Extremen
Luxemburg zoekt nieuwe toeristen
De stuurman vist ijs uit het water, voor in de wijn
r
Vraag antwoord
alikent veel diersoorten, zoals deze guanaco.
CHILI
POfCORNO VAN DEN BERG
De Atacamawoestijn in
het noorden van Chili
is misschien wel het
duidelijkste voor
leid van de tegenstellingen die
iland rijk is. Op de volgens het
tinness Book of Records droog-
eplek op aarde valt nooit regen,
aar spuiten geisers heet water
i stroomt iets verderop ther-
lal water uit de grond. De ene
on is ideaal om een ei te koken,
andere om je lekker te verwen-
mnaeen lange, stoffige wandel-
(htin de woestijn,
idag begint al om vier uur in de
ihtend. Het is aardedonker en
temperatuur buiten is ruim on-
inul. De weg naar de El Tatio-
isers, op 4300 meter de hoogste
■wereld, is onverhard. De gids
aagt nog een keer of ik geen
cd vlees of alcohol heb genut-
sd. 'Op deze hoogte kan dat heel
tverkeerd vallen.' Anders zorgt
weg er wel voor, denk ik nog.
lucht is inderdaad ijl; een mo
ffit van rust is geboden ook al
d je door de kou wel in bewe-
ig komen.
nderden slierten stoom zoeken
n weg naar boven. Sommige
aters borrelen, anderen prutte-
i luid en een enkele spuit met
tl geweld kokend water. Tij-
as het ontbijt, met een gekookt
en opgewarmde koffie, komt
:zon boven een heuvel uit. Een
Kinerend schouwspel van licht
schaduwen ontstaat,
e zitten midden in de Andes,
sar het landschap wordt gedomi-
eerd door vulkanen, waarvan
fflmige nog actief zijn. De mees-
liggen vol met sneeuw, op diver-
plekken kan worden geskied.
In het uiterste zuiden zelfs met
uitzicht op zee.
Een wandeling door Valle de la Lu-
na, de maanvallei, eindigt met de
mooiste zonsondergang in Chili.
Ook al is dat natuurlijk betwist
baar. Op het eerste gezicht is het
landschap troosteloos. Her en der
weten enkele struiken te overle
ven, net als dieren met vreemde
namen als vicuna (wild broertje
van de lama) en vizcacha (soort
chinchilla).
Een onduidelijk bordje langs de
weg intrigeert me. Na een korte
wandeling door een kloof zie ik
plotseling honderden wuivende
palmstruiken, stromend kristal
helder warm water en hoor ik
tientallen vogels tjilpen. Het
groen overklast de rode stenen en
de blauwe lucht. Een dip in het
thermaal water midden in de
woestijn brengt een overweldi
gend gevoel met zich mee, die al
le verstijfde spieren doet zuchten
van genot. En reinigt en passant
je lichaam van het zand.
Het contrast met één van Chili's
enorme ijsmassa's is enorm. Als je
in de buurt komt neemt de wind
hard toe. Hier regeert de kou. De
San Rafael-gletsjer is zeventig me
ter hoog en mondt uit in zee. De
ze door oerkrachten gestileerde
blauwwitte muur is de afgelopen
jaren veel in het nieuws geweest,
want volgens wetenschappers zal
hij in 2011 zijn verdwenen. De me
ningen over de oorzaak verschil
len: naast het broeikaseffect en de
veranderende stromingen wordt
het toerisme genoemd. Opmerke
lijk is wel dat de meeste andere
gletsjers in dit gebied, tientallen,
zich niet terugtrekken.
In een plastic boot, die volgens de
gids sterker is dan de Titanic, va
ren we tussen tientallen ijsbergen
naar de gletsjer. In de volgende
vijf minuten regent, hagelt en
sneeuwt het, terwijl ook de zon
nog af en toe doorkomt. Wanneer
een stuk ijs afbrokkelt en met
veel geweld in het water plonst
voel je de kracht in de daaropvol
gende golf. Opnieuw overvalt een
'nietig gevoel' me. Op de terug
weg pakt de stuurman een stuk ijs
uit het water. Voor de Chileense
wijn straks op de luxe catamaran,
het enige vervoermiddel dat dit af
gelegen gebied makkelijk kan be
reiken.
