Oud&nieuwtradities keren weer
PZC
199,00
Casper Hobbes
Sint Thomasluiden, Midwinterhoornblazen en carbidschieten
Kipkap
puzzel
Heer Bommel en de Blijdschapper
weer
Zeeland: Bezem
Sk
recept
Konijnenbouten met sinaasappels
woensdag 15 december 2004
door Robert Verkerk
Oude tijden herleven op en
rond 31 december. De jaar
wisseling anno 2004 is meer
dan alleen maar vuurwerk afste
ken en champagne drinken. In
alle regio's in Nederland komen
oude gewoontes weer terug, zo
als het Sint Thomas luiden, Mid
winterhoornblazen en carbid
schieten.
Dat stelt directeur Ineke Strou
ken van het Nederlands Cen
trum voor Volkscultuur (NCV)
in Utrecht. Vuurwerk afsteken
is voor NCV feitelijk een jonge
bezigheid. „Voor vuurwerk krij
gen we pas aandacht bij de kro
ning van Wilhelmina in 1898. Ie
dereen sprak daar toen over,
omdat het zo bijzonder was.
Daarna zie je pas dat het vuur
werk in Nederland de aandacht
krijgt", vertelt Strouken.
Voor 1900 ging de aandacht
veel meer uit naar de hele mid
wintertijd, de koudste en meest
donkere periode van het jaar.
De armen trokken in die tijd
langs de deuren om goede kerst
(Advertentie)
KENWOOD FOODPROCESSOR FP920
Vermogen 1.000 Watt
Variabele snelheden en momentschakelaar
Mengkom met 3 liter inhoud
Glazen blender met 1,5 liter inhoud
Snijmes
Deegmes
Grove snij/raspschijf, fijne snij/raspschijf,
Parmezaanse schijf, Julienne snijschijf
Metalen garde - dubbele rotatie
Citruspers
Multimolen
Sapcentrifuge
Kenstore opbergsysteem
Snoeropbergmogelijkheid
Minikom
Maxi-mix deksel
Spatel
Veiligheidssluiting
en nieuwjaar te wensen. Am
bachtslieden van verschillende
beroepsgroepen gingen ook
langs de deur om nieuwjaar te
wensen. Zij maakten hun eigen
gedicht op een papier dat aan
de mensen werd overhandigd.
„Daar kregen ze dan geld voor.
In feite zie je dat de krantenjon
gen dat nu nog steeds doet."
Boze geesten
In het verre verleden werd ook
veel lawaai gemaakt, het zoge
heten Sint Thomasluiden, men
zegt om boze geesten weg te ja
gen. „Naar mijn idee deden
mensen dat gewoon voor de lol.
Dergelijke rituelen zie je nu
weer opbloeien, net als het Mid
winterhoornblazen: met een
hoorn boven een put met water
klanken maken die dan heel ver
dragen. Sommige muziekscho
len geven er weer les in. Je ziet
het fenomeen vooral in Twen-
the en de Achterhoek opduiken.
Het zijn inmiddels toeristische
attracties geworden." Hetzelfde
is volgens Strouken het geval
met carbidschieten. Nu vuur
werk steeds meer aan strengere
regels is gebonden, wordt car
bidschieten belangrijker. „Car
bid kun je gewoon in je schuur
houden." Een traditie die niet
aan een regio gebonden is, is
het zogeheten nieuwj aarssiepen
dat weer in ere is hersteld en
elk jaar op onverwachte plaat
sen opduikt. „De jeugd gaat
dan na de jaarwisseling de
straat op om alles mee te nemen
wat nog niet is opgeruimd. De
eigenaren kunnen het dan de
volgende dag op een verzamel
plaats ophalen, maar moeten
vaak wel wat moeite doen om
die tuinset, kar of fiets weer
mee te nemen", weet Strouken.
De jaarwisseling werd officieel
in Nederland in 1575 ingevoerd.
Daarvoor kenden de kerk en de
overheid hun eigen jaarwisselin
gen. Het gewone volk hield het
bij de seizoenswisselingen. Die
werden ook uitbundig gevierd.
