ZC
ie Campina
n Aria Foods
Grijs Zeeland geen ramp
Zakenman tegen wil en dank
Consument buit
voordelen van
dure euro niet uit
Virgin lanceert nieuwe vluchten
rootste zuivelcoöperatie ter wereld
3 'lastic draagtas
leeft tien levens
het bedrijf
Binnenkort reizen met privé-jet
Cito werkt tot in Azerbeidzjan
Meer fastfood langs Duitse wegen
Fraude door bijstandtrekkers
SYDNEY - Virgin Airlines-directeur Richard Branson poseert met modellen op de luchthaven van
Sydney. Branson lanceerde er gisteren nieuwe transatlantische vluchten tussen Sydney. Hong
kong en Londen. foto James Morgan/EPA
^n7p. redactie economie
'i ALTBOMMEL - De zuivel-
-s coöperatie Campina gaat fuse-
en met de Deens-Zweedse
J jpchegenoot Aria Foods. De
1 ieuwe combinatie wordt veruit
j e grootste zuivelcoöperatie ter
fereld met een jaaromzet van
hgeveer 10 miljard euro, zo
teldde Campina gisteren.
De naam van het nieuwe con-
ttrn wordt Campina Aria. Het
oofdkantoor komt in de Deen-
e hoofdstad Kopenhagen, maar
ampina blijft aanwezig in Zalt-
lommel. De huidige topman
rï jan de Nederlandse coöperatie,
rLüe Nederlander T. Sanders,
I, [omt aan het hoofd te staan van
V; de op te richten combinatie.
Jtli irla Foods, dat naast melk van
het merk Aria en boter van Lur-
pak ook 'blauwe' kaas (Danish
jlue) maakt, is met een jaarom-
et van 6,5 miljard euro aanzien-
r; ijk groter dan zijn Nederlandse
oncurrent (jaaromzet 3,7 mil-
j,; ard euro). Gezamenlijk hebben
e ondernemingen 28.000 mede-
ffl rerkers.
lle Irla en Campina zijn eigendom
7 van in totaal 21.000 melkveehou-
Iers. Zij moeten in het voorjaar
van 2005 hun oordeel vellen
over de plannen van de twee coö
peraties.
Aria richt zich met melk, yog
hurt en desserts vooral op Scan
dinavië en het Verenigd Konink
rijk. Campina is met dezelfde
producten voornamelijk actief
in de Benelux, Duitsland, Grie
kenland en Rusland. Ook kaas
en boter brengen de coöperaties
in verschillende landen aan de
man. Door de spreiding zal het
nieuwe bedrijf geen dominante
marktpositie krijgen in deze lan
den, zegt Sanders. Hij verwacht
daarom dat de Europese Com
missie niet zal dwarsliggen.
Campina Aria voorziet forse kos
tenbesparingen door schaalvoor
delen en een effectievere produc
tie. Sanders verwacht dat de fu
sie een jaarlijkse besparing van
150 miljoen euro zal opleveren.
Dit betekent dat de melkprijs
met 1,5 eurocent per liter zou
kunnen stijgen.
Melkprijs
De besparingen zijn noodzake
lijk om boeren, die samen eige
naar zijn van de coöperatie, een
goede prijs te kunnen garande
ren voor hun melk. In Neder
land hebben melkveehouders
moeite het hoofd boven water te
houden door de lage melkprijs.
De kostenvoordelen moeten bin
nen vier jaar gerealiseerd zijn,
onder meer door een sterkere po
sitie in onderhandelingen met
supermarkten en toeleveran
ciers, het bundelen van onder
zoek en het sluiten van een klein
aantal fabrieken.
Groei
Campina en Aria hebben samen
86 fabrieken. Nederlandse werk
nemers hoeven volgens Sanders
nauwelijks te vrezen voor hun
baan. Groei is het kernwoord in
de strategie van Campina Aria.
Door schaalgrootte hoopt het be
drijf de strijd met de concurren
tie aan te kunnen. Daarnaast
zet het nieuwe bedrijf sterk in
op innovatie, aldus Sanders.
