4 19.Tabl Ta8 20.a4 Pxd2
21.Dxd2 Dc4 22.Tfdl Teb8
23.De3 Tb4 24.Dg5 Ld4+
25.KhlTab8 26.Txd4 Dxd4
27.Tdl Dc4 „Nu wint zwart zijn
pion terug", aldus Capablanca.
Dit commentaar zegt meer over
de mentaliteit en het inzicht van
de Cubaan dan vellen vol analy
ses.
28.h4 Txb2 29.Dd2 Dc5 30.Tel
Dh5 31.Tal Dxh4+ 32.Kgl Dh5
33.a5 Ta8 34.a6 Dc5+35.Khl
Dc4 36.a7 Dc5 37.e5 Dxe5
38.Ta4 Dh5+ 39.Kgl Dc5+
40.Kh2 d5 41.Th4 Txa7 42.Pdl
0-1 Een pionoffer heeft vaak
ook een psychologisch voordeel.
De tegenstander twijfelt of hij
de pion moet teruggeven, of er
hardnekkig aan vast moet hou
den. In bovenstaande partij had
Nimzowitsch met 20.b3 Pxd2
21. Dxd2 Ta3 de pion op a2 te
rug moeten geven.
Maar het materialistische dui
veltje weerhield hem ervan,
waarna hij meesterlijk werd uit
geteld.
Een pionoffer als dat van Capa
blanca is nu gemeengoed onder
de schakers en niet alleen op
meesterniveau. In de wedstrijd
in de meesterklasse tussen IiWP
Sas van Gent en HMC Calder
trad aan het eerste bord van
HWP het Belgische talent Tom
Piceu in de voetsporen van Ca
pablanca. Hij gebruikte wel een
totaal andere opening en behaal
de een opzienbarende overwin
ning.
N. Pedersen (Elo 2471)- T. Piceu
(Elo 2313) l.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5
b5 Het bekende Wolga- of
Benkögambiet. Zwart offert een
pion om open lijnen te krijgen
op de damevleugel en nu niet
per ongeluk, maar doelbewust.
4.cxb5 a6 5.bxa6 Lxa6 6.Pc3 d6
7.g3 g6 8.Lg2 Lg7 9.Pf3 0-0
10.0-0 Pbd7 ll.Tbl Da5 12.a4
Tfb8 13.Ld2 Dc7 14.b3 Ta7
15.Dc2 Pb6 16.Ph4 Db7 17.b4
cxb4 18.Txb4 Dc8 19.Dbl
Wit lijkt nu een gezonde pion
voor te staan, maar het is uit tal
loze partijen gebleken, dat het
erg lastig is om er voldoende pro
fijt uit te trekken.
19...Tab7 20.Tcl Dd8 21.Lel
Pfd7! De zwarte stukken staan
veel beter dan de witte. Het is
moeilijk voor wit om een plan te
bedenken.
De witspeler in deze partij, een
gerenommeerde internationale
meester had er ook duidelijk
problemen mee, want hij ge
bruikte zeeën van tijd.
22.üa2 Tc7 23.a5 Pc4 24.Txb8
Dxb8 25.Tbl Tb7 26.Txb7 Dxb7
27.Pf3 Pde5 28.Pxe5 Lxe5 Wit
had hier nog minder dan een mi
nuut voor de laatste twaalf zet
ten tot de tijdcontrole bij de 40e
zet.
29.Dbl Volgens HWP-info,
waaraan we deze partij ontle
nen, was elke paardzet beter.
Nu verliest wit ook nog zijn plus
pion.
29...Dc7! 30.Pa4 Pxa5 31.Db4
Na 31.Db6 had men zonder
schaamte tot remise kunnen be
sluiten. Ook in vliegende tij d-
Diagram 1
nood had wit zich dan wel kun
nen redden. Nu gaat het van
kwaad tot erger.
31...Pb7 32.Lf3 Del 33.Kg2 Pc5!
Uitstekend gespeeld. Zwart
krijgt nu duidelijk het beste
spel.
34.Pxc5 Dxc5 Met 34.Dd2 had
wit het wel remise kunnen hou
den, maar de tijdnood vertroe
belde blijkbaar het heldere den
ken.
35.Dxc5 dxc5 De zwarte vrij
pion is nu gevaarlijk. Wit had
nog vijf seconden.
36.Le4? En geeft meteen een
pion weg, maar het was al niet
zo gemakkelijk meer.
36...Lxe2 37.f4 Ld4 38.La5 f5
39.Lf3 Wit had nog een secon
de! 39...Lxf3+ 40.Kxf3 De tijd
controle gehaald, maar zwart
staat nu wel gewonnen. Hij
maakt het voortreffelijk af.
