Kosovo verbitterd naar stembus Koolhaas en Europa Israël breekt hersens over Gaza PZC Militair geveld doo knutselbom in Irak Servische provincie gespleten door onafhankelijkheidsvraag 23 oktober 1954 zaterdag 23 oktober 2004 van onze redactie buitenland In elkaar geknutselde bom men langs de kant van de weg zijn voor de 1350 Neder landse militairen in Irak mo menteel het grootste gevaar. De geïmproviseerde explosie ven zijn constructies met ex plosief materiaal, een eenvou dig ontstekingsmechanisme, vaak aangevuld met spijkers, kleine kogeltjes of metaal- scherven. De bommen zijn moeilijk te zien langs de weg omdat terro risten ze verstoppen in een blikje, een autoband, een leeg stuk pvc-buis of soms in een dode hond. Voor het eind van het jaar krijgen de Nederlan ders de beschikking over Brit se verklikkerapparaatjes die de ontstekers op afstand kun nen detecteren. Op 7 oktober raakte een Ne derlandse militair gewond door een aanslag met zo'n knutselbom in de buurt van Ar Rumaythah. Op Camp Smitty in As Samawah ver telt hij zijn verhaal. Op zijn verzoek noemen we hem al leen bij zijn voornaam, Peter. Hij is 36 jaar, heeft de rang sergeant eerste klasse en is op volgend pelotonscomman dant van een bevoorradings peloton. „De hele aanslag is me over komen. Ik sta achter de chauf feur van onze vrachtwagen, met mijn bovenlichaam uit de cabine om zo de omgeving in de gaten te kunnen houden en het voertuig en onszelf te be veiligen. Het is kwart over tien in de ochtend en we rij den met acht voertuigen in konvooi door Ar Rumaythah. We zwaaien naar kinderen. Op zo'n moment verwacht je geen aanslag. Plots is er een heel harde knal en een licht flits. Alsof je illegaal een bun-' del strijkers afschiet. Door de 'blast' lig ik ineens naast de chauffeur." „Gaat alles goed, sergeant?", zei hij. Ik controleerde of ik alle ledematen nog had. Dacht dat het meeviel. Wet; den snel door, want je nooit of ze op die plek ra een aanslag hebben geplanf Verderop zijn we gestopt, j merkte toen pas dat er bloj liep langs mijn armenbe& Ik zat al te geinen toen de ambulance naar het Ito (mobiel hospitaal op Ca Smitty) werd vervoerd had eigenlijk nergens van. Had geen pijn,misaj was het de adrenaline het Mogos hebben ze duw to's gemaakt van mijn a wervels. Daar was niets a aan de hand. Maar ik bie wel vijftien metaalspfiü en kogeltjes in mijn lichaa te hebben. Links in m schouder, arm en bil ëninb de bovenbenen. De nse hebben ze er uit gehaa maar twee splinters zitta nog." Nuchter „Ik ben nuchter over water gebeurd. Mocht een paaru na de aanslag al mijn farai in Nederland bellen endiej ruststellen. Ik heb ook g pijn gevoeld, ook met bij operatie. Ik besef wel dat scherfvest mijn leven heeft red. De scherven en koi zijn rond het vest hetlichai binnengedrongen. Ik b waarschijnlijk ook voor chauffeur de klap opgev gen. Gelukkig zitten er sta platen in de deuren en lig er scherfwerende dekens de vloer van de cabine." „Ik ben twee keer op ras geweest in Bosnië en een kt in Afghanistan. Ik heb na aanslag geen moment geh dat ik naar huis wilde, D laat je toch je groep achter wil zo snel mogelijk weert het werk. Ik heb ook g haatgevoelens tegen delral zen. Op wie zou ik k zijn? Hoogstens op de dat maar ik wil niet weten het is. En die scherven mijn lichaam. Een souve uit Irak, Grappig als ik op vliegveld door de conti ga." ANP Kosovo gaat vandaag voor de tweede keer naar de stembus om een parlement te kiezen. Sinds de eerste stembusgang is de eco nomie verder in het slop geraakt en zijn nog meer Serviërs ver moord en verdreven. De Albane zen. negentig procent van de be volking, zijn teleurgesteld en be ginnen Kosovo weer in drom men te verlaten. De Serviërs zul len de verkiezingen in groten ge tale boycotten. door Cees van