conen horen bij
le tijd van kerst
Amusement na de amuse
Ervaren kunstenaars
leveren aanvulling op
provinciale collectie
Slachtofferhulp
krijgt steeds
Lertaken
Ophokplicht voor postduiven
Bergs ziekenhuis breidt uit
Drie mille voor Zimbabwe
Man in slaap achter het stuur
Kerstdiner
DDELBURG - Slachtoffer
en Zeeland krijgt steeds meer
M Het bureau helpt slachtof-
,svffl ernstige delicten per ja-
„ri met be* nieuwe spreek-
„it in de rechtszaal. Het bu
ll helpt sinds kortmensen bij
,1 opstellen van de nieuwe
thriftelijke siachtofferverkla-
ian, die bij de behandeling
„rechtszaken aan bod ko-
gen.
ok krijgt Slachtofferhulp een
plin de nieuwe aanpak en wet-
pjng van huiselijk geweld en
deiden de vrijwilligers de ge
lukken tussen slachtoffers en
iders.
0 instelling, die met inzet van
rijwilligers mensen bijstaat in
eeerste tijd na een schokkende
vanng door misdaad of onge
il, viert dit jaar het twintigja-
ibestaan. In die periode heeft
;tie van het slachtoffer
misdaad een veel sterk-
„puctie gekregen in de straf-
Ètelijke afhandeling. Daarbij
orden schadevergoedingsmaat-
gelen vaker opgelegd en beter
'gevoerd.
rijwilligers
5 betekent wel dat er een veel
raarder beroep wordt gedaan
deinzetbaarheid van de vrij-
Igers die voor Slachtoffer-
lpZeeland werken,
it bureau in Middelburg werft
arom nieuwe mensen die in
gelegenheid zijn met regel-
iat direct beschikbaar te zijn
or inzet na een ongeval of de-
1. De nieuwe vrijwilligers kun-
B worden ingezet in Zeeuws-
landeren, Walcheren en het
sterscheldebekken.
langrijkste vaardigheid is het
mogen te luisteren en niet
ten vragen te stellen, stelt
chtofferhulp Zeeland. Vrij-
ligers moeten minimaal acht
twaalf uur per week beschik-
irzijn.
februari houdt het bureau
1 informatiemiddag, waarna
asstrainingen voor de nieuwe
willigers volgen.
órdinator Jack Geelen van
chtofferhulp Zeeland is be-
kbaar op nummer 0900-0101.
vrijdag 17 december 2004
GOES - De Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie
Zeeland (ZLTO) wil van 1 tot en met 15 januari een op
hokplicht voor postduiven. Aan de gemeentebesturen is
gevraagd dit in te stellen. De ophokplicht is nodig om te
voorkomen dat de postduiven slachtoffer worden van de
jacht op wilde duiven.
Deze vogels worden afgeschoten vanwege de schade die
ze aanrichten aan land- en tuinbouwgewassen. De ZLTO
heeft de Zeeuwse jagers gevraagd extra aandacht te beste
den aan de bestrijding van duiven, met inbegrip van ver
wilderde postduiven. Ook de gemeenten is verzocht hier
aan medewerking te verlenen.
BERGEN OP ZOOM - Ziekenhuis Lievensberg in Bergen
op Zoom is gisteren begonnen met het nieuwste bouwpro
ject: nieuwbouw en renovatie van de operatiekamers, de
centrale sterilisatieafdeling en de poliklinieken. De hei
werkzaamheden voor de bouw waren formeel al op 8 no
vember jongstleden begonnen.
Dat werk verliep zo voorspoedig dat gisteren de laatste
paal de grond in is gegaan en dus begonnen kan worden
met de daadwerkelijke bouw van de nieuwe vleugel. Die
laatste paal werd gistermiddag door middel van een
ouderwetse Hollandse heistelling geslagen door voorzit
ter E. Vossebeld van de vereniging medische staf, archi
tect H. Liscaljet van Architectengroep Duintjer, directeur
patiëntenzorg A. Ruikes, directeur beheer H. Ensing en
hoofd OK/CSA-complex W. Minderhoud.
