In het gure Astana is niets te gek
J
PZC
Casper Hobbes
Nieuwe hoofdstad van Kazachstan groeit als kool
hl t V»
Van
SfcswJlM binnenuit
puzzel
1
19
20
26
m
5
T. Mopkok
Maarn
Heer Bommel en de Blijdschapper
recept
Pruimen op cognac
weer
O
zaterdag Tl november 2004
door Remco Reiding
Ergens ver weg in Cen-
traal-Azië, te midden van
uitgestorven steppes, schieten
glimmende moderne gebouwen
als paddestoelen uit de grond.
Kolossale bouwwerken van mar
mer, torens van spiegelend glas:
in Astana is niets te gek.
Met zijn rivier Isjim ligt Astana
als een oase in het lege land
schap. Een warm welkom heeft
de nieuwe hoofdstad van Ka
zachstan zijn bezoekers in het
najaar echter niet te bieden. Ijs
koude regendruppels en een snij
dende wind vormen de voorbo
de van een strenge winter, even
als de sneeuwman die op een
oude Lada moeiteloos overeind
blijft. Hoeveel nieuwe gebou
wen president Noersoeltan Na-
zarbajev hier ook laat neerzet
ten, Astana blijft een guur oord.
(Advertentie)
jprT|
Een geschenk van stand voor de komende feestdagen!
Deze zeefdmk maakt deel uit van een oplage van 500 stuks. Prijs 150,-
Ktjk voor nog meer Bommel geschenken zoals prenten, cliché's, stropdassen,
leeslampjes, golfballetjes, kalenders, en beeldjes op www.bommelprent.nl.
Voor een wens van stand, "Als u begrijpt wat ik bedoel", zijn er unieke
doosjes met kerst en nieuwjaarswensen Vandaag bestellen, morgen in huis.
Bel voor info: Uitgeverij Ton Paauw 035-6017856 of info@bommelprcnt.nl.
Toch trokken sinds 1997 hele
hordes Kazachen naar het noor
den van het land. Of ze wilden
of niet, tienduizenden ambtena
ren verhuisden vanuit Almaty
naar het provinciestadje, waar
de temperatuur 's winters kan
dalen tot veertig graden onder
het vriespunt.
De autoritaire Nazarbajev had
nu eenmaal een moderne, nieu
we hoofdstad geëist. Op gezag
van Nazarbajev heeft de hele na
tionale overheid zich in Astana
gevestigd. Vooral uit geopolitie
ke overwegingen, want Astana
ligt min of meer in het centrum
van Europa en Azië. Het stadje
heette vroeger Akmola, maar
een nieuwe hoofdstad vereiste
volgens de president ook een
nieuwe naam. Astana betekent
in het Kazachs hoofdstad.
Astana ondergaat een metamor
fose. Overal aan de linkeroever
van de Isjim klinkt het gestamp
van heipalen, op vrijwel elke
straathoek staat het skelet van
een nieuw woon- of werkcom
plex.
Nazarbajev moet vanuit zijn
luxueuze paleis tevreden toekij
ken. Langzaam aan verliest
Astana het imago van een saaie,
koude provinciestad en krijgt de
nieuwe hoofdstad steeds meer
de aanblik van een wereldstad.
De oorspronkelijk saaie, koude provincieplaats Astana krijgt steeds
meer de aanblik van een wereldstad. foto Remco Reiding/GPD
Zo'n geldverslindende operatie
kan een land waar dertig pro
cent van de bevolking onder de
armoedegrens leeft zich eigen
lijk niet veroorloven. In Ka
zachstan is Nazarbajevs wil ech
ter wet. „Astana is de verkozen
stad", zegt Tatjana uit Pavlodar
met nauwelijks verholen jaloe
zie. „De inwoners zijn blij dat
zij daar wonen, dat de nieuwe,
mooie gebouwen juist daar wor
den neergezet."
Het aantal inwoners van Astana
Je kunt geen krant of weekblad opslaan, geen
actualiteiten- of nieuwsprogramma aanzet
ten of het gekrakeel over integratie van onze
nieuwe Nederlanders en alle aanverwante peri
kelen en problemen vliegen je om de oren. De
Hoekse en Kabeljauwse twisten zijn in onze lage
landen in volle hevigheid losgebarsten (ironie, ik
zeg het er maar voor alle zekerheid bij, voordat
mij een gebrek aan historisch besef wordt verwe
ten!).
