PZC
Net als
andere
kinderen
25 25 jaar Kinderen voor Kinderen
2 Seks op het werk
Ondanks handicap naar
een gewone school
Las 31. «60 AA Goes
üivertentie-exploitatie:
S.en Midden-Zeeland: 0113-315520;
SSs-Vlaanderen: 0114-372770;
penaal: 020-4562500.
iterdag 13 november 2004
>zaterady
ue Koran kc
foto's Lex de Meester
Samantha straalt. De pauze is begonnen en
uit het schoolgebouw rennen enkele kinde
ren naar het noodlokaal waar ze het eerste
deel van de ochtend heeft doorgebracht. Ze ko
men haar halen om op het schoolplein te spe
len. Voor het eerst in haar twaalfjarige leven
heeft Samantha 'gewone' vriendjes en vrien
dinnetjes. die niet malen om haar handicap.
Samantha Weppner gaat samen met Ahysha
Goethals, Kyshaïr Mercera, Damian Albers en
Hamza Bedouch naar De Wissel. Door hun
handicaps, in diverse gradaties, staan ze veel
al als 'niet-leerbaar' te boek, waardoor het spe
ciaal onderwijs voor hen buiten bereik blijft.
Hun dagen brachten ze daarom voorheen door
op het kinderdagcentrum van Stichting Ar
duin, in de brede school in de Middelburgse
Magistraatwijk. Daarmee werden ze feitelijk
apart gezet en was contact met leeftijd- en
buurtgenoten nauwelijks mogelijk.
Ai-duin wil dat doorbreken. Kinderen, onge
acht hun beperkingen, horen samen naar
school te gaan, vindt de stichting. Dat is het
uitgangspunt van het inclusief onderwijs, dat
in een aantal landen inmiddels gemeengoed is
maar in Nederland nog in de kinderschoenen
staat.
Een school die niemand buitensluit, zo stellen
de voorvechters van inclusief onderwijs, is de
beste voorbereiding op een samenleving die
niemand buitensluit. Kinderen leren zo
eikaars verschillen te respecteren en elkaar te
helpen waar dat nodig is.
De Wissel, die al enkele kinderen met het syn
droom van Down als leerling heeft, is de eer
ste Zeeuwse basisschool die bereid was een
aantal kinderen van Arduin toe te laten. De sa
menwerking komt niet helemaal uit de lucht
vallen. Directeur Epjan Kwast was tijdens een
studiereis naar Denemarken enthousiast ge
worden over het inclusief onderwijs. Met Ar
duin bestond al contact door de fancyfair die
de school vorig jaar ten behoeve van Paardoes,
de manege van de stichting, op touw zette.
Na een voorbereiding van driekwart jaar kon
den in september de eerste vijf Arduin-kinde
ren, afkomstig uit de omgeving, op De Wissel
worden ontvangen. Bij de hoofdvestiging aan
de Flamingoweg, in de wijk Papegaaienburg,
is daarvoor een tijdelijk lokaal neergezet dat
net zo is ingericht als de rest van de school. De
ruimte, die de Wisselgroep wordt genoemd,
dient als uitvalsbasis voor de kinderen. Een
deel van de dag brengen zij daar gezamenlijk
door, begeleid door medewerkers van Arduin.
Afwisselend gaan de kinderen ook enkele uren
naar hun klas in de school zelf. Ze zijn ver
deeld over de drie laagste groepen.
Paraplu
Donderdagochtend, kwart over negen. Ahys
ha, Hamza, Samantha en Damian zitten in de
Wisselgroep, terwijl Kyshaïr in zijn eigen klas
verblijft, begeleid door Natalie Schrooten.
Eveline Smits, die voorheen op het kinderdag
centrum van Arduin werkte, zingt liedjes met
hen. Hamza - die eerst één dag per week op
school kwam, maar inmiddels steeds vaker -
krijgt een regenjas aan en een paraplu in zijn
hand, Ahysha duwt hem met zijn rolstoel door
het lokaal, terwijl er wordt gezongen over moe
ders paraplu.
