>zc
Ouderwetse hoffelijkheid in hartje Hulst
an boeman tot manager
Grappen
en grollen
AAN TAFEL
jgctie bijlagen; 0113-315680
nzc.nl
«ilredactie@pzc.nl
^1531,4460 AA Goes
Lrientie-exploitatie:
Lli en Midden-Zeeland: 0113-315520;
%aanderen: 0114-372770;
onaal: 020-4562500.
jsrdag 20 november 2004
Het heerlijk avondje vliegt
om als het niet meer be
helst dan rijmpjes voorlezen en
het papier eraf scheuren. Van
cadeautjes maken we graag
grapjes. Waar komt dat van
daan?
Ineke Strouken is directeur van
het Nederlands Centrum voor
Volkscultuur. Uit dien hoofde
weet ze ook veel over de grap
pen en grollen van Sinterklaas.
„Van oudsher was het Sinter
klaasfeest net als enkele andere
feesten dé kans om mensen die
het nodig hadden, anoniem eten
en drinken te geven. Je hielp an
deren de winter door met een ge
vulde mand voor hun deur. Men
sen konden ook hun schoen in
de kerk zetten. Rijken deden
daar dan iets in. Zo had je ook
Schuddekorrelsdag, waarop ar
men brood kregen. En net als
met Sint Maarten, carnaval en
Driekoningen gingen kinderen
liedjes zingen langs de deur."
„In de negentiende eeuw ging
men elkaar met Sinterklaas een
spiegel voorhouden. Iedereen
heeft slechte eigenschappen.
Die werden dan met een gek ge
dicht gehekeld." Dat rukte op in
de jaren '20 en '30 van de vorige
eeuw. Het trekken van lotjes en
maken van surprises werd in de
jaren '50 gemeengoed.
De klassiekers dateren uit die
tijd. Een cadeau in meters plak
band wikkelen bijvoorbeeld. Of
de chocoladedrollen waar je je
cadeautje uit moest vissen. Zo
kreeg het heerlijk avondje een
avondvullend program. „Type
rend voor Sinterklaas is dat
mensen afspreken wat ze mogen
spenderen. Zo'n prijsafspraak is
een groot verschil met Kerstmis.
Met sint moet je er zelf iets van
maken, dat is de kracht van Sin
terklaas.
Het einde is volgens Strouken
nog lang niet in zicht. „Sinter
klaas is een.blijvertje. We gaan
met zijn allen de komende jaren
nog steeds fröbelen."
De topfoppers op een rijtje:
Plakband: Wikkel een geschenk
in meters plakband en de geluk
kige is een behoorlijk tijdje
zoet. Het is een heel karwei om
door de plakband-kluwen heen
te komen.
Doos-in-doos: Zo'n beetje de
moeder van alle surprises. Stop
het cadeautje in het kleinst
denkbare doosje. Doe dat in een
maatje groter. Enzovoorts.
Doorsturen- Het doos-in-doos-
principe is daarvoor zeer bruik
baar. De grootste doos is voor
Jantje, de volgende blijkt voor
Pietje te zijn. waarna Henk de
gelukkige is. Etcetera.
Vieze smurrie: Hoe maak je vie
ze smurrie? Peperkoek vormt
een goede basis. Met water
wordt het kneedbaar. Je kunt er
stukjes wortel, ui of maïs in
doen om het viezer te laten
ogen. Stroop en honing maken
het lekker plakkerig.
Van hot naar haar: Ontvangers
van een surprise krijgen hele
maal het heen en weer als ze
van het kastje naai* de muur wor
den gestuurd. Het eerste rijmpje
eindigt met: zoek verder in de
witte kast op zolder. Daar ligt
de volgende aanwijzing.
Vulmiddel: Verstop het cadeau
in een reusachtige doos die is ge
vuld met piepschuim, zaagsel of
watten, al dan niet met stroop
besmeurd. Ook een toppertje is
zo'n doos volspuiten met
pur-schuim.