Het is de bedoeling dat de nieuwe ziekenhuisvleugel in ok
tober volgend jaar in gebruik kan worden genomen. Lie
vensberg heeft dan nieuwe poliklinieken voor longgenees-
kunde en cardiologie (hartkunde) met cardiologische func
tiekamers op de begane grond, zes ultra-moderne opera
tiekamers op de eerste verdieping en een grote techniek
ruimte op de tweede verdieping. Aansluitend worden het
oude operatiekamercomplex en de sterilisatieafdeling ver
bouwd. In de loop van 2005 hoopt Lievensberg tevens te
kunnen beginnen met de nieuwbouw van de psychiatri
sche afdeling.
De projecten sluiten aan op de grote renovatie van het zie
kenhuis in de jaren 1999-2004.
IJZENDIJKE - De inboedelverkoop van de voormalige
bakkerij annex drogisterij van Peet en Annie de Smet aan
de Nassaustraat in IJzendijke heeft 1830 euro opge
bracht. Wilde Ganzen doet hier zeventig procent bovenop
zodat het totaalbedrag op 3111 euro komt. Het geld gaat
naar een boerderij voor weeskinderen in Mount Darwin
op het noordelijke platteland in Zimbabwe. In dit land
deed dochter Wien ruim zes jaar ontwikkelingswerk. De
boerderij is een project van hulporganisatie Child Future
Africa.
RILLAND - Op de A58 ter hoogte van Rilland is donder
dagochtend rond 2.40 uur een 47-jarige Belgische automo
bilist tegen de vangrail aangereden. De man is vermoede
lijk in slaap gevallen achter het stuur. Er vielen geen ge
wonden. De auto raakte dermate beschadigd dat hij weg
gesleept moest worden.
Een achttiende-eeuwse Russische icoon met een portret van de heilige Nicolaas uit de collectie van gale
riehouder Frits Jansen. foto Camile Schelstraete
exemplaar in Contrast& is het
achttiende-eeuwse portret van
de heilige Nicolaas. De zilveren
omlijsting heet risa of oklad.
De schilderijen die Papara in
Middelburg exposeert zijn huis
iconen. De sinds vier jaar in Tu
rijn woonachtige Roemeense is
orthodox-christelijk. Ze schil
dert haar iconen volgens de re
gels van de Byzantijnse traditie.
„De techniek van schilderen en
de manier waarop heiligen wor
den afgebeeld is streng omschre
ven. Toch voel ik me vrij genoeg
om binnen die regels mijn per
soonlijkheid te uiten. Vooral
door met kleur te spelen, kan ik
mij als kunstenaar uiten.
Paparas dochter Alga Zahares-
cu is ontwerpster voor de Itali
aanse auto-industrie. Ook zij
schildert iconen. Het is begon
nen als een spel om haar moeder
te overtreffen, maar ook zij is in
middels door het genre gegre
pen. „Haar werk ziet er anders
uit dan het mijne", aldus
Papara. „Dat geeft aan dat bin
nen de regels flinke verschillen
mogelijk zijn."
Jansen exposeert iconen in de
cember, omdat hij dat passend
vindt. „En in mijn galerie ge
beurt alleen wat ik passend
vind." Papara noemt de kerst
tijd een periode van licht en vre
de waarin mensen samenkomen.
Daarbij past volgens haar een
expositie van iconen. Maar mis
schien past een iconententoon
stelling juist in een ontkerkelijk
te maatschappij het best in de
cember. Veel mensen gaan één
keer per jaar naar de kerk, met
kerst. Dat is dus dé periode om
te kijken naar religieuze kunst
die ooit voor dagelijks gebruik
was bedoeld.
Ex-posities: Russische iconen tot
23 jan in galerie Contrast& in Ter-
neuzen, open di t/m don en zon en
tweede kerstdag van 14-17 uur.
Iconen van Mariana Papara en Al-
ga Zaharescu, t/m 23 jan in 't Hae
ntje te Paart in Middelburg, open
don, za en zon van 14-16.30 uur, be
halve 25 dec en 1 jan.
Vanavond geeft kunsthistorica Ir
ma Visser Albu-Barabas in de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg een lezing over (de westerse
belangstelling voor) iconen. Aan
vang: 20 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het is een
lijstje met weinig verrassin
gen. Een onafhankelijke ad
viescommissie heeft als nieu
we aankopen voor de provin
ciale kunstcollectie vooral
werk geselecteerd van gere
nommeerde Zeeuwse kunste
naars. De jongste en relatief
onbekendste kunstenaars van
wie werk wordt aangekocht,
zijn Bianca Runge uit Veere
en Machteld van der Wijst uit
Westkapelle.