Zo begint het goede seizoen met
Pasen en het slechte seizoen
met Sint Maarten. Strouken:
„De goede voornemens zijn ei
genlijk iets van Pasen. Dan
maakte je het hele huis schoon,
ging je biechten en deed je nieu-
Binnen is het koel als altijd. De winkel is
leeg. De keukendeur gaat open en de sla
gersvrouw stapt binnen. De begroeting is harte
lijk. De koeling laat nog weinig zien. Jan moet
het meeste nog maken. Gehakt moet nog ge
draaid worden en de koteletten nog gesneden.
Gehakt is nog gehakt en niet van dat spul uit de
supermarkt dat bestaat uit vet en vocht en slinkt
als prei. Terwijl de slager bezig is, komt er nog
een klant binnen. Zij buigt zich naar de slagers
vrouw en in het dialect worden er een paar woor
den uitgewisseld. Wederzijds begrip en de sla
gersvrouw loopt naar achteren. Ze komt terug
met drie varkenspoten. Voor negentig eurocent
mag de vrouw ze meenemen.Honderd jaar gele
den dat ik varkenspoten zag. Die worden ook
niet in de vitrine gelegd, maar netjes opgesloten
in een koeling. Mijn moeder was gek op varkens
poten. In de erwtensoep doken ze altijd op. En
Marleen Blommaert
voordat de soep op tafel kwam werd het vlees
verwijderd. Ik keek altijd enigszins wantrou
wend naar die poten. Ik vond het wel erg beest
achtig zo'n poot los in de soep. Als ik er iets van
zei, antwoordde mijn moeder dat er vroeger ook
nog oren in de soep gingen. Dat deed zij niet en
ik was haar daar dankbaar daarvoor.
De slagerswinkel is een kleine winkel die vooral
uit toonbank bestaat. Ze hebben echte bloed
worst, niet van die dikke plakken met witte stuk
ken maar echte worstjes, builingen. Niets
smaakt zoals vroeger als bloedworst met gebak
ken appeltjes. Een ontbijt waar je een dag op
kunt lopen en waar je al je huisgenoten het huis
mee uit kunt jagen. Ze hebben ook de beste spa-
re-ribs van Nederland, maar alleen aan het ein
de van de week en je moet er snel bij zijn, anders
zijn ze op. Een echte slager, waar dingen er zijn,
als ze gemaakt zijn. En soms is het gewoon op en
moet je een week wachten.
Ze verkopen bovendien geweldige kipkap ofte
wel zult, hoofdkaas, preskop. De slager maakt
hem zelf. Toen ik voor het eerst de provincie ver
liet begreep ik, dat niet iedereen het woord kip
kap kent. Nadat ik eindelijk een Nederlands sy
noniem had gevonden en daarmee op pad ging,
bleek het een compleet ander gerecht te zijn.
Niet de bleke grijze gemalen substantie met de
zachte smaak die ik kende. Maar iets rozigs met
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar
beneden en van links naar
rechts een citaat.
1Gewoonte; 2. meisje; 3. vragen; 4.
koets; 5. haarkleur; 6. instemming;
7. fortuin; 8. geestelijke; 9. kip met
kuikens; 10. wijnsoort; 11.
Europeaan; 12. maalinrichting; 13.
gewas; 14. cowboyfeest.
T
H
L
E
R
U
E
M
1
U
T
O
1
Z
1
R
O
E
A
E
IJ
c
R
U
R
P
H
Voeg telkens een letter toe aan de
gegeven letters en maak zo 9 juiste
woorden van 4 letters. De toegevoeg
de letters dienen samen op de hori
zontale balk een woord te vormen.
1
s
W
L
I
E
E
U
R
2
G
R
B
I
E
E
D
T
3
V
E
E
E
R
G
E
N
4
K
A
S
R
D
O
V
S
5
B
R
L
A
O
A
N
D
6
B
IJ
G
V
T
A
D
L
7
G
I
E
E
L
L
U
K
8
P
A
E
T
G
E
T
R
9
K
E
L
E
O
N
E
K
10
W
P
E
O
I
R
G
T
11
B
E
E
R
L
I
G
N
12
M
G
O
L
I
N
E
N
13
H
A
D
V
E
E
M
R
14
R
O
O
N
D
D
E
O
Horizontaal:
1. De scherpe kantjes van
vruchten (6); 7. Ongerept ster
renbeeld (5); 8. Slome vrucht
(5); 9. Kansrijke spruiten (5);
10. Op zichzelf is het best leuk
(4); 11Nummer elf gaf een
vork aan (6); 12. Zo kan een
heks meer zog afnemen (6).
