Babyboomer niet de boosdoener Waarin een klein land... PZC Volgens D66-leider Dittrich gaat het goed in het kabinet PZC 1 i Dienstplicht leger Rusland is een hel Juist door geboortedip sinds de jaren zeventig ontstaat vergrijzing te gast 20 november 1954 zaterdag 20 november 2004 De vergrijzing in Nederland wordt niet veroorzaakt door de naoorlogse babyboomers, maar door de dip in het aantal geboor ten sinds de jaren zeventig. On genuanceerde uitspraken over de gevolgen van de vergrijzing wakkeren tegenstellingen tus sen de generaties onnodig aan. door Geert Braam Het bos is getooid in fraaie herfstkleuren. Schoolkinde ren zoeken eikels. Een jongetje is gevallen. Hij wordt getroost door twee leraressen. Ze heb ben mooi werk. „Zeker", is het antwoord „maar het wordt wel zwaarder, want wij zijn al vijf tig. Bovendien is onze toekomst niet meer zo rooskleurig: wel licht geen vut en misschien ook geen goede AOW meer, want we zijn babyboomers." Ik loop verder. Die leraressen moeten geboren zijn in 1954 maar toen was de geboortengolf al ruimschoots voorbij, de lera ressen zijn helemaal geen baby boomers. Ze zijn wellicht onge rust gemaakt door paniekverha len over de vergrijzing. De overheid, maar ook mijn col lega-professoren Becker en Bo venberg creëren een eenzijdig beeld. Zo spreekt de Utrechtse socioloog Becker over een ge boorte-explosie die liefst 25 jaar duurde: van 1946 tot 1970. Hij noemt het een 'uit de hand gelopen bevrijdingsfeestje'. Ook de Tilburgse prof. Boven berg uit krasse taal. De baby boomers zijn zo dominant door hun aantal. Hieraan knopen de heren beschouwingen vast over jongeren die moeten 'op draaien' voor de uitkeringen van de babyboomers. Golfje Dergelijke uitspraken kunnen gemakkelijk generatietegenstel lingen aanwakkeren. Maar de cijfers die zij hanteren, kloppen niet. Laten we eens kijken naar de geboortencijfers van het CBS. We zien dan inderdaad een geboortengolfje van 1946 tot en met 1949 met een piek in 1947. Er werden toen per dui zend inwoners dertig baby's ge boren. Daarna neemt dat aantal snel af. In 1950 is het al iets la ger dan 23 baby's per duizend inwoners en dat loopt verder te rug tot 21 rond 1964. Voor de goede orde: in de jaren twintig lag het geboortencijfer op 23. De geboortepiek na de Tweede Wereldoorlog duurde dus hoog stens vier jaar, want vanaf 1950 gaat het geboortencijfer terug naar het peil van de oorlogsja ren en de jaren twintig. Het ge boortencijfer is dan wel hoger dan in de jaren dertig, maar dat waren economische crisisjaren. Er is dus na 1950 geen sprake meer van babyboomers. Becker en Bovenberg negeren dat en spreken over een veel langere geboortengolf die zich uitstrekt tot 1970. Het is tendentieus om. zoals Becker doet, te spreken van een uit de hand gelopen be vrijdingsfeestje. De term baby boomers wordt in vrijwel alle westerse landen gebruikt, maar de cijfers laten een minder alar merende interpretatie toe. Toch is er in West-Europa spra ke van vergrijzing. Die wordt echter niet veroorzaakt door de babyboomers, maar juist door de 'babydippers'. Deze kinde ren zijn geboren in de jaren ze ventig en daarna. Het geboorte cijfer daalde sinds de brede aan vaarding van de anticonceptie pil zeer drastisch: tot dertien per duizend inwoners. Sinds de jaren zeventig zijn er dus veel minder mensen geboren. Als er een probleem dreigt van grotere lasten voor de babydip pers, wanneer doet dat pro bleem zich voor en hoe ernstig is dat? Dit kunnen we bij bena dering voorspellen. De kinde ren uit de echte naoorlogse ge boortepiek van 1946 worden omstreeks 2010 65 jaar. De ba bydippers uit 1975 zijn dan 35 jaar en moeten meebetalen voor die 65-plussers. Maai- alle mensen tussen 35 en Beschouwingen over jongeren die moeten opdraaien voor de uitkeringen van ouderen wakkeren de generatiekloof aan. foto GPD 65 dragen ook nog bij. Dat zijn er heel wat. omdat zij stammen uit de jaren van voor de geboor tedip in 1970. Ze zijn dus met re latief veel en dragen ruwweg voor driekwart de gemeenschap- perlijke lasten. Zelfs in 2020 dragen de 45- tot 65-jarigen nog steeds