Verschoningsrecht is in gevaar
PZC
Wien van den Brink vecht
zich terug na kankeroperatie
PZC
Rusland en EU op
elkaar aangewezen
Gesprekken tussen advocaten en cliënten worden stelselmatig afgeluisterd
Weigeren hand geven
verdeelt ook moslims
23 november 1953
dinsdag 23 november 2004
In het Wetboek van Strafvorde
ring is vastgelegd dat een ver
dachte van een misdrijf vrijelijk
met zijn advocaat moet kunnen
overleggen. Dit zogenoemde ver
schoningsrecht wordt van een
hogere orde gedacht dan het be
lang van de waarheidsvinding,
aldus de wetgever. De dagelijk
se praktijk is echter een stuk
weerbarstiger. Volgens de Neder
landse Vereniging van Straf
rechtadvocaten (NVSA) luiste
ren politie en justitie stelselma
tig gesprekken tussen advoca
ten en cliënten af.
door Bram Pols
Do Haagse rechtbank achtte
zich vorige week niet-ont-
vankelijk in de zaak van een ga-
sexplosie aan de Herman Coster-
straat in Den Haag op 28 juni
vorig jaar. Achter die uitspraak
gaat een fundamenteel verschil
van mening schuil tussen justi
tie en de advocatuur over het zo
genoemde verschoningsrecht.
Dat zou een advocaat moeten
garanderen dat hij vertrouwe
lijk met zijn cliënt kan overleg
gen. In het strafdossier van de
gasexplosie-affaire zaten echter
uitgewerkte teksten van afge
luisterde telefoongesprekken
tussen advocaten en verdach
ten. Een 'fout', volgens officier
van justitie I. Meissen, maar
geen 'fundamentele'.
Volgens de advocatuur is de
fout het bewijs dat de dagelijkse
praktijk regelrecht indruist te
gen het Wetboek van Strafvorde
ring, dat het verschoningsrecht
omschrijft in artikel 126aa. De
wetgever hecht daaraan zozeer,
dat hij in een later artikel (218
WvS) nog eens stelt dat 'het ver
schoningsrecht in het algemeen
van hogere orde wordt geacht
dan het belang dat is gemoeid
met de waarheidsvinding in een
strafzaak'.
De Nederlandse Vereniging van
Strafrechtadvocaten (NVSA)
heeft in deze kwestie al eerder
een kort geding tegen de staat,
ofwel minister Donner van Justi
tie, aangespannen om hem te
dwingen een einde te maken
aan het afluisteren van telefoon
gesprekken tussen advocaten en
hun cliënten. En dat doet de ver
eniging nu weer, zo verklaarde
voorzitter A. Röttgering van de
NVSA vorige week. Volgens de
raadslieden luisteren politie en
justitie stelselmatig hun ge
sprekken met cliënten af. Dat is
vervelend voor de uitoefening
van hun vak, maar vooral ook
kwalijk uit een oogpunt van
rechten van burgers, die vertrou
welijk met hun raadsman of
-vrouw moeten kunnen overleg
gen.
Dat het tappen regelmatig voor
komt, blijkt onder meer uit de
zaak van de gasontploffing,
maar het is volgens de Maas
trichtse hoogleraar Taru Spron-
ken al sinds 1994 structureel het
geval. Ze spande op verzoek van
de Nederlandse Orde van Advo
caten en een aantal individuele
raadslieden in december 2001
een kort geding aan tegen de Ne
derlandse Staat en doet dat nu
weer.
Drie jaar geleden sprak Spron-
ken van 'het topje van een ijs
berg' bij een rechtszaak in Alme
lo. Zij ontleende die kwalifica
tie toen aan een uitspraak van
een officier van justitie, die er
op had gewezen dat er sinds
1994 in een groot aantal tapka
mers een systeem in gebruik is -
het Comverse-systeem - waarbij
'afgeluisterde telefoongesprek
ken worden opgeslagen op zoge
noemde optical disks. Gegevens
kunnen daarvan niet worden ge
wist, terwijl de wet dat wel ge
biedt.
In de Almelose zaak bleken 631
telefoongesprekken te zijn ge
tapt. Ook in de zaak van SE Fi
reworks in Enschede bleek op
grote schaal te zijn getapt bij ge
sprekken tussen advocaten en
verdachten.
Instructie
Spronken won het kort geding
in zoverre, dat de Staat gedwon
gen werd bekend te maken op
welke wijze en volgens welke
procedure gesprekken tussen ad
vocaten en hun cliënten worden
vernietigd.
