Op zoek naar ei van Columbus
Dominee tegen astrologie
PZC
Mosselsector moet verduurzamen en dialoog zoeken met natuurclubs
lezers schrijven
CLARINS
LaBan
Automobilisten
bekeurd op A58
Brandweerdag
Aardenburg
succesvol
■LV'L'M OMZI-EVl
HE RAI - 10. KROM
ha<;a-b.vta\t.<c
Opleiding
Transitland
Naam
Vertaling
Windmolens V
Windmolens VI
Delta VI
Vragen over nut
Oesterpartij
maandag 25 oktober 2004
door Harmen van der Werf
YERSEKE - Opgelucht, nee, dat
zijn ze niet echt, de mosselkwe
kers- en handelaren. De teloor
gang van de mechanische kok
kelvisserij raakt ook hen indi
rect. En het is maar afwachten
wat de toekomst brengt, of na
tuur- en milieuorganisaties op
zoek naar een nieuw doelwit
gaan prijsschieten op de mossel-
sector.
Vrijdag 15 oktober, de dag na
het voor de mosselsector gunstig
verlopen Kamerdebat over de
schelpdiervisserijkreeg het be
stuur van de producentenorgani
satie mosselcultuur in Yerseke
gebak geserveerd. Zoveel ver
trouwen bestaat er toch wel. In
principe tot 2020 krijgt de be
drijfstak de tijd om te verduur
zamen, om bijvoorbeeld mossel-
broed in te vangen in het water
met touw- en netconstructies en
zo minder afhankelijk te wor
den van de natuurlijke mossel-
zaadval.
Hoe zich dat allemaal zal ont
wikkelen, niemand weet het. Ge
makkelijk zal het in elk geVal
niet zijn, voorspelt mosselkwe
ker en -bestuurder Wout van
den Berg uit Bruinisse. In de
Waddenzee wordt met het invan
gen met mosselbroed geëxperi
menteerd, door Kees Groot uit
Den Helder met zijn uitvinders-
bedrijf West6 en door de Yersek-
se mosselonderneming Prins en
Dingemanse. „Maar", weet Van
den Berg, „dat kost veel tijd en
geld. Tot op heden is er bij die
proeven nog niet veel mossel
zaad geoogst, net genoeg voor
een hoekje van een kweekper-
ceel."
De experimenten, opgezet door
individuele bedrijven, moeten
(Advertentie)
PA R 1 S
PARFUMERIE-
Trelpunt der wereldmerken
met kracht worden voortgezet,
vindt voorzitter Ton Verbree
van de producentenorganisatie
mosselcultuur. De schelpdiersec
tor kan geld tegemoet zien uit
het met 500 miljoen euro gevul
de Waddenfonds.
Vorige week had minister Cees
Veerman van Landbouw het
over 'meer dan tien miljoen eu
ro'. Dat geld zou onder meer
voor proeven met net- en touw
constructies kunnen worden ge
bruikt, voor het kweken van
mosselbroed in broedmachines
en voor proefnemingen met kok-
kelkweek in de Oosterschelde.
Stimuleren
Ter compensatie van het verlies
aan werkgelegenheid in de con-
servenindustrie in Yerseke door
het wegvallen van de mechani
sche kokkel visserij, willen de ge
meente Reimerswaal - waarvan
Verbree burgemeester is - en de
provincie Zeeland de aquacul-
tuur verder stimuleren. Verbree
heeft het over viskweek en ande
re zoute teelten, bijvoorbeeld
landbouwgewassen. „Yerseke is
daarvoor de aangewezen plek,
want daar is een handelsnet
werk aanwezig."
De mosselsector is de voornaam
ste basis van de economische ac
tiviteiten in Yerseke. Om dat zo
te houden, is het volgens Ver
bree niet alleen noodzakelijk
dat er geld komt voor vernieu
wingen. Zeker zo belangrijk is
de beeldvorming. Wat de mecha
nische kokkelvisserij ook deed,
bij natuur- en milieuorganisa
ties kon die bedrijfstak niets
meer goed doen. De mosselsec
tor moet dat zien te voorkomen,
door werk te maken van ver
duurzaming én door de weten
schap en natuur- en milieuorga
nisaties op te zoeken.
