De toekomst heeft tijd nodig Van crimineel tot kandidaat voor presidentschap Oekraïne PZC PZC Nog altijd wordt 1 om zes uur gegeten Een pak slaag zo af en toe mag best Directeur Paul Schnabel blikt terug op tijd van eerste SCP-rapport 26 oktober 1954 dinsdag 26 oktober 2004 Hoe denken we dat Nederland er over een jaar of vijftien uit ziet? Is het veilig op straat, kun nen we een beetje opschieten met minderheden en zijn er nog sociale voorzieningen? Deze en andere vragen stelt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) aan de orde in het gisteren gepu bliceerde grote tweejaarlijkse rapport. Dertig jaar geleden kwam het eerste rapport uit. Ziet Nederland er uit zoals we toen dachten? door Dick Hofland Vraag of Nederland er anders uitziet dan hij in 1974 dacht en Paul Schnabel antwoordt dat het er maar aan ligt hoe je er naar kijkt. „Er zijn mensen die zeggen dat het milieu in der tig jaar achteruit is gegaan, maar tegelijkertijd zijn de rivie ren schoner geworden. Wat is dan de waarheid?" Schnabel studeerde net af toen het eerste rapport van het So ciaal en Cultureel Planbureau uitkwam en is dertig jaar later als directeur van het SCP ver antwoordelijk voor een rapport dat vooruitblikt naar 2020. „-Voorspellingen zijn natuurlijk zeer betrekkelijk, want er zijn altijd gebeurtenissen die je niet kunt voorspellen. Dat noemen we dan toeval. Neem de aansla gen van 11 september en de moord op Fortuyn. Daardoor is onze samenleving veranderd op een manier die je dertig jaar ge leden en zelfs op de dag zelf, nooit had kunnen voorzien." Maar dan nog. In 1974 telde Ne derland 1,5 procent etnische minderheden en nu is dat al tien procent, ofwel 1,6 miljoen mensen. Geen rapport dat die ontwikkeling destijds heeft zien aankomen. „Mensen gingen weg omdat er in hun eigen land geen toe komst leek te zijn. In Nederland was het al beter, maar we had den nooit gedacht dat de wel vaart zo'n enorme vlucht zou ne men, dat is echt onvoorstelbaar snel gegaan. Dat heeft veel meer mensen naar ons land ge lokt dan we ooit voor mogelijk hielden." Hij hoort zo vaak: 'We hebben minder voor elkaar over'. „Is dat zo? Hadden mensen in de ja ren zeventig meer voor elkaar over? De ontkerkelijking was ook al volop aan de gang en die gaat gepaard met de individuali sering. Wij denken vaak dat het leven in die tijd eenvoudiger, overzichtelijker was, maar dat vonden ze toen niet. Het was ook een warrige en verwarren de tijd, na die hele democratise ringsbewegingen van de jaren zestig met provo's en lieverdjes. De mensen waren er absoluut niet gerust op dat het allemaal goed zou gaan. Daar kwam eind 1973 nog eens de oliecrisis bo venop en tien jaar later de kruis raketten. Dat is bijna iedereen vergeten, maar zorgde bij el kaar voor een enorme onzeker heid." Die crisis heeft voor een ingrij pende verandering in de wo ningbouw gezorgd. Huizen wa ren tot die tijd niet geïsoleerd, want energie kostte bijna niets. Na de oliecrisis was isolatie een hoofdthema. Tegelijk dachten we in de loop van de jaren ze ventig en tachtig grotere huizen nodig te hebben, omdat we uit gingen van grotere huishou dens. „De ramingen ging er toen nog vanuit dat er in het jaar 2000 ongeveer 21 miljoen mensen in Nederland zouden wonen in 5,5 miljoen huizen. Nu zijn er 16 miljoen Nederlan ders, zeven miljoen huishou dens en bijna zeven miljoen hui zen. De woningnood is blijven bestaan, omdat we anders zijn gaan leven. Die achterstand heb ben we nog altijd niet inge haald en ik durf niet te voorspel len dat het in 2020 veel anders zal zijn." Eigen huis Schnabel wijst er op, dat er meer fasen in het leven zijn ge komen waarin mensen apart le ven. We maken niet alleen snel ler een eind aan een relatie, maar kinderen die het huis uit gaan hebben nu ook recht op een eigen woning. In de jaren ze ventig kreeg je alleen een huis als je getrouwd was. Daardoor is er niet alleen een enorm te kort aan woningen gebleven, maar het