ongeveer de helft bij. Tot die tijd - en dat duurt nog vijftien jaar - is er niet veel aan de hand. De klacht van jonge ren - onder meer van het CNV - dat ze voor extra hoge kosten moeten opdraaien is dus goed deels misplaatst. Maar onheilsprofeten gaan ver der: zij beweren dat het na 2020 pas echt moeilijk wordt. Dat zou kunnen, maar de neiging om daar nu al op vooruit te lo pen is zeer aanvechtbaar. In de eerste plaats zijn prognoses op zo'n lange termijn zonder meer hachelijk. Stigmatisering Op dit moment zitten we al tien tallen jaren in een overgangs proces. Dat verloopt geleidelijk en tot nog toe tamelijk rustig. Deze twee processen zijn een voudig gezegd vergelijkbaar met twee meetlatten die ten op zichte van elkaar telkens één centimeter (is één jaar) verschui ven. Er komt een pensioenjaar bij en er komt een babydipjaar bij. Ten slotte dit: mensen kunnen er niets aan doen dat ze in een bepaald jaar zijn geboren. Ter men als babyboom en babydip leiden gemakkelijk tot stigmati sering en tot generatietegenstel lingen die grotendeels kunstma tig zijn. De zwaar aangezette be schouwingen over dit onder werp zijn niet nauwkeurig ge noeg en wakkeren tegenstellin gen tussen generaties onnodig aan. Het gevolg kan zijn dat de over heid harde maatregelen neemt door Frouke Houtman D66 moet vandaag verant woording afleggen aan de achterban. Fractievoorzitter Bo ris Dittrich kan zich opmaken voor een felle discussie. 'Wat doet D66 in het kabinet?', luidt het thema waarover de leden zich zullen uitspreken. Mag het congresthema gelezen worden als "Wat doet D66 eigen lijk nog in het kabinet?' „Nee, dat mag niet. We maken een soort tussenbalans op. De fractieleden stellen zich heel open op. Maar uiteraard vinden wij dat het goed gaat in het kabi net. daarom zitten we er nog. Dat het rommelt tussen minis ters sinds de moord op Theo van Gogh ontken ik niet, maar dat is een zaak van de ministersploeg zelf. Het is wel goed dat ze heb ben besloten met communicatie adviseurs om de tafel te gaan zit ten. Daar kwam uit dat ze zo veel mogelijk met één mond moeten spreken. Heel belang rijk. Anders treedt er verwar ring op, dat hebben we de afgelo pen weken kunnen zien. Op dit punt valt er voor dit kabinet nog veel te verbeteren. Minister Donner had een conceptbrief ter goedkeuring aan zijn collega's voorgelegd, maar bracht daarna nog veranderingen aan. Ik raad hem aan een volgende keer echt alleen de definitieve versie aan zijn collega's voor te leggen." Leden uit Bussum zijn via hun website een opstand begonnen tegen het kabinetsbeleid. „Ik zie het niet als een opstand. Ze vinden het kabinetsbeleid te weinig vrijzinnig en menen dat D66 er meer een eigen gezicht aan moet geven. Op het punt van individuele vrijheden zijn er grote verschillen tussen CDA en D66. Maar er zijn ook over eenkomsten." Vrijheid van meningsuiting is voor u een groot goed. Bedroefd dat de PvdA de D66-motie om godslastering uit het Wetboek te schrappen, niet steunt? „Het is jammer en de PvdA geeft hier wel een signaal mee af. Wij zeggen: er zijn dekkende anti-discriminatiebepalingen. Een aparte bepaling voor gods lastering is niet nodig. Je hoeft niet de politie op mensen af te sturen om de vrijheid van meningsuiting te beperken." Was het handig om deze motie in te dienen op een moment dat het land in brand staat? „Juist. Wij staan hier pal voor om te laten zien dat je iedere Ne derlander gelijk wilt behande len. We vinden dat belangrijk omdat het inperken van vrijhe den geen antwoord is op span ningen in de samenleving." Schrikt u van peilingen, waar uw partij steeds op zo'n drie ze tels wordt gezet, tegen zes nu? „Ik probeer ze links te laten lig gen, maar je kijkt er toch naar. Maar qua beleid laat ik me er niet door leiden. Ik ga niet een ander verhaal vertellen omdat het niet goed gaat in de peilin gen." GPD Volgens Dittrich valt er het kabinet nog veel te v op het gebied van erbeteren. Juist dezer dagen - in de opwinding omtrent de Grootste Nederlander Aller Tijden- was zich in mijn hoofd een mening aan het vormen over het te levisieaanbod dat de laatste