Granieten pieken
Torres del Paine Nationaal Park
staat bij veel wereldreizigers in de
top tien van mooiste nationale
parken. En je moet het niet zien,
maar beleven. Dus kampeer ik
een nacht op de camping, ook al
vanwege de hoge hotelprijzen,
waar het 's nachts vriest. Echte
bikkels douchen in rivierwater,
maar ik hou het bij een beetje poe
delen.
Het wandelpad - of liever gezegd
de klimtocht - van bijna negen ki
lometer naar het mooiste uitzicht
punt eindigt voor drie loodrechte
granieten pieken van het geberg
te. De vraag is of ze zichtbaar zijn
als je boven bent. dus kijkt ieder
een 's ochtends eerst omhoog.
Ook al had ik het niet hoeven
doen, want een in mijn ogen een
zame wolk blijkt genoeg voor een
dag regen en sneeuw. Het zicht is
weg, maar de rust, de ruimte, ook
San Rafael
gletsjer
5'
NP-Torres-
del Paine
jjyVi - t
Plintd Arenas
al zie je
die niet, TTT~~.
en het tevre-
den gevoel zeg
gen meer.
In het park zie je meerdere kud
des guanaco's, ook wilde familie
van de lama. Deze dieren zijn niet
bang voor mensen. Toch lijkt een
afstand van minder dan tien me
ter mij niet handig; net als de la
ma staan deze dieren er eveneens
om bekend hun maaginhoud
naar je te spugen. Ook de nandoe
(een soort struisvogel) en de fla
mingo zijn mensen gewend. Het
park moet ook dé plek zijn voor
een ontmoeting met de poema.
Onder de toeristen vliegen de
verhalen over en weer, maar ik
kan er na vier dagen speuren
jammer genoeg niets aan toevoe
gen.
Het park is vooral beroemd om de
grootste vliegende vogel ter we
reld, de condor. Veel toeristen ver
rekken hun nek om de vogels met
een spanwijdte van ruim drie me
ter in de lucht te zien zweven.
Soms komen ze dichterbij. Tij
dens een lunch aan één van de ve
le turquoise meren duiken plotse
ling twee condors op vanachter
een heuvel. Op nog geen vijfen
twintig meter komen ze in glij
vlucht even kijken wat voor vlees
ze in de kuip hebben. Hun scha
duw valt over me heen. Zonder
enig geluid verdwijnen ze met de
wind uit het zicht, een ongekende
indruk achterlatend.
Prima autorijden
Chili is ruim 4200 kilometer lang en maximaal 350 kilo-
meter breed. Door die lengte is het lastig om over één klimaat te
spreken, maar ruwweg is het daar zomer als het bij ons winter is.
De vluchttijd bedraagt zo'n zestien uur, inclusief een of twee tus
senstops. Vliegen kan onder meer met KLM, Air France en Iberia.
Een visum is niet nodig. Luchtvaartmaatschappij LanChile biedt
voor binnenlandse vluchten een speciale airpass, afhankelijk van
het aantal stops 250 tot 700 dollar Deze is alleen verkrijgbaar in
combinatie met een ticket van Iberia vanaf Amsterdam
Chili heeft het beste wegennet van Zuid-Amerika, terwijl het ver
keer niet al te chaotisch is. Een ontdekkingstocht per huurauto is
daarom goed mogelijk en geeft veel vrijheid. Check wel altijd
goed of er een reservewiel aanwezig is, want Chili kent veel onver
harde wegen. De bewegwijzering is soms beperkt, wel zijn goede
kaarten te koop. De Spaanstalige bevolking is erg vriendelijk en
helpt graag. Hou rekening met de soms grote af
standen en weinig tankstations.
Chili kent met zoals bijvoorbeeld Peru veel overblijf
selen van rijke culturen. Dat wil niet zeggen dat er
niets is. Ten noorden van San Pedro de Atacama ligt een
compleet pre-lncadorp dat onder wetenschappers veel vra
gen oproept In centraal-Chili wonen nog veel leden van het
Mapuche-volk, de voorouders van de huidige inwoners. Diverse fa
milies bieden toeristen de mogelijkheid een kijkje te komen ne
men. Boeiend zijn de musea in Punta Arenas over de diverse india
nenstammen die in het zuiden leefden.
De Chileense wijn is wereldwijd in opmars Ten zuiden van Santia
go kunnen diverse wijnhuizen worden bezocht. Deze trips wor
den meestal gecombineerd met een bezoek aan de kust, waar je
op het strand goed kunt uitrusten. Meestal in het bijzijn van zee
leeuwen, die luidruchtig vechten om een plekje op de rotsen.