Daarna mogen de kinderen paddestoelen teke
nen, door de punten op het papier met elkaar
te verbinden. Het resultaat kunnen ze daarna
inkleuren. Ahysha gaat het goed af, Damian
houdt met twee handen een potlood vast en
probeert ingespannen te kleuren, Hamza kijkt
nauwelijks naar de tekening en verfrommelt
Vijf kinderen van Stichting Arduin
zitten sinds september op de Vlis-
singse basisschool De Wissel. Ondanks
hun verstandelijke handicap volgen zij
zo veel mogelijk het reguliere onderwijs,
een proces dat van alle kanten extra in
spanning vraagt. De eerste ervaringen
zijn echter positief.
Damian
het papier uiteindelijk. Samantha weet met
wat moeite enkele strepen te zetten. „Kom
maar", zegt Diana den Hoedt, die begeleidster
Iris van Sambeek voor een week vervangt.
„We gaan je tekening ophangen." Enthousiast
helpt ze mee.
De dagelijkse routine is helemaal afgestemd
op het schoolpatroon. De kinderen van de Wis
selgroep komen niet meer met de bus, zoals bij
het kinderdagcentrum, maar worden door hun
ouders zelf gebracht en gehaald. Tussen de
middag gaan ze, net als de andere kinderen,
naar huis of blijven ze over. De drie begelei
ders zijn volwaardig lid van het schoolteam ge
worden, doen bijvoorbeeld ook regelmatig
pleindienst en zijn opgenomen in het afwas-
rooster.
Tijd voor spelletjes. Kraaltjes bij andere kraal
tjes met dezelfde kleur doen, identieke plaat
jes of woorden bij elkaar zoeken. „Goed kij
ken", instrueert Diana geduldig. Bij elk goed
resultaat applaudisseert Samantha uitbundig
voor haarzelf. Ahysha doet de opdrachten
ogenschijnlijk moeiteloos, terwijl Damian
steeds bij de les moet worden gehouden. Ham
za wil de plaatjes vooral in zijn mond stoppen.
De kinderen mogen wat eten. Ahysha haalt
een appel en een broodtrommel uit haar
K3-tas, terwijl Eveline een Jip en Janneke-ver-
haal voorleest. Daarna is het ochtendpauze en
kunnen de kinderen buiten spelen. Hamza
wordt op een 'statafel' vastgezet, zodat hij uit
het raam kan kijken en kan volgen wat zich op
het schoolplein afspeelt. Na de pauze gaat Eve
line met Ahysha naar haar klas, begeleider Na
talie zit met Samantha in groep 3a van
Andrea van der Vegt. Die besteedt het tweede
deel van de ochtend aan taal. Samantha zit op
de achterste rij, naast Jordy. De leerlingen
moeten eerst het woord 'maan' schrijven. Sa
mantha probeert samen met Natalie met een
groot potlood de schrijfbeweging na te boot
sen.
„Vandaag gaan we een nieuwe letter leren: de
d van doos", zegt juf Andrea. Ze heeft een
doosje meegenomen dat meteen het Droste-ef-
fect demonstreert. Telkens mag een leerling
het deksel oplichten, waarna een volgende
doos zichtbaar wordt. „Samantha. wil jij deze
doos openmaken?" Ze laat het zich geen twee
keer zeggen en stormt naar voren.
De leerlingen moeten in tweetallen allerlei
woorden bedenken die met een d beginnen. Sa
mantha gaat naast Sjoerd zitten, op de plaats
van de zieke Nathalie. Concreet resultaat le
vert de samenwerking niet op, maar opvallend
is hoe vanzelfsprekend de aanwezigheid van
Samantha wordt gevonden. Ze strijkt Sjoerd
liefdevol door het haar. Tegen twaalven gaat
ze ook mee naar de bibliobus, die bij de school
is gearriveerd.
