moet
alsof het zingt
Schijnwerper op grillig geheugen
Erotische spanning
klederdrachtfilm zit
Statenlid CU dwars
lunst
Imagoprobleem
Herdenking verkeersslachtoffers
Strenge controle milieuveiligheid
Subsidie voor archief kranten
Winkelinbraak Sint Philipsland
Asbest vrij door schuurbrand
Ensemble Sonore toert
Wetenschapper en auteur Douwe Draaisma lichtte gisteravond toe hoe het menselijk geheugen met de
jaren minder wordt. foto Marijke Folkertsma
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Foto's kunnen
helpen bij het oproepen van her
inneringen. Kiekjes van opa met
zijn kleinkind roepen een beeld
op van mannen die vlak voordat
ze gingen zitten de pijpen van
hun pantalon net boven de knie
even optrokken om de vouw te
beschermen.
Er gaat een lach van vertederde
herkenning door het drukbe
zochte filmtheater FiZi in Zie-
rikzee als Douwe Draaisma de
ze passage voorleest uit zijn
boek 'Waarom het leven sneller
gaat als je ouder wordt'. De we
tenschapper en auteur richtte
gisteravond de schijnwerper op
de grillige werking van het auto
biografisch geheugen, oftewel
het persoonlijk dag- en vergeet
boek van ieder individu.
Foto's als hulpmiddel dus voor
het stimuleren van dat geheu
gen. 'Het zijn echter slechts tent-
stokken van de herinnering'.
Die uitspraak van Gerrit Krol
gebruikte Draaisma om aan te
geven dat de meeste herinnerin
gen opgeslagen in het geheugen
slap en vormeloos zijn. „Als her
inneringen sterk en solide wa
ren, zou je geen foto's nodig heb
ben. Ze zouden uit zichzelf
rechtop blijven staan, zonder
stokken of scheerlijnen",
schetst de auteur.
„Draaisma weet wetenschap, li
teratuur en cultuur in één boek
samen te vatten", constateert in
leider Frans Meulenberg vooraf
gaand aan de literaire lezing.
Jeugdjaren
De gast zelf levert direct het be
wijs daarvan. Hij gaat in op de
wetenschappelijke constaterin
gen dat de conditie van het ge
heugen minder wordt bij het
klimmen der jaren. Hij licht het
zogeheten reminicentie-effect
toe: Herinneringen uit de jonge
leeftijd komen scherper terug
naarmate men ouder wordt. Er
varingen vanaf de 45- a 50-jari-
ge leeftijd blijken vager en min
der talrijk. Omdat de tijd mee-
rekt met het aantal herinnerin
gen lijken de jeugdjaren langer
dan op latere leeftijd.
Draaisma citeert in dit verband
een mooie metafoor van de Fran
se microbioloog A. Carrel, die
de stroom van een rivier verge
lijkt met de levensloop. Als kind
ren je sneller langs de stroom.
Rond de middag loop je gelijk
op met de rivier. Tegen de
avond raak je vermoeid, ver
snelt de stroom en raak je ach
ter. Tenslotte blijf je stilstaan,
ga je liggen en vervolgt de rivier
zijn loop in hetzelfde tempo zo
als hij de hele dag al heeft ge
stroomd.
Draaisma stelt vast dat leeftijd
een belangrijke factor is bij het
functioneren van het geheugen.
De bewering van de auteur Max
Frisch spreekt hem aan: „Eigen
schappen hebben meer met je
leeftijd te maken dan met je per
soonlijkheid."
Het initiatief tot deze literaire
lezing in FiZi was van Boekhan
del De Vries in Zierikzee. In het
verlengde van Draaisma's be
schouwing vertoont FiZi op vrij
dag 10 en zaterdag 11 december
de film 'Eternal Sunshine of the
Spotless Mind' van Michel
Gondry met Jim Carrey en Kate
Winslet.
vdA betrekt
mgevingsplan Niks mis met onze groente
[nr Rimis Antomsse
door Rolf Bosboom
Het is ook nooit goed, verzuchten de
telers. Doen ze alle moeite om de
kwaliteit van hun tomaten, paprika's
en andere waar zo hoog mogelijk te la
ten zien, wordt de groente door sommi
ge consumenten net over de grens weer
als té mooi gezien. Te mooi is immers on
natuurlijk en dus niet te vertrouwen,
wordt er dan geredeneerd.