40...Kf7 41.g4 Ke8 42.gxf5 gxf5
43.Lc7 Kd7 44.Le5 e6! 45.d6
Het pionneneindspel na Lxd4 is
hopeloos.
45...Lgl 46.Ke2 Kc6 Het
eindspel na 46...Lxh2 47.Kf2 c4
48.Kg2 Lxf4 49,Lxf4 c3 50.Kf3
c2 51.Ke2 e5 52.Lg5 Kxd6 wint
ook, maar zwart kiest, heel ver
standig, een andere weg.
47.Kfl Le3 48.Ke2 Lel 49.Kd3
La3 50.Kc3 Lb4+ 51.Kc4 La5
52.d7 Kxd7 53.Kxc5
Zie diagram 1.
53...Lc7ü Dwingt een pionnen-
eindspel af dat net gewonnen is.
54.Lxc7 Kxc7 55.Kd4 Kd6
56.Kc4 e5 57.fxe5+ Kxe5 58.Kd3
Kf4 59.Ke2 Ke4 60.Kf2 f4
61.Ke2 Er is geen redden meer
aan.
61...f3+ 62.Kf2 Kf4 63.Kfl Ke3
64.Kel f2+ 65.Kfl Kf3 66.h4
Kg3 67.h5 h6 0-1
Probleem van de week:
C. Goldschmeding, 1955. Wit:
Kf8, Dd6, Tb6, Lc4, Lg5, Pc3,
pionb2 (7 stukken). Zwart: Kc2,
Ld4, pionnen op e5 en e6 (4 stuk
ken).
Zie diagram 2.
Cor Jansen
0 A
I
d
Diagram 2
De Kring voor Damproble-
matiek heeft ook dit jaar
weer een Kerstoplos wedstrijd
uitgeschreven, die zowel be
doeld is voor ervaren als voor
beginnende oplossers. Dirk de
Ruiter uit Duivendrecht, een
van de bekendste problemisten
van Nederland, is verantwoor
delijk voor de vier werkstuk
ken.
De problemen hebben een op
lopende moeilijkheidsgraad.
Het eenvoudigste probleem, dat
u in diagram 1 aantreft, heeft
een natuurlijke aanvangsstand.
Je zou je kunnen voorstellen
dat wit op de vorige zet het tus-
senloopje 16-11 heeft gespeeld,
waarna zwart met 17-22 geant
woord heeft. Wit heeft slechts
vijf zetten nodig om een winnen
de eindstand te bereiken.
De compositie in diagram 2
heeft al wat meer voeten in de
aarde. Na de logische beginzet-
ten heeft zwart de keuze tussen
een combinatieve en een positio
nele variant. Deze laatste hoeft
u niet aan te geven, maar het
kan natuurlijk geen kwaad om
te kijken hoe wit ook in die va
riant de winst pakt. De oplos
sing zoals de auteur die bedoeld
heeft leidt tot een eindspel, dat
u tot en met de laatste zet dient
aan te geven.
In diagram 3 zien we opnieuw
een mooie beginstand, hoewel
een geoefende dammer met
zwart in plaats van het verlie
zende 21-26? natuurlijk liever
de afwikkeling met 20-24 29x9
18x47 zou hebben genomen.
Ook in dit werkstuk bereikt wit
een gewonnen eindspel, al moet
hij bij de winstvoering nog wel
even goed opletten.
In de compositie van diagram 4
komen diverse aspecten van de
problematiek aan bod. Cruciaal
is de eerste zet van wit: als u die
Diagrai
eenmaal gevonden heeft ontrolt
het probleem zich vanzelf. Hoe
wel: halverwege krijgt zwart
nog de gelegenheid voor- een te-
gencombinatie die wit uiter
aard kan weerleggen. De hele
winstvoering neemt tien zetten
in beslag.
Uw oplossingen dient u voor 15
januari 2005 te sturen naar:
A. Schokker, Lomondlaan 18,
1060 PL Amsterdam of per
e-mail:
zaschokkei-@hotmail.com.
Onder de goede inzendingen
worden geldprijzen verloot van
respectievelijk 45, 35 en 25 eu
ro.
Daarnaast worden er vijf jaara
bonnementen op De Proble
mist, het orgaan van de KvD, be
schikbaar gesteld.