Er volgde een instructie aan de
procureurs-generaal, waarin
schematisch stond aangegeven
hoe de betrokken gegevens zou
den moeten wordén vernietigd.
Opmerkelijk aspect daaraan is
dat ieder afgetapt gesprek door
een rechercheur moet worden
uitgewerkt en voorgelegd aan
de officier van justitie, opdat
die kan bepalen of het een ge
sprek betreft tussen advocaat en
cliënt.
Dat is een nogal eigenaardige
uitleg van de wet, volgens
Spronken. Zij meent dat de gege
vens van een gesprek juist 'ter
stond dienen te worden vernie
tigd als duidelijk is dat het om
een gesprek tussen advocaat en
cliënt gaat' en niet na uitgebrei
de lezing door een rechercheur
of een officier van justitie. Dat
is nu juist de kern van het ver
schoningsartikel
De Rotterdamse advocaat
F. van Ardenne, die één van de
verdachten in de gasexplosie-
zaak bijstaat, wees vorige week
tijdens de zitting van de recht
bank op een uit 1991 daterende
uitspraak van het Europese Hof
voor de Rechten van de Mens:
„Het recht van een verdachte
om zijn advocaat te spreken zon
der1 door een derde te worden ge
hoord, maakt deel uit van de ba
sisvereisten voor een eerlijk pro
ces in een democratische rechts
orde en vloeit voort uit art. 6 lid
3 onder c EVRM." De laatste af
korting staat voor Europees ver
drag tot bescherming van de
rechten van de mens en de fun
damentele wij heden.
Wanneer een advocaat geen ver
trouwelijke informatie met zijn
cliënt kan uitwisselen, verliezen
zijn activiteiten als raadsman
veel van hun nut, terwijl de in
tentie van het verdrag er juist in
ligt rechten te garanderen die
praktisch en effectief zijn.
Het verschoningsrecht is dus
niet alleen verankerd in de Ne
derlandse wet, maar ook in een
Europees verdrag waaraan Ne
derland is gebonden. Met de
praktijk is het volgens professor
Spronken echter 'droevig ge
steld'. GPD
Voor Halim el Madkouri,it.
giedeskundige bij het multi-1
cultureel instituut Forum
heeft het gedrag van dit soon
conservatieve moslims alles
te maken met angst. „De man
nen zijn blijkbaar bang uit ba
lans te raken als er vrouwe».
in de buurt zijn." Hij haaltiü
dit verband de Marokkaanse
sociologe Fatima Merruss
aan. die onlangs de Erasmus
prijs won. Zij vindt dat dege
ne die bang is zichzelf mog
afschermen en niet de ander.
Mannen kunnen dus beter
een gezichtssluier dragen in
plaats van hun vrouwen in
lange gewaden weg te stop
pen, aldus Mernissi. Volgens
El Madkouri speelt ook angst
voor machtsverlies bij deze
mannen een rol. De impliciete
boodschap is volgens hem: ik
accepteer jou niet op deze
plaats. Vrouwen horen vol
gens de conservatieven niet is
het openbare leven. Dat is be;
terrein van de man, aldus E
Madkouri.
Joden
Overigens geven ook or
doxe joden vrouwen
hand, zij het om een anderere
den dan de strenge moslims.
Volgens rabbijn Raphael
Evers staat in de thora (de
joodse bijbel) dat mannen een
'vrouw die onrein is, niet moe
ten naderen'. Vrouwen die
menstrueren zijn onrein
Evers: „Voor sommige ul
tra-orthodoxe joden staat he;
niet-naderen gelijk aan ge
handen schudden."
Maar volgens hem beho
een man alleen zijn eige
wouw die menstrueert nir.
aan te raken. Sommigen gene
raliseren dat echter tot alle
vrouwen, want je weet im
mers niet of ze ongesteld zijn.
Hoewel Evers zelf wel de
hand van vrouwen schud',
keurt hij niet af dat ultra-or
thodoxe joden dat niet d
„In Nederland bestaat gi
dienstvrijheid. Ik vind dat we
verdraagzaam moeten zijn
ten opzichte van iemands le
vensovertuiging en gewoon
ten." GPD
door Mayke Calis
en Nathan Veldhuijsen
DEN HAAG - De weigering
van de Tilburgse imam
Ahmad Salam om minister
Verdonk (Vreemdelingenza
ken) een hand te geven, leid
de ook bij veel moslims tot
verontwaardiging.