In totaal hebben zeventig kun
stenaars werk ingeleverd. De
inzendingen zijn afgelopen
week beoordeeld door een
commissie bestaande uit pu
bliciste en kunsthistoricus
Janneke Wesseling en conser
vator hedendaagse kunst Pau
la van den Bosch van het
Maastrichtse Bonnefantenmu-
seum. Wegens ziekte kon Lex
ter Braak, directeur van het
Fonds voor Beeldende Kun
sten Vormgeving en Bouw
kunst niet aanwezig zijn.
De commissie selecteerde
l werk van twaalf kunstenaars
voor een bedrag van in totaal
honderdtwintigduizend euro.
Naast Runge en Van der
Wijst gaat het om Arie Berku-
lin, Piet Dieleman, Bert
Frijns, Guido Lippens, Antoi-
ne Mes, Janpeter Muilwijk,
Hendri van der Putten, Ben
Sleeuwenhoek, Kees de Valk
en Kees Wijker. De werken
worden opgenomen in de pro-
vinciale kunstcollectie die
wordt beheerd door het
Zeeuws Museum.
„Het gemiddelde niveau van
de ingeleverde kunst was
hoog", aldus Van den Bosch.
„Ik ben goed ingevoerd in de
kunst uit de regio rond Maas
tricht, die in Brabant en die
in Amsterdam en omstreken.
Dat is mijn referentiekader.
We hebben meer dan driehon
derd werken bekeken. Daar
hebben we een dag voor uitge
trokken. Het was een overwel
digende ervaring, maar het
was goed te doen. We zijn ge
traind in het kijken naar
kunst. Ik denk dat we tot een
goede selectie zijn gekomen.
Niet de naam van de kunste
naar maar de kwaliteit van
de kunst was bepalend."
Van den Bosch vindt het niet
verwonderlijk dat vooral
werk van gevestigde kunste
naars is gekozen. „Telkens
weer merk je dat leeftijd een
belangrijke rol speelt bij het
maken van kunst. Talent al
leen is niet genoeg, mensen
moeten ook het vermogen heb
ben dat tot ontwikkeling te
brengen. Deze kunstenaars
maken dat steeds opnieuw
waar. Dat kunnen we niet ne
geren. Ik was enorm enthou
siast over de schilderijen van
Antoine Mes. Hij is in de ze
ventig, heb ik begrepen, maar
ik kende zijn werk niet. Schil
derkunst is een moeilijk me
dium. Het vergt tijd, energie,
aandacht, concentratie, denk
werk en doen om tot een be
paald niveau te komen. Het
werk van Mes is absoluut een
weerslag van veertig jaar den
ken en werken en jezelf ver
nieuwen. Ook het werk van
Lippens, Berkulin, Dieleman
en Sleeuwenhoek blijft totaal
overeind. Het zou toch gekun
steld zijn als wij tegen die
kwaliteit in alleen voor jonge
kunstenaars hadden geko
zen."
Variatie
In de selectie zijn verschillen
de genres evenwichtig verte
genwoordigd. Van Van der
Putten, De Valk en Van der
Wijst is één werk aangekocht,
van de overige kunstenaars
meerdere. Nadat de laatste se
lectie was gemaakt, is wel ge
controleerd of aankoop geen
doublure zou opleveren in de
provinciale kunstcollectie.
Van den Bosch: „We vonden
het belangrijk dat van een
kunstenaar een gevarieerd
beeld door de tijd wordt gege
ven, niet dat de collectie alle
maal vergelijkbare werken be
vat."
Vanaf half januari is het aan
gekochte werk te zien bij het
Centrum voor Beeldende
Kunst Zeeland in Middel
burg. „Ik denk dat Zeeland
zichzelf daarmee een enorm
plezier doet", besluit Van den
Bosch.
gaat er van uit dat de afgebeel
de heilige daadwerkelijk aanwe
zig is.
Om te verzekeren dat de heili
gen herkenbaar worden gepor
tretteerd, bestaan er strikte re
gels. Hun gelaatstrekken, hun
houding en hun kleding moeten
worden weergegeven volgens
eeuwen geleden vastgelegde in
structies. De traditie speelt in
de iconenkunst een belangrijke
rol. Vandaar dat hedendaagse
iconen, als het gaat om de afbeel
ding, sterk lijken op antieke ico
nen. In sommige gevallen krij
gen de schilderijen zelfs bewust
een verweerd aanzien. In de Mid
delburgse galerie 't Haentje te
Paart blijkt dat de Roemeense
kunstenares Mariana Papara dit
procédé af en toe ook hanteert.
