Suizen
door
Savognin
Reis boeken
roetanchamon in Bonn
zaterdag 30 oktober 2004 Wil
In Savognln zijn drie stoeltjesliften en tien
sleepliften. Er is 80 km afdaling, waarvan 32,5
km blauw, 37,5 km rood en 10 km zwart.
Er ligt 53 km langlaufloipes, voorts kun je er
(sneeuwschoen)wandelen.
Een 6-daagse pas kost 162 euro, voor kinderen tot 16
jaar 96 euro, voor jeugd 16-20 jaar 146 euro. Huur air
board ruim 33 euro per dag.
Savognin heeft een bijzonder overzichtelijk skigebied
met extreem brede en overwegend gemakkelijke pistes.
Ideaal voor families, beginners en skiërs die ontspan
nen hun baantjes willen trekken. Voor ervaren skiërs die
elke dag nieuwe afdalingen willen, biedt het gebied on
voldoende.
Meer informatie: Savognin Tourismus, tel. 0041-81 659
16 16, www.savoqnin.ch.
Algemene informatie: Zwitserland Toerisme, Postbus
75387,1070 AJ Amsterdam, tel. 00800-100 200 30,
www.MvSwitzerland.com
groevenspoor dat mijnheer de
directeur in de sneeuw achter
laat. Zo lang die niet uit de
bocht vliegt, suizen wij veilig
omlaag. Stom toevallig kijken
we even op en zien dan tot onze
ontzetting een trein opdoemen.
Een trein op de berg? Oh ja, dat
is de Snowliner, een toeristen
treintje dat wandelaars en slee
tjesvolk over het bergpad ver
voert. Net voor de frontale bot
sing sturen we ons luchtbed op
tijd aan de kant. Daar hadden ze
wel eens voor mogen waarschu
wen. Zou wel een mooie mop
zijn geweest: terug met de gips-
vlucht wegens een treinonge
luk. Of sleetjesongeval? Want
dat blijft het.
Bijna beneden gooien we alle
trossen los. Weg met het flauwe
bergpad, over het laatste stuk
piste, keilen we onder aanvoe
ring van directeur Coray knal
hard naar beneden. Dit is air-
boarden op zijn leukst. En zeker
als we dat rotsblok van rechts
nog net kunnen ontwijken.
Na drie races is het tijd voor de
uitslag. Wat snelheid betreft
gaat er niets boven een paar lek
kere ski's. Maar als het om de lol
gaat is het sleetje, oud en mo
dem, niet te versmaden. Ook al
blijft het gevaar van een gips-
vlucht altijd op de loer liggen.
GERARD CHEL
en houten sleetje, moderne carveski's of het
ypermoderne airboard. Wat kies je als je zo
iel mogelijk van de berg af wilt denderen? De
nerpende sneeuw en brede pistes van het
ivitserse Savognin vormen een ideaal terrein
oor een avontuurlijke glijtest. Op zoek naar
et antwoord en bijna geplet door een trein.
Genieten van de brede pistes in Savognin.
NS-paraplu voor
treinreizigers
Voor alle treinreizigers die worden overvallen
door de nattigheid, hebben de Nederlandse
Spoorwegen paraplu's beschikbaar. Op 32 gro
te stations kunnen treinreizigers sedert ander
halve week aan de balie een stevige, felgele
NS-paraplu lenen. Er moet 2,50 euro borg be
taald worden, wie de paraplu inlevert krijgt
dat bedrag terug. De paraplu houden voor dat
bescheiden bedrag mag echter ook.
Naast de paraplu-actie hebben de NS deze
herfst nog enkele leuke verrassingen in petto
voor klanten. Zo kan men extra voordelig eer
ste klas reizen. Tot en met 21 november is er
de Herfsttoer a 35 euro: op zaterdag of zondag
een hele dag onbeperkt eerste klas reizen met
twee personen.