Onderzoekster S. Vlakveld van het Pro
ductschap Tuinbouw ging na waarom
de Turkse groentehandelaren in Duits
land zo in opkomst zijn, terwijl de im
port van Nederlandse groente en fruit
de eerste helft van dit jaar met zeven
procent daalde. De verklaring bleek een
voudig te zijn. Het assortiment is er gro
ter en de paprika's en tomaten 'zien er
natuurlijker uit dan de Nederlandse pro
ducten'.
Volgens Vlakveld zijn de Nederlandse
telers zich onvoldoende bewust van het
'kunstmatige imago' en wordt er nog
I 0.De Statenfractie van de
,(|A trekt de provincie in om
boren hoe de mensen denken
«hun omgeving. Aanleiding
i|e komst van het eerste Omge-
jgsplan Zeeland.
initiatief van de Statenleden
Kerckhaert en P. Hamelink
orden vier bijeenkomsten ge-
iiiden. De bijeenkomsten heb-
j de vorm van een debat. Stof
jivoor wordt aangedragen
cr enkele inleiders. Elke bij
winst wordt voorafgegaan
1 tf een excursie of wandeling.
.debatten worden op zater-
raorgen gehouden. De eerste
jeenkomst, op 27 november,
iatover wonen in het buitenge-
td.
tweede, op 29 januari in
inwershaven, heeft land-
i fjp en landbouw als thema,
26 februari gaat het in Wol-
aartsdijk over de ruimte voor
jblijfs)recreatie en op 19
r art is in Westdorpe 'wonen
werken in de stedelijke gebie-
r' p'het thema.
121 november begint het met
i i Vroege Vogel-excursie per
5,vanaf een loods van komnk-
l tf maatschap De Wilhelmina-
k Her aan de Meestoofweg (aan-
mg 9.00 uur). Het debat, aan-
Dg 10.30 uur in de landbouw-
a xk gaat vooral over de vraag
hoeverre de PvdA ruimte
et geven aan wonen op het
üeland. Volgens de Statenle-
0 r Kerckhaert en Hamelink
Kt er evenwicht zijn tussen
rust en ruimte en de toene-
arde vraag naar mogelijkhe-
K com 'op de buiten' te wonen,
n <x de PvdA zijn ook belang-
hoe kan wonen in het bui-
i] Kfbied voor iedereen bereik-
irzijn en welke plekken zijn
geschikt voor? Ook wordt aan-
iK cht besteed aan een goed na-
iirschap tussen 'boeren en bui-
lui' Landschapsarchitect D.
v* pons (Rijksadviseur voor het
(khap en mede-opsteller
k een Zeeuws landschaps-
sj houdt een inleiding, net
directeur J. van Hoven van
Wilhelminapolder en de wet-
aders M. 't Hart (Goes) en J.
stelaar (Veere). Gedeputeerde
7 Kramer leidt het debat.
steeds volop geteeld op grotere en
mooiere producten, zei zij deze week op
de veiling in Venlo. „Ik kreeg reacties
van Duitsers van wat doen jullie eigen
lijk met de groenten? Dat kan toch niet,
dat jullie paprika's en tomaten er zo
mooi uit zien. Ze komen bijna onecht
over. Jullie doen er vast iets mee om ze
zo lang vers te houden."
Het is altijd zoeken naar het goede even
wicht tussen smaak, uiterlijk en houd
baarheid, zegt D. van Noord, die toma
ten kweekt in de kassen bij Sirjansland.
„We proberen ons product natuurlijk te
laten overkomen, maar de consument
wil ook niet dat er allerlei beestjes inzit
ten of dat er knmpscheuren zichtbaar,
zijn. Dan zijn de tomaten ook minder
lang houdbaar. Ze mogen niet na twee
dagen verrot in de afvalbak liggen. Als
teler wil je natuurlijk vooral ook een
mooi product leveren, maar wat ik mooi
vind kan een ander juist lelijk vinden."
Het wantrouwen bij de oosterburen kan
voor een groot deel worden verklaard
uit de Nederlandse 'waterbommen' die
er jaren geleden als tomaten werden ver
kocht. De Duitse consumenten pikten
dat op den duur niet meer, met alle ge
volgen van dien voor de Nederlandse af
zet. Kwekers trokken zich de kritiek
aan en zochten naar andere wegen, wat
ertoe heeft geleid dat er nu bijvoorbeeld
ook volop smakelijke kerstomaatjes en
trostomaten te vinden zijn.
Vooruitgang
„Je probeert altijd te kijken naar wat
de consument wil en speelt daarop in",
zegt Van Noord. „De trostomaten zijn
bijvoorbeeld echt een vooruitgang, ze
ker voor de Duitse consument."
