Zeeuwse veteranen groeten prins
Kijken naar wat je op
de televisie hebt gezien
PZC
De affuit is toch
wat armetierig
PZC
Indrukwekkende laatste tocht
kleurrijk natuurbeschermer
Oud-strijders op leeftijd trotseren koude als deelnemers van de erewacht
F16's lootisen
oude Spitfire
naar Delft
13 december 1954
maandag 13 december 2004
door Ab van der Sluis,
Rob Paardekam
en Frank van Cooten
DEN HAAG - J. van den Akker
(76) uit Middelburg was één van
de honderden veteranen, die za
terdag hun strijdmakker prins
Bernhard een laatste groet
brachten. Hij en andere Zeeuw
se veteranen vonden het een eer
om deel te mogen nemen aan de
erewacht.
Van den Akker moest vrijdag al
van huis om zaterdagochtend tij
dig aanwezig te kunnen zijn bij
Paleis Noordeinde. De nacht
bracht hij door in De Kuip in
Rotterdam. Klokslag 9.15 uur
stond de oud-beroepsmilitair sa
men met tientallen anderen
klaar om de erehaag te vormen.
Om 9.40 uur passeerde de affuit
met daarop de kist. Vervolgens
werd de erewacht ontbonden.
Van den Akker zag de cavalerie
voorbij komen en de volgwa-
gens. Wie in de stoet meereed,
kon hij niet zien door het donke
re glas.
Hoewel de erewacht kort duur
de, maakt de uitvaart diepe in
druk op Van den Akker. „De
prins was één van ons. Dat zag
je ook aan de aanwezigheid van
de landmacht, de luchtmacht en
de marinemensen. Het was ook
een emotioneel afscheid. Wie
moet hem vervangen?"
Rode baret
Het was niet de eerste keer dat
Van den Akker - gekleed in
grijze broek, blauwe blazer en
rode baret - afscheid nam van
een lid van het koninklijk huis.
Eind maart, bij de bijzetting
van prinses Juliana in de ko
ninklijke grafkelder, stond hij
uren langs de route. „Ook nu
ben ik dik 24 uur in touw ge
weest, maar dat heb je er voor
over."
Last van de kou, heeft de vete
raan uit Middelburg niet gehad.
„Bij de uitvaart van Juliana
stond ik bij de Defensie Leergan
gen; bij Paleis Noordeinde zijn
veel kleine straatjes en daar sta
je veel beschutter." Bovendien
was Van den Akker gekleed op
door Kees Backx
GILZE-RIJEN - Een Spitfire en
drie F16's arriveerden zaterdag
op de seconde nauwkeurig bo
ven de Grote Markt in Delft.
Een staaltje precisiewerk. Berry
Macco, de piloot van de Spitfi
re, is verbaasd over de belang
stelling die de 'missing man for
matie' trok.
De 61-jarige generaal b.d. uit
Uden vindt dat alle eer aan de
drie F16's van het 322 Squadron
uit Leeuwarden toekomt. „Zij
hebben mij naar Delft ge
loodst."
Macco vertelt hoe hij na de start
vanaf de basis Gilze-Rijen dooi
de drie F16's werd opgepikt in
de omgeving van Rotterdam.
„In een Spitfire heb je geen ra
dar. En mijn GPS gaf onderweg
ook nog de geest." De Spitfire
stamt uit de Tweede Wereldoor
log.
„De F16-gevechtsvliegtuigen
hadden me dankzij hun radar zo
gevonden", aldus Macco. „Toen
hoefde ik alleen te zorgen dat ik
goed in positie bleef. Met een
Spitfire in formatie met straalja
gers is dat nog een hele klus.
Want mijn motor reageert veel
trager."
Orange 1
Macco vertelt hoe vanaf de kerk
toren in Delft een vlieger met de
roepnaam 'Orange 1' via de ra
dio contact hield met de forma
tie. „Oorspronkelijk moesten we
om 12.20 uur over de Markt ko
men. Dat moment werd steeds
verschoven, dus draaiden we
maar weer een bochtje. Uiteinde
lijk gaf Orange 1 aan dat we
konden komen. Overste Guido
van der Mast, de formatieleider,
zorgde dat we precies op tijd
over de Grote Markt kwamen.
