PERSONEELS
m
Het was knus wonen op Soestdijk
PZC
PROBLEMEN?
Van lustslot tot huiskamer van Nederland
l
l
k
l
L
B
s
A
J
O
B
M
N
s
E
S
E
Casper Hobbes
3
van der wijst advocaten
puzzel
T
T
Heer Bommel en de Blijdschapper
-
recept
Noorse zalm met zuurkool
weer
1
Prins Bernhard was bijzonder gehecht aan relatief eenvoudig paleis
vrijdag 3 december 2004
Stadhouder-prins Willem III
kocht in 1674 'een hofstede
met toebehoren aan Zoestdijck'
voor 18.775 gulden. De prins
gaf zijn bouwmeester Maurits
Post opdracht er een lustslot te
bouwen. Na Willems dood - hij
had geen kinderen - was lang on-
zeker wie zich eigenaar mocht
noemen van het slot. Pas in 1732
viel het weer toe aan de Oranjes,
maar die kwamen er maar af en
toe. In 1795 werd het afgepakt
en door de patriotten als loge
ment bestemd. Lodewijk Napo
leon maakte er in 1806 een ko
ninklijk paleis van. De prins
van Oranje (later Willem II)
kreeg het paleis in 1815 als belo
ning voor zijn inspanningen in
de strijd tegen Napoleon bij Wa
terloo. Zijn vrouw Anna Paulow-
na tekende voor een belangrijk
deel van de inrichting. Na An
na's dood kwam Soestdijk in
handen van haar zoon Hendrik,
broer van koning Willem III. De
ze woonde er tot zijn overlijden
in 1879. Het paleis fungeerde
vervolgens tot 1934 als zomer
verblijf van koningin Emma, de
oma van Juliana. De laatste be
sloot na haar huwelijk met
prins Bernhard zur Lippe Bies-
terfeld paleis Soestdijk tot haar
woning te maken. GPD
Prins Bernhard heeft het vaak
herhaald. Het knusse witte pa
leis Soestdijk ivas zijn thuisha
ven. Na zijn overlijden verza
melt de koninklijke familie zich
er voor de laatste keer. Over de
toekomst van het paleis wordt
nog niet gesproken.
door Hans Jacobs
Het stoffelijk overschot van
prins Bernhard is woens
dagavond teruggebracht naar
Soestdijk, dat bijna 68 jaar als
zijn woning diende. De prins
was erg gehecht aan het paleis.
„Als ik op reis ben geweest en
hier het hek binnenrijd is er al
tijd weer dat gevoel van terug
te keren op een heel vertrouwde
plek. Soestdijk is een heerlijk
huis, heel leefbaar ook", vertel
de Bernhard jaren geleden aan
journalist Fred Lammers.
Soestdijk heeft niets van de sta
tige grandeur van het paleis op
de Dam, of de immense konink
lijke paleizen in Brussel, Lon
den en Madrid met hun grote za
len, marmeren vloeren en over
vloed aan kunst en decoraties.
„Ik ben in mijn leven in veel pa
leizen geweest, overal in de we
reld. Dat waren ook echte palei
zen, met imponerende paleiska
mers. Soestdijk is niet zo def
tig", meende de prins.
Toch zijn er met name in de mid
denvleugel enkele prachtige ver
trekken, vijf zalen in Empire-
stijl - met de keizerlijke gran
deur van koningin Anna Paulow-
na, dochter van de Russische
tsaar en echtgenote van Willem
II. Anna Paulowna verfraaide
onder meer de twee verdiepin-
(Advertentie)
WIJ ADVISEREN IN ARBEIDS- EN ONTSLAGZAKEN
edisonpl@za, edisonweg 39d, vlissingen
telefoon 0118-414910 - fax 0118-413263
gen hoge Stuczaal, met kandela
bers uit Rusland. En in de Witte
Eetzaal - met plek voor vijftig
gasten - zette ze twaalf albasten
vazen neer, die nu nog als lamp
fungeren.
De beperkte weelde kon Bern-
hards goedkeuring dragen. Toen
hij er in 1937 zijn intrek nam -
een paar jaar daarvoor was elek
triciteit aangebracht - was voor
al moeite gedaan om het paleis
tot een echt woonhuis te maken.
„We hebben goede ontvangst
ruimten, werkkamers, een bi
bliotheek, een eetkamer, accom
modatie voor gasten, en boven
onze slaapkamers. Op Soestdijk
hebben we een particulier huis
in een paleis", zei Bernhard
eens. Maar wel een huis dat vol
gens recente bezoekers aan een
opknapbeurt toe is, want de laat
ste jaren is er aan het versleten
interieur weinig veranderd.