Hoe de groente eruit ziet blijft deson
danks zwaar tellen. „Door de afzetorga
nisatie worden we uiteindelijk meer be
oordeeld op uiterlijk dan op smaak", al
dus Van Noord. „Maar door de jaren
heen wordt er wel steeds meer naar
smaak gekeken. Als de kwaliteit niet
goed is, haakt de consument op den
duur toch af."
Met de kwaliteit van het Hollandse pro
duct is niets mis, vindt W. Westveer van
de gelijknamige aardappel-, groente
en fruithandel in Wolphaartsdijk. „Ik
ben het er ook niet mee eens dat het er
soms kunstmatig uit zien. Dat zou de
klant ook niet pikken. Van de week had
ik nog aardbeien. Ik heb ze nog nooit zo
mooi gezien en ze vlogen weg voor 3,50
euro de doos. Als je zo'n aardbei door
snijdt, zijn ze echt rood van binnen."
Westveer probeert zo min mogelijk te
importeren. „Wat uit het buitenland
komt, daar heb je toch minder vat op.
De eisen in Nederland zijn heel hoog,"
De Duitse argwaan is volgens hem wel
te begrijpen. „De producten daar zijn
minder verzorgd, net iets slordiger."
Wat van over de grens komt en beter
oogt, wekt dan al snel wantrouwen. Een
beetje slachtoffer van het eigen succes,
met andere woorden.
Het Hollandse imago blijft helaas hard
nekkig", constateert J. Otte, portefeuil
lehouder glastuinbouw bij de Zuidelij
ke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZL-
TO). „We hebben tijd nodig om dat
kwijt te raken. We doen er alles aan om
de kwaliteit te verbeteren. Door de ster
ke veredeling zijn er nieuwe rassen ge
komen, die veel smakelijker zijn."
De Nederlandse telers werken boven
dien met een minimum aan bestrijdings
middelen en zetten alleen nog natuurlij
ke wapens in om vliegjes en andere on
gewenste insecten te weren. „Dat is
voor iedereen beter: voor mijn medewer
kers en voor de planten", zegt Van
Noord. „Ik bestrijd liever tien keer bio
logisch dan één keer chemisch.
„We proberen in alle opzichten een be
ter product op de markt te brengen",
zegt ZLTO'er Otte. „Als teler kun je je
alleen maar daarop onderscheiden. Het
moet perfect zijn, anders kun je het niet
meer afzetten." Hij heeft er alle hoop
dat het ook in Duitsland ooit weer goed
komt. „Kwaliteit wordt uiteindelijk al
tijd beloond."
D. van Noord kweekt tomaten in kassen bij Sirjansland: „We proberen ons product natuurlijk te laten overkomen, maar de
consument wil ook niet dat er allerlei beestjes inzitten of dat er krimpscheuren zichtbaar zijn." foto Marijke Folkertsma
les gehad op de Nederlandse
Strijkkwartet Academie. Het
kwartet stond daar onder de
hoede van zowel het Amadeus
Kwartet en het Alban Berg
Kwartet als grootheden zoals
Isaac Stern en Istvan Parkanyi.
Dat zijn nog eens mannen die de
fijne kneepjes kunnen aanleren.
Het kwartet, bestaande uit Cin
dy Albracht, Jurjen Soeting,
Constantijn van de Wetering en
Maike Reisener, brengt een pro
gramma met composities van
Dvorak, Mendelssohn, Schul-
hoff en Brahms. Van de laatste
klinkt het Strijkkwartet no. 1 in
C mineur en dat is een beetje
jammer. In mei 2003 speelde het
Daniel Kwartet hetzelfde werk
in deze serie strijkkwartetcon
certen. Hoe mooi het stuk ook
is, wanneer je als Stichting
Strijkkwartetten het genre
nieuw leven in wil blazen, moet
je de evergreens niet steeds her
halen.
In die zin is de keuze voor het
Eerste Strijkkwartet van Erwin
Schulhoff veel interessanter. De
componist, geboren in Praag,
werd aan het begin van de vori
ge eeuw gouden bergen beloofd.
Antonin Dvorak hoorde in 1901
het zevenjarige wonderkind pia
no spelen en voorzag een glans
rijke carrière. Niet veel later
werden zijn talenten als pianist
en componist in de pers jui
chend ontvangen. Schulhoff, die
les kreeg van Claude Debussy
en Max Reger, stond open voor
alle mogelijke muzikale invloe
den. Hij was dan ook een van de
weinigen die een synthese wist'
te bereiken tussen het expressio
nisme en het neoclassicisme, de
twee belangrijkste stromingen
uit zijn tijd.
