toompot expandeert lustig voort
Bier met historie smaakt beter
Kerstboomlichtj es
kosten ook geld
Uitzendwerk beperkt banenverlies
Hoger bod op PinkRoccade
Beurs Londen polst Euronext
Grote stijging schuldsaneringen
ijl acht Euroase parken aan zegekar van Zeeuwse vakantiereus
5 halen
ge in strijd
merken
profijt
het bedrijf
donderdag 23 december 2004 1 1
VOORBURG - Bedrijven huren steeds meer uitzendkrach
ten in, waardoor het verlies aan banen daalt. In het be
drijfsleven nam in het derde kwartaal de werkgelegen
heid met 124.000 banen, ofwel 2,3 procent, af. In de voor
gaande drie maanden werd nog een daling gemeten van
148.000 arbeidsplaatsen. Dat blijkt uit cijfers die het Cen
traal Bureau voor de Statistiek gisteren heeft bekendge
maakt.
Vooral in de zakelijke dienstverlening is het effect van uit
zendwerk groot. Door de inhuur van uitzendkrachten
sloeg in deze bedrijfstak het banenverlies van 0,4 procent
in het tweede kwartaal om in een stijging van de werkge
legenheid met 1,1 procent in de maanden juli, augustus
en september. ANP
AMSTERDAM - Getronics heeft zijn bod op branchege
noot PinkRoccade verhoogd naar 14,30 euro per aandeel
in contanten. Het nieuwe bod komt neer op 350 miljoen
euro. Dat heeft Getronics gisteren bekendgemaakt.
Omgerekend komt de nieuwe bieding van Getronics over
een met het bedrag dat concurrent Ordina op tafel wil leg
gen. Om zijn plannen te financieren wil Getronics een
claimemissie uitgeven van ongeveer 250 miljoen euro.
Getronics had eerder omgerekend 338 miljoen over voor
de automatiseerder. Het leek erop dat dat voldoende zou
zijn maar grootaandeelhouders vonden dat PinkRoccade
ook met Ordina om de tafel moest gaan zitten. ANP
LONDEN - De London Stock Exchange (LSE) heeft dins
dag gesproken met de topmannen van de effectenbeurzen
Euronext en Deutsche Börse over een mogelijke overna
me van de Londense beurs. De besprekingen waren 'con
structief en worden de komende maanden voortgezet, zo
is gisteren uit verschillende bronnen vernomen.
LSE-bestuursvoorzitter Clara Furse voerde in Londen af
zonderlijke besprekingen met haar collega's Jean-Fran-
cois Theodore (Euronext) en Werner Seifert (Deutsche
Börse). De financiële wereld kijkt gespannen naar de mo
gelijke overnamestrijd rond de LSE. Euronext, waartoe
ook de effectenbeurs in Amsterdam behoort, en Deutsche
Börse hebben laten weten belangstelling te hebben voor
de Londense beurs. Met wie de LSE ook samengaat, de
combinatie levert de grootste Europese effectenbeurs op.
Wereldwijd moet het fusieresultaat alleen de New York
Stock Exchange voor laten gaan.RTR/ANP
AMSTERDAM - Het aantal particulieren en kleine onder
nemers dat gebruik maakt van schuldsanering is het afge
lopen jaar met eenderde gestegen. Dit jaar waren er
14.727 mensen die feitelijk failliet gingen en op wie de
wettelijke schuldsaneringsregeling werd toegepast.
Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Graydon.
Ook het aantal faillissementen nam toe. In vergelijking
met vorig jaar steeg het met 7 procent naar 9460. De scha
de door de saneringen en faillissementen kwam uit op 3,6
miljard euro, waarvan 2,4 miljard voor de faillissementen
en 1,2 miljard euro voor de saneringen.