Vrijheid
Juliana en Bernhard hechtten
aan de vrijheid die het paleis in
de bossen van Soest en Baarn
hen bood. Hier konden hun kin
deren - Beatrix, Irene en Chris
tina zijn er geboren - in rust op
groeien. Na de troonsbestijging
in 1948 liet Juliana zich dan ook
niet 'overhalen te verhuizen. De
ministers kwamen maar bij
haar op bezoek.
Prins Bernhard had zijn
werk-en slaapkamer in de
Baamse vleugel van het paleis,
dat aan het begin van de negen
tiende eeuw zijn kenmerkende
gebogen vleugels kreeg. Daar be
vindt zich ook de immense ver
zameling olifantjes van de
prins, een collectie die in de
loop der tijd zijn kamer en bu
reau overwoekerde en die vol
gens bezoekers een ramp was
voor de schoonmakers want al
les moest wel op zijn vaste
plaats blijven staan.
De woonvertrekken, zoals de als
huiskamer dienst doende biblio
theek, zijn bij veel Nederlanders
bekend van foto's en de televi
sie. Koningin en prins lieten
zich er interviewen, spraken er
hun dankwoord uit na een bij
zondere gebeurtenis en stelden
er hun schoonzoons voor.
Soestdijk werd mede daardoor
in de jaren zestig en zeventig
ook een beetje de Nederlandse
huiskamer. En het paleis aan de
Amsterdamsestraatweg kan ook
niet los worden gezien van de
jaarlijkse bloemendefilés op 30
april, de verjaardag van konin
gin Juliana.
De hele koninklijke familie ver
zamelde zich dan op het bordes
om felicitaties en cadeaus aan te
nemen van een onafzienbare rij
burgers en buitenlui die zich al
vroeg op het gazon hadden ver
zameld.
Rododendrons
De geschenken - krentenmikken
en kruidkoek - werden volgens
cabaretier Wim Sonneveld 'ach
ter de rododendrons gesodemie
terd', maar dat mocht de pret
niet drukken. Aan die traditie
kwam na de troonsbestijging
van koningin Beatrix in 1980
een einde. De koninklijke resi
dentie werd verplaatst naar Den
Haag, waar Beatrix op Huis ten
Bosch ging wonen en aan het
Noordeinde ging werken.
Soestdijk verdween langzaam
uit beeld, maar dit voorjaar, bij
de uitvaart van Juliana, stonden
bijna alle Oranjes weer op het
De laatste viering van Koninginnedag op paleis Soestdijk in 1980.
dan
voorjaar
gat in
het ijs
grote uil
zand
heuvel
vreemde
taal
deernis
vazal
T
T
bril
schans
2
stop
teken
keur
zakken
muziek
noot
4
insect
diner
T
vorsten-
titel
gravure
5
afgemat
uitroep
manne
lijk dier
duivel
wind
hond
T
7
3
muziek
noot
1
T
roem
6
kin
baardje
verbond
In dit diagram is een woord van 12 letters verstopt.
Het is te vinden door, beginnend bij het vakje met
de stip, telkens een vakje naar links, rechts, onder,
boven of diagonaal te verspringen. Elke letter wordt
één keer gebruikt. Hoe luidt het zoekwoord?
Horizontaal: 3. Fijn verdeeld
tafelkleed (7); 6. Ierse jas (6); 8.
Het land waar de Engelsen
moesten vertrekken (4); 10. Van
hem weet men geen kwaad (5);
12. Het gaat niet vlot als men
weer verzamelt (5); 13.
Diefachtig? (6).
Verticaal: 1. Dit hout wordt
verkleind tot een aardappel (4);
2. Doe eraan om hogerop te
komen! (5); 4. Krijt als sieraad
(4); 5. Samenzweerders die ton
nen winst maken (7); 7. Als
broekje glij je zo weg (6); 9.
Kijkt uit op een dobbelsteen (3);
11. Vormgeving van de post (4).
Oplossingen van gisteren:
Kruiswoordraadsel:
Horizontaal: 1. Proefstuk; 9. lama; 10. aera; 11. af; 12. rok; 14. er; 15. fluit; 17. oor;
19. art; 21. pot; 22. one; 23. aan; 25. ges; 27. Tampa; 30. hg; 32. nar; 33. ph; 34.
aagt; 36. acre; 38. bloemkool.
Verticaal: 1. Plato; 2. raf; 3. om; 4. earl; 5. saki; 6. te; 7. ure; 8. karet; 13. oud; 15.
front; 16. tanga; 18. opa; 20. ree; 23. Achab; 24. oma; 26. schel; 28. ante; 29. prak;
31. gal; 33. pro; 35. go; 37. co.
Siangpuzzel: 1. Hola; 2. alsmede; 3. emiraat; 4. tunesie; 5. erin. Opl.: Hamerteen.
Crypto-overlapper:
Horizontaal: 5. Plichtval; 6. schimmelk; 7. stotengel; 8. reinteren.