Volgens hem bieden hoogwaar
dige ingrediënten gemaakt van
melk, bijvoorbeeld voor medi-
cijnfabrikanten, een belangrijke
kans.
Campina neemt hierop alvast
een voorschot met de investe
ring van 50 miljoen euro in zijn
fabriek in Veghel, die dit soort
ingrediënten maakt. Verder
richt Campina Aria zijn pijlen
op Azië. ANP
Nederland vergrijst. En Zee-
i and het snelst. Als we niet
zoveel en zo lang mogelijk
ilijven werken, dan zijn er
- traks onvoldoende mensen
om de economie te laten
I 'draaien. De campagne Grijs
lij groene Motor moet ons daar-
fii san doordringen. Studies
«k wijzen ondertussen uit dat
126 Iceland geen gevaar loopt.
(jpor Henk Postma
i HDDELBURG - De vergrij-
is een veelkoppig monster
dal Zeeland van alle provincies
het heftigst treft. Voorzitter Jo
hanna Boogerd van de Zeeuwse
Stuurgroep Ouderen en Arbeid
kan dat niet genoeg herhalen.
Er zouden straks bij lange na
niet voldoende werkenden meer
zijn om de economie te laten
draaien.
De Zeeuwse bewustmakings-
campagne De Grijsgroene Mo
tor moet de ouderen 'Back to
Work' brengen. Tijdens een bij
eenkomst in Middelburg, werd
het beeldmerk onthuld: een
oude dame die op een motor
langs de vloedlijn raast, op weg
naar een 'herintreedster'-baan.
De onheilsboodschap is helder:
analyse
„Over vij^zes jaar zijn er onvol
doende gekwalificeerde krach
ten om de uitstroom van oude
ren op te vangen." Tenzij ieder
een zo lang en zo veel mogelijk
blijft werken. Bedrijven, overhe
den en scholen moeten dat aan
trekkelijk maken. Die kunnen
daar geld voor krijgen van de
Nederlandse overheid. Per pro
ject is 40.000 euro beschikbaar.
De campagne maakt Zeeland
tot 'koploper in de aanpak van
de vergrijzing op de werkvloer'.
Maar of dat behalve tot actie
ook tot daadkracht leidt, moet
nog blijken. Bij de start van de
campagne moedigde Boo-
gerd-Quaak de pakweg vijftig
aanwezige vertegenwoordigers
van bedrijven, overheden, instel
lingen en scholen aan tenminste
vier bijzondere projecten te be
denken, „Want", motiveerde ze,
„we kunnen het niet maken in
maart, wanneer de staatssecreta
ris naar Zeeland komt, met lege
handen te staan."
Mocht Zeeland in gebreke blij
ven, dan staat de provincie in
zijn hemd. Inderdaad. Want tot
grotere rampspoed zal dat niet
leiden. Een studie van de Raad
voor Werk en Inkomen (ROA)
concludeerde afgelopen maand
dat Zeeland weliswaar tot de
meest vergrijsde provincies be
hoort, maar dat de arbeids
markt daar nauwelijks proble
men van zal ondervinden.
In Nederland lopen straks al
leen de overheid, het onderwijs,
de subsidiesector en de chemie
tegen noemenswaardige tekor
ten aan van voornamelijk hoger
opgeleid personeel. Problemen
in die sectoren worden echter
niet zozeer in Zeeland, als wel
in de Randstad verwacht.
fet een plastic draagtas wil je
ie[ 2ien worden of juist niet.
mg met een van de Bijenkorf,
mr niet met een exemplaar
iw Zeeman. Een draagtas staat
oor Ie
jporVvonne Jansen
PELDOORN - Striemen in de
and, inkt die afgeeft, scheuren.