Onderzoeker R. Blom van Graydon verklaart de stijging
uit het feit dat veel mensen op te grote voet leven. ANP
ijffmy Kutterink
fEBLAND - Met de over-
nan acht Euroase parken,
jionipot zijn expansiedrift
{.Groeien is de enige moge-
,;<j om in de harde wereld
1,1 toerisme te overleven,
jkine familiebedrijven zul-
jtt niet redden, tenzij ze
pan onderscheiden van de
■Mi heeft het in veertig
•d [in 2005 viert het be
lt jubileum) geschopt van
nier van huisjes en kam-
Btsen tot vakantieverko-
pwse vakantiebedrijf is
Bk volwassen geworden,
irecteur Henk van Koe-
g. .Het aanbod is groter
rvraag. We moeten vech-
jaan klanten te komen,
tien de concurrentie aan
[we mensen in dienst heb-
I kennis van de toeris-
oarkt. Om die te kunnen
Oen, heb je geld nodig. En
ffdien je alleen als je
blijft groeien.
arharde cijfers. Roompot
ilim 50 parken en cam-
groeitzon 15 procent per
Keft een omzet van 100
[euro, heeft 1200 mensen
tst, doet 130.000 boekin-
stuurt jaarlijks een mil-
irochures rond. Met de
me van Euroase groeit
Dtal medewerkers tot zo'n
het aantal boekingen tot
lende omzet tot 125 mil-
nro.
pot heeft de afgelopen ja-
jenorme slag moeten ma-
fet bedrijf neemt continu
[bedrijven over. Dat moet
rant de markt verandert
Eerst waren we logiesver-
r. Zo van: hier heb je een
en veel plezier ermee,
ee red je het niet meer en
azijn we omgevormd tot
beverkoper. Dat is aarze-
Egonnen met een golfslag
saar nu is dat fijnmaziger,
n willen nu van ons weten
te fietsen of bolderkarren
li huren en wanneer er
sis te doen is. Ze willen sa
men met ons hun vakantie-agen
da plannen. Om dat te kunnen,
heb je mensen, geld en dus volu
me nodig."
Kleine ketens kunnen die veran
deringen niet meer bijbenen,
weet Van Koeveringe. „Ze zijn
te klein voor een tafellaken en
te groot voor een servet. Wil je
overeind blijven, moet je zorgen
dat je huisjes in plaats van
kampeerplekken verhuurt. Van
een huisje dat 500 euro per
week kost, gaat pakweg 100 eu
ro naar de afdeling sales and
marketing; daar zit de kennis
van de markt. Verhuur je nu een
kampeerplek van 210 euro per
week, dan gaat er 20 euro naar
die afdeling. Met dat soort be
dragen kun je je niet permitte
ren om specialistische kennis in
te huren. Kapitalisatie, zoals
dat dan heet. is van levensbe
lang."
Van Koeveringe denkt dat veel
kleine bedrijven zullen verdwij
nen. „In Zeeland zitten er nogal
wat. De druk op de markt is
voor een deel op te vangen door
bijvoorbeeld samen met een col
lega een ontwerp te laten maken
voor een tas van de campingwin
kel. Maar het wordt anders als
die collega inzicht wil hebben in
de in de boekhouding. Aan sa
menwerking zitten grenzen."
De emancipatie is een ander gro
te bedreiging. „Als vroeger een
boerenzoon met een vrouw naar
huis kwam, had je vanzelfspre
kend een boerin. Tegenwoordig
kan het zomaar zijn dat de
vrouw geen zin heeft om friet te
bakken. De campingeigenaar
moet dus personeel inhuren en
dat kost veel geld. Tot nu toe
werden die betaald uit het geld
dat de uitbreiding van de cam
ping opbracht. Maar de tijd van
uitbreiden is voorbij. Je kunt
niet alle natuur in Zeeland opof
feren om campings aan te leg
gen."
Het levert Van Koeveringe een
dubbel gevoel op. Concurrentie
verdwijnt, en dat is niet goed
voor de markt. Maar het geeft
hem ook mogelijkheden andere
ondernemingen op te kopen.