Wereldrecord
Het gebeurt niet zo vaak dat de
damsport op één dag zowel het
NOS-journaal als Studio Sport
haalt. Het fabelachtige wereld
record blindsimultaan dat Ton
Sij brands vorig weekeinde in
Lutten vestigde leverde terecht
veel publiciteit op. Volgende
week hoop ik uitgebreid terug
te komen op de prestatie van de
Muidense grootmeester. Als
voorproefje laat ik u graag de
combinatieve overwinning op
Pascal Stil zien, de eerste van in
Diagram 2
totaal twintig winstpartijen die
Sijbrands liet aantekenen.
Ton Sijbrands-Pascal Stil:
I.31-26 19-23 2.36-31 14-19
3.41-36 10-14 4.46-41 5-10
5.31-27 17-22 6.32-28 23x21
7.26x28 16-21 8.38-32 21-26
9.43-38 19-23 10.28x19 14x23
II.49-43 10-14 12.33-28 13-19
13.39-33 8-13 14.35-30 20-24
15.30-25 11-17 16.36-31 2-8
17.41-36 6-11 18.44-39 17-21
19.31-27 11-16 20.50-44 4-10?!
21.40-35?!
Hopelijk zal Ton Sijbrands snel
een boek over deze blindsimul
taan publiceren, zodat we te we
ten zullen komen of hij de nu
volgende "dure" damzet bewust
heeft toegelaten. 24-29?!
22.33x24 19x30 23.35x24 23-29
24.24x33 Hier kon natuurlijk
ook 34x23 18x20, maar Sij
brands besluit de handschoen
op te nemen. 14-20 25.25x5
13-19 26. 5x23 18x49 27.33-29
12-18?? Jammer! Na 8-13 is het
moeilijk te zeggen wie er beter
staat.
Na de foutieve tekstzet ver
speelt zwart niet alleen zijn
dam, maar komt hij ook een
schijf achter. 28.27-22! 18x27
29.28-22 27x18 30.38-33 49x27
31.37-31 26x37 32.42x11 16x7
33.36-31 en zwart gaf het op.
Daaf Kasse
Ton Sybrands
Het bridgespel biedt voor
elk wat wils. Voor de re
creatieve thuisbridger is het een
ontspannende bezigheid op een
gezellig avondje met vrienden
of kennissen. Voor de ambitieu
ze wedstrijdbridger is het een
sport waarin hij zijn krachten
kan meten met anderen. En
voor de puzzelaar is het een in
trigerend spel met eindeloos
veel mogelijkheden.
Meest interessant voor die laat
ste categorie zijn de zogenaam
de double-dummy problemen,
waarbij alle vier de handen
openliggen. Dan blijkt pas goed
hoeveel prachtige varianten het
spel kent.
Met de kerstdagen voor de deur
leek het mij een aardig idee om
de puzzelaars onder u eens aan
hun trekken te laten komen.
Probeer op de onderstaande pro
blemen zelf de oplossing te vin
den alvorens verder te lezen.
Zie diagram 1
Zuid speelt 6SA met de uit
komst van klaveren heer.
Oplossing: Het contract is al
leen te maken door de ruiten-
kleur te benutten. Op het eerste
gezicht lijkt er echter geen mo
il noord
<7ahvb2
<>av
<£>765432
west oost
1098762 £543
<7 <71087654
OHB <>432
£hvb98 £>10
zuid
£ahvb
<?93
01098765
£a
Diagram 1
gelijkheid om na de twee hoge
ruitens van noord weer in zuid
te komen. Toch is die entree wel
te creëren. Incasseer de vier ho
ge schoppens en gooi daar in
dummy de vier hartenhonneurs
op weg!
Speel ruiten naar de vrouw en
ruiten aas. Dan volgt harten
twee uit noord. Oost mag har
ten tien maken, maar moet daar
na de rest van de slagen aan
zuid geven.
De Engelse topspeler Tony For
rester tekende voor het volgen
de probleem. Zie diagram 2.
Zuid speelt vijf ruiten met de
uitkomst van klaveren drie.
Oplossing: Naast een harten
dreig je twee troef slagen te ver
hezen. Dat is als volgt te voorko
men. Troef de uitkomst in de
hand en steek driemaal over in
schoppen om ook de overige
drie klaveren van noord te troe
ven. Dan volgt harten aas-heer
en harten na. Aan slag met har
ten vrouw heeft west alleen nog
ruitens over. Ruiten zeven is via
de twee van dummy voor het
secce aas van oost. Zuid heeft
nu nog ruiten boer-tien, west
nog ruiten vrouw-negen en
noord nog ruiten heer en een
harten. Oost moet schoppen of
klaveren spelen. Zuid troeft
met ruiten tien en wat west ook
doet, hij maakt ruiten vrouw
niet meer. Dg eindfiguur staat
bekend als een smother play.