We hadden twintig seconden eer
der kunnen zijn."
Zelf heeft generaal b.d. Macco
het plein niet gezien. „Ik kreeg
het commando 'execute now' en
toen heb ik het toestel opgetrok
ken, terwijl de F16's rechtdoor
gingen." Ook van de omgeving
heeft hij weinig gezien: „Het
was behoorlijk nevelig. Het leek
of ik in een grijze bol vloog. Pas
bij Pijnacker zag ik wat zon.
Plots kon ik door een gat in de
wolken naar beneden en toen
was de terugtocht naar Gil
ze-Rijen een koud kunstje."
GPD
de koude. „Je wordt toch een
dagje ouder en dan moet je je
botten wel een beetje bescher
men." Van den Akker heeft
prins Bernhard nooit persoon
lijk gesproken, maar hij heeft
hem wel een aantal malen ont
moet. De oud-strijder was diver
se malen aanwezig in de tuin
van Paleis Soestdijk, bij de défi
lés ter gelegenheid van de ver
jaardag van prins Bernhard.
Ook was Van den Akker in Wa-
geningen bij de jaarlijkse para
de. Bijzondere herinneringen
heeft de oud-commando aan het
jaar waarin de prins benoemd
werd tot erecommando en de
groene baret - hét handelsmerk
van de commando's - kreeg uit
gereikt.
Grote vraag voor de veteranen
is wie nu opkomt voor de
oud-strijders. Van den Akker
vindt dat kroonprins Wil
lem-Alexander de rol van zijn
grootvader moet overnemen.
Ook Gilles de Kok (79) uit Tho-
len reisde vrijdagavond al af
naar De Kuip in Rotterdam. De
ze veteraan was die onder meer
gelegerd in Nederlands
Nieuw-Guinea. „Tweehonderd
veteranen sliepen in een kazer
ne en tweehonderd anderen,
waai'onder ikzelf, in het Feye-
noord-stadion. Het was vroeg
weer op, want zaterdagmorgen
om vijf uur was er het reveille.
Om kwart voor acht. werden we
met bussen naar Paleis Noord
einde gebracht, waar we werden
opgesteld. Het voorbij trekken
van de stoet was heel indruk
wekkend."
Aimabel mens
De Kok heeft de prins meerdere
malen ontmoet en noemt hem
een aimabel mens op wie je al
tijd kon rekenen. Het stoort
hem wel een beetje dat zoveel
mensen zich ineens een vriend
van de prins noemen. „Ik kan
ook wel zeggen dat ik een
vriend was, omdat ik heb meer
dere keren heb ontmoeten, maar
ik zeg liever dat er een soort ge
negenheid tussen ons bestond."
Oud-Indiëganger Adri van Eij-
keren heeft zaterdag niet naar
de uitvaart gekeken. „Ik had an
dere bezigheden", zegt hij. De
101-jarige Hansweertenaar zit
er niet zo mee; hij heeft zo zijn
eigen herinneringen aan de
prins. „Het was een hëel aardige
man", vertelt hij. „De laatste
keer, tijdens het défilé, zei hij
nog tegen me: jij bent al zo oud
en je kunt nog prima meelopen,
terwijl ik nauwelijks meer uit
de voeten kan."
Dat Bernhard kort voor zijn
dood heeft gezegd dat het défilé
van 2005, zestig jaar na de be
vrijding, wat hem betreft het
laatste is, vindt Van Eijkeren
jammer. „Van mij mag het door
gaan, maar goed, als hun dat be
slissen, is het niet anders." Voor
de Hansweertenaar was het défi
lé van dit jaar waarschijnlijk
toch zijn laatste. „Het zit zo: ik
ben bijna 102 jaar oud en kort
geleden is mijn evenwicht een
beetje in de war geraakt, waar
door ik met een stok moet lopen.
Het gaat allemaal niet zo gemak
kelijk meer."
De veteranen Arie Kaijser uit
Terneuzen, plaatsgenoot Cees
van der Hooft en Co Witte uit
Axel maakten zaterdag even
eens deel uit van de erewacht
bij de uitvaart van prins Bern
hard.
Van der Hooft was ook present
bij de uitvaart van Claus en
Juliana, Kaijser maakte die van
Claus mee en Witte was ook bij
de uitvaart van Juliana.