oor HANS VAN ALEBEEK
oeveel gipsvluchten
I zouden er elk jaar
1 gevuld zijn met slee-
L. -JL tjesslachtoffers? Toe
sten dus die hun wintersport
(vrolijken met een gezellig
ichtje op zo'n ouderwets hou-
n sleetje. Liefst 's avonds, in
et pikdonker op een ultrasmal
ergpad. En zeker niet nadat de
laag eerst gevuld is met een
alve gesmolten Zwitserse kaas
de nodige flessen wijn. Zo'n
imbinatie van spijs, drank en
ad zorgt voor een altijd vrolij-
e maar even zo gevaarlijke af-
iling. Soms erger nog dan de
eselijkste zwarte piste,
toch trappen we er elke keer
eer in. Ook in het Zwitserse
ivognin waar de grote vergelij-
ende snelheidstest begint met
!t alleroudste glijtransport-
iddel: het houten sleetje. Ach-
r een snowscooter worden
er sleetjes zwaan-kleef-aan
lar boven gesleurd voor race 1
Is er iets gebeurt, schreeuw je
inokkio!', roept de chauffeur,
jordat hij vol gas naar boven
luit. Slaat natuurlijk nergens
p, maar dit avondtochtje is nu
enmaal vernoemd naar de be-
lemde houten pop. Voordat
e in de berghut arriveren is Pi-
okkio een keer of drie aange-
lepen. De een na de ander
iegt van zijn sleetje af, met
ank aan de man op kop die
eel erg zijn best doet om zijn
ersoonlijk kegelrecord te ver
eteren.
ergie-af is het al niet veel be-
r. De zwaartekracht en wijn
jen hun werk en onvervaard
ïizen we naar beneden. Mijn-
mp op de kop voor het zicht
i sneeuwbril tegen de opspat-
nde sneeuw. Maar zelfs met
en volle maan zien we door de
aorme snelheid geen moer.
et meer geluk dan wijsheid en
echts twee Jos Verstappen-uit-
apjes in de bocht komen we
onder boven wonder - alweer -
ageschonden beneden. Maar
e begrijpen ook waarom voor
le geparkeerde auto's daar een
ad matras is neergezet. Want
zo lang er nog geen sleetje met
airbag is uitgevonden, kan dat
de redding betekenen.
Grote genieten
De volgende morgen klikken
we bijna nagelnieuwe carves
ki's onder de voeten. Kijken hoe
snel die gaan op de superbrede
pistes van dit Zwitserse skioord
in het kanton Graubünden. Van
uit het dorp ligt het overzichte
lijke skigebied, alles bij elkaar
zo'n tachtig kilometer piste, als
een grote tong tegen Savognin
aan. Verdwalen is hier onmoge
lijk, alle winterpret begint en
eindigt bij het dalstation.
Maar voordat de vlag voor race 2
kan vallen, moeten we eerst
drie stoeltjesliften ronden om
de top, de Piz Martegnas op
2670 meter, te bereiken. Maar
dan kan het grote genieten ook
echt beginnen. De pistes - veel
rood, een paar zwart en enkele
blauwe - zijn relatief makkelijk
en vaak zo breed als de Polder-
baan op Schiphol. Ideaal dus om
heel hard te speren of enorme
S'jes te trekken in de knerpende
sneeuw. En het voelt een stuk
veiliger dan op zo'n sleetje. Op
ski's kunnen we sturen, op een
sleetje is het maar afwachten
wat er gebeurt.
Eigenlijk is er maar één min-
Op de ski's,
de slee en het
airboard in de
Zwitserse sneeuw
punt, en een niet onbelangrijke:
Savognin loopt wat achter met
zijn liften. In de meeste skigebie
den is geen sleeplift meer te be
kennen maar hier draaien ze
nog met bosjes tegelijk. Wie bij
voorbeeld van het allerhoogste
punt, de Piz Cartas (2713 me
ter), naar Radons op 1890 meter
knalt, moet vervolgens een dik
kwartier in de sleeplift hangen
om weer boven te komen. En
dan is de verhouding tussen 'ra
cen' en de noodzakelijke 'pitss
tops' toch een beetje zoek. Het
probleem moet binnen enkele
jaren overigens verholpen zijn
als de slepers eindelijk vervan
gen worden door moderner
spul. Maar dat kan pas als
Savognin zijn beddencapaciteit
fiks heeft uitgebreid met onder
andere zestig nieuwe vakantie
huizen (300-350 bedden) en een
budget-familiejeugdherberg
(200-300 bedden). Want voordat
er in liften geïnvesteerd wordt,
moet er extra volk zijn.