Want hoe wij ook het recht tot het uitspreken
van het vrije woord hooghouden, de gradaties
over wat wij dan in vrijheid allemaal kunnen
zeggen, daarover verschillen de meningen. Ook
wat wij bij het uitspreken van dat vrije woord
aantrekken, daarover is eveneens veel discussie.
Hoofddoeken, lange pijen, pyjamabroeken, mui
len of andere slippers, baard- en andere haar
groei, alles vangt kritiek of goedkeuring... ik
kan er langzamerhand geen koek meer van bak
ken. Zodat ik mij met een kopje groene thee neer-
Marjan Berk
laat in een luie stoel en mijn 72 jaar. Laat ik er
voor het gemak de eerste vijf jaar aftrekken, dan
houden we 67 jaar over.
In mijn jeugd en nog lang daarna werd ons
straatbeeld opgevrolijkt door mannen en vrou
wen in Spakenburger, Staphorster, Zeeuwse,
Friese, Groninger, Goeree-Overflakkeese en an
dere exotische klederdrachten. Wanneer je je
even verdiepte in de diepere betekenis van de
pofbroeken, borstlappen en omslagdoeken, kon
je erachter komen wat die verschillen mededeel
den over de staat van de drager of draagster. Ge
huwd, ongehuwd, weduwe of weduwnaar, alles
werd uitgedrukt door een manier van knopen of
vouwen, of op andere manier.
Naast al deze lokale dracht zag je onze katholie
ke religieuzen lopen in zwarte of grijze pijen,
het hoofd bedekt door meer of minder gecompli
ceerde kappen en sluiers.
Ook meneer pastoor droeg een jurk met een wit
boordje, en dan waren er nog de monniken in
bruine pijen met of zonder capuchon, om het
middel een dik koord. De diaconessen onder
scheidden zich weer door wat kortere jurken,
meestal in grijze stof uitgevoerd. Kortom, ons
straatbeeld was buitengewoon gevarieerd. Dit
wat betreft de nationale tolerantie ten aanzien
van dit veelzijdig straatbeeld, je hoorde er nooit
iemand over.
Dan herinner ik mij een familie-anekdote. Mijn
grootvader demonstreerde in het begin van de
twintigste eeuw met grote aantallen gelijkgezin
den in de Lutherse Kerk in Rotterdam tegen het
'gele gevaar'.
Waaruit bestond dat gele gevaar? Dat was de mo
nopolistische houding van warenhuizen zoals
Vroom Dreesmann, die uitsluitend rooms-ka-
Horizontaal: 1. Volgens voor
geschreven regels, 7. kledings
tuk; 8. flink; 10. dochter van
Cadmus; 12. vochtig; 13.
beroep; 16. deel van een trap;
18. rivier in Duitsland; 20. pau-
sennaam; 21. eb of vloed; 23.
eiland in de Oostzee; 26. wel
penleidster; 28. muzieknoot;
30. Turkse titel; 32. uiteinde
van een spier; 34. loodoxide;
35. binnenbrengen.
Verticaal: 1. Japanse munt; 2.
starthulpmiddel van een
motor; 3. hectare; 4. voeg
woord; 5. golfbaan; 6. muziek
soort; 7. balk; 9. beroemdheid;
11. symbool selenium; 14.
afzichtelijk; 15. afvoerbuis; 17.
hertachtig dier; 19. gegroet;
21. sluiting; 22. verlangen; 24.
rivier in Duitsland; 25. niet tij
dig; 27. voormalig; 29. uitroep
van schrik; 31 alcoholische
drank; 33. shilling; 34. gedaan
en laten (afk.).
2
--
4
5
6
8
9
10
12
15
16
17
18
21
22
23
24
25
27
28
29
30
31
32
33
34
35
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
1
2
3
4
6
7
8
9
Horizontaal: 1. Doeshond, scheids- Verticaal: 1 Muzikale inleiding, heilige
rechter; 2. omwenteling, plakband; 3. (afk 2. wal, rivier in Italië, 3. wild
gebeurtenis, plaats in Duitsland; 4. zwijn, deel van de voet; 4. Germaanse
vrouwelijk beroep, deinen; 5. asvaas, godheid, on-gaarne; 5. oude lengte
interest, bevel, tijdperk;6. jongensnaam, maat, lof, Turkse titel; 6. eenheid van
plaats in Groot-Brittannië, larve van de lichtstroom, ambtsgewaad; 7. onheils-
langpootmug; 7. bijgevolg, gletsjerpuin, godin, hinderen; 8. sieraad, voegwoord,
pluis, 8. adrem, hemelgeest, Japans loot; 9. demonstreren, persoonlijk vnw.,
bordspel; 9. verdraagzaam, organische 10. bijbelvertaling, vogel; 11. deel van
verbinding. een boom, grondsoort, militaire rang;
12. Eerwaarde Pater (afk.), voordat,
gast; 13. kippenloop, vochtig, duw.