]e «Een slecht draagtasje blijft
r, Jiangeii in het geheugen van de
msument", waarschuwt Jan
lüiskamp, verkoopleider van
e Apeldoornse flexodrukker
Burgers.
v;. Petassen van de Bijenkorf voor
e feestmaand of voor thema we-
jn, daar kijkt hij elk jaar naar
fi lit „Ware kunstwerkjes zitten
bij." Flexodruk is een relatief
«dkoop procédé. Met stern-
als wordt de inkt direct overge-
ffaeht op de beelddrager. Hoe
neer kleuren, hoe meer drukgan-
in De decembertassen van de
L ijenkorf bijvoorbeeld zijn ech
te huzarenstukjes, waaraan
'oor de drukker ook veel eer te
«e Inhalen is. Het is namelijk moei-
tè de kleuren precies tegen el-
w aai'aan te drukken,
iuiskamp vindt het een misser
dnkelbedrijven draagtassen
ftw zien als een kostenpost.
-0:as heeft een hoge re-
pewaarde." Wel tien tot
Ptig keer wordt de gemiddel-
e zak volgens hem gebruikt.
Gymtas, schooltas, strandtas.
raagtassen hebben meerdere
wns. Het is onzin dat de mi-
aubeweging ze in de ban heeft
ist edaan. Ze zijn probleemloos te
ayden. En dat gebeurt ook."
^gers (omzet 2003: zeventien
poen euro) is een van de groot-
0 Nederlandse producenten
draagtassen. De enige con
sent van betekenis in Neder-
®d is RPFI Verpakkingen uit
Parg. Tussen de tachtig en
Peril miljoen draagtassen
3dk! Burgers jaarlijks. Onge
ler evenveel worden er geïm-
v* LeTd' ^emiddeld kost een
2 'drukt plastic draagtasje tus-
de vijftien en twintig euro-
Net goedkoopst zijn de
sPerzakken', zoals Burgers
met gigantische aantallen
evert bij het Kruidvat. Daar-
komen de tasjes met handy
aen ingelijmde verstevi-
V1! het handvat. Langer
kbaar en zwaarder te belas-
de lussendraagtas. En dan
de extra luxe categorie,
eteen harde, afsluitbare hand
ken GPlf popu^air kij mode
door Henk Postma
VLISSINGEN - Twee keer per
jaar krijgt z'n winkel een
face-lift. Dan hult hij de gevel
in nieuwe gewaden, en mogen
de stenen dames die sierlijk bo
ven de deurpost dansen, hun
nieuwe sieraden aan. Commer
cieel verantwoord? „Natuurlijk
niet", zegt Hendrikjan Mabélis.
Maar het stimulereert wel. Ter
wijl middenstanders klagen dat
omzetten dalen, handhaaft Ma
bélis Design, de Vlissingse win
kel voor exclusievere dameskle
ding, de opwaartse lijn.
Het was volop crisis toen Hen
drikjan Mabélis in 1982 z'n win
keltje begon. De werkloosheid
rees de pan uit, en zowat de
helft van de Vlissingse winkels
stond leeg. Hij begon met niets.
Afkomstig van Tholen had hij
negen jaar in de psychiatrie ge
werkt. In z'n vrije tijd maakte
hij kleding voor bruidsparen en
amateur-toneelverenigingen in
Bergen op Zoom en Vlissingen.
Meer ervaring had hij niet.
Maar hij bezat wel de vaste wil
voor zichzelf te beginnen.
Die kans kwam toen hij het Mai-
son Bollen van Zwienen, een
confectiewinkel in de Vlissingse
Sint Jacobsstraat, kon overne
men. „Van een winkel runnen
wist ik niets. Maar dat was bij
zaak. Ik had het romantische
idee van een eigen atelier: zelf
exclusieve kleding maken die je
dan in je winkel kon verkopen.
Maar al gauw bleek dat er wel
wat meer voor kwam kijken, wil
de je dat er geld op de plank
kwam. „Ik was niet als zaken
man geboren, maar voor ik het
wist was ik meer met de winkel
bezig dan met kleding maken."
Hij startte zonder veel ervaring.
En bezat geen rooie cent. „Ik
leurde van bank naar bank om
20.000 gulden startkapitaal bij
elkaar te krijgen. Dat viel niet
mee. Het regende faillissemen
ten in die tijd. Met wat leengeld
van oma en hulp uit de familie
kon ik uiteindelijk aan de slag."