Nadat de nazi's aan de macht
kwamen, bekeerde Schulhoff
zich tot het Sociaal Realisme en
schreef enkel nog heroïsche Sov-
jetmuziek, zoals een cantate, ge
baseerd op het Communistisch
Manifest. Schulhoff stierf in
1942 in het concentratiekamp
van Wülzburg.
Het Romeo Kwartet speelt van
avond in de Burgerzaal van het
oude Stadhuis in Middelburg, aan
vang 20.00 uur.
«fDouwe Eisenqa
lxt
DDELBURG - Het Romeo
Ir Wet speelt vanavond in de
innaai van het oude Stad-
7 is te Middelburg. Het concert
onderdeel van een - nu al een
tol seizoenen lopende - serie,
gezet door de Stichting Strijk-
wtetten Nederland.
Ppen maandag schreef de
RCdat de Nederlandse violis-
ria Ferschtman speelt alsof
j Zln^' 's misschien het
W!ste compliment dat je een
patf dist of een cellist kunt ma-
- Het lijkt of het Romeo
Wet met de programmatitel
ohne Worte een beetje
onntloopt op de complimen-
maar gelijk heeft het. Als
'goed gaat, stijgt een strijk-
Sirtet boven zichzelf uit en
dhet soms meer vertellen dan
!m'notenbeeld verraadt.
IAmsterdamse Romeo Strijk-
't 'ff bestaat nu zeven jaar.
thatste drie jaar heeft het, zo-
!zoveel aanstormende Neder-
strijkkwartetensembles,
woensdag 17 november 2004
MIDDELBURG - De mensen die de afgelopen jaren hun
leven verloren bij verkeersongevallen in Zeeland en
West-Brabant worden zondag herdacht in Middelburg.
Slachtofferhulp Zeeland en West/Midden- Brabant houdt
de herdenkinsbijeenkomst Gebroken levens i n de Nieu
we Kerk aan de Groenmarkt in Middelburg. De bijeen
komst 'Gebroken Levens' begint om 14.30 uur. Gedepu
teerde T. Poppelaars van verkeer en vervoer, tevens voor
zitter van het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zee
land woont de bijeenkomst bij met hoofdofficier van justi
tie G. van der Burg. Slachtofferhulp houdt de herdenking
uit erkenning van het verdriet van nabestaanden en om
aandacht te vragen voor verkeersveiligheid.
TERNEUZEN - Terneuzense ambtenaren controleren vol
gende week of dertig bedrijven in de gemeente voldoen
aan de eisen voor milieuveiligheid. Bedrijven die gevaar
lijke afvalstoffen of gasflessen opslaan of één of meer
LPG-tanks op het terrein herbergen, maken de grootste
kans op een onaangekondigd bezoekje van milieu-ambte
naren. De zorg voor het milieu neemt toe en de vergun
ningseisen worden daardoor steeds strenger. Naleving
van de regels laat echter nog al eens te wensen over. Onac
ceptabel, omdat de gevolgen voor milieu en volksgezond
heid vaak enorm groot kunnen zijn als de regels niet wor
den gevolgd. De milieu-ambtenaren zullen, als al niet di
rect tot stopzetting van activiteiten wordt besloten, bij ge
constateerde overtredingen streng toezien dat ontbreken
de voorzieningen snel worden aangebracht en eventuele
gebreken spoedig worden verholpen.
TERNEUZEN - De gemeente Temeuzen krijgt van de pro
vincie 17.500 euro subsidie om de ki-antenverzamelingen
van de drie Zeeuws-Vlaamse gemeenten op microfiche en
cd-rom vast te leggen. De gemeenten beschouwen de kran
tenbestanden als cultureel erfgoed en dienen dan ook be
waard te worden. De informatiebronnen worden regelma
tig geraadpleegd door (amateur)onderzoekers en slijten
zienderogen door intensief gebruik. Ook al, omdat de pa
pierkwaliteit van de kranten matig is. Een deel van de col
lectie van de gemeenten is inmiddels op microfiches ge
zet. Het digitaal vastleggen van de rest van de verzame
ling kost zo'n 35 mille. De provincie legt nu de helft bij.
SINT PHILIPSLAND - In een winkel aan de Schoolstraat
in Sint Philipsland werd in de nacht van maandag op
dinsdag ingebroken. Er werd voor een onbekend bedrag
aan rookwaren gestolen.