De letters van naam en woonplaats
van deze man, vormen in een andere
volgorde de naam van zijn beroep.
Wat doet hij voor de kost?
Oplossing van gisteren: Cryptogram:
Zweeds raadsel: Horizontaal:
-c s-e-d- 3. Ballast; 6. afzien; 8. koek; 10. donut;
vogelspin 12. wezel; 13. lekker.
-nadat-va
islam-tap Verticaal:
-eenspan- 1. Baai; 2. plank; 4. sire; 5. mandril; 7.
tri -oom-k zinrijk; 9. kol; 11. twee.
-v-potter
zeker-aga Zoekwoord:
-nar-smog Fluweelzacht ^iccmi
VERKOOP UJrb.NL
De wind blies klagend tussen de zerken en rukte aan een
treurwilg, zodat de regendruppels kletsend naar beneden
sloegen. Tom Poes keek met afkeer naar de verwaaide kip-
peveren, die heer Ollie in de hand hield en hij schudde het
hoofd.
„Dan ga ik maar", zei hij. „Hoe u hier geluk vandaan wilt
halen, weet ik niet; het lijkt me moeilijk."
„Dat komt omdat je nog niet rijp genoeg bent", verklaarde
heer Bommel. „Dit is iets wat een ervaren heer in stilte
moet verrichten, omdat niemand mag weten waar ik dit ma
gische kippehart ga verbergen. Dat staat in de Spiritus Ri-
bus en daar houd ik mij aan. Je kunt beter weggaan en mij
met mijn mooie werk alleen laten."
Dat deed Tom Poes. Hij verliet het oude kerkhof en sloeg de
weg naar huis in. Die voerde langs slot Bommelstein, dat
MOUNTCA9PBP UCTEK
PUÏTICPIJ
MAAKPL0T5,
m Qowtmv tëKhfó,
ONTPLOFT HIJ/ HET 15 EEN
ACTIEVE VULKAAN/
CE5M0LTENLAVA5PUIT
KIL0METEP9H00C FE LUCHT IN/
Met 'pruimen op cognac' brengt u een
b
i bijzonder nagerecht op tafel waarbij
u eventueel een bolletje kant-en-klaar va-
nille-roomijs kunt geven. De pruimen die
nen tenminste vier weken van tevoren
'op cognac' te worden gelegd.
Voor ca. 6 personen:
500 gram gedroogde (Californische)
pruimen; 1 zakje thee, bij voorkeur
Engelse melange; 1 stukje limoen- of
citroenschil, ca. 1 cm2; 120 gram sui
ker; 1 fles (ca. 7 1/2 dl) cognac.
Spoel de gedroogde pruimen enkele ma
len in ruim koud water. Laat ze in een ver
giet uitlekken en ook zoveel mogelijk op
drogen. Leg ze daarna in een pan met dik
ke bodem. Schenk er zoveel koud water
bij tot ze royaal onder liggen. Strooi de
helft van de suiker er over. Roer alles om
en laat daarna het theezakje in het water
hangen. Breng alles heel langzaam tot
aan het kookpunt. Voeg het limoen- of ci
troenschilletje toe. Temper daarna de
warmtebron en laat alles dan nog 20 mi
nuten zachtjes trekken. Neem na 5 minu
ten het theezakje uit de pan.
Laat de pruimen daarna op een zeef uitlek
ken, koud worden en ook zoveel mogelijk
opdrogen. Verwijder het stukje limoen- of
citroenschil. Leg de pruimen in een grote
Zeeland: Thuisblijvers
nam in zeven jaar toe van
300.000 tot 500.000 en de ver
wachting is dat de stad over tien
jaar de grens van een miljoen in
gezetenen passeert. Zakenmen
sen kunnen rekenen op subsi
dies en belastingvoordelen als
ze hun geld in de hoofdstad in
vesteren. Anderen gaan in Asta
na op zoek naar een baan.