Verticaal:
2. Colleges die het ook niet
zeker weten (5); 3. Richten op
borden (6); 4. Muzikale achter
klap (6); 5. Dat is een eskader
waaraan een deel ontbreekt
(4); 6. Vroeger meubel in de
badkamer (8); 10. Twee meis
jes in het vuur (4); 11Die
malloot waait met alle winden
mee (3).
Zoek de zescijferige code met behulp
van de onderstaande aanwijzingen.
De cijfers kunnen variëren van 0 t/m
6. Er komt dus nooit een 7, 8 of 9 in
de code voor.
Oplossing van gisteren:
Anagram:
1. nood-donor-indoor
2. taan-satan-naaste
3. feit-fiets-fetisj
4. laat-natal-aantal
5. aael-eland-nadeel
6. trek-karet-tanker
7. deel-slede--elders
8 beer-rebe1-rebe1s
9. druk-kruid-indruk
10. flat-tafel-elftal
Eindoplossing: INFANTERIE.
Cryptogram:
Horizontaal:
4. Bolletjes; 6. broodheer; 8. damclub; 9. zebra;
10. kas.
Verticaal:
1. Doorhalen; 2. hemd; 3. sjoelbak; 5. servers;
7. Oscar.
Rondetijd:
1 minuut en 42 seconden
Comelis Zwadder volgde het zijpad, dat in de richting van
de heide voerde. De wind had daar vrij spel en joeg huilend
over de vlakte, die door enkele lage heuvels onderbroken
werd. De regen kletterde op zijn paraplu, maar het ontging
de eenzame wandelaar niet, dat het om hem heen droog
was.
„Nog steeds dit ongemak", prevelde hij met dunne lippen.
„Overal waar ik ga, begint het zachtjes te regenen. Ach, het
is de straf voor mijn hovaardij in jonger jaren. Maar nu, nu
ik een blijdschapper ben, voel ik het als een onrechtvaardig
heid, waartegen ik mag protesteren."
Met deze gedachten naderde hij een opeenstapeling van ste
nen, die daar sinds vele eeuwen op een heuvel lag, en hij
bleef bedremmeld staan.
Lang hoefde hij niet te wachten; uit de duisternis onder de
rotsblokken schuifelde een grijsaard te voorschijn waarin
oplettende lezertjes Hocus Pas zullen herkennen.
Met de klomp worden in Zevenhuizen de deksels van melkbussen aangestampt voor het schieten met
carbid. De deksels en de voetballen vliegen tientallen meters ver. foto Vincent Jannink/ANP
we kleren aan. Tegen 1900, met
de komst van het wecken, kon
den mensen hun eten beter goed
houden. In de winter wordt het
verschil tussen de seizoenen
minder groot.
Mensen gaan steeds meer 1 ja
nuari als een nieuwe tijd erva
ren. De jaarwisseling wordt dan
symbolisch gevierd met de ele
menten die we nu kennen."
ANP
De bezem gaat door de atmosfeer.
Voor wind en regen slaat de hard
nekkige laaghangende bewolking op de vlucht. Helaas laati
ook met deze verandering nog vaak verstek gaan. Verderm
het een stuk zachter. Vandaag nadert de eerste storing. Opt.
nadering ervan wakkert de zuidwester aan en wordt vanmiddij ve
nabij open water zelfs krachtig, windkracht 6. Uit de bewolkirc
begint het tegen het middaguur licht te regenen. De rest van»
middag blijft het regenachtig weer. De temperatuur loopt flink
en bereikt aan het eind van de dag zelfs de 7 graden. KorrerJ>
nacht blijft het bewolkt en zacht. Er kan nog wat lichte regen ,-,
len. Morgen is het wachten op de volgende storing. Vooral 115 fa
middag gaat het flink regenen en waaien. In open gebied dei
de kust wordt de zuidwester zelfs hard, windkracht 7. Verdera
zacht met een middagtemperatuur rond de 9 graden. Aan dei
wordt de 10 waarschijnlijk gehaald. Vrijdag volgen buien,m
tussendoor komt de zon einde
lijk te voorschijn. De zuidwes-
brokken en zuur. Toen wist ik, dat ik nooit meer
ergens de smaak zou vinden van die kipkap.