SINT-MAARTENSDIJK - De brandweer heeft gistermid
dag een brand in een schuurtje aan de Bloemenlaan in
Sint-Maartensdijk geblust. De brand, die werd ontdekt
door een voorbijganger, is vermoedelijk ontstaan door
een storing aan een droger. Omdat bij de brand asbest
vrijkwam, zette de politie de woning af. De asbest wordt
opgeruimd.
door Ron Maqnée
GAPINGE - Voorzitter J. van
Ginkel van de fractie van de
ChristenUnie (CU) in Provincia
le Staten vindt dat film Strip
show 1850 van de Middelburgse
kunstenaars Paul en Menno de
Nooijer 'zijn doel voorbij
schiet'. De CU-politicus sprak
gisteren tijdens het derde cul
tuurdebat van het Zeeuws Mu
seum in Gapinge.
Van Ginkel verklaarde bij het
zien van de film 'een zekere ero
tische spanning' te ervaren. Vol
gens de CU-fractievoorzitter
gaat bij het kijken naar Strip
show 1850 de aandacht vooral
uit naar het uitkleden, en niet
naar de kleding. „We moeten
ons dan ook afvragen of dit het
juiste middel is", aldus Van Gin
kel.
De CU-fractievoorzitter sprak
bij het derde cultuurdebat van
het Zeeuws Museum, gister
avond in de Hervormde kerk
van Gapinge. De korte film
Stripshow 1850 van de gebroe
ders De Nooijer werd vooraf
gaand aan het debat getoond.
De rolprent toont een jongen en
meisje in klederdracht die zich
langzaam van hun sieraden en
kleding ontdoen. Choreografie
en muziek worden naai- verloop
van de film steeds vloeiender
Aan het eind van de film wer
pen de twee hun laatste kleding
stukken af. Enkele seconden
zijn beide dansers dan van de
achterzijde naakt te zien. Bedoe
ling is dat Stripshow 1850 na de
heropening medio 2006 perma
nent in het Zeeuws Museum
wordt vertoond.
Directeur V. Bijvanck van het
Zeeuws Museum liet het gehoor
in de Hervormde nog maar eens
weten dat hij van de ophef niets
begrijpt. „We willen met Strip-
show 1850 een beter perspectief
geven op een deel van onze col
lectie, te weten de streekdrach-
ten. Tot onze verbazing is deze
film nu terechtgekomen in een
debat."
Ook een andere spreker van gis
teravond, voorzitter J. Mul dei-
van het landelijke studiecen
trum van de SGP, vond dat de
film niet door de beugel kon.
„Ik vroeg me af: wat is hier aan
de hand? Is hier niet goed in het
museum geïnvesteerd? Komt het
museum niet goed van de
grond? En is er een directeur
aangesteld om de boel weer op
de kaart te zetten?" Daarbij be
nadrukte de SGP'er: „Het is
geen kunst mensen uit te kle
den."
door Raymond de Frel
OOSTBURG - Het Zeeuws en
semble Sonore treedt de komen
de weken in diverse Zeeuwse
plaatsen op.
Het ensemble bestaat uit negen
vrouwen en zeven mannen, die
zich richten op a capella-uitvoe-
ringen van opera's en operettes.
De Goese zangeres en docente
Teuny Beghtel selecteerde in
1997 een aantal van haar leerlin
gen voor een studieklas, Sonore
genaamd. Dit clubje werd een
verlengstuk van haar lessen,
waarin naast zangtechniek ook
muziekleer, tekstbehandeling
en presentatie aan bod komen.
Sonore bestudeert jaarlijks een
ander thema, dat vervolgens in
een tournee van zes tot tien con
certen in Zeeland wordt uitge
voerd. Dit jaar heeft de con
certreeks de titel 'Van Verdi tot
Strauss'. Het programma bevat
22 nummers uit veertien ver
schillende composities, die in
het Italiaans, Duits of Engels
worden gebracht.
Vrijdag 19 november treedt So
nore vanaf 20.00 uur op in de
Doopsgezinde. Gemeente Wal
cheren in Middelburg, twee da
gen later klinken vanaf 15.00
uur de eerste tonen in het Ledel-
theater in Oostburg. Op vrijdag
26 november doet het gezel
schap om 20.00 uur het Stad
huismuseum in Zierikzee aan.
Zondag 28 november biedt 't
kerkje van Ellesdiek in Elle-
woutsdijk vanaf 14.30 uur een
podium aan het koor. Vrijdag 3
december is om 20.00 uur het
laatste optreden in De Katse
Kerk in Kats.