Leerstoel
Verbree herhaalt zijn pleidooi
voor een leerstoel schelpdiervis
serij aan de Wageningse univer
siteit. Niet als prestigeobject,
maar omdat die deskundigheid
in de wetenschappelijke wereld
tot nu toe ontbreekt. En dat kan
zich gaan wreken. In de discus
sie over de mechanische kokkel
visserij hebben wetenschappers,
vooral vogeldeskundigen, een
grote rol gespeeld. Verbree wil
ook de dialoog tussen vissers en
vertegenwoordigers van natuur-
en milieuorganisaties opnieuw
op gang brengen. Op de Volksho-
geschooldagen in Bakkeveen
troffen ze elkaar vele jaren,
maar die worden al een tijdje
niet meer gehouden. „En", stelt
Verbree, „onbekend maakt onbe
mind". Momenteel zijn er ver
kenningen gaande.
Begin
Het nieuwe schelpdiervisserij be
leid waarin de mosselsector de
ruimte wordt geboden, is slechts
het begin, onderkent zowel Ver
bree als mosselbestuurder Van
den Berg. „Het staat op papier
hartstikke mooi", merkt Van
den Berg op, „maar het zal zich
in de praktijk nog allemaal moe
ten bewijzen." Zo mag de mos
selsector op zoek naar nieuwe
kweekpercelen, omdat een aan
tal bestaande percelen niet meer
zo goed is. Van den Berg: „Je
krijgt dan al snel problemen
met andere gebruikers van de
Waddenzee."
Hoewel hij vol twijfels zit, is
Van den Berg niet pessimistisch.
„Dat wij zoveel politieke good
will hebben, is een opsteker."
En wat betreft de (on)mogelijk-
heden van verduurzaming: „De
gebroeders Wright konden zich
begin vorige eeuw ook niet in
denken dat vliegen de normaal
ste zaak van de wereld zou wor
den."
KRUININGEN - De politie be
keurde zaterdagmiddag 45 auto
mobilisten op de A58 bij Krui-
ningen, tijdens de wegwerk
zaamheden; 35 voor keren op de
weg en tien voor het rijden op
de baan waarboven een rood
kruis hing.
De werkzaamheden zorgden we
derom voor opstoppingen. Aan
het begin van de middag was er
ongeveer zeven kilometer lang-
zaamrijdend en stilstaand ver
keer tussen Goes en de afrit
Kruiningen.
AARDENBURG - Bezoekers
van de Open Dag van de Brand
weer in Aardenburg konden za
terdag zien wat het resultaat
van een brandende frituurpan
kan zijn.
„Er zijn nog altijd mensen die
denken brandend vet te kunnen
blussen met water, deze demon
stratie is zeker niet overbodig",
aldus de de brandweermannen
en -vrouwen.
Naast de brandweer van Aarden
burg met diverse stands en tank
autospuit was er de brandweer
van Maldegem (B). Die arriveer
de met een blusvoertuig en een
hoogwerker: „Van onze eigen re
gionale brandweer is er een
haakarmvoertuig met een groot-
watertransport en een hulpverle
ningscontainer", aldus Freddy
Moens, officier preventie van de
gemeente Sluis en tevens lid van
de groep Aardenburg.
Theo van de Veire, commandant
van de kikkerstad, was tevreden
over de open dag: „Het wordt in
Maldegem al jaren gedaan, voor
Zeeuws-Vlaanderen was het ge
heel nieuw. Maar de reactie van
andere korpsen was positief,
misschien dat zij ook dit soort
open dagen gaan organiseren."
Meer bekendheid voor de brand
weer en haar vrijwilligers is ze
ker nodig: „Wij hebben binnen
de gemeente Sluis zeker nog
tien tot vijftien vacatures", al
dus Moens.