En nu na vierentwintig jaar proef ik het weer.
Hier kan ik de smaak van vroeger kopen. De sla
ger en zijn vrouw zijn goud. Toen mijn moeder
niet meer mocht autorijden, bracht de slager
vrouw de bakjes kipkap zelf naar mijn moeder.
Het was voor haar, net als voor mij, de smaak
van vroeger, de smaak van thuis. En als ik mijn
geld vergeten ben of mijn pinpas doet vreemd is
dat ook geen punt. Dat komt volgende week wel.
Nog niet zo lang geleden kon je de winkel gemak
kelijk bereiken. Nu is er een rondweg aangelegd.
Terhole, het dorp is afgesneden. Op de bordjes
bij de afslag staat niets. Als ik het dorp inrijd,
staat er een hek met een bord 'verboden in te rij
den', met uitzondering van bestemmingsverkeer.
Rij toch maar eens door en proef.
ter is aan zee nog af en toe
krachtig. Verder blijft het
zacht met ongeveer 8 graden.
Zaterdag belooft de beste
dag van de week te worden.
Storingen zouden net zuid van
onze regio over het noorden
van Frankrijk op weg moeten
gaan naar Duitsland. De wind
neemt af en de buien laten het
als het goed is even afweten.
Wellicht blijft het de hele dag
droog met zonnige perioden.
Zondag vallen er enkele buien
en levert de temperatuur iets
in. Met een noordwestenwind
wordt het dan nog ongeveer
7 graden.
Vooruitzichten
Regen
donderdag
vrijdag
zaterdag
zondag
weer
max.
9°
8°
8°
7°
min.
5°
7°
5°
3°
wind
ZW6
ZW 5
ZW 5
NW 4
Zon
Ovandaaj
op 843
i
Maan
vandeij
op 12.!!
onderüJJ
Toonder Studio's
Nautisch bericht
Tot krachtig toenemende zuidwestenwind. Matig zicht.
Temperatuur kustwater 8 graden.
Waterstanden
„Wat kom je doen?" vroeg deze zonder veel omhaal. „Kla
gen zeker? Je denkt zeker dat je er al bent, hè?"
„Ik heb mijn best gedaan om wat vreugde in het winderige
hart van Bommel te brengen," zei de ander nederig. „En
daarom komt het me voor dat ik een weinig zon op mijn le
venspad verdiend heb."
Zijn woorden vielen niet in goede aarde. De oude zette gro
te ogen op en stiet een lachje uit, dat de bezoeker deed ver
bleken.
„Wat?!" kraste hij. „Heb je Bommel nu al weer uit zijn el
lende gehaald? Denk je dat dat al genoeg is, een verkoud
heid en een arrestatie? Durf je daarvoor een arme, oude
man te storen? Je moet nog veel leren, Zwadderneel! Je be
gint pas, en voordat je geluk kunt brengen, moet je eerst de
welstand verder opvoeren. Ik zal je mijn zwarte koffertje ge
ven - en dan moet je het nog maar eens opnieuw proberen,
want dit is broddelwerk!"
woensdag
Hoog water
Laag watei
15 december
uur
cm
uur
cm
uur cm uw
Vlissingen
3.56
238
16.17
258
10.25 216 22A
Terneuzen
4.15
262
16.36
283
10.56 227 232!
Cadzand
3.31
231
15.50
252
10.01 212 22.21
Roompot Buiten
3.50
180
16.10
200
10.05 157 2225
Roompot Binnen
5.26
142
17.56
162
11.24 136 23."
Zierikzee
5.40
164
18.08
185
11.40 154 23.5
Krammersl. West
6.12
171
18.38
196
11.35 158 -
Hansweert
4.49
267
17.09
292
1 1.22 240 2338
Stavenisse/Yers.
5.46
167
18.15
189
11.40 156 -
donderdag
Hoog water
Laag watei
16 december
uur
cm
uur
cm
uur cm ut
Vlissingen
4.45
224
17.11
243
11.16 216 235
Terneuzen
5.05
247
17.27
266
11.46 226 235
Cadzand
4.21
217
16.46
235
10.51 211 2158
Roompot Buiten
4.41
167
17.05
186
10.55 159 23Ü
Roompot Binnen
6.10
138
18.40
157
12.14 142 -
Zierikzee
6.25
158
19.00
179
12.30 160 -
Krammersl. West
6.56
167
19.22
193
0.06 124 125
Hansweert
5.38
254
18.06
278
12.13 241 -
Stavenisse/Yers.