Diverse touroperators hebben reizen naar Chili. Pagona Travel (tel.
073-548 22 44, www.paqona.nl) is een van de weinige aanbie
ders van complete arrangementen inclusief huurauto's, die soms
moeilijk verkrijgbaar zijn in kleinere plaatsen.
Zie ook www.chili.paqina.nl
met:
comple
ctie bijlagen: 0113-315680
.pzc.nl
jjiail: redactie@pzc.nl
gtbus 31,4460 AA Goes
(rörtentie-exploitatie:
crd-en Midden-Zeeland: 0113-315520
(Uws-Vlaanderen: 0114-372770
31:020-4562500
jterdag 27 november 2004
Reizeil
Hoofdstad van de mode
Ik wil graag eens modeshow in Parijs meemaken, hoe
pak ik dat aan?
Jaap de Carpentier Wolf van Holland Interna
tional: 'Ga je nu met ons naar Parijs, dan krijg
je daar een gratis bezoek aan een modeshow
bij. De modeshow heeft iedere vrijdagmiddag
om drie uur plaats in het warenhuis Galaries
LaFayette aan de Boulevard Haussmann. Dit
warenhuis meet ruim 68.000 vierkante meter
en trekt elke dag honderdduizend bezoekers.
Het is dus wel wat anders dan de Bijenkorf. Mo
dellen showen kleding die in de winkel ver
krijgbaar is. Dat zijn onder meer collecties van
Armani, Lacroix, Carrier, DKNY, Sonia Rykiel
en jong talent van morgen.'
Heeft u ook een vraag? Mail naar:
vraaqenantwoord@weqener.nl. Voor meer vra
gen en antwoorden: ga naar de website van deze
krant en klik op de rubriek Reizen.
Reizen
Uitgaanstip
Vandaag en morgen is er een
kerstwintermarkt in de Tuinen
van Appeltern, met kramen
vol seizoensartikelen. Ook kun
nen de 170 modeltuinen wor
den bezocht.
Open 10.00-17.00 uur,
entree €9, tel. 0487-54 17 32,
www.appeltern.nl.
Vakantie variabelen
Redenen om voor een bepaalde j
vakantiebestemming te kiezen
variëren nogal. In deze
economisch schamele tijden geldt kT
voor veel mensen dat de vakantie
vooral niet te duur mag zijn. Voor
anderen is het juist belangrijk dat
zowel oma als de baby het er naar
hun zin hebben. Waarop let u bij
het kiezen van uw
vakantiebestemming?
Stem mee in de Vakantievraag L T
van de Week.
Ga naar de website van deze krant
en klik op de rubriek Reizen.
De broek aan
Vorige week vroegen wij u wie in uw
gezin de vakantie regelt. Uit reacties
blijkt dat in veel gezinnen gezamenlijk
wordt nagedacht en besloten over de
vakantie. Maar achter het merendeel
van de voordeuren zwaait de vrouw
met de scepter.
De Uitslag:
JÜ» De vrouw
2De man
De kinderen
4* Familie kennissen
Gratis entree in
Zweedse staatsmusea
De negentien staatsmusea in Zweden zijn van
af 1 januari 2005 gratis toegankelijk. Door de
vrij entree loopt de Zweedse staat, volgens een
eerste globale schatting, jaarlijks zo'n miljoen
euro aan inkomsten mis.
Volgens het Kultuurdepartementet, het Zweed
se ministerie van Cultuur, is het doel van deze
radicale verandering het toegankelijk maken
van kunst en cultuur voor alle bevolkingsgroe
pen in de samenleving. Aangezien het entree
geld geen belemmering meer vormt, hoopt het
departement op een verdubbeling van het aan
tal bezoekers in vergelijking met het afgelo
pen jaar. Om de verliezen aan inkomsten te
compenseren ontvangen de staatsmusea extra
subsidie. Er moet namelijk extra geld worden
uitgetrokken voor beveiliging, bezoekerseduca
tie en schoonmaak
Onder de negentien musea bevinden zich de
bekendste en meest bezochte musea van Zwe
den, waaronder het Museum voor Moderne
Kunsten, het Architectuur Museum en het
Oost-Aziatische Museum in Stockholm. Meer
informatie: tel. 00800-30 80 30 80,
www.visit-sweden.com.