„Kleine bedrijven maken zo'n
gebied gezellig. Vergelijk het
De Roompot in Kamperland. Het vakantiebedrijf bezit ruim 50 parken en campings, groeit zo'n 15 procent per jaar, heeft een omzet van
100 miljoen euro, heeft 1200 mensen in dienst, doet 130.000 boekingen en stuurt jaarlijks een miljoen brochures rond. foto Willem Mieras
met een winkelstraat waarin
naast de Albert Heijn ook een
bonbonwinkel is gevestigd. Die
maakt alleen kans als hij iets ex
clusievers verkoopt dan de su
permarkt. Dat bijzondere pro
duct mag, nee, moet ook meer
kosten. Datzelfde geldt voor fa-
milie-kampeerbedrijven. Veran
deren die niet, dan zijn ze ten do
de opgeschreven."
Roompot redt het niet alleen
door parken op te kopen, reali
seert Van Koeveringe zich. Door
dat mensen makkelijker grote af
standen afleggen, concurreert
de camping in Zeeland met het
strand in zonnig Turkije.
„Er komen aanzienlijk minder
Duitse gasten. Al snel-wordt ver
wezen naar de slechte economi-
sché situatie. Daar geloof ik
niets van. Dat is de oorzaak zoe
ken buiten het bedrijf en daar
heb ik niets aan." „In 1970 had
den we veel klanten uit Leipzig.
Ze deden er vijf uur over om in
Zeeland te komen. Nu is de reis
tijd de helft. De ervaring leert
dat weinig mensen uit het zui
den (denk aan Italië) naar het
noorden op vakantie gaan. Dat
heeft met het klimaat te maken.
Maar reizen van oost (bijvoor
beeld Polen) naar west is geen
enkel probleem. Die mensen ver
dienen tegenwoordig meer en rij
den in betere auto's dan vroe
ger. Waarom ben ik op de Messe
in Leipzig de enige Nederlandse
ondernemer die reclame staat te
maken? Andere Zeeuwse onder
nemers of Friese zie je er niet.
Dat is vreemd. In Berlijn hetzelf
de verhaal. Op het Amstel hotel
en de VVV van Scheveningen
na. Misschien moeten onderne
mers eens de vleugels verder uit
slaan, in plaats van te wijzen
naar de economie."
Polen
De Duitse markt, waar iedereen
zich zo vanzelfsprekend op
richt, verdwijnt. Maar daarvoor
komen andere gebieden in de
plaats. „We moeten er niet om
huilen dat er minder Duitsers
komen, maar bijvoorbeeld meer
Polen proberen te trekken. Die
komen nu nog niet, dat klopt.
Het is met campings en bunga
lows net als met kaas. Als je het
product niet aanbiedt, kopen
mensen het ook niet. Je denkt
toch niet dat mensen de atlas
pakken en spontaan een vakan
tiebestemming prikken? Door
de steeds grotere omvang van
het bedrijf, hebben we ook het
geld om nieuwe markten aan te
boren."
Center Parks, Landal Green
Parks en Roompot zijn, in die
volgorde, de grote drie spelers
op de Nederlandse markt van
bungalows en campings. Ze be
zitten gezamenlijk bijna de helft
van de markt; Roompot heeft
een aandeel van 18 procent. „De
markt is inderdaad zo'n beetje
verdeeld. Roompot neemt nog
wel regelmatig kleine bedrijven
over. We kijken ook naar het
buitenland. Maar als we daar al
iets kopen, doen we dat samen
met een partner. Die stap moe
ten we wel zorgvuldig nemen,
want we hebben er niets aan om
met zo'n avontuur te verspelen
wat we in al die jaren hebben op
gebouwd."
IDNGTON - De Verenigde
zeggen een duidelijke ze-
lebben behaald in een fel-
rkenstrijd met de Europese
Een uitspraak van de we-
endelsorganisatie WTO
lean dat de unie in zijn geo-
stlie bescherming van mer-
irechtmatig opereert.
Mt de Amerikaanse ge-
0 vertegenwoordiger bij
Robert Zoellick, ver-
Het gaat bij de uit-
om een voorto
neel van een WTO-com-
t De verwachting is dat de
^organisatie in maart
definitief oordeel komt.
iscussie heeft betrekking
[manier waarop Brussel
jcten beschermt die in een
j&e regio worden ge-
r-Het gaat daarbij bij voor
al Parmaham. Alleen spe-
£?repareerde ham uit Par-
t directe omgeving mag de
'Parmaham dragen.