Zweeden Het mooiste bouwwerk van Mitrovica is een hypermo derne brug van stijlvol alumini um. Maar als burgemeester Faruk Spahija er overheen wil, heeft hij bescherming nodig van zwaar bewapende Franse solda ten. De burgemeester is een Al banees, die in het Servische noorden van de stad niet wel kom is. Spahija heeft geen enkele zeg genschap over Noord-Mitrovi- ca, maar zelfs in het Albanese zuiden is zijn invloed begrensd. Er is soms dagenlang geen elek triciteit, afval ligt op straat, plantsoenen vervuilen en wor den overwoekerd door onkruid. De design-lantaarns op de brug, gebouwd door een Franse architect, branden alleen dank zij een Navo-generator. „Ik heb maar een jaarlijks bud get van acht miljoen euro", zucht Spahija. „Daar moet ik ook de onderwijzers en artsen van betalen." Mitrovica in Noord-Kosovo was ooit de welvarendste stad in de provincie. Het dankte die welvaart aan de zink- en lood- mijnen, die werk boden aan 24.000 mensen. Nu zijn de mij nen gesloten en kwijnt de me taalindustrie in de stad weg. „De werkloosheid in de regio is zestig procent", aldus de burge meester. De teloorgang begon in 1999, toen de Serviërs door Na- vo-vliegtuigen Kosovo uit wer den gebombardeerd. Met hun vertrek stortten de landbouw, de elektriciteitsproductie en de der de 10 procent kunnen blij ven. Lazarevic is een moderne vrouw, hoog opgeleid en gema tigd. Zij was tegen Slobodan Mi losevic en zijn cryptonationalis- ten. Maar toen in maart van dit jaar honderdduizenden Albane zen in een pogrom tientallen Serviërs doodden en Ser- visch-Orthodoxe kerken plat brandden, knapte er iets bij haar. „Dit was vijf jaar na de oorlog." Vol haat De campagne tegen de stembus gang wordt geleid door Nebojsa Jovic, hoofd van de Servische Nationale Raad. Hij zegt: „De Albanezen zijn vol haat. Hun politieke leiders konden het niet eens opbrengen de pogrom te veroordelen. Waarom zouden wij dan met hen in één parle ment gaan zitten?" Oliver Ivanovic, die de enige Servische lijst trekt, kent één reden om toch te gaan stem men. „De Verenigde Naties nemen volgend jaar een beslis sing over Kosovo. Het is beter om de deur naar de internatio nale gemeenschap open te hou den." Zoals de Albanezen verenigd zijn in hun streven naar onaf hankelijkheid, zijn de Serviërs daar unaniem tegen. Zelfs een deling van de provincie is onbe spreekbaar. Ivanovic: „Als Noord-Mitrovica en de rest van Noord-Kosovo bij Servië worden gevoegd, blij ven er nog altijd 70.000 Ser viërs en vrijwel al onze kloos ters in het zuiden over." Droom Ivanovic meent dat het tijd is de Albanezen uit hun droom te hel pen. „De internationale gemeen schap moet hen vertellen dat on afhankelijkheid niet de enige uitkomst is, en dat ook hun lei ders in Den Haag thuis horen. Sinds 1999 zijn 200.000 Ser viërs verdreven, 130 kerken en kloosters vernield en tweedui zend Serviërs vermoord of ver dwenen. Iemand moet dat heb ben gedaan." GPD Een etnische Albanees maakt het V-teken tijdens een bijeenkomst van de Democratische Unie van Kosovo (LDK) in het voetbalstadion van Pristina. foto Vvaldrin Xhemaj/EPA industrie in. De enige floreren de bedrijfstak is nu nog de ge organiseerde misdaad. In 2001 kozen de Albanezen en de achtergebleven Serviërs een parlement, dat orde in de chaos moest brengen. Maar de verte genwoordigers faalden jammer lijk, en vorig jaar begonnen wanhopige Albanezen ander maal hun heil te zoeken in Noord-Europa. Nu Kosovo vandaag een nieuw parlement kiest, hebben de Al banezen de keuze uit een hele slagorde van leiders, van de ul tranationalist Hashim Thaci tot de gematigde Veton Surroi. Maar ze streven allen hetzelfde na: een onafhankelijk Kosovo. „Als Kosovo onafhankelijk wordt, pak ik nog dezelfde dag mijn biezen", zegt Tanja Lazare vic, een Servische uit