„Of er vandaag nieuwe aanmel
dingen waren weet ik niet. Dit
is op korte termijn niet te zeg
gen, maar we hopen van wel."
Voor de kinderen was er veel
vertier met waterspelletjes. Ver
der was er voor de schooljeugd
van Aardenburg een kleurwed-
strijd.
De toekomst zal niet gemakkelijk zijn, weet mosselkweker Wout van den Berg. Maar hij is optimistisch: „Dat wij zoveel politieke goodwill
hebben, is een opsteker." foto Marijke Folkertsma
door Jan J. B. Kuipers
De belangstelling voor alternatieve
levensopvattingen en 'antieke
wijsheid' is zeker niet exclusief voor
onze tijd. Ruim twee eeuwen geleden
zag de Middelburgse dominee J. H.
Krom (1738-1804) zich genoodzaakt
een boek te publiceren tegen de astrolo
gie.
'De waarde der horoscoopkunst' heette
dit in 1795 gepubliceerde geschrift
enigszins misleidend. Want volgens
Krom had de astrologie nul en generlei
waarde. Toch was deze in onbruik
geraakte wetenschap nog niet volledig
uit de officiële cultuur verdwenen,
want Krom richtte zich in zijn voorbe
richt uitdrukkelijk tot de 'geleerde wae-
reld'.
Het boek bevatte een viertal voorlezin
gen. Dominee Krom voelde zich geïnspi
reerd door de 'geleerde Hennings'. Uit
de voorrede van de in 1786 verschenen
'Gedachten over de leer der geesten en
geestenzieners' haalde hij Hennings als
volgt aan „Elk mensch maakt zich bij
zijne medemenschen verdiend, en wel
zeer verdiend, wanneer hij hun de oo-
gen opent, en hen ergens van een bijge
loof ontheft."
Heilige Schrift
Kroms boek behandelt achtereenvol
gens de geschiedenis van de astrologie,
de veroordeling van de astrologie dooi
de Heilige Schrift, bedenkingen van het
gezonde verstand tegen de astrologie,
en een nadere weerlegging uit het leer
stuk van Gods bijzondere voorzienig
heid.
Het bevat dus vooral argumenten uit de
rechtzinnige theologie die dominee
Krom aanhing. Hij was een aanhanger
van de zeventiende-eeuwse Utrechtse
hoogleraar Voetius, die een gestrenge
stroming binnen het calvinisme verte
genwoordigde. Voetius en de zijnen
maakten zich buitengewoon druk om
de zondagsrust en distantieerden zich
van elke nieuwlichterij.
En met dit laatste kwam dominee Krom
een beetje in de knoei. Hoewel orthodox
'voetiaans' in de leer, was hij als per
soon een zeer tolerant man en boven
dien hogelijk geïnteresseerd in nieuwe
wetenschappelijke ontwikkelingen. Een
echte achttiende-eeuwer dus Zo liet hij
een beschrijving na van het befaamde
planetarium, dat tegenwoordig in het
bezit is van het Zeeuws Museum in Mid
delburg.
Maar de oude Voetius loerde steeds on-
v D. M ju K. 1. ,i„ MKl)10Hrni;KN.«l
sAj'.fI.cmkjuc- in lHu<ti'i A ihniHco
TIIKOïAHiJAK KXKGfcTïCAH.o, iUSl\)\U.\Y.
KCV LK,SÏA STICV\E PROFK SSOR.
Dij ••1\rom\vn*ns cd lf -iel jji vkt m t r« n hoon vrrstanH
Krn vriend van Go«1 Men.vrh <\r Kerk en t Vaderland
K.B.
Nadat de Middelburgse dominee J. H. Krom (1738-1804) zich eerst verdedigde
voor zijn belangstelling in astronomie, schreef hij vervolgens een anli-astrologie-
boek. foto Zeeuws Archief, Zelandia lllustrata IV-559
gemakkelijk over zijn schouder mee, en
daarom zag J.H. Krom zich verplicht
óók een verdediging van zijn astronomi
sche belangstelling te schrijven.