geeft ook aan dat men sen andere samenlevingsvor men zijn gaan kiezen. De huis houdens zijn over het algemeen veel kleiner en er zijn meer één- en tweepersoonshuishoudens ge komen. „Dertig jaar geleden hadden we er geen idee van dat het die kant op zou gaan. Net zo als we niet hadden ingeschat dat vrouwen nu veertig procent van de werkende bevolking zou den uitmaken." Een andere onvoorziene veran dering is de iet. „In 1974 kwa men de eerste kleurentelevisies, je had twee netten en men dacht dat we in de wereld aan zeven reuzencomputers wel ge noeg zouden hebben. Het is pre cies omgekeerd gegaan, het is kleiner en individueler gewor den. Denk je dat iemand toen enig benul had van mobiele tele foons en van internet met adsl-aansluiting waarmee je de hele wereld kunt binnenhalen? De communicatiemogelijkhe den zijn waanzinnig uitgebreid en hebben mensen een grote vrijheid en zelfstandigheid gege ven. Dat is totaal niet te vergelij ken met dertig jaar geleden. De toekomst heeft tijd nodig." Maar misschien wel de belang rijkste verwachting die niet is uitgekomen, denkt Schnabel, is dat de samenleving niet maak baar is gebleken. „Dat dachten we in 1974 wel, met Joop den Uyl aan het roer. Het was een mooi idee, een ideaal dat breed werd gedragen: zó gaat onze sa menleving er uitzien. Dat is be hoorlijk tegengevallen. Mensen laten niet zo makkelijk hun le ven bepalen door de overheid. We dachten dat het leuker zou worden. Het is minder leuk ge worden, vooral door de toene mende criminaliteit, het geweld en het algehele gevoel van je minder veilig voelen. Als ik dan even vooruit kijk, moet ik zeg gen dat het onduidelijk is hoe dat verder zal gaan. Een meer derheid van de Nederlanders denkt dat het geweld de komen de vijftien jaar zal toenemen, maar of die verwachting uit komt. durf ik niet te zeggen. Het SCP laat zien hoe de samen leving in elkaar steekt, maar niet hoe het zal worden." GPD van onze redactie binnenland De cijfers uit het rapport van het Sociaal en Cultu reel Planbureau (SCP) dat gis termiddag is gepresenteerd: Bijna alle Nederlanders vin den het wenselijk dat DNA- technieken ruimer worden toegepast om daders te identi ficeren en ruim 85 procent vindt meer camera-toezicht wenselijk. *85 procent voorziet een groei van de computercrimi naliteit. 27 procent verwacht dat in 2020 de drugs uit het straf recht zijn gehaald. *50 procent verwacht dat het leger wordt afgeschaft, 29 procent dat het koningshuis verdwijnt, 8 procent dat de Nederlandse taal verdwijnt en 4 procent dat er straks geen typisch Nederlandse snacks zoals kroketten meer bestaan. *2 procent is lid van een poli tieke partij, 26 van een vak bond en 60 van een kerkge nootschap. 66 procent denkt dat de pen sioenleeftijd in 2020 boven de 65 jaar zal liggen. *59 procent verwacht dat ge pensioneerden in 2020 AOW-premie moeten beta len. *89 procent denkt dat men sen zich in 2020 individueel moeten hebben bijverzekerd om na hun pensionering rond te kunnen komen; 30 procent vindt dat wenselijk. *77 procent verwacht dat het verschil tussen lonen en uitke ringen in 2020 groter zal zijn dan nu. *75 procent zal in de toe komst minder werken. *40 procent van de 18- tot 64-jarigen voelt zich gejaagd. *53 procent verwacht dat het aantal vrijwilligers tot 2020 zal dalen; 15 procent ver wacht een stijging. *66 procent verwacht een ge ringere rol van de politiek in de samenleving. *78 procent acht het waar schijnlijk dat in 2020 nenpaspoort kan wordena geschaft en 62 procent vi dat ook wenselijk. *71 procent acht het wa schijnlijk dat in 2020 cosn sche plastische chirurgie 3 meen wordt toegepast on aantrekkelijk uit te zien. *71 procent verwacht euthanasie in 2020 algems geaccepteerd zal zijn en procent acht dat ook lijk. *52 procent acht het waa schijnlijk dat ouders in 24 zelf het geslacht van kind kunnen bepalen en procent vindt dit niet lijk. *8 procent verwacht dal in 2020 een 'gelukspil' zul kunnen slikken. *49 