Olie en goud
Hoewel Kazachstan een forse
economische ontwikkeling door
maakt en Astana het toonbeeld
van vooruitgang is, heeft bijna
de helft van de inwoners van de
voormalige Sovjetrepubliek
geen werk. „Mensen zoeken in
vuilnis naar voedsel. Gepensio
neerden die dit land hebben op
gebouwd hebben nauwelijks
wat te eten", zegt Sergej Men-
zentsev. „Dit land heeft zoveel
olie en goud, er is zestig jaar
geen oorlog geweest en toch zijn
de mensen zo arm." Op weg
naar Astana passeer je het ene
na het andere spookstadje met
verlaten flatgebouwen. De voor
malige inwoners hebben hun
heil elders gezocht. Op zoek
naar eten, werk en een beter le
ven. „De mensen zijn vertrok
ken naar Rusland of naar
West-Europa", legt Menzentsev
uit. „Of naar Astana." GPD
tholieke werknemers in dienst namen. „Discrimi
natie!" riepen de andersgezinden luid en duide
lijk, daarbij zongen zij 'Een vaste burcht is onze
God!' Deze gebeurtenis, die de emoties hoog
deed oplopen, vond ongeveer een eeuw geleden
plaats.
Naast deze bovenstaande min of meer willekeu
rig opgesomde feiten leg ik het verhaal van een
goede vriendin. Zij heeft jarenlang een relatie
met een Syrische katholieke Arabier. Zijn fami
lie vluchtte eind achttiende eeuw naar Zwitser
land, omdat in Syrië de christenen werden ver
volgd. Mijn vriendin heeft veel studie gemaakt
van de Arabische familie van haar geliefde. Zij
zegt met grote stelligheid: „Emancipatie en inte
gratie moeten van binnenuit komen. Als je weet
wie je bent, heb je geen kostuum meer nodig!
En als ik kijk naar het nationale straatbeeld van
zo'n slordige zestig jaar geleden en zie hoe al die
variatie in ons vaderlands kostuum is geëgali
seerd, dan denk ik dat in dit opzicht de tijd zijn
werk zal doen. Van binnenuit.
Heel wat vogels zijn onderweg naar Door: Grieta Spanna
het zuiden en ook menige Neder
lander verlangt ernaar te overwinteren in een aangenaams
netje. Dat kan de komende dagen bijvoorbeeld in Zuid-Spai
Daar wordt het nog zo'n 19 a 20 graden, terwijl we het hiers
ten stellen met uitgestrekte wolkenvelden en maxima ronde
graad of 8. Morgen valt er uit de bewolking regen, vandaagi
het grotendeels droog. De matige westelijke wind blijft deze
zaterdag van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat wolken van
de Noordzee aanvoeren. Wie daar tussendoor opklaringenz®
heeft geluk. In de loop van de avond begint het waarschijnlijl
al te regenen en vervolgens houdt die neerslag een grootde
van de zondag aan. We verwachten ongeveer 5 tot 10 millm
In eerste instantie is het gestage regen, later op de dag zijn!
meer losse buien die vallen met tussendoor ook momenten
met wat zon. De wind is een fractie steviger dan vandaag en
maakt het voor het gevoel
iets kouder. Na het weekeinde
lijkt vooral maandag enkele
buien te brengen, daarna is
het overwegend droog. Wel
stroomt opnieuw wat koudere
lucht binnen en dat leidt tot
lagere middag- en nachttem-
peraturen. Voor de vogels
die in eigen land blijven, komt
het echte winterseizoen ook
steeds dichterbij. Het ophan
gen van een vetbol of een
snoer pinda's wordt in stads
tuinen al gauw beloond met
mezenbezoek. Wie dus wil
genieten van een vogeltje in
de tuin, kan dit bewerkstelli
gen door alvast wat eerste
voedsel tussen de takken te
hangen.
Vooruitzichten
Wolkenvelden
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
max.
8°
8°
6°
6°
min.
6°
5°
3°
3°
wind
W 4
N 4
Z 4
ZO 4
vandaag I,
op 8.22 f
onder 1ST
Maan
vandaag
op 16.27
onder 9.1
Toonder Studio's
Nautisch bericht
Er waait een matige westenwind, 3 tot 4 Beaufort. Het zicht
overwegend goed en het kustwater is zo'n 9 graden.
eenzaam op de heuvel lag, terwijl de gestalte van Joost mis
moedig uit een verlicht venster hing.
„Een droevige avond, jongeheer", riep deze reeds van verre.
