VVD maakt zich op voor de race
T ele visiedemocratie
PZC
Roemeense kiezer wikt, maar Brussel beschikt
PZC
Marinebouw
I
Liberalen stemmen vandaag over leiderschap van partij
27 november 1954
zaterdag 27 november 2004
Wordt het Zalm of Van Aartsen.
Dit weekeinde komt de achter
ban van de WD bijeen om te
praten over het leiderschap van
de partij. Van Aartsen heeft zich
in ieder geval in de etalage ge
zet: hij wil de onbetwiste leider
worden. Maar is dat voldoende
om de VVD weer te laten stijgen
in de peilingen?
door Hans van Soest
Twee jaar terug sloten ze een
niet-aanvalsverdrag met el
kaar: Gerrit Zalm en Jozias van
Aartsen. Zalm was lijsttrekker
van de WD bij de vorige verkie
zingen en hij werd daarna vi
ce-premier in het kabinet.
Van Aartsen volgde hem op als
fractievoorzitter in de Tweede
Kamer. Dat riep meteen de
vraag op: wie is er nu eigenlijk
de baas?
Aanvankelijk besloten beide he
ren de kwestie in het midden te
houden tot de volgende verkie
zingen in 2007. Tegen die tijd
zou wel blijken wie de beste pa
pieren had.
Maar onder druk van de kritiek
dat de WD te onzichtbaar is nu
de partij in de peilingen wordt
overvleugeld door ex-WD'er
Geert Wilders, besloot Van Aart
sen de post van politiek leider
alvast te claimen. Hoeveel kans
hij daarbij maakt, is nog onge
wis. Uit een recente peiling van
onderzoeksbureau Nipo onder
WD-kiezers blijkt dat 49 pro
cent vindt dat Zalm het moet
worden, terwijl 16 procent lie
ver Van Aartsen ziet.
„Zalm moet dan ook zeker nog
niet worden afgeschreven", al
dus een ingewijde in de
WD-top. „Zalm en Van Aart
sen vinden de huidige situatie
niet ideaal. Dat Van Aartsen
heeft aangegeven dat hij lijst
trekker wil worden bij de ko
mende verkiezingen, is geen ver
rassing. Maar of hij het ook
wordt, ligt aan wat het verkie
zingscongres van de WD eind
2006 zal beslissen. Ongetwijfeld
komen er nog andere kandida
ten. En hoewel Zalm nog niet
kenbaar heeft gemaakt of hij
het tegen Van Aartsen op gaat
nemen, moet er absoluut reke
ning met hem worden gehou
den."
Motie
Vooruitlopend op de race tus
sen beide partijkanonnen, wil
de achterban van de WD in ie
der geval voorkomen dat er in
de toekomst opnieuw een situa
tie als nu ontstaat.
Vandaag stemt het najaarscon
gres over een motie, waarin
staat dat na de volgende verkie
zingen de fractievoorzitter ook
automatisch de politiek leider
is in de partij. Dat betekent dat
de lijsttrekker na de verkiezin
gen niet meer het kabinet in
mag, zoals Zalm nu heeft ge
daan.
Behalve wanneer het gaat om
het premierschap. De motie zal
het hoogstwaarschijnlijk halen,
daar de partijtop, inclusief
Zalm en Van Aartsen, haar
steunt.
„Heel verstandig", oordeelt
WD-prominent Robin Linscho-
ten, voormalig staatssecretaris
en nu onder andere Kroonlid in
de Sociaal-Economische Raad.
„De huidige discussie over het
leiderschap is niet goed voor de
partij en dat moeten we in de
toekomst ook voorkomen. Ik
heb altijd al gevonden dat de
fractievoorzitter de partijleider
moet zijn. Hij is de enige die
zonder zich iets aan te hoeven
trekken van coalitiebelangen
het WD-geluid kan laten ho
ren. Die ruimte hebben WD'ers
in het kabinet nu eenmaal
niet."
Overigens verwacht Linschoten
niet dat duidelijkheid over het
leiderschap de WD er weer bo
venop helpt in de peilingen.
„Daar is meer voor nodig. Dat
we er nu slecht voor staan,
komt mede door die toestand
met Wilders, de ruzie met de
vakbonden en het slechte leider
schap dat dit kabinet toont in
tijden van crisis. De kiezers hou
den niet van dat rumoer. Die
commotie vertaalt zich nu in
een afstraffing van alle drie de
regeringspartijen.