Arming
1 beschermt op die manier
tterd regionale voedsel
bon en naar schatting
ftjnen. De VS en enkele
grote voedselproduce-
landen verzetten zich al
>;?n deze handelwijze,
bereikte een climax
N gebruik van de merk-
1 Budweiser, een van de
biermerken ter wereld,
itthise Budejovicky Bud-
het gebruik van de
Budweiser op, omdat het
Waling zou zijn van de
Jaa® waarvan de Tsje-
W exclusieve gebruik had-
Pgeèist. De claim werd on-
door te verwijzen
K-regelgeving en een ver
der streekproducten uit
Oostenrijk. Het Euro-
Mi van Justitie stelde de
fj e"ri vorig jaar nog in
lijk.
Anheuser-
op alle manie-
risjechen te dwarsbomen.
stellen dat ze al
m Budweiser als merk-
mtroduceerden, negentien
"tordat Budejovicky Bud-
opgericht.
^t'-Busch slaagde er al in
ar"Budweiser te weren
Australië, Brazi-
Oenemarken, Italië,
en Spanje.
door Brenda van Dam
Of het nu dankzij de wed
strijd Eneco Stralend Ne
derland is of niet, de laatste ja
ren zijn steeds meer huizen
rond de kerstdagen sfeervol ver
licht. Dit kost vanzelfsprekend
elektriciteit. Hoeveel, is vaak
onduidelijk. Het voorlichtings
bureau Milieu Centraal heeft
een aantal voorbeelden doorbe
rekend. Milieu Centraal heeft
ook tips voor een milieuvriende
lijke kerstboom en een energie-
bewust voedingspatroon.
Stel, je hebt een kerstboom met
daarin veertig lampjes (50
Watt). En ook nog een kerstster
met lampje, dat 25 Watt ver
bruikt. Buiten versiert een
snoer van 40 lampjes een boom
in de voortuin (ook 50 Watt). Sa
men is deze toch redelijk be
scheiden versiering goed voor
125 Watt.
Als deze verlichting 21 dagen
lang tien uur per dag zou bran
den, brandt de verlichting in to
taal 210 uur. Dit komt neer op
een elektriciteitsverbruik van
26 kWh. Dit is vijf procent van
het jaarlijkse energieverbruik
voor verlichting van een gemid
deld huishouden. Dit alles ver
hoogt de elektriciteitsrekening
met ongeveer 4,50 euro. Wie de
lampjes dag en nacht laat bran
den, moet rekenen op 11 euro
aan extra elektriciteitskosten.
Wie bij Eneco in de prijzen wil
vallen, zal waarschijnlijk met
heel wat meer voor de dag moe
ten komen. Zoals in het andere
voorbeeld van Milieu Centraal,
waar om te beginnen twee snoe
ren met veertig kerstlampjes in
huis en ook twee snoeren in bo
men in de tuin hangen (samen
200 Watt). De gevels worden
verlicht met een lichtslang van
20 meter (328 Watt). Dan zijn er
nog kunststof sneeuwpoppen en
kerstmannen met in totaal zes
lampjes erin (samen 150 Watt)
en tot slot nog twee verlichte
kerststerren (50 Watt). In totaal
een verbruik van 728 Watt. Als
ook deze verlichting 210 uur
brandt, is dat een elektriciteits
verbruik van 153 kWh. Dit
komt neer op 27 procent van
het jaarlijkse energieverbruik
voor verlichting van een gemid
deld huishouden; evenveel als
de televisie op jaarbasis. De kos
ten aan stroom zijn ongeveer 26
euro. Als de lampjes dag en
nacht aanstaan, is het energie
verbruik gelijk aan dat van een
flinke koelkast met vriesvak op
jaarbasis. Reken dan op zo'n 62
euro aan stroomkosten! Kerst
bomen zijn tegenwoordig ook
met statiegeld of herplantgaran
tie verkrijgbaar. Deze bomen
worden in potten geteeld en
zijn uiteindelijk bedoeld als sier-
conifeer voor in de tuin. Tijdens
de teelt worden ze drie tot vijf
keer 'verhuurd' als kerstboom.