„Het was voor ons een hele eer
weer uitgenodigd te worden",
zegt Van der Hooft. „Ik denk
dat het nu voor ons is afgelopen.
Ons is wel verteld dat het défilé
voor veteranen volgend jaar
doorgaat. Daar zijn we uiter
aard bij."
Volgens Witte wordt dat toch an
ders. Prins Bernhard is er dan
immers niet meer bij. „Hij laat
toch een lege plaats achter."
Ook de drie Zeeuws-Vlaamse ve
teranen zeggen een prachtige en
indrukwekkende dag te hebben
beleefd.
Co Witte kwam er op het laatste
moment bij, want hij stond op
de reservelijst.
Arie Kaijser maakte deel uit
van de erewacht op Paleis
Noordeinde. Hij zag onder meer
hoe de kist op de affuit werd ge
schoven. „Dat was heel indruk
wekkend. Na het brengen van
de groet marcheerden wij naar
het torentje van de premier."
Kaijser sliep in de nacht van
vrijdag op zaterdag in een zaal
van De Kuip in Rotterdam. Van
der Hooft en Witte overnachtten
in de oude marinekazerne in
Delft. „De tijd van vroeger was
weer even terug."
Van der Hooft en Witte stonden
aan het einde van de route in
Delft. Beiden moesten dus een
stuk langer recht dan Kaijser.
„We hielden het goed vol, hoor.
Af en toe even de spieren strek
ken en het ging weer prima. Het
was echt geweldig dit mee te ma
ken."
door Piet Kleemans
MIDDELBURG - Niet het mili
tair vertoon, niet de 'missing
man-formatie' van F16-straalja-
gers en die ene Spitfire, maar al
die mensen die de kou trotseer
den om - ieder op zijn eigen wij
ze - afscheid te nemen van prins
Bernhard. Dat heeft op teamlei
der Zeeland van het - mede door
Prins Bernhard opgerichte - We
reld Natuur Fonds (WNF) B. Kr
omhout van der Meer het mees
te indruk gemaakt.
Kromhout van der Meer om
schrijft de uitvaart als 'de in
drukwekkende laatste tocht van
een kleurrijk natuurbescher
mer'. „Dat is toch in de eerste
plaats hoe ik die man zie. Prins
Bernhard was niet alleen de me-
de-grondlegger van het WNF,
maar hij heeft zich er ook tot op
hoge leeftijd enorm voor inge
spannen. Hij is ontzettend be
langrijk geweest voor het
WNF."
Dat de uitvaartplechtigheid
zaterdag een zwaar militair
stempel meekreeg was on
miskenbaar. Toch heeft Krom
hout van der Meer niet het
gevoel dat daardoor Bernhards
verdiensten voor het WNF naar
de achtergrond zijn verdrongen.
In de preek van dominee Ter
Linden werd het natuurbehoud
genoemd als één van de drie
voor Bernhard bijzonder be
langrijke zaken. Ook werden
zijn verdiensten op dat vlak ge
roemd. Dat was volstrekt
terecht in de visie van Krom
hout van der Meer. „Prins
Bernhard heeft altijd heel goede
contacten gehad en veel invloed.
Hij kwam echt overal binnen en
hij kon heel goed met mensen
omgaan. Daardoor heeft hij
enorm veel kunnen bereiken. In
de zestiger jaren van de vorige
eeuw is dankzij hem de jacht op
ijsberen gestopt en later heeft
hij zich met succes ingezet voor
de bescherming van de Ben
gaalse tijger en de olifant. Heel
bijzonder als je bedenkt dat ja
gen ook een hobby van de prins
was. Eerst joeg hij met het ge
weer en later met het fototoe
stel."
Dankbrief
Kromhout van der Meer heeft
Bernhard nooit persoonlijk ont
moet, maar heeft de prins wel le
ren kennen als iemand voor wie
mensen van alle rangen en stan
den even belangrijk waren. „Bij
van onze redactie binnenland
DELFT - Het echtpaar Klein
kijkt naar de menigte die zigzag
gend en in schildpad tempo
naar de Nieuwe Kerk kruipt.
„We proberen te berekenen hoe
lang het duurt", aldus het Delft-
se echtpaar dat slim dacht te
zijn door na twaalven naar de
Markt te gaan. Maar de giganti
sche mensenslurf lijkt alleen
maar langer te worden.