tijd mijn huiskamer binnenkomt. Eerst even die uitzending zelf: niet onaardig, maar toch..... Hoe moet dit land verder nu Pim Fortuyn -althans zijn rondwaren de geest- de winnaar blijkt te zijn? Ik stel die vraag niet zozeer vanwege zijn omstreden gedachtegoed. Mis schien is er elektronisch gemanipu leerd met de stemmen van zijn volgelin gen. Maar hoe dan ook: op een half mil joen stemmen maakt dat weinig uit en ook een tweede plaats zou hem te veel eer aandoen. Nee, wat echt zorgen baart is veeleer dat ons historisch ge heugen blijkt te falen. Hoe kan zo ie mand tevoorschijn komen in een roem rijk verleden dat vol zit met helden al ler tijden? Is het met wat potsierlijk om hem op een standbeeld te zien staan naast de Vader des Vaderlands? Het kan zijn dat zijn overwinning - overi gens al weer tegengesproken door de liefhebbers van onze nationale stamta fel Barend Van Dorp- aan enkele mo mentane omstandigheden te wijten is. Ongetwijfeld heeft de recente dood van Theo Van Gogh een aantal van zijn kie zers parten gespeeld, Ook blijft de vraag of dit resultaat iets zegt over de verdiensten van de gekozene of over die van de 'ambassadeur' die het plei dooi voor hem voerde. Eigenlijk had de keuze per referendum en zonder tussen komst van pleitbezorgers moeten gebeu ren. Maar daar is natuurlijk geen televi sie-show van te maken. Nu had Fortuyn in de welbespraakte Yoeri Albrecht een hele goeie, die ove rigens het succes van zijn cliënt behoor lijk wist te relativeren. In feite, zo zei hij na afloop, ging het niet om de per soon van Fortuyn, maar om het signaal dat hij ons mee gaf, namelijk zijn beeldenstorm tegen onze Haagse regen ten. Zo bezien was dit slechts een mo ment-opname van het huidige 'Volks- empfinden', niet van dat in andere of aller tijden. Vooruit- en terugblikkend zal Fortuyn in latere geschiedenisboe ken niet -of hoogstens als een voet noot- terug te vinden zijn. En toch is dat zorgwekkend: hier wreekt zich - vooral in een hedonisti sche tijdgeest als de onze - de neiging van veel mensen om zich te verliezen in alles wat hedendaags is. Het is een beeldvertekening - noem het histori sche bijziendheid - waaraan ook se- mi-wetenschappelijke retrospectieven vaak mank gaan: daarin knjgen dingen uit het recente verleden altijd veel gro tere proporties dan wat in de tijd ver der weg ligt. Dat was ook al het geval in de landen waar het idee van dit pro gramma vandaan kwam: In Engeland won Churchillin Duitsland won Ade nauer. In Nederland komt daar nog iets bij, zoals enkele deelnemers ook zelf al lieten merken: het is gewoon zeer pover gesteld met onze kennis en ons onder wijs van de vaderlandse geschiedenis. Eigenlijk is het al een beetje bizar dat er een televisie-spektakel nodig is om de burgers bij de geschiedenisles te hou den en iets van onze nationale identi teit weer even te doen herleven. Want daardoor is het ook daarmee pover ge steld: wij hebben de neiging om -welis waar met een belerende vinger- onszelf en onze cultuur klein te houden en ons land af te doen als een 'quantité négli- geable', zonder uiterlijk vertoon of pa triottische symboliek. Soms krijgen we ons eigen volkslied niet eens over de lip pen. Misschien heeft dat zelfs wel iets van doen met het allochtonen-pro bleem van vandaag: omdat we onze ei gen cultuur zo klein en onzichtbaar ma ken, weten vreemdelingen niet goed waarin ze zich eigenlijk moeten integre ren. Wij kennen onze eigen mijlpalen niet, laat staan de allochtonen die slechts venvacht worden onze anonie me rechtsstaat te respecteren. Hoe an ders vergaat het de immigranten in 'God Bless'- America en zelfs in Enge land waar ze trots zijn op hun nieuw- verworven nationaliteit! Zelfs ons ei gen Zeeland verdient meer trots dan Luctor et Emergo. Maar nu terug naar het begin: het tele visieaanbod dat op zoveel andere ma nieren aan onze geestelijke armoede pleegt bij te dragen. Het was me name lijk al eerder opgevallen dat vooral dat massamedium ons de laatste tijd ver gast op steeds banalere uitingen van 'human interest'. Ik heb er de gidsen nog eens op nageslagen: volgens