Integratie
„Aanvankelijk was ik best wel afwachtend",
bekent Andrea van der Vegt, als de klas een
maal is leeggestroomd. „Maar de eerste erva
ringen zijn heel positief. Vooral de sociale inte
gratie, het contact met de andere kinderen,
werkt goed. De kinderen zijn heel lief voor Sa
mantha, soms wel eens te lief. Ze willen alles
voor haar doen en zorgen ervoor dat ze overal
bij betrokken wordt."
„Laatst liep ze met haar moeder door de stad
en kwam ze allemaal klasgenoten tegen die
'Hoi, Samantha' zeiden. Dat was zo'n leuke er
varing, want dat heeft ze nooit gekend. De kin
deren staan in de rij om met haar te spelen. Ze
is al op een kinderfeestje geweest en mocht in
een van de vriendenboekjes schrijven."
Het moeilijkste vindt de onderwijzeres het ei
genlijke leerproces, omdat Samantha meestal
niet mee kan komen met haar klasgenoten.
„Dat maakt het proces best wel intensief",
zegt Eveline, een van de drie begeleiders van
Arduin. „We proberen steeds iets leerbaars uit
de stof te halen voor de kinderen, door een ver
taalslag te maken op hun eigen niveau. Dat is
soms best wel een puzzel."
De begeleiders merken dat de aanpak haar
vruchten begint af te werpen. „Bij alle kinde
ren zien we vooruitgang: in gedrag, in hun pra
ten. Ze weten hoe ze zich moeten gedragen in
de klas en kunnen beter voor zichzelf opko
men. Ook Hamza zit nu gewoon stil in de
klas." Dat zijn grote stappen voorwaarts, vin
den de drie. „Het was echt een ontdekkings
reis, want alles was voor hen nieuw."
„Je ziet dat de kinderen wel degelijk leerbaar
zijn", zegt Eveline. „Het contact met de ande
re kinderen is heel goed voor hun sociaal-emo
tionele ontwikkeling. Je ziet ze opbloeien, er
worden echte vriendschappen gesloten. Sa
mantha, bijvoorbeeld, is al twaalf jaar. Ze
heeft jaren gewacht op een plaatsje in het spe
ciaal onderwijs, maar werd niet toegelaten.
Uit verveling ging ze gewoon aan haar haar
trekken. Nu staat ze elke dag te trappelen om
naar school te gaan."
Directeur Epjan Kwast is te spreken over de
eerste periode van samenwerking met Arduin.
„Ik zie dat de begeleiders heel goed inspelen
op wat er gebeurt. Ze passen zich ook niet
klakkeloos aan, maar hebben hun eigen in
breng in het team. Ze doen volwaardig mee
aan allerlei schoolprojecten en aan onderwijs
vernieuwing."
Beperkingen
Kwast merkt dat de Arduin-kinderen zich op
trekken aan hun klasgenoten en daardoor
zichtbaar vooruitgang boeken. „Maar onze
kinderen leren er ook veel van, vooral op het
sociale vlak. Ze leren dat iedereen bepaalde
beperkingen heeft, zoals de een ook beter in
rekenen is en de ander in taal."
De voortgang van de samenwerking wordt
nauwlettend gevolgd, aan de hand van de da
gelijkse rapportages van de begeleiders. Daar
uit moet bijvoorbeeld geleidelijk duidelijk
worden of de kinderen volgend jaar kunnen
meegaan naar de volgende groep. Ook wordt
gekeken of de periodes waarin ze in de klas
verblijven, kunnen worden uitgebreid.
De kinderen zouden dat zelf zeker willen.
Ahysha, Kyshaïr, Samantha, Damian en Ham
za raken steeds meer gehecht aan hun klasge
noten, constateert de directeur. „Het liefst zou
den ze de hele dag in hun groep willen zitten.
Dat vinden ze geweldig."
Dat is ook het ideaal dat ook de begeleiders na
streven. „Onze wens is dat de Wisselgroep uit
eindelijk overbodig wordt, zodat de kinderen
continu in de klas zitten en met alle vakken
meedoen. Maar het is allemaal nog nieuw. We
moeten nu niets forceren."
Rolf Bosboom
Samantha (midden)