Dan, dag 3, race 3. Een afdaling
op het allernieuwste speeltje
voor de wintersporter: het air
board. Eigenlijk gewoon sleetje
rijden maar dan op een mi
ni-luchtbed. En dan niet op je
kont maar liggend op je buik.
De plaatselijke VW-directeur
Vendelin Coray begeleidt ons
bij deze vrij nieuwe bergsport.
Ook hij beleeft zijn airboard-
doop. Maar niet nadat we bene
den in het dal eerst onze bord
jes hebben opgehaald: een soort
afgehakte opblaasbootjes met
dik güj profiel aan de onderkant
en bovenop twee handvatten.
Helaas geen stuur want richting
geven doe je, net als bij het hou
ten sleetje, door je gewicht te
verplaatsen en eventueel de voe
ten in de sneeuw te haken.
Vanwege die stuurloosheid is de
piste verboden terrein voor air-
boarders. Veel te gevaarlijk. Bij
de eerste afdaling op de wandel
en sleetjesweg begrijpen we
ook waarom. Als je dit op een
echt steil stuk doet, kun je on
deraan beter meteen de zieken
auto klaarzetten want sturen,
en stoppen hele
maal, is gruwelijk lastig, zeg
maar onmogelijk. Maar het air-
board is wel hip. Of misschien is
cool een beter woord want van
wege de buikligging hang je
met je neus maar een paar centi
meter boven de grond.
Waarschijnlijk daarom ook lijkt
het alsof je gruwelijk hard naar
beneden dendert. Maar de eer
lijkheid gebiedt te zeggen dat
we op sommige stukken ge
woon ingehaald werden door
een mama met kind op een hou
ten sleetje of een schoolklas vol
makkers van drie turven hoog
op hun skietjes.
Op steile stukken daarentegen
is het airboard geweldig. Meer
malen gaan we met de neus
langs het randje van een haakse
bocht en botsen we op colle
ga-buikschuivers, maar dat
maakt het avontuur alleen
maar leuker. Minder prettig is
het dat je steeds je hoofd moet
optillen om te zien waar je naar
toe glijdt. Op den duur krijgt ie
dereen daar enorme pijn van in
zijn nek. Maar de oplossing voor
dat probleem is
■ÉSÊÊiï simpel. We leg-
x ëen eenvoudig
het hoofd op
a het kussen te
ruste en volgen
simpelweg het
Eén van de twee hoogste toppen in het skigebied is Piz Martegnas.
Het Zwitserse Savognin (1200 meter hoog) ligt op onge
veer 930 kilometer afstand van Utrecht. Bereikbaar per
auto via Bazel, Zürich, Chur, Thusis en Tiefencastel; per
trein naar station Tiefencastel op 10 km van Savognin.
De internationale trein stopt in Chur op circa 35 km. Vlie
gen kan via Zürich, maar dan is het nog ruim 160 km.
Tiefencastel -v
Savognin* (A../
f V-
Goede gids Noord-Brabant
De buitenlandse reisgidsen in de Capitool-
reeks van uitgeverij Unieboek baseren hun
goede reputatie onder meer op de toegankelijk
heid en overzichtelijke manier waarop toeris
tische en praktische tips zijn gerangschikt.
Zonder diep in te gaan
op stad of streek, bie
den ze de reiziger
meer dan voldoende
aanknopingspunten
ter oriëntatie. Het is
daarom een interes
sant initiatief dat on
langs een eerste Capi-
toolgids over een Ne
derlandse provincie
uitkwam. Noord-Bra
bant bijt het spits af
en volgend jaar staat
Friesland op het pro
gramma.
Op de manier die we van Capitool gewend zijn
- veel kaders, opengewerkte tekeningen, sche
matische afbeeldingen, plattegronden - neemt
historicus en oud-geschiedenisleraar Jan Lee
mans ons mee door het land van Dommel, Aa,
Donge en Dintel, om enkele typisch Brabantse
riviertjes te noemen. De auteur beschrijft zijn
provincie aan de hand van negen regio's, ter
wijl hoofdstad Den Bosch een eigen hoofdstuk
krijgt. Hierdoor heeft Leemans zichzelf veel
ruimte geschapen op vele details in te gaan.