'schreve', zoals onze
Jzuiderburen de grens noemen, is
Hoewel de grens fysiek niet
is er nog altijd sprake
Net geringe verschillen in eetcul-
Restaurant Napoleon in Hulst
klassiek voorbeeld van een eet-
jjuheid waar de Vlaamse in-
pjduidelijk merkbaar is. De
«"bijvoorbeeld draait er goed,
^®gaan graag 's middags uit
®zij nemen er dan de tijd voor.
"wiucwetuse uag zijn
e's van Napoleon goed bezet,
W door een wat ouder publiek.
i e^e van een bronzen
^ekeizer en veldheer die de in-
wwaakt, neem ik teugjes van
fodino, de Italiaanse aperitivo
f °n 00 en Peuter ik de kreu-
JVt''kruiken uit hun schelp. De
zijn goed gepeperd en ge-
Htët veel selder, zoals ik het
j zie. Je krijgt bij Napoleon bo
vendien een forse speld bij deze heer
lijke Zeeuwse borrelhap.
Wat me intussen opvalt is de correc
te, professionele bediening, Napo
leon heeft nog een echte oberkelner
die geassisteerd door een opgewekte
gastvrouw er voor zorgt dat de ge
rechten snel op tafel komen, intussen
ook nog de gasten in hun jas helpt en
op het juiste moment de deur voor
hen open houdt. Waar kom je dat nog
tegen?
De wijn, Tour Haut Caussan, een zoe
le Merlot, schenkt de gastvrouw gedu
rende de maaltijd attent bij en nie
mand fronst de wenkbrauwen wan
neer ik deze rode wijn alvast drink
bij mijn warm voorgerecht, gebak
ken coquilles met een grietbotfileetje
in sinaasappelsaus 12,50). Ouder
wetse gastvrijheid, gecombineerd
met flexibiliteit en Vlaamse gemoede
lijkheid.
In de keuken woi*dt patron-cuisinier
Antoine Bergman bijgestaan door
een jong en vooral enthousiast team,
dat hem, zoals hij zelf zegt, scherp
houdt. „Ze komen met nieuwe ideeën
en dat houdt de keuken bij de tijd".
Uit de menukaart kun je opmaken
dat de jeugd in de keuken creatief be
zig is, een warm a la minute gerookt
zalmmootje met korstdeeg 11,50)
vergt bovendien enige handenarbeid.
Zoals de zwarte brigade alert te werk
gaat, maakt de witte het zich even
min gemakkelijk. Er wordt veel zelf
gemaakt, zoals de huisgemaakte gan
zenleverpaté met pruimencompote
en Portsaus 14,75) en het duo van
huisgerookte zalm en paling 10,50)
bewijzen.
Mijn voorgerecht verschijnt op een
rechthoekig bord. meer een schaal ei
genlijk, met de drie coquilles op een
rijtje, daarnaast op een bedje van on
der meer pasta het visfileetje met ge
droogde tomaatjes en dat alles aan
beide zijden geflankeerd door een
heerlijke, goudgele saus. De coquilles
Rien van Reems
komen vers van de vismijn in Vlissin-
gen, zoetzilt van smaak, misschien
een beetje aan de droge kant. Het
stukje grietbot is werkelijk voortref
felijk, glinsterend wit visvlees, licht-
gebruind aan de buitenkant Nano-
leon biedt goede warme en koude
voorgerechten aan, klassiek met
speelse accenten: bijvoorbeeld half
vers kreeftje op een bedje van sla met
twee sauzen 18), half dozijn Zeeuw
se platte oesters, vijf nullen (€17,50),
half dozijn rauwe creuses 8,50),
zes gegratineerde creuses 11)
maar ook Galiameloen met Ardenner
ham en Cumberlandsaus 8,50) en
carpaccio van ossenhaas met balsami-
codressing en Parmezaanse kaas
(€9,50).