Dit geschrift verscheen twee jaar vóór
Kroms anti-astrologieboek, en droeg de
uitvoerige titel 'Betoog dat de be
oefening der Natuur- en Sterrekunde
niet strydig is met de erkentenis der
Godlyke Openbaaring, en den Geopen-
baarden Godsdienst van Jesus Chris
tus'.
Tegenbericht
Tweq jaar na de publicatie van 'De
waarde der horoscoopkunst' kwam er
uit de 'geleerde waereld' een tegenbe
richt. Een zekere P.J. Convenent produ
ceerde een in 1797 te Rotterdam uitgege
ven werkje met een nog veel langere
titel, waarvan het eerste deel luidt 'Proe
ve over de mensch, mogelijke vóór we
tenschap en de aloude sterren-voorzeg-
kunde als een middel ter uitbreiding
van dezelve; met eenige tegenbedenkin-
gen, op de verhandeling van den Heere
Herm. Johan Krom, professor en predi
kant te Middelburg, over de waarde der
Horoscoopkunst'
De kampen vóór en tegen de astrologie
hadden zich anno 1797 kennelijk nog
niet helemaal ingegraven, want Conven
ent nam achterin zijn werk nog een
brief van Krom op.
Dwaasheid
De astrologie, eens de koningin der we
tenschappen, beleefde gedurende de Re
naissance een grote bloei en werd in de
zestiende eeuw nog druk beoefend door
vooraanstaande intellectuelen.
Toen de astronomische revolutie de
klad bracht in het antiek-middeleeuwse
wereldbeeld waarin de aarde nog het
centrum van de kosmos was, brokkelde
ook het aanzien van de astrologie on
stuitbaar af.
Johannes Kepler (1571-1630), de groot
ste astronoom van zijn tijd, vond astro
logie een 'gekke, verwarde zaak vol
dwaasheid' die echter ook 'nuttig in
zicht en heiligdom' bevatte. Zijn nog be
roemder opvolger Newton hield zich
omstreeks 1700 nadrukkelijk op de vlak
te wat de astrologie betreft.
Maar in de volkscultuur bleef de 'ster-
renvoorzegkunde' toch een populaire
manier om de onzekerheden en teleur
stellingen van het dagelijks leven te
bestrijden.
Ook in Zeeland. In een volkskundige en
quête uit 1859, opgezet door de Middel
burgse geneesheer en 'homo universalis'
J.C. De Man, meldden correspondenten
uit diverse delen van de provincie dat
er nog grif geloof werd gehecht aan ho
roscooptrekkers op kermissen en derge
lijke.
Planeettrekken
Een opmerkelijk commentaar kwam
van schoolhoofd M. de Mol Az uit
Veere.
Hij schreef dat de 'bedriegerij van het
planeettrekken' door velen oprecht
werd geloofd wegens de 'noodlottige
omstandigheid dat hunne lotgevallen
juist dezelfde waren, die de planeet
voorspelde'.
De afschuw van de brave schoolmeester
had zich onbedoeld vertaald in een argu
ment vóór de gehate astrologie.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op de in de Pft,
schenen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De rag
tijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent!^
de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschiiï
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woordtgj
redactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten.
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Het ROC gaat politie-opleiding
geven, lees ik in de krant. Het
ROC heeft er weer een opleiding
bij verzonnen. Geweldig! Maar
zou het niet veel beter zijn wan
neer de huidige opleidingen be
ter worden? Mijn zoon was twee
de jaar BBL-leerling brood en
banket. Doordat er geen
werk/leerplek meer te krijgen is
moet hij nu na twee jaar stop
pen met zijn opleiding. Hij zit
nu zonder werk en zonder inko
men. Met zijn achttien jaar en
een opleiding waar hij geen
kant mee uit kan ziet zijn toe
komst er niet bepaald rooskleu
rig uit.
En zijn verhaal staat niet alleen.