Deze bomen kosten ongeveer 15
euro en bij inlevering krijg je
zo'n drie euro statiegeld retour.
Deze bomen worden nog maar
op kleine schaal aangeboden.
Wie geïnteresseerd is, kan infor
meren bij de gemeente, lokale
kwekerijen of bij natuur- en mi
lieuorganisaties. Bij Staatsbos
beheer en andere bosbeheerders
is het mogelijk om zelf een
boom te zagen uit hun bosperce
len. Dat kost vijf euro voor een
boom tot twee meter; daarbo
ven vijf euro per meter.
Wie met of na de feestdagen mi
lieu- en prijsbewust wil eten,
moet vooral op de indirecte
energie van producten letten.
Dat is de energie die een produ
cent nodig heeft voor het telen,
verpakken, koelen en vervoeren
van voedsel. De energie die con
sumenten zelf verbruiken om
etenswaren te vervoeren, bewa
ren en te bereiden, wordt direc
te energie genoemd.
Seizoengroente
Tweederde van het energiever
bruik van voeding bestaat uit
indirecte energie. Wie indirecte
energie én geld wil besparen,
kan op de volgende zaken let
ten. Wees bijvoorbeeld matig
met dierlijke eiwitten, zoals
vlees, kaas en vis. Een kilo vlees
bij de slager heeft twintig keer
meer indirecte energie ver
bruikt dan een kilo groente. Eet
regelmatig groente van het sei
zoen. Kasgroente verbruikt mi
nimaal acht keer meer indirecte
energie dan groente van de vol
le grond. Probeer bederfelijke
producten, zoals zuivel, vlees en
fruit niet in al te grote hoeveel
heden te kopen. Het gemiddelde
huishouden gooit namelijk
maar liefst 135 kilo voedsel per
jaar ongebruikt in de vuilnis
bak. Toch jammer van die 330
euro. GPD
door René Hoonhorst
HULST - Een kerstbiertje serve
ren in de eigen brasserie zou na
tuurlijk leuk zijn in deze tijd
van het jaar. Maar direc
teur-brouwer John Vermeersen
van Bierbrouwerij De Halve
Maan begint er niet aan. Het
brouwen van bier voor een spe
ciale dag of week is commer
cieel niet interessant voor een
kleine brouwerij.
Brouwerijen met grote naamsbe
kendheid en een wat grotere af
zet kunnen een speciaalbier uit
brengen rond kerst, zeker als ze
er een seizoensbier van maken
zoals Dobbele Palm of Speciale
Hoegaarden. Maar de productie
van een echte Christmas Ale
heeft alleen zin als je een grote
plas ineens kunt maken en zo
goed als zeker bent van een mini
mum afzet. „We hebben in het
verleden wel eens speciale bier
tjes voor kerst, pasen of vader
dag gemaakt. Maar het is altijd
moeilijk in te schatten hoeveel
je moet brouwen. Heb je te wei
nig moet je nee verkopen of het
productieproces van andere bie
ren in de war sturen. En heb je
te veel dan blijf je veel te lang
met voorraden zitten."
Het huidige brouwerij palet van
zeven bieren is volgens Vermeer
sen al wat aan de ruime kant.
Hij zou er liever nog wat minder
maken, maar de huidige bieren
leveren allemaal een essentiële
bijdrage aan de productie en het
bedrijfsresultaat. Het zevental
zorgt er bovendien voor dat de
brouwerij op eigen kracht ver
schillende bierliefhebbers een
gevarieerd pakket aan kan bie
den. Brasserie De Halve Maan
hoeft daardoor niet zijn toe
vlucht te nemen tot bieren van
andere producenten. „Alleen
voor kriek en gueuze maken we
een uitzondering. Die bieren
hebben zo'n specifieke smaak
dat je in een zaak met veel
Vlaamse klanten wel moet."
Speciaal voor de brasserie, die
vijf jaar geleden zijn deuren
opende, brouwt Vermeersen een
pilsner, een Java Premium. „We
wilden graag een proeflokaal
om onze eigen speciaalbieren
aan te prijzen. Temeer daar ze
in Hulst en omgeving toch voor
al als een aardig bijproduct wer
den gezien en niet echt in het ca
fé werden geschonken. Als je
dan een etablissement begint
om de zelf gebrouwen bieren on
der optimale omstandigheden te
laten proeven, moet je een eigen
pilsner hebben. Dan kun je toch
moeilijk een Heineken, Amstel
of Grolsch tappen."