procent vindt het wens lijk dat er in 2020 rooms-katholieke, p tants-christelijke of ïslauj sche scholen meer zijn, nu alleen algemene scholen: procent vindt dat niet jea lijk. *Er wordt weinig s nac en in de weekeinden gewei 's avonds wordt nog all rond zes uur gegeten en da na kijkt bijna iedereen Iele sie, in toenemende mate na commerciële zenders. Nederland telt momenta miljoen personenauto's 2020 zullen dat er 9 nuljo zijn. *66 procent denkt dat Groene Hart in 2020 in 1 langrijke mate zal zijn vets delijkt. *Een meerderheid venvai in 2020 een verslechten van de hypotheekrente- trek. *82.000 huishoudens hebb een tweede woning, waan bijna de helft in het buite land; 135.000 huishoudt hebben een stacaravan tweede verblijf. Van de H ken en Marokkanen van jaar en ouder heeft de helft een woning in land van herkomst en ve verblijven daar een deelt het jaar. GPD door Fidan Ekiz Enkele Turkse gezegden ge ven aan dat je een vrouw mag - of zelfs moet - slaan. 'Waar de imam of de meester je slaat ontluikt een roos'. Of: 'Wie zijn dochter niet slaat, slaat zich later op zijn hoofd van spijt'. Een achterhaald idee? Volgens een nieuw onderzoek van de Hacettepe universiteit in Ankara vindt ruim eender de van de vrouwen in Turkije het terecht om slaag te krij gen van hun man. In Turkije is verdeeld gereageerd op de uitkomst. Veel vrouwen twij felen over de juistheid ervan, maar er is ook een grote groep die denkt dat de uit komst op waarheid berust. Onderzoekster Ilknur Yüksel Alyanak, verbonden aan de Haceteppe universiteit: „De uitkomst is teleurstellend, maar waar." De enquête, gehouden onder achtduizend vrouwen, ging over gezondheid. Voor het eerst (de peilingen worden om de vijf jaar herhaald) kre gen de vrouwen de vraag voorgelegd: in welke gevallen heeft de man het recht zijn vrouw te slaan? „Het onder zoek is verspreid over Tur kije gedaan", legt Alyanak uit. „Het teleurstellende is dat ook opgeleide, moderne vrouwen slaag rechtvaardi gen, in sommige gevallen, Niet alleen in het oosten van het land, maar ook in het wes ten. In Istanboel gaat het om 26,8 procent van de vrou wen." Aanbranden Als antwoorden werden gege ven dat slaag mag als het eten aanbrandt, de vrouw seks weigert, of wanneer ze ruzie maakt met haar man. Uit het onderzoek blijkt dat alleen al 32 procent van de vrouwen in West-Turkije slaag (soms) rechtvaardigt. In het gebied bij de Egeïsche zee is dat 46,7 en in Zuid-Oost Turkije 50,6 pro cent. „In Turkije kijkt niemand er raar van op als een man roept dat hij volgens de Turkse cul tuur en tradities zijn vrouw mag slaan. Ik zeg niet dat ie dereen het ermee eens is. Maar het is een bekend gege ven. Veel vrouwen hebben niet eens door dat het ver keerd is wanneer ze worden geslagen", aldus Alyanak. Esin Özbey van Solidariteit Vereniging en Opvanghuis voor Vrouwen betwijfelt of dit wel zo typisch Turks is. „Geweld tegen vrouwen ge beurt in heel de wereld. In En geland worden vier op de tien vrouwen geslagen door hun man, in Spanje is dat zelfs een op de twee." Özbey gelooft er echter niets van dat 39 procent van de vrou wen vindt dat ze slaag verdie nen en zet vraagtekens bij het onderzoek „Wie zijn die vrouwen? Werken ze, zijn ze opgeleid? Die vragen blijven onbeantwoord. Turkse vrou wen worden steeds sterker, ze komen voor zichzelf op. In vijf jaar tijd hebben driedui zend vrouwen bij ons aange klopt. Ze stappen naar de po litie en vragen een echtschei ding aan." Volgens de islam mag de man zijn vrouw alleen slaan als zij na herhaaldelijke verzoeken en waarschuwingen dwars blijft, maar dit alleen wan neer de vrouw door haar ge drag het huwelijk op het spel zet. Hij mag de vrouw geen letsel toebrengen. „Geweld te gen wouwen zit geworteld in de religie en in de cultuur. Maar de islam zegt niet dat de man mag slaan, wanneer het eten niet op tijd klaar staat. Helaas grijpen de man nen alle redenen aan om te slaan", zegt Gülsun Kanat van Mor Cati, het