Als u ook het laatste probleem
weet op te lossen, bent u een vol
leerd puzzelaar. Zie diagram 3.
Zuid speelt zes schoppen met
de uitkomst van harten heer.
Oplossing: Zuid moet het troef-
bezit van oost onschadelijk ma
ken, maar heeft een chronisch
2
noord
4 AH V
<79876
OH2
£10987
west
oost
£876
£>5432
<?VB10
<7543
<>V97
Oa
H B43
£AV652
zuid
£B109
<?AH2
OB1086543
3
noord
4643
<7
<>1065432
£8432
west
oost
£v1087
<7hvb1065432 <7a987
ovb
0987
£hv
£109
zuid
£ahb952
<7
<>ah
£ab765
Diagram 2
gebrek aan entrees in noord.
Een ingenieuze troefcoup
brengt uitkomst. Troef de uit
komst in dummy met schoppen
drie en troef in de hand onder
met schoppen twee. Ga verder
met een schoppen naar de ne
gen.
Dan volgt ruiten aas-heer, kla
veren aas en klaveren na. Aan
slag met klaveren heer moet
west weer harten spelen. Troef
in dummy met schoppen zes en
troef in de hand onder met
schoppen vijf. Zuid is nu even
lang in troef als oost. Incasseer
Diagram 3
ruiten tien en ga verder met de
vrije ruitens. Zodra oost voor-
troeft kan zuid overtroeven met
schoppen boer, troeftrekken en
de klaveren incasseren. Troeft
oost niet voor, dan gooit zuid al
zijn klaveren weg en maakt hij
de laatste drie slagen met
aas-heer-boer van schoppen.
In Engeland staan deze dou-
ble-dummy problemen op een
set theedoeken. Ik heb ze ge
plukt uit de daily bulletins van
het Europees jeugdkampioen
schap in Praag.
Berry Westra
Je kunt je kerstdecoraties na
tuurlijk ook gewoon kopen,
maar zelf een modern ogende
creatie maken blijkt helemaal
niet zo moeilijk. Het resultaat is
niet alledaags en een juweeltje
in de kamer. Na de kerstdagen
kunnen de linten, parels en
kerstballen worden wegge
haald. Dan kan het decoratie
stuk met de overige elementen
nog maanden mee.
Benodigdheden: 6 of 7 zwarte
Cornustakken, ijzerdraad, een
stijlvolle vaas van glas of kera
miek, enkele leistenen, Corylus
(toverhazelaar), 5 takken Cryp-
tomeria (coniferensoort), ge
droogd strelitziablad (eventueel
goudgespoten), bolmos, 5 goud-
of zilverkleurige kerstballen,
lijmpistool, Plumosum (denneap-
pels), bemost larikshout, lint,
draad met glitters in goud of zil-
verkleur, eventueel een decora
tiekralenketting, dun goud
draad.
Dit alles is gewoon te koop bij
bloemisten, tuincentra en waren
huizen.
Tijd: zo' n drie kwartier.
Prijs: ongeveer 10 euro.
De basis, enkele Cornustakken,
worden aan de onderkant recht
afgesneden. De zijtakjes afknip
pen en bewaren. Takken aan de
bovenkant vastmaken met ijzer-
draad. Zo ontstaat een stevig,
'vierkant' frame.
Zet de basis in een mooie vaas.
Tussen de takken, in de hals van
de vaas, komen de leistenen
rechtop te staan voor stevigheid
en kleur. In de takkenconstruc-
tie aan de bovenkant vlecht u de
hazelaartakken. Ze zijn nog
vers en buigzaam. Later worden
ze droog en harder.
Steek de coniferensoort Cryp-
tomeria over en door de haze
laartakken. Knutsel er wat klei
ne takjes tussen. Later krijgen
deze takken een mooie koper-
bruine kleur.
Steek het gedroogde strelitzia
blad er doorheen.
Dan het bolmos met de handen
samendrukken en tot een bal
binden met koperdraad. De bal
krijgt later een olijfgroene kleur
als het geheel is ingedroogd.
Plaatmos is goedkoper, maar is
moeilijker samen te binden.
Steek een takje van ongeveer 50
cm voorzichtig in de bal. Beves
tig de tak met de mosbal boven
in de constructie en vlecht hem
door de andere takken.
Van de vijf kerstballen haalt u
het dopje met het hangertje af.
In het gaatje komt een takje dat
met het lijmpistool wordt vastge
zet. Even laten drogen en dan
het takje met de kerstbal in de
takkenwirwar steken.