Erfenis
Hoewel Vermeersen zich zeker
niet schaamt voor zijn Java Pre
mium ligt zijn hart - en dat van
de liefhebbers - toch bij de ande
re bieren. Dobbele Java in de
eerste plaats, een abdijbier dat
beschouwd kan worden als erfe
nis van Hulster monnikenbier.
De naam Java grijpt terug naar
Hulster bier van een eeuw te
rug, slapper bier dat overigens
ook al een link legde naar de
kloostergeschiedenis van het
Zeeuws-Vlaamse vestingstadje.
Zijn donkere kleur en volle
smaak dankt de kroonkurk van
de brouwerij (ruim veertig pro
cent van de productie van een
kleine tweeduizend hectoliter)
onder meer aan caramelmouten
en kandijsuiker. Speciale hop
soorten zorgenvoor de 'bierige
bitterheid'.
De Zeeuwsche Witte heeft nog
steeds de grootste naamsbekend
heid. In aanleg produceerde de
Naam:
De Halve Maan
Plaats:
Hulst
Opgericht:
1989
Aantal medewerkers:
4 vast, 20 parttime
Omzet:
ca. 1 miljoen euro
Zeeuwsch-Vlaamsche Bierbrou
werij, zoals De Halve Maan de
eerste paar jaar nog heette, al
leen een witbier. De elkaar op
volgende brouwers maakten
heel wat proefbrouwsels voor de
huidige, zacht-kruidige variant
was gevonden. Maar Zeeuwsche
Witte heeft Hulst wel op de bier-
kaart gezet. „Zelfs mensen die
er nog nooit één hebben gedron
ken, omdat uit navraag blijkt
dat ze een ander witbier moeten
hebben gedronken, zeggen de
naam te kennen. En dat is na
tuurlijk prachtig."
De Lazarus bevat net als de Dob
bele Java 6,5 procent alcohol en
is daarmee wat sterker dan Ko-
ninck of Palm, Vlaamse ales die
hij graag de loef afsteekt. Een
tripel mag natuurlijk niet ont
breken in de Java-familie. Ook
het brouwprocedé van deze
hooggistende rakker verwijst
naar een plaatselijke kloosteror
de uit het verleden. Twee zware
jongens maken het assortiment
af. Het Grof Geschut is een ro
buust roggebier dat de drinkers
de middeleeuwse glorie van ves
tingstad Hulst moet laten
beleven. Een beetje brouwerij
kan niet zonder bokbier en al
leen de naam Zondebok geeft
al net dat beetje extra wat van
een seizoenbier in een gure
herfst mag worden verwacht.
Vermeersen is overtuigd van de
kwaliteit en de smaak van zijn
brouwsels, maar hij weet ook
dat een bier zich beter laat de-
gusteren als er een mooi verhaal
bij hoort. Een struisvogelbief
stuk met Lazarus, een sabayon
van Zeeuwsche Witte of een en-
trecote op gebakken lof met jus
van Dobbele Java smaakt ook
beter in een de juiste entourage.
„Slechte bieren worden bijna
niet meer gemaakt. Vroeger
hing heel veel af van het water
dat je voor je bier gebruikte,
maar tegenwoordig is al het lei
dingwater zodanig te behande
len dat elke brouwer een perfec
te grondstof voor bier kan sa
menstellen. Persoonlijke voor
keuren bepalen of mensen iets
lekker vinden, maar de omge
ving waarin ze eten of drinken
is van even groot belang bij de
vraag of iets goed smaakt. Van
daar dat we zo blij zijn met deze
brasserie in een historische
spoorwegloods met uitzicht op
de wallen van vestingstad
Hulst. Alleen deze plek maakt
eten en drinken al lekkerder.
foto Peter Nicolai/GPD
John Vermeersen met een peilstok bij een van de ketels van De Halve Maan