opvanghuis voor vrouwen in Istanboel. Zij twijfelt niet aan de juist heid van het onderzoek. „De vrouwen kunnen nog zo sterk en goed opgeleid zijn, er zijn tal van reden waarom ze slaag toestaan: ze zijn bang om alleen gelaten te worden, ze zijn economisch afhanke lijk van hun man of hun fami lie staat geenscheiding toe." Volgens Kanat hebben som mige Turkse vrouwen er ook geen moeite mee om geslagen te worden. „Die vrouwen wil len geen watje. Ze willen een macho. Dat slaan nemen ze op de koop toe." GPD Kan iemand die is veroordeeld voor een overval en zware mis handeling president worden van een groot Europees land? Zeker weten, zeggen de inwoners van het Oekraïense mijnstadje Enakiëvo, de geboorteplaats van de huidige premier Viktor Janoekovitsj. Zij stemmen zon dag massaal op hun voormalige stadgenoot bij de presidentsver kiezingen. door Remco Reidinq Over de daadkracht van Vik tor Janoekovitsj kan vol gens marktkoopvrouw Tatjana Dzenzel geen twijfel bestaan. De minister-president van Oek raïne bracht een bezoek aan de markt in Enakiëvo en dezelfde dag nog kelderden de prijzen. Dat na zijn vertrek de prijzen weer werden verhoogd, ach, daar kon Janoekovitsj niets aan doen. In zijn geboortestadje Enakiëvo in het oosten van Oekraïne is Ja noekovitsj bijkans heilig ver klaard. Grote aanplakbiljetten schreeuwen om de honderd me ter dat de presidentskandidaat de Donbass, de regio van mijn werkers en metaalbewerkers, niet is vergeten. In school 34 hangen overal foto's van de be roemde oud-leerling. Stickers op bussen en vrachtwagens ver melden: 'Deze automobilist is voor Janoekovitsj'. Niet belangrijk Dat zijn biografie twee veroor delingen en gevangenisstraffen voor een overval en zware mis handeling vermeldt, doet er hier niet toe. „Die veroordelin gen zijn niet belangrijk", zegt de achttienjarige economiestu dente Dasja Borkoen. „Een mens kan veranderen. Belang rijk is wat hij voor het land heeft gedaan." Ze krijgt overal bijval. „Iedereen heeft een zwar te pagina in zijn leven", meent de 19-jarige Dmitri Stepanov. „Het leven was zwaar in de tijd dat hij werd veroordeeld", zegt de 35-jarige bouwvakker Vladi mir Broezontsov uit provincie hoofdstad Donetsk. „Hij kwam op voor zijn vriend", beweert marktkoopvrouw Dzenzel. „Trouwens, Lenin is ook veroor deeld." Nee, kom in het grauwe mijn- staat! Voor Janoekovitsj!' stadje Enakiëvo niet aan Janoe kovitsj. Sinds zijn aantreden als premier, in 2002, zijn de salaris sen in de metaalfabriek volgens inwoners verhoogd van zo'n 30 naar minimaal 160 euro per maand. Gepensioneerden dan ken aan hem hun hogere pen sioenen, al komt de bodem van de Oekraïense schatkist daar door akelig snel in zicht. Ter wijl ze hobbels en gaten ontwij ken, roemen taxichauffeurs Ja noekovitsj voor zijn aandeel in de aanleg van betere wegen. Moord Uit dank stemmen de inwoners van Enakiëvo tijdens de eerste ronde van de presidentsverkie zingen, komende zondag, mas saal op 'onze man'. Janoeko vitsj moet de impopulaire Leon id Koetsjma opvolgen. Nog al tijd wordt de aftredende presi dent, oud-directeur van de grootste raketfabriek van de Sovjet-Unie, onder meer ver dacht van betrokkenheid bij de moord op een kritische journa list. Achtervolgde het ene na het an dere schandaal Koetsjma tij dens zijn presidentschap, voor Janoekovitsj geldt het omge keerde. Hij is opgeklommen van crimineel tot - zo hoopt men in Enakiëvo - redder van het va derland. Met zijn forse postuur en zijn in de gevangenis verkre gen bijnaam 'wild zwijn' beves tigt Janoekovitsj zijn imago. Is hij een krachtige heerser zoals de Russische president Vladi mir Poetin? „Poetin? Hoezo Poe- tin", vraagt studente Borkoen verbaasd. „Poetin is veel te klein voor een president. Janoe kovitsj is er veel geschikter voor." Viktor Joesjtsjenko, de voor naamste concurrent van Janoe kovitsj in de strijd om het presi dentschap, vinden de burgers van Enakiëvo maar een slapja nus. Na een