Ik hoor het van verschillende
ouders. Stageplaatsen voor auto
monteurs zijn er. Voor de han
delsopleiding zijn er te kort. De
opleiding 'recreatie en toerisme'
rammelt aan alle kanten. Er
worden beloften gedaan die de
school niet eens kan nakomen.
Kinderen die van de lbo afko
men zijn er niet eens zeker van
dat ze een opleiding kunnen vol
gen of afmaken. Aan de leraar
lag het niet, die heeft zijn best
gedaan. Maar het systeem is ge
woon niet toereikend en onvolle
dig. Verander daar iets aan.
Maak de eisen voor het leerbe
drijf niet zo hoog. Wees blij wan
neer er een bedrijf bereid is om
een leerling op te leiden. Sommi
ge leerbedrijven maken ook be
hoorlijk misbruik van de leerlin
gen. Werktijden van vijftig uur
per week waren geen uitzonde
ring. Je durft er als ouder niets
van te zeggen, want dat kan je
kind zijn stageplaats kosten.
Verander hier eerst eens iets
aan voordat er een nieuwe oplei
ding komt.
N.C. Vromans
Vlissingsestraat 23
Koudekerke
Onze gedeputeerden geven flink
gas op het realiseren door Zee
land van de Noord-Zuid trans
portroute België-Rotterdam. Nu
de strijd om de N57 door Wal
cheren is gewonnen (7 juli), de
N256 Zandkreekdam-Goes vei
lig is gesteld (12 oktober) en de
N61 inclusief tunnel bij Sluiskil
is geregeld, wordt thans de N62
onderhanden genomen. Tel daar
bij op dat de Belgen het traject
Zelzate-Gent opwaarderen, dat
in Zuid-Holland op 18 juni de
Calandtunnel is geopend en de
opwaardering van de N57 door
Voorne-Putten en de Oranjetun
nel onder de Nieuwe Waterweg
reeds voorbij de tekentafel zijn.
Het volgende doel in de marsrou
te van onze provinciebestuur
ders is het Poldertracé, het ver
beteren van de N57 op Schou
wen. En als het dan zover is,
dan worden wij, Zeeuwen woon
achtig aan de Dammenroute en
de Midden- Zeelandroute, op
eens wakker geschud door al
het voorbij denderende vracht
verkeer. Vermeldenswaardig is
de wijze waarop het aan ons
wordt verkocht; in aparte brok
jes zodat het vooral niet opvalt,
met mooie folders vol bloeme
tjes en bijtjes over hoe mooi al
dat asfalt wel niet wordt en de
boodschap dat het beter is voor
onze veiligheid, doorstroming
en leefbaarheid. Zeeland vakan
tieland? Zeeland transitland
Wie gaan ons behoeden voor de
foute economische driften van
onze regenten? Zeeland Anders
en het Platform N57 misschien?
Leo Dalebout
Gapingseweg 6
Gapinge
Een leuk stukje van Lo van
Driel in de PZC van 19 oktober.
Hij zegt dat er in Zeeuws-Vlaan
deren geen enkele Geschiere
woont. Jammer dat het niet hele
maal waar is. Wij wonen al van
af 1970 in Temeuzen en dat is
echt Zeeuws-Vlaanderen.
L. Geschiere
Newtonstraat 16
Temeuzen
Met verzoek om permissie aan
de heidenen voor de vergelij
king, maar klinkt vloeken in de
kerk niet beter dan de luidruch
tige, heidense tamtam rond de
presentatie van de nieuwe bijbel
vertaling, ook wel Heilige
Schrift geheten. Ik ben be
nieuwd hoe in de nieuwe zalig
sprekingen het begrip ingetogen
heid er vanaf is gekomen. De
vertaling lijkt dus vooral een
prestigeproject, van en voor vak
idioten. En heeft natuurlijk hele
maal niets met de jeugd te ma
ken wanneer je hun taal niet
eens verstaat. Een van hen
mocht in een Knevel-program
ma z'n eigen woord voeren.^
draagzaam volgens vooras
vertelde hij gelukkig te zijn,
de verschillende bijbelver^
gen op de markt: de eerbieè
lezer kon dan zelf vastsH
dat de zijne de beste was. E;
Goed Nieuws Bijbel, zo n^i
hij nog licht schamper op, j
was de kinderbijbel voorden
wassenen; door mij vertaaWj
de bijbel voor de kinderen
der de volwassenen. Wals
mer toch dat de ene idioot déj
dere (die uit het bad van \'z
lis) niet is. Om de uiterij
glans op te poetsen is de ket
gin bij de presentatie aanwg
en is het dan toch weer eens
tenbijbel geworden.