Ook voormalig WD-minister
Loek Hei-mans (generatiegenoot
van Linschoten en tegenwoor
dig voorzitter van werkgevers
verenging MKB Nederland)
vindt het prima dat er duidelijk
heid komt over het leiderschap.
„De politiek draait meer en
meer om de persoonlijkheid van
de partijleider. Maar ik ben het
niet eens met de partijgenoten
die roepen dat de WD verlamd
is omdat niet is vastgelegd of
Zalm of Van Aartsen de baas is.
Dat we slecht staan in de peilin
Roemenië kiest morgen een pre
sident. De strijd gaat tussen pre
mier Nastase en de burgemees
ter van Boekarest, Basescu.
Maar wie er ook verliest, Brus
sel wint. Beide kandidaten heb
ben maar één doel: toetreding
tot Europa.
door Cees van Zweeden
Krantenlezers waren in Roe
menië toch al niet versto
ken van erotiek, maar wat zij be
gin deze maand voorgeschoteld
kregen was wel heel pikant.
Plotseling dook in de kolommen
het geheel ontblote lichaam op
van een copulerende rechter.
Simona Lungu (36) ontkende
eerst dat zi] de dame was op de
afbeeldingen, die afkomstig wa
ren uit een Deense pornofilm.
Zij vToeg een team van gerechte
lijke specialisten om originele
naaktfoto's van haar te vergelij
ken met de beelden uit 'Secrets
of Seduction'. Maar helaas, de
experts zagen geen verschil.
Lungu was haar baan bij Vrou
we Justitia kwijt.
Nadat de natie was uitgegnif-
feld, drong zich echter een be
langrijke vraag op: welk zich
zelf respecterend land betaalde
zijn rechters zo slecht dat ze bui
ten de grenzen moesten bijklus
sen als porno-actrices? Lage sa
larissen, zo beseften de Roeme
nen, waren een van de oorzaken
van de corruptie onder rechters.
Corruptie is een van de kwes
ties die morgen in het stemhok
je door het hoofd van menige
Roemeen zal spoken. Want zo
lang het land geen einde heeft
gemaakt aan die praktijken, ris
keert het een rode kaart van de
Europese Unie. In beginsel mag
Roemenië in 2007 bij de club.
maar uitstel wordt in Brussel
niet uitgesloten.
Het uitroeien van corruptie
geldt als een van de belangrijk
ste taken van de president en
het parlement, dat morgen ook
gekozen moet worden. Daarbij
is het essentieel dat het land po
litici kiest die ook zelf schone
handen hebben.De voornaam
ste kandidaat voor het ambt
van president is de huidige pre
mier Adrian Nastase, die enkele
weken geleden nog een Merce
des S500 als geschenk aannam.
Zijn belangrijkste opponent is
burgemeester Traian Basescu
van Boekarest, die schonere
handen heeft maar een vuilere
tong. De burgervader kondigde
aan dat hij Nastase een pak
slaag zouden geven 'zoals zijn
moeder hem nooit heeft gesla
gen'.
Alles blijft relatief in een .land
waar bijna negentig procent
van de plattelandsbevolking
zijn water nog uit de put moet
ophalen, maar langzaam begint
de zon door te breken. De Roe
meense economie zal dit jaar
naar verwachting met vijf pro
cent groeien, het vierde achter
eenvolgende jaar dat de groei
boven de vier procent komt.
Met tien procent blijft de infla
tie hoog, maar in het crisisjaar
1999 was het cijfer nog 54,4 pro
cent. Het begrotingstekort (2,4
procent van het bnp, de bruto
waarde van alles wat het land
produceert) en staatsschuld
(ruim twintig procent) zijn la
ger dan in Nederland.
Premier Nastase is een effectie
ve regeringsleider gebleken, en
een zege van hem zou in Brussel
niet langer als een ramp wor
den gezien. Maar burgemeester
Basescu, die ook geldt als een
goed bestuurder, zou eveneens
een aanvaardbare gesprekspart
ner zijn.
Kompas
Beide kandidaten zijn vastbeslo
ten op het kompas van Europa
te blijven koersen, wat betekent
dat gerechtelijke hervorming
hun hoogste prioriteit wordt.
Vorige maand sloegen hun bei
der partijen al de handen ineen
door een wet goed te keuren die
de aanstelling van rechters bij
een speciaal hof legt, zodat poli-
Hij zou het in een televisiedemocra
tie niet ver hebben geschopt: Hen
drik Goeman Borgesius, liberaal politi
cus op de grens van de negentiende en
twintigste eeuw.