Noord-Mi- trovica. „Voor ons Serviërs is er geen toekomst in zo'n land." In 2001 bracht Lazarevic nog ge dwee haar stem uit, in de hoop dat de Serviërs in het parle ment van Kosovo gehoord zou den worden. Weggestemd Maar vandaag blijft ze thuis. „Alles wat we hebben voorge steld, is systematisch wegge stemd door de Albanezen. Wat heeft het dan voor zin in het par lement te zitten?" Destijds toog nog 45 procent van de Serviërs naar de stem bus, maar vandaag zal naar ver wachting niet meer dan een handjevol goedgelovigen zijn de mocratische plicht vervullen. In Noord-Mitrovica, waar een kwart van de Kosovaarse Ser viërs woont, zou de opkomst on- door Henderiekus Wiltjer Boze kolonisten trekken op naar Jeruzalem, politici waarschuwen voor een burger oorlog en de oppositieleider vreest voor het leven van de pre mier. In deze sfeer stemt het Is raëlische parlement volgende week over het plan om de Ga- zastrook te ontruimen. Maar de regering is vrijwel zeker van de overwinning. Het voornemen van premier Ariel Sharon verhit de gemoede ren al lang in Israël. Ultranatio nalisten en kolonisten verzetten zich er hevig tegen. Sommige ul traorthodoxe rabbijnen hebben - militairen al opgeroepen niet mee te werken aan de ontrui- - ming van de Gazastrook. Gema tigde rabbi's roepen daarente gen soldaten op hun plicht te doen. Minister Tommy Lapid van Jus titie hoopt dat de oproepen van de rabbijnen niet leiden tot een burgeroorlog. „Ik vrees dat er een kans is op bloedvergieten", zei hij tegen het persbureau Reu ters. Veel kolonisten en ultraor thodoxen geloven dat God het joodse volk het recht heeft gege ven om te leven in de Ga zastrook en op de Westelijke Jor- daanoever. Zij weigeren het land op te geven. De huidige sfeer doet Shimon Peres van de oppositionele Ar- beidspartij denken aan 1995. Toen werd premier Yitzhak Ra bin door een ultranationalist in Tel Aviv vermoord. „De ophit sing heeft me angst aangejaagd, de harde woorden die weer te ho ren zijn. Ik ben bang dat iemand zal proberen de premier te ver moorden", zei hij deze week in de krant Maariv. Opiniepeilingen wijzen duide lijk uit dat een meerderheid van de Israëli's voor de ontmante ling van de kolonies is. De Li- koed-premier wil alle 21 neder zettingen in de Gazastrook ont ruimen. Ook verdwijnen er vier in het noorden van de Westelij ke Jordaanoever. Wel houdt Is raël controle over de grenzen, de kustlijn en het luchtruim van Gaza. Hiertegenover staat dat de recht se regering een aantal grote ne derzettingen op de Westelijke Jordaanoever wil uitbreiden. Dit deel van het plan stuit de Pa lestijnse Autoriteit (PA) tegen de borst. Die vreest dat Israël de Gazastrook opgeeft en zijn greep op de Westoever vergroot. Een levensvatbare Palestijnse staat wordt dan volgens de PA onmogelijk. Met geweld uitgezet Volgend jaar juli moeten de 7800 kolonisten uit de Ga zastrook zijn verdwenen. Wie niet vrijwillig vertrekt, zal uit eindelijk rond september met ge weld zijn uitgezet. Israël bezette de Gazastrook tijdens de Zes daagse Oorlog van 1967. In Ga za leven 1,3 miljoen Palestijnen. Het zou voor het eerst in meer dan twintig jaar rijn dat Israël nederzettingen opgeeft. In 1982 gebeurde dat voor het laatst, toen de Sinaï aan Egypte werd overgedragen. In het parlement kan Sharon op een meerderheid rekenen. Bin nen zijn eigen Likoed zal een deel tegenstemmen, maar dat wordt goedgemaakt door steun van linkse en onafhankelijke parlementariërs. De ultra-ortho doxe Shas-partij weet nog niet of ze tegenstemt of zich van stemming onthoudt. Volgens Is raëlische media kan de premier rekenen op steun van 64 tot ze ventig van de 120 parlementa riërs. Opvallend is dat een deel van de Israëlisch-Arabische volksvertegenwoordigers tegen het plan zal stemmen. In de