Trouw
Nu, na 22 jaar is Mabélis Design
een goed lopende winkel met
een trouw, en nog steeds
groeiend klantenbestand. Mabé
lis ontwikkelde een formule
waarmee hij zich in veel opzich
ten van de gemiddelde kleding
zaak onderscheidt. De collectie
ademt een sfeer van dure origi
naliteit, maar zowel voor de
Hendrikjan Mabélis: „Van een winkel runnen wist ik niets." foto Mechteld Jansen
zeer dikke als smalle beurs is er
naast extremiteit vooral ook een
voud en degelijkheid te vinden.
„Met alleen maar dure kleding
red je het niet. Dan haal je hoge
omzetten met weinig klanten.
Maar er moet ook bedi'ijvigheid
zijn in de winkel."
En die is er. Mabélis investeert
niet in grote advertenties, maar
in persoonlijk contact met de
klant. Is die bij een eerste be
zoek geslaagd, dan komt-ie va
ker. Is de nieuwe collectie bin
nen, dan weet de vaste klant dat
het eerst. Die krijgt dan een uit
nodiging voor de modeshow.
Daar huurt Mabélis geen hore-
ca-etablissement voor af. De
show vindt plaats in de winkel.
Om de collectie op peil te hou
den struint Mabélis niet alleen
de Europese modebeurzen af.
Ook in de sloppen van Madrid
of Brussel doet hij ideeën op.
Internet dient eveneens als infor
matiebron. „Al levert dat vaak
teleurstelling op. Wat je daar
ziet is illusie. In werkelijkheid
is de kwaliteit altijd minder.
Voordat je kleding of stoffen
koopt, moet je 't toch eerst in
Naam:
Mabélis Design
Plaats:
Vlissingen
Opgericht:
1982
Aantal medewerkers:
4
het echt hebben gezien." Zelf
maakt Mabélis nauwelijks nog
kleding. Zakelijke beslommerin
gen eisen nu de aandacht op.
Maar zijn atelier is niet opge
doekt. Hij doet er niet alleen
maat- en verstelwerk, maar kan
er ook nog zijn creativiteit in
kwijt. Hij ontwerpt en vervaar
digt elk jaar een compleet
nieuw decor voor de winkel. En
op verzoek van klanten ont
werpt hij theatrale kleding voor
themabeurzen of hostessen. Zo
hielp hij laatst nog de Zeeuwse
Miss Black Beautifull aan een
opzienbarende outfit.
Vechtlust
Had Hendrikjan Mabélis goed
naar zijn boekhouder geluis
terd, dan was het zo niet gelo
pen. „Stop er maar mee. Dit
wordt nooit wat", adviseerde de
boekhouder na de eerste vijf
jaar. Commercieel bezien waren
de startjaren van Mabélis verre
van rooskleurig. Maar de star
tende ondernemer liet zich niet
van de wijs brengen. „De angst
weer onder een baas te moeten
werken, hield m'n vechtlust
gaande, en m'n drang om te sla
gen was groot genoeg om met
minder genoegen te nemen." Ma
bélis denkt nog met veel dank
baarheid terug aan de steun die
hij van de Vlissingers kreeg.
„Voor hen was ik in die slechte
tijd een vrij nieuwe eend in de
bijt. Ze toonden zich begaan.
Dat moedigde me aan om door
te gaan." In de jaren negentig
werd zijn doorzettingsvermogen
beloond. Het Oostenrijks mode
concern Geiger wilde de collec
tie moderniseren, en schakelde
Mabélis daarbij in als ontwer
per. „Ineens hield ik geld over.
In die tijd werd het winkelcen
trum van Vlissingen deels over
kapt. De economie trok sterk
aan. En ineens zag je meer klan
ten: uit Middelburg, Goes en
van buiten Zeeland. Sindsdien
blijft de omzet groeien."
Toen zijn boekhouder hem de
rode kaart voorhield, riep Mabé
lis overmoedig: „Ik stop pas als
ik 1 miljoen gulden omzet heb."