Ahmad Salam (55) is geboren
in Syrië en predikt in een mos
kee in Tilburg-Noord. Daar
veroorzaakte hij eerder op
schudding toen hij zei dat
mannen hun vrouw best met
fysiek geweld terecht mogen
wijzen.
De uit Egypte afkomstige
imam Mahmoud el Shershaby
van de omstreden Amsterdam
se El Tawheed Moskee kan er
kort over zijn. „In de islam is
alles dat kan leiden tot ge
meenschap tussen een vreem-
de man en vrouw een zonde
en dus verboden. Ik geef ook
alleen mijn eigen wouw, zus
ter of moeder een hand."
Voor wouwen geldt volgens
hem andersom hetzelfde.
Shershaby ziet het juist als te
ken van respect dat imam Sa
lam minister Verdonk geen
hand wilde geven. Hij vindt
ook dat zij, als minister, dat
had moeten begrijpen. Over
moslims die het niet eens zijn
met zijn interpretatie van de
koran zegt hij: 'Zij zijn onwe
tend'.
Woedend
Om deze houding kan imam
Marzouk Oulad Abdellah. te
vens docent aan de Islamiti
sche Universiteit Schiedam,
woedend worden. „Nergens
in de koran staat letterlijk
dat handen schudden tussen
vrouw en man niet mag. De
conservatieve imams baseren
zich op uitspraken van de pro
feet, maar die zijn voor ver
schillende interpretaties vat
baar."
Volgens Oulad Abdellah gaat
het om de intentie. „Wanneer
ze geen slechte intentie heb
ben, mogen mannen en vrou
wen gewoon met elkaar pra
ten en handen schudden."
door Carel Goseling
Al duurt de bijeenkomst
maar een uur of zes, de
Russische president Vladimir
Poetin komt er speciaal voor
uit Moskou naar Den Haag.
In de Ridderzaal wil hij don
derdag zijn handtekening zet
ten onder een overeenkomst
met de EU. Of dat ook ge
beurt is echter de waag.
Het concept-akkoord geeft
Rusland de status van meest
bevoorrecht land bij de EU.
Dat betekent dat Russische
produkten tegen de laagste
importtarieven de Unie bin
nen mogen. Het scheelt de
Russen jaarlijks zo'n 300 mil
joen euro aan importheffin-
gen. Zakelijk gezien stelt dat
niet zo veel voor. Het gaat
meer om symboliek.
Het is de bedoeling dat de EU
en Rusland de banden aanha
len. Vanuit Brussel kan Mos
kou hulp krijgen bij investe
ringen in transportmiddelen,
telecommunicatie en de ener
giesector. „Een welvarend en
modern Rusland is goed voor
de EU", zegt minister Bot
(Buitenlandse Zaken). „Het
betekent meer handel, in
vesteringen en innovatie en
minder milieuvervuiling."
Het is vanuit dit perspectief
dat de EU Rusland steunt in
het streven lid te worden van
de Wereld Handelsorganisa
tie WTO.
De onderhandelingen daar
over moeten ergens in 2005 af
gerond worden, al wil Rus
land daarbij geen speciale ei
sen of voorwaarden accepte
ren. De WTO meent dat Rus
land nog talrijke wetten moet
aanpassen. Daarnaast liggen
de VS dwars bij het toelaten
van Moskou.
Investeringen
De EU vindt wel dat het inves
teringsklimaat in Rusland ver
betering verdient. De bedrijfs-
registratie is ingewikkeld, ei
gendomsrechten zijn niet
goed beschermd en buiten
landse bedrijven betalen nog
altijd meer leges aan de staat
dan Russische. Maar over dit
alles hoeft nu geen besluit ge
nomen te worden.
Behalve de economische as
pecten kent het concept-ak
koord bepalingen over samen
werking op het terrein van po
litie en justitie, vooral gericht
op het bestrijden van zware
criminaliteit (drugs, wapens,
mensensmokkel) en terroris
me (uitwisselen van informa
tie, aanpak financiën van ter
roristen). Ook de bestrijding
van de illegale handel in nu
cleaire zaken krijgt een im
puls.
Het akkoord moet leiden tot
een duurzame relatie. De EU
ziet Rusland als machtsfactor
bij het bereiken van interna
tionale stabiliteit en wede.
Daar wringt echter de
schoen. De invloed van Rus
land in Moldavië (afgeschei
den regio Transdnjestrië), Ge
orgië, Tsjetsjenië, Wit-Rus-
land en Oekraïne is de EU
een doom in het oog. Kritiek
is er op de rol van Russische
leger- en veiligheidsdiensten
bij verdwijningen en schen
dingen van mensenrechten in
Tsjetsjenië.