Knesset bezetten zij acht zetels. Circa eenvijfde van het Israëli sche volk is Arabier. ANP Op de Brusselse Schuman-rotonde staat sinds kort een veelkleurige koepeltent die van verre aan een rond reizend mini-circus doet denken. Mid den in de monumentale Europa-wijk steekt het schamele linnen schril af te gen het marmer van de Justus Lip- sius-kolos, de zetel van de Europese Mi nisterraad. Zo vlak naast het stervormi ge Berlaymont dat juist dezer dagen, na een renovatie die meer dan tien jaar heeft geduurd, door de ambtenaren van de Europese Commissie weer in ge bruik is genomen, lijkt de tent te dui den op een nieuw begin. Aan de buitenkant lijkt het tentdoek op een in kleuren gezette streepjescode, een idee van Rem Koolhaas, ontwerper van dit vluchtige kunstwerk: 'The Ima ge of Europe'. Eerder al had hij het Bel- "gische voorzitterschap het idee aan de hand gedaan om de wat saaie Europese vlag - blauw met twaalf sterren - door zo'n gekleurde streepjescode te vervan gen. Binnen de twee cirkelvormige gale rijen, tachtig meter wanddecoratie, ei genlijk een metershoge collage van frag menten die met alleen de geschiedenis maar ook de toekomst van Europa in beeld brengen, te beginnen met het ver gulde standbeeld van een olijk ogende Jean Monnet, geestelijk vader van de Unie. In de binnenring een grote verga dertafel, die model staat voor de Brus- -'selse besluitvormingsprocessen: geven en nemen van politici en bureaucraten in een voortdurend zoeken naar een ge meenschappelijke noemer die helaas vaak uitloopt op de kleinste gemene de ler. Met foto's en teksten -'Whatever the weather we truly reach welfare to gether' - worden de Europese idealen van vrijheid en democratie, gerechtig heid en solidariteit, maar ook de inbreu ken daarop in beeld gebracht: van een half weggestopte Adolf Hitler naar Hel mut Kohl hand in hand met Francois Mitterrand tot Kofi Annan, ja zelfs Pirn Fortuyn en Balkenende. Maar ook de revolte van 1968 en de 'permissive so ciety' die daarop volgde, komt weer tot leven: een blote seksbom als lustobject naast het tegenbeeld van de emancipe rende vrouw en -iets verderop- twee zoenende homo's. De rondgang begint wat erg pompeus bij de Big Bang van het universum, bijna 14 miljard jaar geleden met een grote sprong naar de Homo Erectus die 1,7 miljoen jaar oud is. Dat lijkt me - zo ver verwijderd van de naoorlogse eenwording van Europa - wat erg ver gezocht. Dat geldt ook, maar dan met een knipoog, voor het vergezicht op de toekomst. In Koolhaas' utopie 'Europa als model' spreken we in 2012 allemaal Chinees en ontstaat in 2022 de United Unions, een gemeenschappelijke markt van de EU met Asean, Afrikaanse Unie en Mercosur in Zuid-Amerika, de groot ste 'single market and political sphere on Earth'. Dan ook zullen China en In dia hun dollarreserves inruilen voor de euro. Wie weet? Op een donkere rechthoekige steen ligt - opengeslagen - een enorm boek van 80.000 dichtbedrukte pagina's en ver scheidene meters lang, het 'acquis com- muneautaire', het totaal aan Europese wet- en regelgeving waar Koolhaas zo door gefascineerd is geraakt: 'Dat is heel precies, ambachtelijk en eigenlijk monnikenwerk geweest, een compli ment voor de procesmatige en legalisti sche stijl die - zo zegt hij er bij - de EU zo bijzonder maakt. Nou is het juist die papieren regelzucht die zoveel Europe se burgers als een doorn in het oog steekt. Dat juist een kunstenaar daarin een ode ziet, maakt deze tentoonstel ling interessant. Als een herboren Euro peaan stelt hij tegenover de gangbare euro-scepsis dat de EU eigenlijk veel trotser en uitbundiger zou moeten zijn: 'Van de grijze en anonieme Brusselse gebouwen met hun vlaggen als dode vis sen aan de muur gaat geen enthou siasmerende boodschap uit. Anders dan de