Jasper van der On
Oesterstra,
Zieriii
De wind als energiebron is
sympathiek idee. Of hel i
goed idee is probeer ik te wel
te komen. Dat valt niet in
Hoogopgeleide technici noes
de promotors van windmol)
leugenaars en bedriegers. Dei
ren van Mierlo en Scheuera
maken dezen weer uit voorD
Quichote. Ze lijken beiden j
lijk te hebben.
Het is moeilijk van windmol)
te winnen en objectieve gq
vens over de economie van ui
denergie lijken wel staats;
heim te zijn. Wat kost noua
ding, geïnstalleerd, subsidie
al, hoe lang gaat-ie mee,t
kost het onderhoud per jaar
hoeveel stroom maalt-ie i
echt, in Kwh, alstublieftmet
huishoudens. Kunnen weals
genoeg staan energiecentra
sluiten of moeten we ze t(
stand-byhouden? Wat kost)
kWh uit een kolen- of kernei
trale? Vereniging Zeeuwindl
ik er lang geleden als eensm
gevraagd, zonder succes.
A.P. de Gr
Gravenhi
G
En helemaal niet duur, diekj
energie, maar ze vergeten'
makshalve te vermelden dat
elke kerninstallatie de aansp
kelijkheid voor de exploitant!
perkt is tot een schijntje van
te vernachten werkelijke
ten bij schade veroorzaakte
een kernongeval (kijk uw p(
er maar op na!). Misschien 1
de pro-kernenergielobby 1
pijlen eerst richten op hetoq
daan maken van de verbort
subsidie, die schuilt in dezei
perkte aansprakelijkheid, va
dat ze met demagogische pr>
praat pleiten voor het bijbo
wen van één of meer kerncenü
les?
Ad Westóti
Kanaalweg
V«
Ik sluit mij aan bij de bnefü
M.A. Lauret-Boers. Ik hoela
geen uitjes en een spaarpot"
Delta. Ik heb liever die koffi
voor automatische betaling J
als destijds overeengekomen!
leen daarom heb ik het dest.i
gedaan, want ze hebben alee
onterecht 1700 gulden van?
rekening gehaald.
Tot mijn verbazing heb ik
twee acceptgiro's ontvang
Zou het er mee te maken hebbe
dat ik mij bij een andere leve"
cier heb aangesloten? Aansla
kosten blijven echter via Dr.!
lopen, dus rara. Een begK
dend schrijven zat er niet b)j£
bellen heeft geen zin Sled
voor mijn bloeddruk. Al t®
weken ben ik moed aan heus
zamelen om de jaarafrekfflU
te controleren. Hier moet jesi
melijk bijna accountant W
zijn. Wie ik ook spreek
mand begrijpt het.
FnedoW
Nieuud"
MIDDELBURG - Statenlij
Wiersma van Groenlinks
Gedeputeerde Staten uit den
van de jaarlijkse NationaleW
terpartij aan te tonen.
De fractie van GroenLinksJj
de Oesterpartij, een jaarup
bijeenkomst voor politici enW
drijfsleven die de provincie
jaar ruim 25.000 euro heeft
kost, als een feestje voor de nap
py few- u,
Wiersma vraagt GS naar
nut van de bijeenkomst en
weten wat de toekomstplan"
zijn. Hij stelt het college v
een gelijksoortig feest te
wen voor 500 Zeeuwse VHP»