Een voortreffelijke gids.
NOORD
Noord-Brabant, uitgeverij Unieboek, 25,90 euro, IS
BN 9041026746, www.unieboek.nl
Franse lekkerbekken
Een mooie titel voor een mooi boek, 'La France
Gourmande'. Waar veel zorg aan is besteed.
Gourmande staat onder meer voor smulpaap
en het boek is dan ook een gastronomische
reis door het Franse land. Gedurende vijfjaar
bezocht samenstelster Marolyn Charpentier,
auteur van reisgidsen en kookboeken, vele
markten en festivals met het doel regionale en
lokale delicatessen op te sporen. Daar is ze
wonderwel in geslaagd. Of het nu om truffels
gaat, kastanjes, geitenkaas, eendenlever of olij
ven, elke streek heeft zo z'n eigen lekkernijen.
Marolyn schrijft daar
zeer aanstekelijk over
en ze doet dat in de
vorm van minireis-
reportages. Neem bij
voorbeeld haar bezoek
aan de kalkoenmarkt
in Varaignes, dat leest
lekker weg en en pas
sant kom je van alles
te weten over deze 'foi-
re aux Dindes'.
Achterin het boek is
onder meer een opsomming gegeven van alle
gastronomische jaarmarkten, staan er recep
ten in (van truffelomelet en boekweitflensjes
tot bonensalade met waterkers), worden per
maand drie bijzondere gerechten besproken
en is zelfs gedacht aan zeer praktische zaken
als routebeschrijvingen, adressen en dergelij
ke. In alle opzichten een lekker boek.
La France Gourmande, uitgeverij Kosmos, 24,99 eu
ro, ISBN 9021540851, www.boekenwereld.com
nder de titel 'Toetanchamon - de gou-
en overkant' zijn het komende halfjaar
de Bundeskunsthalle te Bonn veel
Dorwerpen te zien, afkomstig uit gra-
en uit het Dal der Koningen nabij
uxor. De tentoonstelling biedt een over-
icht van schatten van dynastieën die in
f veertiende- en vijftiende eeuw voor
hristus regeerden over het rijk aan de
ijl. Het is ruim twintig jaar geleden dat
en dergelijk grote Egyptische expositie
lar Europa kwam. De tentoonstelling is
anaf 4 november tot 1 mei volgend jaar
zien in de Bundeskunsthalle. Het mu-
eurn aan de Museumsmeile, net buiten
et centrum van de stad, heeft vanwege
verwachte grote toeloop de openings-
jden verruimd: maandag van 10.00 tot
9.00 uur, dinsdag tot en met zondag
an 10.00-21.00 uur, entree 12 euro.
verband met de expositie kan een ho-
ïlarrangement geboekt worden, dat een
Minachting met ontbijt in een driester-
inhotel omvat, alsmede de entree voor
et museum en een rondleiding,
leer informatie over het arrangement:
Tourismus Congress GmbH, Region
Bonn/Rhein-Sieg/Ahrweiler, Adenaueral-
lee 131, 53113 Bonn, Duitsland, tel. 0049
-228 910 44 44,
www.bonn-reqion.de.
Meer informatie over de expositie:
tel. 0049-228 91712 00,
www.bundeskunsthalle.de.
Sportieve senioren
aan de slag
Senioren worden in novem
ber in het zonnetje gezet in
Sportiom. Sportiom is een
groot sport- en vrijetijdscen
trum in Den Bosch, met on
der meer schaatsbanen,
zwembaden, een sporthal,
een fitnessafdeling met sau
na, squashbanen en diverse
horecagelegenheden. Oude
ren kunnen er de komende
maand gratis kennismaken
met diverse zwemmogelijk-
heden zoals 50+ aquajog-
ging en 50+ trimzwemmen,
of het fitness-seniorenplan.