wat ze in die kringen een 'format' noemen - dat is gewoon een idee dat makkelijk verkoopt - zijn de kijkers wanhopig op zoek naar hun identiteit, als ze die al niet voor die van een ander willen inrui len. In één week trof ik ruim 25 telkens terugkerende programma's die ons daarmee onledig houden. Ik noem er een paar: "Expeditie Robinson, 8 kandi daten moeten met minimale middelen overleven; Trumps Troonopvolger, 16 die mensen in hun latere levens fase onnodig zwaar treffen. Bij voorbeeld als wordt gesugge reerd dat mensen zelfs tot na hun 65ste moeten doorwerken. Dat is voor velen zwaar en soms onmogelijk. Denk aan die lera ressen die al tientallen jaren voor onze kinderen en kleinkin deren zorgen. Hard overheidsin grijpen raakt mensen van vlees en bloed, Realiseren de heren professoren en ministers zich dat niet? Prof.dr. G.P.A. Braam is emeri tus hoogleraar sociologie en on derzoeksmethoden aan de Uni versiteit Twente. door Joost Bosman Militaire dienstlicht is voor niemand een pret je, maar in Rusland is het ronduit een hel. Meer militai ren (het grootste deel dienst plichtigen) stierven het af gelopen jaar door mishan deling, ongelukken en zelf moord dan dat er omkwamen in de frontlinies. De Russi sche minister Ivanov van De fensie gaf deze week toe dat maar liefst 509 militairen 'in vredestijd' het leven lieten (zo'n 25 procent door suï cide). Ter vergelijking: in 2004 sneuvelden er 423 mili tairen in gewapende conflic ten, van wie ongeveer eender de in Tsjetsjenië. De cijfers die het Kremlin naar buiten bracht over de misstanden in het leger, wa ren geen verrassing. Wel dat ze officieel werden meege deeld, want vaak werden de uitwassen gebagatelliseerd of glashard ontkend. De wantoe standen zijn grofweg in de ja ren zeventig ontstaan en vloeien voort uit een systeem dat in het Russisch 'dedovsjts- jina' heet. Vrij vertaald bete kent dat 'de heerschappij van de grootvaders'. Het komt er op neer dat de ouderejaars re kruten (de dedy, 'opa's') de eerstejaars bij wijze van ont groening het leven zo zuur mogelijk maken. Die praktij ken zijn dusdanig uit de hand gelopen, dat er honderden jon gens per jaar bij omkomen. Vorige maand nog presenteer de de mensenrechtenorganisa tie Human Rights Watch (HRW) een rapport over de de- dovsjtsjina, dat de haren te berge doet rijzen. Het is een gruwelijk relaas van dedy die de groentjes allerlei opdrach ten geven (van schoenen poet sen en sigaretten kopen tot uitzoeken wie heeft geklikt te gen officieren) en als die daar aan niet (kunnen) voldoen, hun schamele soldij afnemen of langdurig en keihard mis handelen. Er zijn zelfs verha len dat rekruten door oud®. jaars als straf gedwongen^, den tot seksueel verkeer® elkaar. Weigeren ze, fe volgt er een ranselpartij. Het systeem houdt zichzelf a stand, doordat eerstejaaisrf. kruten voor alles wat na 5 aangedaan dolgraag willen nemen op de volg lichting. „Zo wordt Hit,— teem gevoed door een eind^. ze cyclus van vergeldt zegt HRW-onderzoeker derik Lohman. Hij cor& teert ook dat de meeste leg® officieren de mishandelingen negeren en soms zelfs aanmoe digen. Zij zien indededowf* jina een middel om dediscipB. ne in de pelotons te bewaren Veelzeggend was onlangs a oprichting van een politik partij door de moeders n dienstplichtigen. Die versa gen zich al jaren m conrè land en willen nu met eeaci issue-partij meedoen aasi Doema-verkiezingen in 1 Zij ijveren voor het afsi fen van de nog uit de soija tijd stammende dienstplicht De comités van soldaten» ders genieten overal in las land veel aanzien. Legerluno tionarissen hebben er minda mee op. Ze vinden dat de ra* ders zich bemoeien met zala die alleen het leger Beschuldigingen Minister Ivanov beschuldigd! hen ervan de militaire rech- gang in de weg te staan J de dienstplichtigen willenk gen, doen ze dat maai'bij ij superieuren en moeten geen hulp van buitenaf haler zo luidde het comments van de minister. De natie listische Moederlandpartij schuldigde de Unie van Soi tenmoeders er van een Ma landse geheim agent' te zip die de kracht van het Ie wil ondermijnen. .Diederik Lohman van