bijeenkomst met het hoofd van de geheime dienst werd de democraat Joes jtsjenko opgenomen in een zie kenhuis omdat hij zou zijn ver giftigd. Weken later sprak hij - moeizaam pratend, zichtbaar verouderd en deels verlamd - van een moordaanslag die zou AKKOORD - Frankrijk en West-Duitsland hebben tij dens onderhandelingen in Parijs een handelsverdrag voor de duur van drie jaar ge sloten. Volgens staatssecreta ris W. Hallstein, die het nieuws bekend maakte, is dit het belangrijkste punt van het Frans-Duitse communiqué dat vandaag wordt uitgegeven. NOODLANDING - Een straal jagerpiloot van vliegbasis Eindhoven is gisteren om het leven gekomen toen hij even buiten de bebouwde kom van Woensdrecht een noodlanding maakte. De vlieger maakte een routinevlucht, maar k moedelijk motorstoring verwondingen die de p liep bij de buiklanding w dermate ernstig dat hij B' aan bezweek. KUST - De kustv< plannen van Rijl hebben in Vlissingen vi gerustheid vreest dat de door Rijkswi staat beoogde verbeter aan de waterkeringen het Deltaplan, gevolgen ben voor de boulevards, uit Den Haag wordt echter gedrongen op overleg plaatselijke belanghebbei Een billboard prijst de Oekraïense presidentskandidaat Viktor Janoekovitsj aan in zijn geboortestad Enakiëvo, vlak bij de metaalfabriek waar hij vroeger werkte. Ondanks zijn criminele verleden delen de inwoners van het mijnstadje de boodschap van hun voormalige stadsgenoot massaal: 'Voor een sterke foto Remco Reiding/GPD zijn beraamd door de zittende elite onder leiding van presi dent Koetsjma. Die steunt Ja noekovitsj. „Wat nou vergiftigd?" schreeuwt Dzenzel als een erva ren marktkoopvrouw. „Hij had gewoon te veel gedronken. Had hij onze Donetsk-samagon (zelf- gestookte wodka, red.) maar moeten drinken. Dan had hij zich prima gevoeld." Wie daar entegen zoals Janoekovitsj een pak slaag uitdeelt, een gevange nisstraf uitzit én in de politieke arena overleeft, moet wel een sterke man zijn. Ei Maar is Janoekovitsj echt zo sterk als een beer? Tijdens een demonstratie zakte hij door de knieën, nadat hij door een voor werp was geraakt. Een stuk me taal, riepen zijn aanhangers woedend. Een ei, schamperde de oppositie. Geveld worden door een ei.... Dat staat minder mooi in de officiële biografie van een krachtpatser als Janoe kovitsj dan twee veroordelin gen. GPD Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113)315660 Fax. (0113)315669 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@'pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax:(0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax: (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17,00 uur accept" Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mall: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving per maand: 19.95 per kwartaal: 58,00 per jaar €222.50 Voor toezending per post geldt toeslag. E-mail lezersservice@pzcnl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk. 1 maand»»* einde van de betaalperiode. PZC, t a.v. lezersservice. Postbus 31. 4460 AA Goes Losse nummers per stuk maandag t/m vrijdag: 1.25 zaterdag. 1,75 Alle bedragen zi|n inclusief 6SB1» Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.5i Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en» de Regelen voor het Advertentie*"* maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintj» Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Business/Onroere" r Tel: (076)5312277 Fax: (076)5312274 Internet: v iv pzc.nl/adverterefl 8r concen1 Wj Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener» aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand d. (abonnementen)adminlstratie en om u te (laten) informeren over voor u relovanie"™""4^ duclen van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener öf door ons ZOrgvulWr^ de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk nv Postbus 31. 4460 AA Goes, Behoort tot tü* WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4