De verweringen op sommige
van de iconen in de Terneuzense
galerie Contrast& zijn er met de
jaren ingesleten. Bij het bidden
tot een icoon is het niet onge
bruikelijk dat gelovigen hun
handen langs de omtrekken van
de schilderijen laten gaan.
Verzameling
Vanouds hingen iconen in ker
ken. Dat geldt voor veel van de
zeventiende- achttiende- en ne-
gentiende-eeuwse Russische ico
nen die in Terneuzen te zien
zijn. Galeriehouder Frits Jansen
heeft de collectie, die nog aan
zienlijker groter is dan de vijftig
exemplaren die hij tentoonstelt,
aangekocht in België. „Ik heb ze
gekocht van een Belgische me
vrouw. Het was de verzameling
van haar overleden man. Die
werkte in de farmaceutische in
dustrie en reisde regelmatig
naar Rusland, ook toen dat nog
communistisch was. Hij heeft
veertig jaar iconen verzameld.
Deze iconen zijn legaal uitge
voerd, dit werk zou Rusland nu
nooit meer mogen verlaten. Die
mevrouw vond er niks aan. Ik
heb ze van haar zolder wegge
haald, onder het stof en de spin
nenwebben. Zo'n vondst doe je
één keer in je leven."
Behalve kerkiconen bestaan ook
huis- en reisiconen. De laatste
zijn vaak ingepakt in koper, zil
ver of goud, om de geschilderde
voorstelling te beschermen. De
omlijsting is niet minder mooi
geïllustreerd. Een bijzonder
jiErnst Jan Rozendaal
SNEUZEN - Iconen zijn tijd-
s.Tocli zijn ze ook overbreke-
i verbonden met de periode
ld kerst. Niet toevallig is op
(ogenblik in galerie en kunst-
él Contrast& in Terneuzen
lexpositie te zien met authen-
keRussische iconen en in ga-
liet Haentje te Paart in Mid-
feg een met hedendaagse
own van Mariana Papara en
«dochter Alga Zaharescu.
enige steekhoudende reden
Men te verbinden met de
stmaand is dat bijna gelijktij
dig met de geboorte van het
christendom ook de kunst van
het iconenschilderen is begon
nen. Iconen zijn volgens de or
thodoxe traditie geschilderde
voorstellingen van Jezus, Maria,
de heiligen en de grote christelij
ke feesten. Het Griekse woord ei-
koon betekent beeltenis, portret
of gelijkenis.
In de orthodoxe kerk zijn ico
nen van groot belang voor de da
gelijkse religieuze gebruiken.
Ze vormen een verbinding tus
sen God en mens. Door middel
van een icoon zoekt een gelovige
contact met God of een van de
heiligen. Wie tot een icoon bidt,
r*kruisiging, een huisicoon geschilderd door Alga Zaharescu.
foto Lex de Meester
Restaurant Raymondo in Vlissingen is op eerste kerstdag volgeboekt, maar heeft nog acht plaatsen vrij voor het diner op twee
de kerstdag. foto Ruben O reel
„Maar je hoort mij niet klagen", zegt
Van de Zandt opgewekt.
Op die tweede dag heeft Raymondo in
Vlissingen nog acht stoelen beschik
baar. Van de 170 die er staan. De eerste
boeking kwam al binnen toen de zomer
nog in volle gang was, in augustus.
„Het plaatsje is belangrijk, niet het me
nu of de prijs", zegt Anita van de
Driest. Scheermeijer herkent dat. „Ik
hoor meestal: Ach, dat zit wel goed bij
jullie.'"
Zeeuwse dis
Raymondo serveert met kerst een ze-
ven-gangenmenu. Kiezen kan alleen bij
het hoofdgerecht, tussen vlees, vis of
wild. De Stadsschuur (zeventig cou
verts) houdt het bij een menu vijf gan
gen. Het hoofdgerecht biedt een keuze
tussen wild (reefilet) of vis. „Tarbot,
kreeft en oester. Dat is onze Zeeuwse
dis. We hebben die laatst gemaakt voor
het tv-programma van Harrie Mens.