Uit de drie soepen, waaronder ossen
staart 4,10) en champignon 3,75)
kies ik de gevulde kreeftensoep met.
cognac 6,75), opgediend in de be
kende leeuwenkopkom, lekker gepe
perd, goed gevuld met stukjes kreeft
en zeer donker van kleur. Dat komt,
zo hoor ik later van de chef, door de
tomatenpuree die hij gebruikt om
smaak en kleur naar een hoger ni
veau te brengen. De menukaart telt
mooie vis- en vleesgerechten als tar
bot 26,50), zeetong 26), zeetong
op wijze van Antoine 19,50),
Zeeuwse paling 17,50 tot 19,50),
kalfszwezerik 19,75), lamsrug
18,50) en twee gebakken kalfsoes
termedaillons met scampi en cognac
roomsaus 20,50) om maar een
greep te doen.
Het is echter wildtijd en daarom valt
mijn keus op de krokant gebakken
wilde eend met sinaasappelsaus
19,50) uit de wildkaart. Een echt
herfstgerecht, de eend is onbetwist
baar wild, maar niet krokant. Komt
door de saus, geeft Antoine ruiterlijk
toe. Die sinaasappelsaus is heel an
ders dan die bij de coquilles, maar
smaakt net zo voortreffelijk. De gar
nituur bij het wild is indrukwek
kend: witloof, worteljulienne, Franse
boonties in ham. groene ouree. witte
puree, aardappeltaart, aardappelkro-
ketjes en gefrituurde truffelaardap
pel en apart nog frietjes en een
schaaltje met stoofpeertje, veenbes
sen en appelcompöte.
Er is ruime keus aan desserts 6 tot
9) en er zijn drie ijsdesserts en di
verse koffies, ik houd het op een pot
je thee 1,85).
Restaurant Napoleon
Stationsplein 10
Hulst
Tel. 0114-313791
www.restaurantnapoleon.nl
Gesloten: dinsdagavond en woensdag
Keuken open van 11.30 tot 21.00 uur
Creditcards: Visa, Eurocard, Amex
en Diners Club
Kinderen: kindermenuutjes
Vegetarisch: in overleg
Rolstoel: geen beletselen
Roken: niet gescheiden
fl roene, gele en blauwe Pieten of hele-
Jmaal geen Pieten? Enkele jaren gele-
nwoedde er nog een felle discussie over
ipolitieke correctheid van het Sinter-
laasfeest in deze multiculturele samenle-
aig. De zwarte Piet ging vooral naar - in-
ïrdaad - zwarte Piet.
Ooit stond hij te boek als ge
mene man die stoute kin
dertjes in zijn zak meenam en
hen met de roe sloeg. Later
werd hij de beetje dommige
knecht van Sinterklaas in een
koddig pakje. Tegenwoordig is
hij meer een assistent-manager
zonder wie het hele 5 decem-
ber-festijn danig in de soep zou
lopen. En dat heeft waarschijn
lijk aardig de wind uit de zeilen
gehaald van de anti-zwarte Piet
activisten die in de jaren negen
tig pleitten voor zijn afschaf-
fing.
Een folkloristische traditie die
zo in de Nederlandse samenle
ving is ingeburgerd, is moeilijk
uit te roeien. Een kniesoor die
nog valt over de zwartheid van
Zwarte Piet en ook de sint mag
zijn witte baard gewoon hou
den. Zelfs van de Landelijke
Vereniging van Anti-discrimina
tiebureaus en Meldpunten.
„Rond Sinterklaas krijgen we
altijd wel wat telefoontjes van
mensen die vragen om iets aan
Sinterklaas te doen omdat ze
het als een racistisch feest erva
ren. Maar wij kunnen alleen
klachten behandelen die in
strijd zijn met de Wet Gelijke
Behandeling en daar valt een
eeuwenoude traditie als Sinter
klaas niet onder", zegt secreta
ris Jessica Silversmith. Klach
ten van mensen die op straat na
geroepen zijn als 'zwarte Piet'
heeft zij nog nooit gehad.