Verticaal: 1. Kluchtweg; 2. schiftent; 3. stamineer; 4. pabloemen. Puzzelland
Gedurende de nacht stak er een storm op. Zware wolken
trokken langs het zwerk en verduisterden het maanlicht,
terwijl hevige regenbuien op de torens van Bommelstein
neergutsten. Het zal ongeveer twee uur geweest zijn, toen
een orkaanvlaag over het oude slot gierde, die het venster
van heer Ollies slaapkamer openblies, zodat de rustende
heer zich plotseling te midden der woedende elementen be
vond. Geen wonder, dat hij met een kreet uit zijn eerste
slaap overeind kwam.
„W-wat is dat?", stamelde hij. „Z-zouden dat de geesten
z-zijn d-die ik opgeroepen heb? Op het ker-kerkhof be-be-
doel ik? Ach, mis-schien had ik het niet m-moeten doen.
Vooral niet omdat de heer Zw-Zwadder de zaak in handen
IK VKAAÓ ME ff WAAROM
MEN5 OP PE AAKPE 15 ÓEZET.
WAT V? HET POEL? WAAROM
T\3C&S.
ÉH
wBBSM
99 £2?
c o y
M
m
-
\f5E8H 12-3 ©1989 Univorul Press Syndicale
Zuurkool en zalm gaan goed samen. En
kele jaren geleden proefde ik de combi
natie tijdens een presentatie van de Euro-
toque-koks in het Noordhollandse Aven-
horn. Het is wellicht goed te weten dat in
Avenhorn, heel toevallig, zuurkool ge
maakt wordt die fijnproevers tot de beste
van ons land rekenen.
Hoofdgerecht voor 2 personen:
350 - 400 gram zuurkool, uit 't vat;
ca. 50 gram (gezouten) boter;
3 bosuitjes met veel fris groen, ge
snipperd;
2 - 2 1/2 dl droge witte wijn, zoals
Riesling uit de Elzas;
250 - 300 gram Noorse zalmfilet;
400 gram kleine aardappelen (vastko-
kers), geschild;
zout.
Haal de zuurkool met twee vorken goed
los. Laat de zuurkool in een vergiet uitlek
ken. Druk er daarna met de platte hand of
met de bolle kant van een (opschep)lepel
nog zoveel mogelijk vocht uit. Haal de
zuurkool opnieuw los.
Verhit een pan met dikke bodem en laat
de helft van de boter smelten. Roer de
bosuitjes er door en schep er daarna de
zuurkool door. Schenk de wijn er over en
breng alles aan de kook. Temper de
warmtebron en laat de zuurkool, met het
deksel op de pan, niet veel langer dan 10
Zeeland: Kalm weertype
bordes voor een laatste groet.
Nu met prins Bernhard ook de
laatste bewoner is overleden en
de familie zich er voor het laatst
verzamelt om afscheid te nemen
- zondag wordt het stoffelijk
overschot overgebracht naar
Den Haag - kan voorzichtig wor
den nagedacht over de toe
komstige bestemming van het in
1971 aan de staat overgedragen
paleis. Dat heeft wel vaker leeg
gestaan en is in elk geval toe'
aan een grondige renovatie.
Daarna zou het koningin Bea
trix na haar pensionering ten
dienste kunnen staan, of com
pleet met de foto- en olifanten
verzameling van Bernhard
dienst kunnen doen als mu
seum. Een besluit daarover is
niet snel te verwachten. GPD
Antwerpen
Door: Grieta Spanne,
Stormwinden en plensregens zijn
voorlopig niet te verwachten. De
aanloop richting het sinterklaasfeest van aanstaande zonde;
er juist uitermate kalm uit. Die rustige omstandigheden It
wel tot licht winterse temperaturen. Zo koud als het 2 jaarg
den was, zal het echter niet worden. Destijds (in 2002) verlie
sinterklaasfeest nog met 5 graden, maar de 3 etmalen daan
vroor het aan één stuk door. De komende nachten kan hetu
een graadje vriezen, maar overdag is het boven nul. Vanmic
wordt het uiteindelijk een graad of 5. Er is daarbij geregeld;
maar er kan verspreid ook mist voorkomen. Door het gebrel
wind kan die mist vrij lang blijven hangen en plaatselijk well
pas in de middag oplossen. Daar waar de zichten lange tijd
slecht blijven wordt de 5 graden waarschijnlijk niet gehaald
probleem voor meteorologen aangaande mist is dat het ind
jaargetijde zeer lastig is te voorzien wanneer en of de mist
oplost. Vanavond en vannacht
volharden de rustige
omstandigheden. Daar waar
het breed is opgeklaard kan
het 1 of 2 graden vriezen, vlak
bij het water zal het thermo
meterkwik net iets boven het
vriespunt blijven. De beide
dagen van het weekeinde lig
gen de middagtemperaturen
rond een graad of 4. Het blijft
kalm met de wind en dat leidt
ertoe dat het niet al te koud
aanvoelt. Bovendien is er
vooral op zaterdag geregeld
ruimte voor de zon. Op 5
december neemt de bewol
king iets toe en daaruit zou
een enkel buitje kunnen val
len. Daaromtrent zijn echter
nog veel onzekerheden.