HEïï „Hoe kan een land dat zorgd is over zijn müitea kracht deze praktijken x-en die de kracht van het ger zo duidelijk aantasten?" GELD - De opbrengst van de actie van het comité vluchte lingenhulp 1954 heeft gisteren de anderhalf miljoen over schreden. Tot donderdag was er 1.458.000 gulden binnenge komen. Vrijdag is daar 43.000 gulden bijgekomen. WEGBANDIETEN - Ondanks verhoogde waakzaamheid van de politie hebben Duitse weg- bandieten na een enkele dag pauze hun activiteiten bij Keu len hervat. Zij pleegden een he le reeks overvallen. De groot ste buit haalden twee als agen ten vermomde overvallers bin nen: ze hielden een auto aan, sloegen de chauffeur bewu loos en beroofden hem van f mark. De politie wist na' wilde achtervolging stel twee van de bendeleden' kraag te vatten. TELEFOON - De plam voor de automatisering het telefoondistrict Sch wen-Duiveland zijn do« PTT goedgekeurd. In Zisü zal een grote centrale gebouwd. In Bruinisse, werkerk, Burgh-Haansfc Brouwershaven, Dreisd Scharendijke en Renesse* den zogeheten eindstations! bouwd. de communicatie binnen foto Phil Nijhuis/GPD ondernemende jongeren voeren zakelij ke opdrachten uit; 'Jouw vrouw, mijn vrouw', 10 vrouwen die 10 dagen van gezin ruilen; 'Het Blok', 4 stellen die een appartement moeten opknappen en verkopen; 'Tien jaar jonger', deelne mers ondergaan een verjongingskuur, al of niet via een ander programma: 'Patty's Fort', op Ibiza; 'Veronica's Lek- kerste', zoektocht naar de lekkerste man en vrouw in Nederland; 'Danny de Miljonair', 20 vrouwelijke singles din gen in een romantisch kasteel naar zijn rijke hand; 'Moorddadig', waarin het leven van criminelen wordt gevolgd; 'Marry me again', over stellen die een huwelijkscrisis achter de rug hebben; 'Rijk en beroemd',over partners van een Bekende Nederlander; 'Hoe schoon is jouw huis?', over vuiligheid in het huis van een ander. Is dit niet van de gekke? Het lijkt wel of we op de vlucht zijn naar allerlei droomwerelden waarin we - ons spiege lend aan het leven van de ander - geen raad weten met onze eigen identiteit. We zijn gewoon in de war en misschien moeten we al die zoektochten naar ons alter ego wel gewoon schizofreen noe men. Kortom. Balkenende en Donner hebben gelijk: we moeten allemaal in therapie. Vandaar de titel van deze co lumn, maar dan omgekeerd: waarin een groot land klein kan zijn. Arnold van Niekerk Hoofdredactie: A. L Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L, Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax: (0113)315669 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel. (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail' redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax. (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17 00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de opemngsti|dea zaterdags tot 12.00 uur autom. afschrijving sec per maand 19,95 n.v. per kwartaal: 58,00 i per jaar: €222.50 W Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail lezersservice@pzcnl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maandvoor einde van de betaalperiode. PZC, t a v lezersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag: 1,75 Alle bedragen zijn inclusief 6% I Bankrelaties: ABN AMRO 47 70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden w overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener^^,^- de Regelen v< et Advertentiener:' Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes). Tel, (0113)315550 Fax, (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel, (0113)315520 Fax.(0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Busir Tel: (076)5312277 Fax-(076)5312274 t: wwwpzc.nl/adverteren ■itóvOCf» nvoorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in oen (abonnementen)administratle en om u te (laten) informeren over voui u *"=,*"~VC1|{jjg qss— ducton van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons de derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schrifteli|k m i, Postbus 314460 AA Goes, Behoort tot tit* W6GGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4