Historicus Frits Booy, schrijver
van het boekje Op zoek naar
zwarte Piet en bestuurslid van
de Stichting Nationaal Sint Ni-
colaas Comitée, vindt de discus
sie over zwarte Piet een beetje
overtrokken. „Natuurlijk zullen
Vroeger stormde Sint met vonkende ogen een huiskamer binnen, nu
is hij een milde kindervriend. foto GPD/Museum Nairac
kinderen met een donkere huid
rond deze tijd wel eens 'zwarte
Piet' naar hun hoofd geslingerd
krijgen", aldus Booy, „maar als
je rood haar hebt, ben je ook een
vuurtoren. Ik droeg vroeger een
bril en toen was ik een 'brillen-
jood'. Een jaar of vijf geleden
stak de trend de kop op dat je
ook blauwe, groene en witte pie
ten had, maar dat bleek te ver
warrend voor kinderen. Dat be
grepen ze niet. Ik zou zeggen:
als zwarte Piet echt een hele gro
te bron van ergernis is, laat hem
dan gewoon weg. Maar het is
Sinterklaas
was vroeger
ook niet de
aardige,
begripvolle
senior die hij
nu is
(afbeelding
uit 1850).
foto GPD
Een tafereeltje uit de oude doos, de aankomst van de sint. foto Museum Nairac
wel onze traditie sinds 1850 en
daar moet men maar aan wen
nen."
Eeuwen geleden omringde Sin
terklaas zich met duistere figu
ren. Sintspecialist Frits Booy:
„In Tsjechië verscheen Sinter
klaas met een duivel en in Duits
land had je de Kinderschrik, fi
guren die stoute kinderen op
haalden en in de zak stopten."
Maar in Nederland is zwarte
Piet er pas in 1850 bijgehaald.
Toen bedacht schoolmeester Jan
Schenkman het Sinterklaasfeest
zoals wij het nu nog steeds vie
ren. Hij omringde de oude baas
met enkele in die tijd hypermo
derne items. Dat hij met een
stoomboot aankwam zou nu ge
lijk staan aan het verschijnen in
een spaceshuttle en ook zijn be
diende was in die tijd reuze tren
dy. Bij de 'rich and famous' in
de negentiende eeuw was het na
melijk heel hip om een Moorse
huisbediende te hebben in een
kleurig pagepakje.
„Prinses Marianne, de dochter
van koning Willem I, kreeg er
zelfs een voor haar verjaardag.
Het was zo 'in' dat Schenkman
Sinterklaas ook zo'n bediende
heeft gegeven." Net als Sinter
klaas zelf, die vroeger ook niet
de aardige, begripvolle senior
was die hij nu is, is zwarte Piet
in de loop der jaren geëvolu
eerd. „Eigenlijk is zwarte Piet
tegenwoordig alleen maar een
goed rolmodel. Hij heeft zich in
de loop van de tijd heel positief
ontwikkeld. Tot de jaren vijftig
waren de kinderen nog doods
bang voor hem. Hij sloeg met de
roe en stopte kinderen in de zak,
maar sinds de jaren zestig is dat
toch wel veranderd. De roe is
verdwenen en hij is nu meer de
manager van Sinterklaas die
ook nog allerlei grappen, grol
len en acrobatische toeren mag
uithalen.
Eigenlijk is Sinterklaas maar
een saaie piet in vergelijking
met zijn assistent."
Machteld Leistra
Het boekje Op zoek naar zwarte
Piet van Frits Booy is uitgege
ven door de Stichting Nationaal
Sint Nicolaas Comité, Postbus
28006,5602 JA Eindhoven.
E-mail: info@snsnc.nl.
Prijs 8,50 euro.
Sinterklaas is met zijn tijd meegegroeid.
foto Robin Utrecht