Maar tsja, als je dat daadwerke
lijk hebt bereikt, dan kan je per
soneel aannemen, en dan zet je
je vizier op 2 miljoen gulden. En
vervolgens roep je: „Ik stop pas
als ik daar euros van heb ge
maakt. De uitdaging is toch
steeds weer je grenzen te verleg
gen."
donderdag 9 december 2004
FRANKFURT - Vliegen met een privé-jet wordt binnen
kort eenvoudiger, maar niet per se goedkoper. Het toeris-
me-concern TUI en de Duitse luchtvaartmaatschappij
Lufthansa gaan onafhankelijk van elkaar tickets voor in
dividuele vluchten verkopen.
TUT heeft vooral rijke vakantiegangers - 'klanten met de
hoogste eisen' - op het oog, Lufthansa mikt op mensen die
vervoer nodig hebben voor of na een langeafstandsvlucht
en zakenmensen. Reisorganisator Airtours, die met TUI
samenwerkt, biedt in zijn nieuwe catalogus al hele eilan
den aan voor luxe-vakanties. Vanaf komende zomer zijn
die reizen te combineren met vluchten met vier- tot acht-
persoons vliegtuigen zoals Learjets. De prijzen beginnen
vanaf 8530 euro voor het traject München-Nice. Van
Düsseldorf naar Egypte is met 40.470 euro bijna viermaal
zo duur. DPA/ANP
DEN HAAG - Cito, bekend van de toets, heeft zijn werk
zaamheden uitgebreid tot in Azerbeidzjan. In het vroege
re Sovjet-land werkt het instituut aan een centraal exa
mensysteem voor het middelbaar onderwijs.
Algemeen directeur M. Roorda meldde dat gisteren tij
dens een gesprek met de Tweede Kamer. Met een groot
aantal landen in Oost-Europa en het voormalige Joegosla
vië heeft de Citogroep inmiddels contacten opgebouwd.
Op commerciële basis heeft Cito vestigingen in Duitsland
en de Verenigde Staten. ANP
HAMBURG - In de restaurants langs de Duitse autosnel
wegen moet een groter aanbod fastfood komen. Dat vindt
de Britse investeerder Guy Hands, die vorige maand de
338 benzinestations en 381 wegrestaurants van Tank und
Rast heeft overgenomen.
„Ik geloof dat het erg aantrekkelijk zou zijn om meer
Noordzee-restaurants, Burger Kings en McDonalds te in
troduceren", zei hij in een gesprek met de online-editie
van het weekblad Der Spiegel. „Ik weet niet of dat eten
gezond is, maar het gaat tamelijk snel. Als je langs de au
tosnelweg stopt, wil je niet per se drie kwartier over je
eten doen", aldus Hands, die voor de benzinestations en
wegrestaurants 1 miljard euro heeft neergeteld. Hij wil
dat de basiskwaliteit van de wegrestaurants overal een ze
kere standaard bereikt. ANP
TILBURG - Bij een controle van mensen met een bij
standsuitkering bleek een groot aantal van hen een baan
tje te hebben onder een valse identiteit. Van de identiteits
bewijzen bleek ruim eenderde vals of gestolen.
Dat heeft de uitkeringsinstantie UWV gisteren geconsta
teerd na een actie in Rotterdam, Dordrecht, Tilburg en
Eindhoven. Er werd vooral gecontroleerd op mensen die
de afgelopen twee jaar vaker dan gemiddeld aangifte de
den van vermissing van hun identiteitsbewijs en een bij
standsuitkering ontvangen. Het UWV heeft 242 dienstver
banden onderzocht van in totaal 128 personen. Zes men
sen zijn aangehouden die valse gegevens over hun identi
teit zouden hebben aangeleverd. Diegenen die tijdens con
trole aan het werk waren en niet de rechtmatige houder
van het document bleken te zijn, zijn aangehouden. ANP
van onze redactie economie
DEN HAAG - De koersstijging
van de euro zet een rem op het
herstel van de economie van Ne
derland omdat exportproducten
minder aantrekkelijk worden.
Voor de consument heeft de du
re munteenheid zo zijn voorde
len, want de import wordt goed
koper.