Plumosum of dennenappeltjes
zijn prima te gebruiken voor
een finishing touch. De appel
tjes hebben een prachtige cham-
pagnekleur. Het geheel ver
fraaien met bemost larikshout
dat met het lijmpistool wordt
vastgezet.
Vlecht er nog wat lint en even
tueel een kralendecoratie of
draad met goudglitters in. Op
het laatst een 'spinrag' van heel
dun goud of zilverkleurig me
taaldraad en uw kerstdecoratie
is klaar.
Jenny van der Heijden Kamps
Vier jaar lang hebben er op
de kerstzegels van Zwitser
land kerstboomversieringen uit
vroeger jaren gestaan. In 2000
(21 november) een in Dresden
van karton gemaakte engel (90
rappen), in 2001 (20 november)
een glazen ster uit Gablenz (90
rp.), in 2002 (19 november) een
kartonnen kerkje uit Bohemen
(90 rp.) en vorig jaar (19 novem
ber) verschenen twee zegels,
een houten ruiter uit het Ertsge-
■Jk
bergte (70 rp.) en een glazen
kerstman uit Thüringen (90
rp.). Zwitserland heeft 23 no
vember de zegels opnieuw uitge
bracht, maar nu alle vijf gevat
in een velletje. De waarden zijn
wel gewijzigd. Van links naar
rechts: engel (100 rp.), ster (85
rp.), ruiter (100 rp.), kerkje (85
rp.) en kerstman (100 rp.). Op
de aanhangsels onder de zegels:
Frohe Weihnachten, Joyeux
Noël, Buon Natale, Bellas Fes
tas en Merry Christmas.
De Zwitserse kerstemissie is
een van de vele die de afgelopen
weken zijn uitgebracht en waar
aan de talrijke verzamelaars
van deze zegels - of het nu ze
gels met christelijke of symboli
sche motieven zijn - de komen-
Vlucht naar Egypte (45 20c.)
en De Aanbidding door de Ko
ningen (55 25c.); Canada, 2 no
vember, winterlandschappen
met de kerstman in een slee
(49c.), in een auto (80c.) en in
een trein met geschenken
1,40).
In Cyprus verschenen 11 novem
ber drie zegels met beelden
rond Christus' geboorte (13c.,
30c. en 40c.); Finland, 29 okto
ber, tekeningen van de illustra
tor Martta Wendelin
(1893-1986), jongetje schrijft
brief aan kerstman (0,45 en
versierd takje van kerstboom
(0,65€); Guernsey kwam 28 ok
tober met twee sets. Op vijf ze
gels van 2Op (in een strip) beel
den rond de geboorte en op de
vijf zegels van de andere serie
vleugels van een engel (32p),
een kerstbal (36p), een hulst-
de tijd weer hun handen vol zul
len hebben. Een opsomming, te
beginnen met Aland dat 8 okto
ber, twintig jaar nadat het met
eigen zegels kwam, ook een
kerstzegel uitgaf. Op de 0,45
€-zegel (oplage 400.000 stuks)
een kerstkabouter die kerstpost
bezorgt; op de achtergrond o.a.
een windmolen, op de voor
grond goudvinkjes. Verder: Aru
ba, 1 december, drie zegels, een
kerstboom (50c.), een zangkoor
tje (85c.) en vuurwerk (125c.);
Australië, 1 november, Maria
met Kind (45c.), de Herders
(50c) en de Drie Koningen
1,00); België en Duitsland kwa
men 4 november met zegels met
een gemeenschappelijk motief:
schilderijen van Rubens. De
M I V II I A
blaadje (40p), de sjaal van een
sneeuwpop (45p) en de ster bo
venin een kerstboom (65p).
Ierland, 10 november, De Heili
ge Familie (48c), De vlucht naar
Egypte (60c), de Drie Koningen
(65c) en een boekje met twintig
zelfklevende zegels van 48c.; Ita
lië, 30 oktober, twee zegels II
Santo Natale, Jozef en Maria
bij de kribbe 0,45) en een
kerstboom 0,62); Jersey, 2 no
vember, tien zelfklevende ze
gels (3,25 pond) zonder waarde-
aanduiding met christelijke en
symbolische motieven, vijf ze
gels met Jersey Minimum en
vijf met U.K.Minimum; Luxem
burg, 7 december, tekening, kas
teel van Cleveaux (0,50 0,05
San Marino, vier 0,60 se-te-
nantzegels van 0,60, schilde
rijen en fresco's met engeltjes;
Slowakije, 5 november, kinder
tekening, de Heilige Familie
(8sk); Tsjechië, 10 november,
o.a. een appel als kandelaar
(6,50 kc.).
Hero Wit
Diagram 3
Diagram 4