Na wat denkwerk komen ze uit
op een wachttijd van twee uur.
„Dat is veel te lang, we gaan
vanavond wel." Zo rond half
twee pakt de rekensom volgens
het journaal iets anders uit: de
wachttijd is nu drie uur.
Bijna veertienduizend mensen
Het publiek trekt langs de toe
gang van de grafkelder in de
Nieuwe Kerk.
foto Robin Utrecht/ANP
bekijken deze zondag van tien
uur 's ochtends tot acht uur 's
avonds de kransen, bloemstuk
ken en een stukje van de grafkel
der in de Nieuwe Kerk. De in
gang wordt in de gaten gehou
den door stevige militairen.
„Uniek", zo verwoordt C. Karei-
se uit Eindhoven het kleine in
kijkje in de tombe. „Het heeft
me bij elkaar zo'n vier uur ge
kost. Maar het was het waard.
Het is toch heel anders dan op
tv. Bijna even indrukwekkend."
Ook het echtpaar Lubberink uit
Amsterdam heeft geen spijt van
het urenlange blauwbekken.
„De sfeer tijdens het wachten
was geweldig. En eenmaal bin
nen weet je niet wat je ziet. Al
les wat we gisteren op tv zagen
klopt, alleen de kist zie je niet.
En het orgel speelt. Maar nu
gaan we snel een kop koffie ha
len."
B. Perle uit Eindhoven vindt het
geweldig dat het 'gewone volk'
nu ook de kans krijgt om 'af-
ISilStöl^
Links de affuit waarop de kist wordt vervoerd, foto OlafKre;
van onze redactie binnenland
AMSTERDAM - De affuit mag
dan een grote symbolische waar
de hebben, vergeleken bij een
rouwkoets is hij toch wat arme
tierig. Dat zei funerair histori
cus Cees van Raak uit Tilburg
zaterdag na de uitvaartplechtig
heid voor prins Bernhard. Toch
was de uitvaart zelf erg indruk
wekkend, 'vooral door al die mi
litaire uniformen', aldus Van
Raak.
Met de uitvaart van prins Bern
hard laat Nederland volgens
Van Raak opnieuw zien dat het
een mooie traditie van uitvaar
ten heeft.
„De bijzonderheid nu was voor
al het militair ceremonieel en
dan vooral het moment dat de
Spitfire zich losmaakte van de
formatie met de F16's en in de
richting van de hemel ver
dween. Toen kreeg ik een brok
in mijn keel", zei Van Raak. Dat
moment had hij ook toen Bern
hard bij Paleis Noordeinde op
de affuit werd gezet en het Wil
helmus klonk.
Volgkoetsen
Van Raak had de affuit liever in
geruild voor de rouwkoets, al
vind hij die ook niet echt een
aanwinst. „Je zag het bij de uit
vaart van Juliana en Claus ook:
de volgkoetsen zijn veel mooier
dan de rouwkoets. Nederland
heeft wat dat betreft wel een
mooie historie van koetsen."
Toch zegt Van Raak begrip te
hebben voor de keuze van prins
Bernhard om op een affuit naar
zijn laatste rustplaats te worden
gebracht. „Zeker gezien het feit
dat het onderstel isgeb;
mei 1940 tijdens gevecht
de Grebbeberg." 1
Opvallend in de funerainj
tie van Nederland noejj
Raak de witte kleding f
vier dochters van Beinhsk
gen tijdens de uitvaart^
heid. Couturier FransMofè
„Het was erg indruk^
en stijlvol. Ook de uniform
koetsen maakten het a|
tot een prachtig geheel'
niet alle dochters hetze®
droegen, vond de coufuiie
storend. „Dat is ook erg
lijk voor elkaar te krip
moet je met een staaltje;
elkaar aan gaan rennen,"
Van Raak houdt het erte
het soort wit de persoonlijk
vulling van de dochters
„Daarom droeg ko
trix een blauwe jurk Ié.
witte jas en Margriet bip
beeld weer een gekleurds!
kraag." De historicusvik
vooral mooi, omdat eenouj
ditie van Wilhelmina via)
na is doorgegeven. Mm
scheiden en ontroerend!^
noemen Molenaar en Vat!