6.36
162
19.00
185
0.00 122 125
H HogMruKgetad O
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
i
lichte regen
matige regen
_a<
zware regen
dl
door Bil] Waiterson Europa: Storingen
KHESHIEKIErSVOOKHEr
0IOUM£re<XförWMWAN
JULUÊ V£K9TEW ZUUEN STAM
wr VENTJE KAN...
ZIJN JULUE AUEMAAL
INSfflfl?
Hans Belterman
Het idee voor het aerecht van vandaag komt
vrijwel rechtstreeks uit China.
Hoofdgerechten voor 2 personen:
2 - 4 bouten van jonge konijnen, samen ca.
800 gram; kerriepoeder (scherpere soort);
mosterdmeei; gemberpoederzout; witte
peper uit de molen; 100 gram boter; 3
(hand)sinaasappels; 1 theel. limoen- of ci
troensap; 3 eetl. gembersiroop; 1 eetl. ket
jap manis; 6 bolletjes gember, uit potje; 2
1/2 theel. allesbinder.
Maak de bouten droog met keukenpapier.
Meng in een kommetje 1/2 theel. mosterdmeei
met dezelfde hoeveelheden gember- en kerrie
poeder. Schep er 3/4 theelepel zout door en
ctrnni or non hc>fttifi witte DeDer over,
ermee in. Laat ze tenminste 10 minuten liggen.
Schil intussen 2 sinaasappels dik af. Snijd de
partjes tussen de vliezen uit. Halveer ze en
neem pitten weg. Vang het sap dat vrijkomt op.
Pers de derde sinaasappel uit en schenk het sa
men met het opgevangen sap door een zeefje.
Roer er limoen- of citroensap, gembersiroop en
sojasaus door. Leg de sinaasappelstukjes in
een pannetje met dikke bodem. Laat 50 gram
boter smelten in een pan. Leg de rest van de bo
ter in de koelkast. Wacht tot het schuim begint
weg te trekken. Schroei de bouten snel aan alle
kanten dicht en laat ze daarna tot licht goud
bruin kleuren. Temper het vuur en leg het dek
sel, net niet helemaal gesloten, op de pan. Laat
de bouten in 35 - 40 minuten zachtjes gaar bra
den. Keer de bouten na 20 minuten om en be-
Snijd intussen de gemberbolletjes in draadjes.
Houd de bouten na het braden, verpakt in alumi
niumfolie, warm Verwijder op 1 eetl. na de bo
ter uit de pan. Voeg 1 1/2 dl kokend water toe
en roer de aanzetsels van de bodem los. Laat al
les flink koken tot er ca. 1/2 dl vocht overblijft.
Schenk het door een zeefje in een pannetje met
dikke bodem. Voeg sinaasappelsap, limoen- of
citroensap, gembersiroop en sojasaus toe.
Breng alles tot het kookpunt. Strooi er allesbin
der over en roer krachtig door. Klop er daarna
de in 3 - 4 stukjes verdeelde ijskoude boter een
voor een door. Neem tijdens het kloppen van
het laatste stukje boter het pannetje van het
vuur. Voeg zout en peper naar smaak toe. Roer
er daarna de gemberreepjes door. Roer 3 eetl.
saus door de sinaasappelstukjes. Laat alles bo-
20 ^2r
VERWACHTING VOOR WOENSDAGMIDDAG 1
vero":
heefn.'1
Het hogedrukgebied boven het Europese continent
ste tijd gehad. Daardoor kunnen storingen op de Oc
het vasteland van Europa betreden. Een eerste storing
vandaag in Denemarken en in de Benelux wat regen. Dooi
voer van zachte lucht wordt het 8 graden. Verderoos,vvaa
het langer droog en koud met in Duitsland, Polen, de
oosten van Frankrijk en op de Balkan 's nachts lichte tot
vorst en overdag, afhankelijk van zon en bewolking, tefflp®®
tussen 0 en 5 graden. Regen valt ook in Engeland, ZwedMj
Finland. In Noorwegen vallen weer sneeuwbuien. In de W*
rondom de Middellandse Zee is het op de meeste plaatse^ 1
en wordt het 15 tot 20 graden.