Hij moet een snerperig stemgeluid heb
ben geproduceerd, sprak met een sterk,
nasaal Gronings accent, maakte z'n zin
nen zelden af, struikelde regelmatig
over z'n woorden en had de hinderlijke
gewoonte om klanken te klutsen, zodat
hij het Kamerlid Snoeck Henckemans
zonder knipperen Henk Snoekemans
noemde en het zonder bijbedoelingen
had over het 'kouwenvriesrecht'. Hij
maakte een chaotische indruk, ging
slordig gekleed en deed volgens tijdge
noten 'koud' aan.
Zo maak je het in de Tweede Kamer
niet vaak mee.
Ondanks al die tekortkomingen was
Goeman Borgesius een van de grote, lei
dinggevende politici van zijn tijd. Met
name als minister in het laatste liberale
kabinet voorafgaande aan een halve
eeuw van christelijke dominantie - het
kabinet onder leiding van Hendrik Pier-
son (1897-1901) - heeft Borgesius de
grondslagen gelegd voor wat later de
verzorgingsstaat is gaan heten. Zette
hij zich als Kamerlid al in voor betere
arbeidsomstandigheden, drankbestrij
ding en kortere werktijden, als minis
ter van Binnenlandse Zaken slaagde
hij er in vier grote sociale wetten op z'n
naam te brengen: de Woningwet, de
Leerplichtwet, de Gezondheidswet en
de Ongevallenwet.
Wie de biografie van Goeman Borge
sius doorbladert - dankzij de historicus
Bert Wartema heeft hij sinds kort tijd
een welverdiende plek op de boeken
plank tussen grotere en kleinere vader
landse staatslieden - loopt op tegen het
probleem van de politieke presentatie.
Hoe belangrijk is het dat politici hun
zaak goed kunnen presenteren?
Dat Kamerleden goed van de tongriem
gesneden moeten zijn, wisten de oude
Grieken en Romeinen al. En een minis
ter met een slechte presentatie is net zo
iets als een timmerman zonder hamer.
Maar volgens het politiek-correcte dog
ma is presentatie niet meer dan een
hulpstuk. Er is niemand die met droge
ogen zal willen volhouden dat aan het
Binnenhof alleen de vorm telt. En dat
de inhoud er niet toe doet.
Die mannetjesmakerij wordt steeds be
langrijker.
Ook Nederland is terechtgekomen in
een televisiedemocratie. Een politicus
redt het niet meer met een doorwrocht
betoog vanaf de katheder in de Tweede
Kamer. Hij moet het hebben van goed
gekozen 'sound bites' die het Journaal
halen. Een minister die niet bestand is
tegen televisielampen, moet zich geen
illusies maken. Waar het beeld belang
rijker wordt dan het woord, wint de
vorm het van de inhoud. Niet wat ie
mand zegt, maar hóe iemand het zegt
wordt steeds bepalender.
Maar, gek genoeg, is het geen garantie
op succes. Wie het verrekt Jip en Janne-
ke-taal te spreken, vergaat het als
ex-WD-fractievoorzitter Hans Dijk
stal. Maar wie zijn doen en laten hele
maal wil laten dicteren door een gladde
presentatie, moet even langs bij Ad Mel-
kert, de gedoodverfde opvolger van
Wim Kok.
D'r komt iets bij dat 'uitstraling'wordt
genoemd.
Politieke leiders worden vooral afgeme
ten naar hun aaibaarheid. Nederland
krijgt steeds meer trekken van een 'dra
mademocratie', een land waarin koele,
nuchtere feitelijkheid het moet afleg
gen tegen grillige, soms hoogoplopende
emoties. Uitvergroot via de beeldbuis.
Die televisiedemocratie is moordend.
Niet zo zeer omdat missers uitvergroot
worden en bijzaken tot 'issues' verwor
den, maar omdat het theater van de po
litiek verpakt als een tv soap, een soort
Goede Tijden, Slechte Tijden. En onder
die schijnwerpers slijt je veel sneller.
Iemand als de 'oude' Drees zou zich
vandaag de dag niet zo lang in de poli
tiek staande hebben gehouden.
Dat trekt diepe sporen aan het Binnen
hof.
Neem Jan Peter Balkenende.