„Het weder is betreurenswaardig en de maaltijd is voor de
tweede keer verpieterd, doordat heer Olivier niet op tijd is
verschenen."
„Heer Bommel is op het kerkhof", zei Tom Poes.
„Ik maak mij ongerust", hernam de bediende. „Heer Olivier
gedroeg zich héél vreemd, met uw welnemen. Hij maakte
aanmerkingen op mijn gevulde kip, die hij opgediend wilde
hebben met staartveren en onsmakelijk ingewand, wanneer
ik mij goed uitdruk."
„Het is wat anders", zei Tom Poes. „Heer Bommel is bezig
met zwarte kunsten en hij wil krachten oproepen of zo.
Maar goed is het niet; uit zoiets komt altijd narigheid."
Waterstanden
zaterdag
27 november
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
zondag
28 november
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
maandag
29 november
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
Hoog water
uur cm uur cm
2.08 226
2.29 247
1.46 219
2.06 173
3.30 143
3.50 168
4.06 174
3.05 261
3.50 169
14.21 234
14.37 257
13.55 227
14.17 180
15.46 149
16.00 174
16.26 178
15.12 267
16.06 174
Hoog water
uur cm uur cm
2.46 223
3.06 246
2.18 216
2.41 172
4.06 142
4.20 166
4.36 171
3.36 258
4.14 167
14.55 233
15.15 259
14.29 227
14.55 181
16.25 150
16.38 174
16.56 178
15.46 268
16.41 176
Hoog water
uur cm uur cm
3.17 219
3.37 243
2.50 211
3.19 168
4.41 141
4.55 162
4.50 169
4.06 254
4.56 166
15.36 228
15.51 253
15.06 221
15.35 177
17.01 147
17.10 170
17.04 177
16.22 265
17.10 174
Laag water
uur cm
8.26 1 80 20.45
8.49 189 21.07
7.59 174 20.20
8.16 1 26 20.35
9.24 109 21.56
9.35 127 21.55
9.46 130 21.55
9.15 203 21.36!
9.40 128 21.561
Laag water
uur cm
9.02 184 21.18
9.28 192 21.46
8.40 178 20.56
8.49 132 2109
10.05 115 22.25
10.15 133 22.301
10.16 135 22.25!
9.56 204 22.08'
10.26 132 22.36'
Laag water
uur cm
9.40 182 21.50
10.06 190 22.16
9.16 176 21.251
9.36 133 21.50
10.56 118 22.45!
10.50 137 23.00'
10.50 139 22.54'
10.31 202 22.40!
10.55 136 22.59'
door Bill Watterson
IK ZEI TOCH 1 mi HIJ HÉÉFT
IP AT PIE HET OVEK PE
5AM0ALHEEL j HELETAEa
HEETWA5.' X CS5P11ÜCP!
Hans Belterman
of twee kleinere, zorgvuldig schoonge
maakte glazen pot(ten). Strooi de rest van
de suiker erover en schenk er zoveel cog
nac bij tot de vruchten net onder liggen.
Sluit de pot(ten) luchtdicht af.
Plak er een etiket op met vermelding van
inhoud en datum. Plaats de pot(ten) op
een koele, donkere en bovenal droge
plek. Schud de inhoud elke week zachtjes
heen en weer.
Presentatie: schik de pruimen op kleine
bordjes en schep er enkele eetlepels cog
nac uit de pot over. Leg er eventueel een
bolletje vanille roomijs of een klein vanil-
lepuddinkje bavaroisbij. Geef er waaier
wafels of oublies bij.
Europa: Nog warmte?
20 O
VERWACHTING VOOR ZATERDAGMIDDAG 27 NOVEMcEïJ
Het noorden van Europa zit volop in de winter, met morgen^'
dag -15 tot -20 graden. Er valt een enkele sneeuwbui. De me851
sneeuw valt in het midden van Zweden. In het zuiden vanSü*
dinavië komt de temperatuur (enkele graden) boven nul uite"
valt regen of motregen. Echt warm is het alleen nog plaatse!
op Kreta, Sicilië en in het zuiden van Spanje, met rond 20grJ
den. De zon schijnt niet overal evenveel. Zo vallen in Italië,""''
gen ook in Griekenland en later op de dag in Portugal, enkefé
buien. Het noordwesten van Europa, inclusief Duitsland, hes"
met grijze luchten en druilerig weer te maken, 's Nachts vriest
het vrijwel nergens meer en overdag wordt het vrij zacht; 4W
9 graden.