Toch trekken de consumenten
uitgaven nauwelijks aan. De pes
simisten zijn duidelijk in de
meerderheid.
In de tweede helft van de jaren
negentig was onder de Neder
landse consumenten sprake van
een uitbundige stemming. Het
geld vloeide rijkelijk en grote
uitgaven werden tijdens de inter
nethype in groten getale ge
daan. Van die feestelijke stem
ming is nu weinig meer te mer
ken. De consumentenbestedin
gen zijn dit jaar nauwelijks ge
groeid. In vergelijking met vorig
jaar is de situatie weliswaar ver
beterd, maar het houdt nog niet
over.
De dure euro wordt gezien als
hinderpaal voor het herstel van
de Europese economie, die ach
terblijft bij die van de Verenig
de Staten. Waar het gaat om de
export klopt dat ook. Bedrijven
die naar de VS exporteren, krij
gen minder euro's terug voor
hun dollars. Dat zet de winst on
der druk en heeft ook een nega
tief effect op de werkgelegen
heid.
Voor de consumentenuitgaven
zou de dure euro perspectieven
kunnen bieden. Producten uit
dollarlanden worden goedkoper
en dat betekent een geringere
prijsstijging. In oktober bedroeg
de inflatie in Nederland 1,4 pro
cent ten opzichte van de dezelf
de maand van 2003. Dat percen
tage is erg laag, zeker als de
prijsstijging van de olie in acht
wordt genomen.
Hand op de knip
Toch houden de Nederlanders
de hand op de knip. „Ze zijn
niet vooruit te branden", zegt
econoom Michiel Vergeer van
het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek. Hij brengt de Nederland
se zuinigheid onder meer in ver
band met de geringe koopkracht
stijging. Het gemiddelde loon is
nu ongeveer 1 procent hoger
dan een jaar geleden. Door de la
ge inflatie blijft de schade van
de kleine loonstijging nog be
perkt, maar het vormt zeker
geen stimulans om even flink
uit te pakken. Daarnaast speelt
de factor onzekerheid mee.
„Door de zwakke economie is
men bang zijn baan te verliezen
en daarom bewaart men liever
een appeltje voor de dorst", al
dus Vergeer.
De onzekerheid hangt wel weer
direct samen met de dure euro.
Die tast de Nederlandse concur
rentiepositie aan. De kans dat
als gevolg daarvan banen ver
dwijnen, is groot. Dat heeft op
zijn beurt weer een remmend ef
fect op de loonstijging, waar
door de consumentenuitgaven
weer onder druk komen te
staan.
De Nederlandse consumenten
uitgaven dragen voor ongeveer
eenderde bij aan de economie.
Dat is weliswaar een stuk min
der dan in de Verenigde Staten
(waar het ongeveer twee keer zo
veel is), maar het is nog steeds
aanzienlijk. De export is ook
goed voor ongeveer eenderde, de
rest komt van de overheidsuitga
ven en investeringen (van zowel
bedrijven als overheid).
Om de economie weer op stoom
te krijgen is een koersdaling van
de euro van groot belang. Daar
ziet het nu nog niet naar uit. De
ze bereikte de Europese munt
weer recordstanden.
De koersdaling van de dollar is
een gevolg van de enorme tekor
ten in de VS. Zowel de Ameri
kaanse begroting als de lopende
rekening staat flink uit het lood.
In de jaren negentig bewezen de
Verenigde Staten dat ze in staat
zijn om grote begrotingstekor
ten weg te werken. Onder presi
dent Clinton werd het begro
tingstekort zelfs omgebogen in
een overschot. CBS-econoom
Vergeer sluit niet uit dat de VS
opnieuw laten zien over voldoen
de veerkracht te beschikken. De
Amerikaanse economie is groot
en de Amerikanen zijn van alle
markten thuis: van cola tot com
puters. Anders dan landen die
het van één product (zoals kof
fie of koper) moeten hebben,
moet de Aanerikaanse economie
in staat worden geacht zichzelf
weer op orde te krijgen. Volgens
Vergeer kan dat redelijk snel ge
beuren. ANP