Bovendien zijn er speciale
Opa- en Omaweekenden in
subtropisch zwemparadijs
Paradise Bay. Kleinkinderen
mogen hun grootouders dan
trakteren op een gratis en
treebewijs.
Meer informatie: tel. 073 -
646 46 46,
www.sportiom.nl.
Op de fiets
door de Himalaya
Liefhebbers van avontuurlij
ke fietsreizen kunnen 7 no
vember binnenlopen bij Bi
ke Tracks. Deze organisatie,
die fietsreizen aanbiedt in
bekende Europese landen,
maar ook in Mongolië, Thai
land/Laos, Bali, de Himalaya,
Polen en de Baltische Sta
ten, houdt die zondag van
14.00-17.00 uur open huis in
Sportcentrum De Pijp, Lizzy
Ansinghstraat 88 te Amster
dam. Deskundigen geven
uitleg over de reizen en fiets
tochten, er liggen kaarten,
boeken en reisverhalen ter
inzage en er zijn diashows.
Gratis entree.
Pepernotenboot
door grachten
Net als in voorgaande jaren
zijn er ook dit jaar rondvaar
ten door de Amsterdamse
grachten met de Pepemoten-
boot. Vanaf 14 november,
als Sinterklaas in Nederland
arriveert, varen op de boten
van Holland International
twee zwarte pieten mee en
wordt er gezorgd voor koffie
en thee, chocolademelk en
limonade. Natuurlijk ontbre
ken ook pepemoten en an
dere lekkernijen niet. De Pe
pernotenboot vertrekt tegen
over het Centraal Station en
vaart ook nog op 21 en 28
november en 5 december.
Reserveren is noodzakelijk:
tel. 020-625 30 35. Prijs voor
volwassenen 12,50 euro en
voor kinderen 5 euro.
Spotlicht op
boerderijen
Op 11 november begint in
het Zuid-Hollandse Crom-
strijen de eerste verlichte
boerderijenroute. Tot 25 no
vember worden op acht
avonden (11.12,16,17,18,
23, 24 en 25) tussen 19.30 en
22.30 uur veertig karakteris
tieke boerderijen in de
schijnwerpers geplaatst.
Doel is de bezoekers kennis
te laten maken met het agra
risch erfgoed in de Hoek-
sche Waard. De 35 kilome
ter lange route begint bij
het gemeentehuis in Nu-
mansdorp. Hier kan men op
de bewuste avonden tussen
19.00 en 21.00 uur a 2 euro
een routeboekje kopen.
Alle poppen en
beren verzamelen
Vele duizenden liefhebbers
en verzamelaars van pop
pen en beren trekken 5 en 6
november naar Ahoy' in Rot
terdam. Daar wordt een van
's werelds grootste beurzen
op dit gebied gehouden. Het
evenement kent tal van de
monstraties en workshops.
Ook zijn er stands met boe
ken en magazines over pop
pen en beren, houdt de be
ren- en poppendokter
spreekuur en taxeren ex
perts de waarde van uw
oude pop of beer. Meene
men dus, die oude knuffels.
Nieuw is de afdeling Russi
sche poppen en beren. De
beurs is beide dagen open
van 10.00-17.00 uur, entree
volwassenen 8 euro, kinde
ren 1 euro. Meer informatie:
tel. 0578 - 62 05 02, e-mail
info@niesiewolters.nl.
Glamour op
KreaDoe 2004
KreaDoe, het creatieve hob
by doe-het-zelf festijn,
wordt dit jaar van 2 tot en
met 7 november gehouden
in de Utrechtse Jaarbeurs
hal. Nieuw is het blitse Gla
mour Paviljoen vol zelf-
maakmode, beauty en acces
soires.
Op de beurs demonstreren
280 exposanten aan zo'n
75.000 bezoekers de nieuw
ste materialen over scrap-
booking, poppen, keramiek,
stempels, papier en kaarten.
Ook is er van alles te leren.
Zo zijn er workshops en de
monstraties in het maken
van kerstdecoraties, kera
miek beschilderen, wol en
handwerk, kaarten maken,
en mozaïek.
De beurs is alle dagen van
10.00-17.00 uur open, en
tree 10 euro. Meer informa
tie: www.kreadoe.nl.