Zwemmen op de droogste plek op aarde. Warm worden van een
ijskoude gletsjer. Skiën met uitzicht op zee en zonnebaden met
zeeleeuwen. Chili is een land van extremen. Ideaal voor grootse
ervaringen, maar ook om je af en toe heel nietig te voelen.
ARGENTINIË
Santiago
3 noorden van Luxemburg,
ïn Duitse Eiffel en Bel
le Ardennen, doet ervan al-
ün toeristen te trekken. Te
reizigers toeren er slechts
'leen en als ze er al blijven
jen is'het meestal in het
'erthal. Daarom zet het dal
de Our ideeën om in daden,
'moeten leiden tot de oprich-
van het Natuurpark Our.
zich wil verkopen moet
tonen. Dat doen ze zeker in
lerscheid, waar aan de N7
informatiecentrum is inge
st. Het is vooral een perma-
mte tentoonstelling van regio-
producten. Kansen genoeg
om er te kijken en te proeven.
Maar ook aan de kleine brand
schone brouwerij die er is ge
huisvest, beleven de bezoekers
veel plezier.
Niet alleen binnen, ook op de
velden van dit heuvelachtige
land willen de gemeenten ach
ter het Natuurpark Our laten
zien dat wordt gebroken met
oude patronen. Vlak bij Kal-
born, enkele kilometers van de
grens met Duitsland, slingert
wat de beheerders nogal preten
tieus de 'Champs-Elysées' noe
men. Een kilometers lang pad
door de akkers, velden en heu
vels nabij het diepsnijdende
Our-dal. Een wandeling door
een landschap als een Mond
riaan; helgekleurde vakken, geo
metrisch zuivere vormen.
Luc Jacob vertelt tijdens een ver-
kenningtocht over het doel dat
de dertien gemeenten zich heb
ben gesteld, maar ook van het
harde leven van de boeren.
Hier, op ruim honderd kilome
ter van Maastricht, zijn de win
ters lang en op de hellingen
blaast vaak de wind. 'We zoe
ken naar andere producten, ex
perimenteren met nieuwe ge
wassen, die ook weer heel oud
zijn. We willen het landschap
verrijken,' de boeren een kans
geven en de toeristen op zoek
naar puurheid iets aanreiken.'
Inmiddels kunnen de toeristen
in streekwinkels bijzondere
streekproducten kopen.
Iets zuidelijker heeft Clervaux
al heel lang een grote aantrek
kingskracht, vooral op oudere
bezoekers. Op de binnenplei
nen van Clervaux staan monu
menten vol dank aan de Ameri
kanen, die zestig jaar geleden
dit deel van Luxemburg van de
Duitsers bevrijden.
De Nederlandse toeristen heb
ben altijd al een plek ingeruimd
voor Luxemburg en dat kan
men heel goed zien in Vianden.
Het kasteel van Vianden domineert de stad.
In de smalle klimmende straten
en op terrassen aan beide zijden
van de brug over de Our klinken
vele vaderlandse dialecten.
Hoog boven alles uit torent het
paleiskasteel van Vianden, on
der meer te bereiken per kabel
baan. Deze burcht uit de elfde
eeuw is de belangrijkste toeris
tische attractie van Luxemburg.
De banden met Nederland zijn
talrijk, de Oranje-Nassaus heb
ben hier altijd htm zetel gehad.
Koning Willem I verkocht het
kasteel, maar de Nassau-tak was
de nieuwe bezitter.
De streek is op zoek naar nieu
we toeristen, die andere eisen
stellen aan comfort. En de mid
denstand denkt mee. De halve
kip en het glaasje bier blijven ui
teraard hard gaan, maar 's
avonds hoog boven Vianden, in
hotel Belvedère met stilmakend
uitzicht op het kasteel, eet en
drinkt de bezoeker in de eredivi
sie.
In het rustige noorden dat de
Luxemburgers zelf'Eisléck' noe
men, hebben de gemeenten en
toeristische organisaties inmid
dels goed begrepen dat puur
heid een steeds zeldzamer goed
wordt in Europa en in het toeris
me. Die landschappelijke onbe
dorvenheid zal in combinatie
met kwaliteit en nieuwe ont
spanningsmogelijkheden nieu
we, vaak actieve toeristen moe
ten brengen.
Meer informatie: Luxemburgs Ver
keersbureau, Nassaulaan 8, 2514 JS
Den Haag, tel, 070-364
90 41, www.ont.lu a
thomounk"