Onze minister-president is geen tv per
sonality. Het gaat hem zichtbaar moei
lijk af zijn standpunten helder en over
tuigend te presenteren. Maar wat zo ty
perend voor de beeldbuisdemocratie is,
is dat Balkenende hoofdzakelijk op dat
houterige publieke optreden wordt af
gerekend. Omdat hij niet zo sterk over
komt, lijkt soms wel of hij helemaal
niks goed meer kan doen.
Illustratief is de vermeende 'leider
schapscrisis' na de moord op Theo van
Gogh.
Zeker, premier Balkenende was te lang
buiten beeld. Voor de buitenwacht, on
dergedompeld in een snel oplopend cri-
sissfeertje, was hij onzichtbaar. En tot
overmaat van ramp begon ook 'zijn' ka
binet te rommelen. Na die zwakke start
hervond de minister-president z'n even
wicht: hij deed de juiste dingen, sprake
de juiste woorden en was op de juiste
plaatsen. Maar door z'n stuntelende
Jozias van Aartsen (1) kreeg twee jaar geleden de voorzittershamer uit handen van Gerrit Zalm, die vertrekt naar het ministerie van Financiën. Dat riep meteen de vraag op:
wie is er nu eigenlijk de baas? Aanvankelijk besloten beide heren de kwestie in het midden te laten tot de volgende verkiezingen in 2007. foto Phil Nijhuis/GPD
gen komt door het huidige poli
tieke klimaat: dat is verhard.
Hoe harder je uitspraken, des te
meer de kiezer je beloont. Dat
zagen we in 2002 ook al."
Moet de nieuwe politiek leider
van de partij dus ook robuust
ere standpunten innemen? Her
mans: „Een politieke partij mag
zich nooit laten leiden door pei
lingen. We moeten niet ineens
helemaal op de rechterflank
gaan hangen om kiezers van
Wilders terug te halen. Wie het
ook wordt. Zalm, Van Aartsen
of een ander, hij moet gewoon
het eigen WD-geluid laten ho
ren. Uiteindelijk is dat het
meest geloofwaardig." GPD
VVD-minister Kamp van Defensie heeft g
broken met een jarenlange traditie. Hij!
niet van plan marineschepen te bestelle
om de Nederlandse marinescheepsbouw overein
te houden. Kamp stelt het belang van Defensi
voorop en niet het industriebelang.
De marine heeft geen nieuwe schepen nodig, oa
deelt Kamp, en als die toch worden besteld, gaa)
dat ten koste van andere, wél noodzakelijke defea
sie-investeringen. Zijn argumenten lijken valide.)
Kamp rekende in het debat over de Defensie-bi
groting 2005 voor dat zijn ministerie de afgelopa
vijftien jaar voor ruim vijf miljard aan marines^
pen heeft gekocht. De Koninklijke Marine be.
schikt straks over vier splinternieuwe Luchtverde
digings- en Commandofregatten (LCF's) en zq
Multipurpose-fregatten. Weinig West-Europes
landen hebben zo'n moderne marinevloot.
Dat de Koninklijke Marine toch behoefte hed
aan nieuwe schepen, korvetten voor kustwachtti
ken, ging er bij Kamp niet in. De Tweede Kamei
aangevuurd door een krachtige marinescheeps
bouw-lobby, probeerde hem nog van het tegend«
te overtuigen, maar dat mislukte deze week schro
melijk. Kamp deed geen enkele toezegging, omdat
er altijd extra geld nodig is voor de bouw van seis
pen en dat zegt Kamp niet te hebben. Diezelfde mi-
nister wil echter wel Tomahawk-kruisrakatten ko
pen in de Verenigde Staten voor ruim honderd mil
joen euro om de LCF's bij grote, offensieve militai
re operaties in te kunnen zetten. En Nederlani
steekt de komende jaren honderden miljoenenea
ro's in de ontwikkeling van een nieuw Amerikaan
gevechtsvliegtuig, de Joint Strike Fighter.
Nu speelt geld in de politieke besluitvorming ogen
schijnlijk altijd een grote rol, maar als Den Haag
iets écht wil, gebeurt het ook. En Kamp wil geen
nieuwe marineschepen. Het heeft er alle schijn
van dat hij af wil van de traditionele, innige band
die sinds begin jaren zeventig bestaat tussen zijn
ministerie en het Nederlandse marinebouwcluster.