Poetin wil daar niets van ho
ren. Het gaat om interne aan
gelegenheden, stelt Moskou.
Bot kan wel spreken over 'een
helpende hand' en ontkennen
dat de EU haar invloed naar
het Oosten wil uitbreiden, de
Russen geloven daar niet veel
van. Bovendien begrijpt de
EU niet hoe moeilijk het is
een land als Rusland goed te
besturen. Bot wijst er op zijn
beurt op dat Russische politi
ci kritiek hebben op zaken
binnen de EU 'en die nemen
wij serieus'.
De Russen claimen echter een
aparte positie. Het is daarin
niet juist elkaar de maat te ne
men. Integendeel: wijheid
blijheid moet het motto zijn
waarbij Russen zonder visum
de EU in en uit moeten kun
nen reizen.
Vanuit Den Haag en Moskou
zijn signalen afgegeven dat
men er donderdag op con
structieve wijze uit wil ko
men. De economische en ande
re belangen kunnen met wat
zalvende woorden over de we
derzijdse invloedssferen ge
diend worden.
Poetin gaf vorige week een
voorzet door te zeggen dat hij
democratie en geen autocra
tie nastreeft. Of het genoeg is
zal donderdag blijken. GPD
Twaalf uur lang lag Wien van
den Brink op de operatietafel,
maar voordat de aanvoerder
van de varkensboeren en Twee
de-Kamerlid voor de LPF zover
kwam, had hij wel nagedacht of
hij wel wilde worden geope
reerd. Wilde hij wel verder door
het leven zonder strottenhoofd
en met een kunstmatige stemge
luid. „Wie is Wien van den
Brink zonder stem?"
door Roel Kleine
Bij de operatie verwijderden
de chirurgen Van den
Brinks stembanden, z'n strotten
hoofd en een deel van de slok
darm. Noodzakelijk vanwege
de kanker die bij hem in decem
ber vorig jaar werd geconsta
teerd. „Mijn dochter zei: 'Papa,
niet opereren staat gelijk aan
zelfmoord'. Dat haalde mij er
toe over om me te laten opere
ren", zegt hij met een gehavend
stemgeluid. Met hulpmiddelen
moet de Puttense varkenshou
der zich nu verstaanbaar ma
ken. De uitspraak van zijn doch
ter, maar ook het aandringen
van de behandelend arts gaven
voor hem de doorslag.
Van den Brink heeft er geen
spijt van dat hij die beslissing
heeft genomen, al ervaart hij
het spreken via een kunstmatige
stem wel degelijk als een handi
cap. „Het was voor mij echter
een geweldige opsteker dat tien
dagen na de operatie geconsta
teerd werd dat 'alles' is wegge
haald. In wezen, zo is mij ver
teld, heb je niet meer kans dan
een ander om kanker te krij
gen".
De medici hebben bovendien
Van den Brink een goede kans
gegeven dat hij over een half
jaar weer zijn werk in de Kamer
kan hervatten. Wat zijn fractie
betreft is hij van harte welkom
en Van den Brink ziet zijn terug
keer zelf ook als een uitdaging.
En van zijn vechtlust heeft de
parlementariër en voorman van
de varkenshouders nog niets ver
loren.
Van den Brink is al weer in het
Haagse circuit gesignaleerd na
zijn ingrijpende operatie. Dat
was op de dag dat de LPF-frac-
tie uiteen dreigde te vallen. Hij
wilde er per se bij zijn, maar
heeft hij zijn kortstondig uit
stapje naar het Binnenhof wel
als bijzonder inspannend erva
ren.
Met lede ogen aankijken hoe
zijn partij al rollebollend over
de straat gaat kon Van den
Brink niet. „Ach", stelt hij enigs-
zins berustend, „bij elke nieuwe
partij of organisatie is altijd ge
donder. Dat schijnt er bij te ho
ren." Dan weer strijdlustig:
„Maar als het aan mij ligt krijgt
de moordenaar van Pim (For-
tuyn) nooit zijn gelijk. Het zal
toch niet bewaarheid worden
dat de zaak helemaal in elkaar
stort. Als de mensen in de partij
en de fractie daar eens aan zou
den denken hielden ze morgen
op met ruzie maken".
Dierenactivisten
Als de moordenaar van Fortuyn
ter sprake komt schieten Van
den Brinks ogen vuur. „Ik ben
blij dat ie achter slot en grendel
zit, maar de organisaties waar
hij uit voortkwam, zoals Milieu
offensief, zijn nog steeds onvol
doende aangepakt. Om te begin
nen zouden ze geen overheids
subsidie meer moeten krijgen.