Wolken en zoiy
Vooruitzichten
weer
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
max.
4°
4°
T
5°
min.
0°
0°
3°
2°
wind
03
ZW 3
ZW 4
Z 4
O vandaal
op 8.301
onder?
Maan
vandaa:
op 22.3:
onder !L
Toonder Studio's
Nautisch bericht
Het zicht is overwegend matig, in mist slecht. Het kustwataj
rond de 9 graden en er staat weinig wind, 2 tot 3 Beaufort,/
het noordoosten.
Waterstanden
heeft..." Een nieuwe windruk deed de regen naar binnen
slaan en versnelde zijn gedrukte gedachtengang. „Ach wat,
het is alleen maar een beetje storm", hernam hij wakker
wordend. „Het raam is opengewaaid, heel gewoon". Met
een zucht wierp hij de dekens van zich af en stond op om
een einde te maken aan het ongerief. Doch de wind sloeg
om, zodat hij met volle kracht door de vensteropening naar
binnen bolderde en de inrichting van het zo verzorgde ver
trek ontredderde.
Een ogenblik worstelde de bewoner met fladderende pyja
ma tegen de storm, doch toen werd hij getroffen door een
schilderij, dat door de wind van de muur gerukt werd - en
alles werd zwart om hem heen.
vrijdag
Hoog water
Laag watet'
3 december
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Ullü
Vlissingen
5.35
175
17.59
174
11.56
155
Terneuzen
5.58
197
18.19
196
12.26
161
Cadzand
5.16
167
17.35
166
11.46
147
23, li
Roompot Buiten
5.34
134
18.04
134
11.55
121
Roompot Binnen
6.46
119
19.16
119
0.24
87
12,5)
Zierikzee
6.50
136
19.25
139
0.30
101
13.03
Krammersl. West
7.00
148
19.41
148
0.46
104
13.::
Hansweert
6.26
208
18.51
212
0.15
156
12/
Stavenisse/Yers.
7.06
142
19.36
142
0.33
102
13.1?
zaterdag
Hoog water
Laag watei
4 december
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uif
Vlissingen
6.26
159
18.56
158
0.06
123
12 A
Terneuzen
6.47
180
19.16
179
0.30
132
13.0!
Cadzand
6.00
151
18.36
150
12.25
140
"r
Roompot Buiten
6.36
122
19.26
124
0.04
85
12.3?
Roompot Binnen
7.20
113
20.00
114
1.15
84
13.51
Zierikzee
7.35
126
20.15
132
1.15
96
13
Krammersl. West
7.51
139
20.31
142
1.15
100
14.0!
Hansweert
7.10
193
19.46
197
0.56
147
13.4
Stavenisse/Yers.
7.34
133
20.26
135
1.15
98
13.5?
door Bill Watterson
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
O
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
—n
zware regen
lad
Europa: Lokaal mist
Hans Belterman
minuten zachtjes koken. Zet de aardappe
len op met een flinke bodem kokend wa
ter waaraan zout is toegevoegd. Laat de
aardappelen in ca. 18 minuten gaar ko
ken. Giet ze af en laat ze even droog sto
men. Schud er vlak voor het opdienen
een klontje (ca. 25 gram) boter door.
Spoel de zalm onder stromend koud wa
ter. Maak de vis droog en snijd de filet in
vier min of meer gelijke stukken. Wrijf ze
heel licht in met wat zout. Neem na de
aangegeven tijd het deksel van de pan
met zuurkool. Leg de stukken zalm op de
zuurkool en laat alles dan nog 6 -7 minu
ten zachtjes koken waardoor de zalm
wordt gaar gestoomd en het vocht in de
pan grotendeels verdampt.
In het zuiden van Ierland, Engeland, de Benelux, Denema
en Duitsland blijft het droog met wolkenvelden, zon en lo
hardnekkige mist. In Schotland en Noorwegen valt regen
langs de Noorse kust gaat het stormen. Verder landinwai
in Scandinavië blijft het rustig en koud met lichte tot mat
vorst overdag en lokaal wat sneeuw. Op de Canarischeei
den, in Spanje en Portugal vallen buien. De meeste neers
valt op de Balearen en in het zuiden en midden van Fran*
Langs de Costa's en op de Balearen wordt het 17 a 18 gfl
In Italië, Griekenland en Turkije schijnt de zon. Op CorsiG
Sicilië, in Tunesië en op de Griekse en Turkse stranden
het ruim 20 graden.