Tradities zijn niet altijd goed. Kamp heeft een
punt, als hij stelt dat Defensie geen industriepoli
tiek moet voeren. Dat is aan het ministerie van
Economische Zaken. D66-minister Brinkhorst wei
gert echter iets te doen om een zelfstandige Neder
landse marinescheepsbouw te helpen. De Konink
lijke Schelde Groep in Vlissingen zal de broek zeli
op moeten houden in een sterk concurrerend!
markt, waarin landen als Duitsland en Frankrijk
wel steun geven aan hun marine-industrie. Dat is
het wrange.
VLIEGONGEVAL - De Bel
gische luchtmacht is gisteren
getroffen door een zwaar onge
val. Een Thunderjet stortte
neer op een gebouw bij het
vliegveld van Bierset bij Luik;
twaalf militairen kwamen om
het leven. Een etmaal eerder
was bij Bergen een militair toe
stel op een boerderij neerge
stort; daarbij vonden drie men
sen de dood.
INDUSTRIE - Tijdens een in
Middelburg gehouden 'Econo
mische dag' hebben diverse
sprekers de nood geklaagd
over het bouwvolume in Zee
land. „Het gebrek aan wonin
gen blijft het struikelblok voal|
welvaart en industnevestigM
in Zeeland", zei voorzitter Lol
ckefeer van het Economise*
Technologisch Instituut. Tocli
wordt de toekomst redelijk pol
sitief tegemoet gezien.
DELTAWET - De Deltawetf
komt naar verwachting in hetf
eerste kwartaal van 1955 infl
Tweede Kamer. Daarin wor-f
den allerlei maatregelen voor!
veiliger kusten genomen, maar
een afsluiting van de Wester-.j
schelde valt daar voorlopig}
niet onder. Dat heeft minister
Algera aan de Tweede Kamej
meegedeeld.
Werkloze Roemeniërs drinken goedkoop bier in een bar in Scomice-
sti, 150 kilometer ten oosten van Boekarest.
foto Bogdan Cristel/RTR
tici niet langer hun kompanen
kunnen benoemen. De kans dat
dit hof ooit nog Simona Lungu
zal benoemen is klein. GPD
presentatie en weinig warme uitstra
ling kost het iemand als Balkenende
veel meer tijd en veel meer moeite om
de opgelopen achterstand in te halen.
Dat is een van de wrange wetten van de
televisiedemocratie: het beeld bepaalt
de effectiviteit van het optreden.
'Eén beeld zegt meer dan duizend woor
den', is een wijsheid die communicatie
adviseurs aan Chinezen hebben ont
leend. Toch is het slechts ogenschijn
lijk waar. Zelfs een fraai beeld kan een
vertekening van de werkelijkheid zijn.
Anders gezegd: ondanks een slechte
presentatie is Balkenende - nee, geen
knuffelpremier - misschien wel een be
kwaam crisismanager. Net zo goed als
Lubbers ondanks z'n wolligheid het
land goed geleid heeft, Den Uyl minder
crisisbestendig was dan aan de buiten
kant leek en De Jong - in z'n tijd
verguisd - achteraf wordt geprezen als
een van de meest koersvaste premiers.
Er wil maar mee gezegd zijn dat je zijn
niet op uiterlijk vertoon moet afgaan.
Zelfs een politicus als Goeman Borge
sius slaagde er in, ondanks z'n beroer
de presentatie, de grondslag voor de
verzorgingsstaat te leggen. En dat in
een roerige, luidruchtige periode waar
in hij zich staande moest zien houden
temidden van volkstribunen als Abra
ham Kuyper, Pieter Jelles Troelstra en
Domela Nieuwenhuis. Maar daarna is
hij snel vergeten...
Jan Schinkelshoek
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
O. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax (0113)315669
E-mail redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax-(0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail redwalch@pzc nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-mail redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur
Abonnementen:
0800-0231231
autom afschrijving acceptgiro j
per maand: 19,95 n.v.t
per kwartaal: 58,00 60,25
per jaar €222 50 226,50
Voor toezending per post geldt een
toeslag
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor hel j
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93 00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevotra
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen,
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag
tijdens kantooruren
zondag van 16.00 tot 18 00 uur
Tel (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel, (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax (0114)372771
Business to Business/Onroerend goed
Tel: (076)5312277
Fax:(076)5312274
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeven) Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hot Wegener-concern Oe doMv
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt vooroiw
(abonnementen(administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten ene™-
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gi
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dj
zersservice Postbus 314460 AA Goes
it schrifteli|k melden bij: PZC. Ie
Behoort tot WGGGNGR