De dierenactivisten, die met
steun van Volkert agrarische be
drijven overvielen, moeten ook
strafrechtelijk worden vervolgd.
Minister Donner heeft dat tot
nu toe onvoldoende aangepakt."
Volgens Van den Brink moeten
ze bij de LPF leren minder bezig
te zijn met zichzelf, maar meer
met wat de partij beweegt. „De
idealen en de inzet zijn er, maar
de streberigheid van het indivi
du is soms zo groot, dat het doel
weer vergeten wordt. Intern
moeten wij de club leefbaar zien
te houden. Niemand wordt er be
ter van als de partij uiteenvalt.
Als dat nu maar eens werd inge
zien dan ben je in ieder geval op
de goede weg. De mensen in het
land vragen om politici die wat
voor hen willen doen, op ruzie
makers zitten ze niet te wach
ten."
Het LPF-Kamerlid denkt dat de
ruzies ook te maken hebben met
het ontbreken van een onbetwis
te leider. „Pim was geen God,
maar hij wist wel de vinger op
HARTAANVAL - Het hoofd
van de Russische delegatie bij
de Verenigde Naties, Andrej
Wysjinsky is gisterochtend na
een hartaanval overleden. Wys
jinsky zakte in New York, voor
het hoofdkwartier van de dele
gatie, in elkaar. Verwacht
wordt dat zijn dood geen wijzi
ging betekent in de buitenland
politiek van de Sovjet-Unie.
WONINGZOEKERS - Middel
burg is erg in trek als woon
stad. De gemeente heeft een
wachtlijst van 622 woningzoe
kenden. Dat aantal zou veel
groter kunne zijn, maar Mid
delburg hanteert strikte nor
men: alleen mensen die
klein of slecht behuisd zijn,:
anderen inwonen of economi
sche binding met de stad heb
ben, maken kans op een nieuw
bouwwoning. Middelburg mag
jaarlijks 25 huizen bijhouwer»
BROODPRIJS - Bakkers va
zen voor het voortbestaan fl
hun winkels nu de regeni
van plan is de mininiumbroo
prijs af te schaffen. Die ma
mumprijs dekt precies de to
ten. Bakkers vrezen broodat
logen, zoals voor de oor.e
Dat leidde toen tot erbarm^
ke werkomstandigheden in
vele kleine bakkerijen.
LPF-Tweede Kamerlid Wien van den Brink uit Putten zit na een zware operatie weer op de trekker.
Hij hoopt binnen afzienbare tijd ook zijn politieke werkzaamheden te kunnen hervatten, al moet hij nu
praten met behulp van een apparaatje in zijn keel. foto Sacha Wunderink/GPD
de zere plekken te leggen. Na
Pim verschenen er wel twintig
koppen boven het maaiveld en
toen is het hanengevecht begon
nen. De groeistuipen zouden er
nu eens uit moeten zijn, maar
bij de één duurt de puberperio
de nu eenmaal langer dan bij de
ander."
Zou de uit de WD gestapte
Geert Wilders de LPF kunnen
aanvoeren? Van den Brink: „Al
hoewel ik het geen onsympa
thieke vent vind, denk ik dat
Wilders over drie jaar bij de
nieuwe verkiezingen vergeten
zal zijn. Hij moet het namelijk
de komende drie jaar wel alleen
doen en bovendien heeft hij ge
broken hè."
Passie
Van den Brink denkt dat er in
Nederland wel een tweede Pim
Fortuyn rondloopt. „De LPF
heeft iemand nodig met passie
en begeestering. Die is zeker te
vinden." Maar namen wil het
Kamerlid uit Putten niet noe
men. GPD
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315669
E-mail lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Bultenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst.
8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12 00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand 19,95 nvt
per kwartaal 58,00 t 60.25
per jaar €222.50 t 226,50
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maandvoor™
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a v. lezersservice.
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk'
maandag t/m vrijdag: 1,26
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitc*^
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en«v
de Regelen voor het Advertentie*»#1
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vri|dag
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel, (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax (0114)372771
Business to Business/Onroer«n09=-
Tel: (076)5312277
Fax:(076)5312274
Internet: www.pzc nl'adverteren
Auteursrechten voorbehouden
•erij Provinciale Zeeuwse C
is verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt g<
n do titels en do werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorg*
Ie derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt
ersservice, Postbus 31,4460 AA Goes
ftelijk melden bf"1
Behoort tot WGGGNGR