die ene witte anjer op deh
„Alles was erg gr
seerd. De preek van Ter!
was wel wat saai, alisdati
inherent aan een national-
vaartdienst. Je kunt je fe
zo veel veroorloven. Toé
ken vooral de persoonlijk
ken in een preek het vaar
vlotter van toon. Dat wan
lemaal wat minder,
daarom des te grappiger!
de achterkant van
een olifant stond en dei
hope that he ca
Peace." ANP
Veteranen verblijven in de nacht van vrijdag op zaterdag in een zaal van de Kuip in Rotterdam om op tijd te zijn voor de uitvaart van prins Bernhard. foto Dick Sluijter/ANP
het 50-jarig bestaan van het
WNF in 2001 hebben alle vrij
willigers een dankbrief van hem
gekregen. Dat is tekenend voor
de prins."
Dat de prins in bijzonder brede
kring geliefd was bleek in de vi
sie van Kromhout van der Meer
overduidelijk zaterdag. Vanzelf
sprekend waren er heel wat
oud-strijders, maar ook heel
veel mensen zonder militaire
achtergrond bezochten Delft.
Doodgewone burgers die voor
dag en dauw op waren om een
goed plekje te kunnen bemachti
gen om de rouwstoet te kunnen
zien. Plus al die mensen die in
de rouwstoet mee mochten lo
pen. „Dat al die mensen dat er
voor over hadden, dat maakt
het voor mij tot een indrukwek-
kendverhaal."
TRAMSTATION - Onder grote
belangstelling is zaterdag in
Zierikzee het nieuwe station
van de Rotterdamse Tramweg-
maatschappij geopend. De ope
ning werd vellicht door de bur
gemeester van Renesse, mr.
G.F. Lunsingh Tonckens. Van
uit de westhoek was het nieuw
ste RTM-materieel naar Zierik
zee gereden. Het werd een wa
re autoshow.
KUSTVAARDER - Op onge
veer acht mijl ten noordwesten
van de vuurtoren van Westen-
schouwen is gisterochtend de
Nederlandse kustvaarder Frib-
lo gezonken. De vierkoppige
bemanning ging aan tra
van de Frederik Willen
weg was van Antwerpen ia
Bremen. De Friblo
een lading ijzer onderweg;
IJmuiden naar Londen. H(
gon met een lekkage in de:
chinekamer. De oorzaakisi
bekend.
KERK - De president-fe
voogd van de Nederlandss
vormde Kerk, J. Moll, heeili
terdagmiddag onder grote)
langstelling een gevelsteen!
plaatst in de nieuwe Ns
lands Hervormde Kerk,
Vlissingen-Noord in aaè
scheid' te nemen van Bernhard.
„Volgens mij is dit de eerste
keer sinds Wilhelmina." Na de
ze ontboezeming spurt Perle
naar zijn kop koffie.
Ondanks de lange wachttijden
gaan veel mensen zonder mor
ren in de rij staan. De motieven
zijn eenvoudig. „We willen zien
wat we gisteren op tv zagen. Het
was zo indrukwekkend. Boven
dien was Bernhard een bijzonde
re prins. Plij was een soort Wil
lem van Oranje, een vader des
vaderlands en durfde kritische
dingen te zeggen", aldus Carel
Groen uit Enkhuizen. „Jammer
dat de kerk maar een dag is
opengesteld", vult echtgenote
Carla aan. Ze hebben heel even
staan dubben. „Ruim twee uur
wachten is wel lang. Maar we
hebben het toch maar gedaan."
Vandaag worden de bloemstuk
ken opgeruimd en wordt de top
zware steen (3500 kilogram)
weer over de ingang van de graf-
kleder geplaatst. GPD
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraatl8
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc,nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
acceptgiis
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving
per maand: 19,95
per kwartaal: 58,00 60,25
per jaar. €222.50 226.50
Voor toezending per post geldleen
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maandvW-
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v lezersservice,
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk;
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6%BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV envur
de Regelen voor hel AdvertenlieWT
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113) 315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjesl-
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771 ,rf
Business to Business/Onroerenuf
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
v.pzc.nl/aduerterei
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel v:
aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voo
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of doo
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit si
Postbus 314460 AA Goes.
Behoort tot W0GGNGR