Dat trok zo de aandacht dat we het ook
"bp ons kerstmenu hebben gezet", ver
telt Van de Zandt trots. „Het moet in ie
der geval verrassend zijn. Geen stan
daard konijnenboutje dus. Wild is erg
in, vooral ree, want dat is nog malser
dan hert. En kreeft is nu ook populair.
De Zeelandbrug biedt zes gangen (vlees
en vis) voor 52,50 euro. Scheermeijer
vindt dat goedkoop, aangezien de ge
middelde prijs in Nederland voor een
kerstdiner 77,50 euro bedraagt. De
Stadsschuur (72,50) en Raymondo
(59,50) zitten daar ook onder.
En wat de andere twee daar niet voor
bieden, zit bij Raymondo wel in de prijs
inbegrepen: live muziek. Saskia en Ser
ge treden twee keer twintig minuten op.
„Tussen het laatste voorgerecht en het
hoofdgerecht en na het hoofdgerecht",
zegt Van de Driest.
De Stadsschuur draait rustige achter
grondmuziek, bij gebrek aan ruimte
voor een live-optreden. De Zeelandbrug
heeft er de gasten niet voor, weet
Scheermeijer; de meesten zijn ouder
dan vijftig.
De gasten denken al vroeg aan kerst, de
restaurateurs dus ook. Eind augustus,
begin september denken de koks van
De Stadsschuur al na over wat in is en
wat uit is. Die van Raymondo waren be
gin november helemaal klaar, hun colle
ga's in Zierikzee een maandje daarvoor
al. „Eigenlijk moet je het kerstmenu ma
ken als kerst net achter de rug is", vindt
Scheermeijer van De Zeelandbrug.
„Dan weet je namelijk wat wel kon en
wat net niet is gelukt."
Aan tafel
De drie restaurants zijn op kerstavond
gesloten. Dan bereiden ze zich voor op
de komende dagen. Alle gasten worden
op hetzelfde moment verwacht, zodat
ze allemaal tegelijk aan tafel gaan en te
gelijk klaar zijn. Dat is niet alleen ge
makkelijk voor de keuken, maar ook
aangenamer voor de gasten. Scheerme
ijer: „Het is niet gezellig als de tafel
naast je de halve avond leeg is."
Dus mochten de twintig stoelen die nog
vrij zijn in De Zeelandbrug leeg blijven,
dan haalt Scheermeijer ze gewoon weg.
door Maurits Sep
Restaurant De Zeelandbrug heeft
voor beide kerstdagen nog twintig
plaatsen vrij. Raymondo op de Vlissing-
se boulevard kan alleen op tweede kerst
dag nog acht mensen ontvangen en De
Stadsschuur in Goes is op één tafel na
beide dagen volgeboekt. De reserverin
gen kwamen wat later op gang, maar
ook deze kerst laten weer veel Zeeuwen
professioneel voor zich koken.
Overigens, de beschikbare plaatsen in
de drie genoemde restaurants kunnen
inmiddels best bezet zijn. Zoals altijd
gaat het op de laatste dagen nog hard.
„Mensen bedenken dan dat ze er toch
graag iets feestelijks van maken", ver
klaart Jacques Happe van Koninklijke
Horeca Nederland.
Volgens Happe zijn een week voor kerst
iets minder tafels gereserveerd dan vo
rig jaar rond deze tijd. Verontrustend
vindt hij dat niet, want vorig jaar was
dat precies zo ten opzichte van het jaar
daar weer voor. Dat verschil werd in de
laatste dagen echter ingehaald en zo zal
het nu weer gaan, voorspelt hij.
„Het zal nog wel vol komen", is ook de
vaste overtuiging van Piet Scheermeijer
van De Zeelandbrug in Zierikzee. „Dat
is elk jaar nog zo geweest. Bovendien
hebben wij altijd veel vaste gasten, on
geveer de helft komt elk jaar."
Bij De Stadsschuur lijkt het wel één gro
te familie, zegt Cor van de Zandt. Hij
mikt elk jaar op dezelfde gasten. Som
migen komen al tien jaar met kerst bij
hem eten. Meest mensen uit Goes en om
streken, een paar Duitsers die hun va
kantie aan de kust doorbrengen.
Ook bij De Stadsschuur kwamen de re
serveringen later binnen dan gewoon
lijk. Meestal zijn alle tafels voor Sinter
klaas al besproken, nu is de goedheilig
man alweer vertrokken en voor tweede
kerstdag is de laatste tafel nog vrij-