zelfbewuste uitstraling van de VS, is Europa te veel in zichzelf ge keerd.' Het is een tekortkoming die in het Brus selse jargon een 'iconografisch deficit' wordt genoemd, een gebrek aan 'beeld taal', aan passie en symboliek die de aanhankelijkheid en loyaliteit van ge wone burgers zouden moeten oproe pen: „Het verenigde Europa moet in zichzelf willen geloven en zichtbaar worden zoals het óók is: geïnspireerd door helden die vijftig jaar geleden de bijkans ongelooflijke ambitie hadden om een einde te maken aan oorlogen. Dat is met vrede, tolerantie en wel vaart gelukt. Helaas, in een wereld van soundbites, massamedia en entertain ment wordt de ingeloste belofte van on ze 'founding fathers' te weinig beseft." Inderdaad, uit de mond van ëen kenne lijke bekeerling klinkt hier een verzuch ting die vooral in kringen van kunste naars en intellectuelen nauwelijks OMKOPING - De Belgische voetballer Joseph Mermans is door een anonieme Nederlan der benaderd met het voorstel in ruil voor 5000 gulden Neder land van België te laten win nen. Ook international Henri Coppens zou een dergelijk voorstel hebben gehad. Mer mans heeft onmiddellijk de Belgische Voetbalbond op de hoogte gesteld van de poging tot omkoping. HEILSOLDAAT - Op 88-jari- ge leeftijd is in Amersfoort de oprichter van het Leger des Heils in Nederland overleden. Gerrit Govaars, die de rang van kolonel had, leen 1886 de oprichter van deS tion Army, William Booth, nen. Terug in Nederland? te hij een jaar later de Ne landse afdeling op in het bouw Emmanuel aan de rard Doustraat op. HUISNUMMERS- De pos steller te Kamperland i het gemakkelijker. De gein te vervangt namelijk dee huisnummers die zich opi moeilijk zichtbare plekte de deur bevinden. De nie nummers komen naast de en zullen in frisse, duiöe kleuren zijn uitgevoerd Palestijnen droegen gisteren het lichaam van een gedode Hamas-mi- litant door de straten van Gaza Stad. foto Mohammed Saber/EPA wordt gehoord. Die boodschap brengt me terug naar de schok die ik ervoer toen ik destijds naar Nederland terug kerend, merkte dat zoveel landgenoten Europa eigenlijk helemaal niet zien zit ten. Hoe anders was dat in de verschil lende buitenlanden waar ik in het verle den vertoefde en waar - zoals in Afrika en Latijns-Amerika en zelfs in Azië - tegen de EU wordt opgekeken als een voorbeeld voor soortgelijke vormen van regionale samenwerking. Nog zie ik - met zoiets als een rilling van emo ties - mezelf staan toen daar voor de hoogste vertegenwoordiger van de EU plechtig het Europese volkslied uit Beethovens Negende -'Ode to Joy'- werd gespeeld. Dat is wat Koolhaas met zijn expositie bedoelt te zeggen. Zo bezien getuigt de slogan waarmee onze regering de groeiende euro-scepsis tracht te keren -'Europa best belang rijk'- nog altijd van een wat valse be scheidenheid. En in weerwil van de ge ringschatting die premier Balkenende ten deel is gevallen: zijn idee om de Ne derlandse discussie over nonnen en waarden op te tillen tot een internatio nale top over de politieke relevantie van het Europese beschavingsideaal, is helemaal zo gek nog niet, zelfs als de afsluitende conferentie op 4 en 5 decem ber daarop geen eenduidig antwoord zou geven. Arnold van Niekerk Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel" (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A J Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315669 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: 8uitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax:(0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax: (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12 00 uur Abonnementen: 08000231231 n. afschrijving per maand: 19.9b per kwartaal: 58,00 SJ- periaar €222 50 22» Voor toezending per post geldt toeslag. E-mail. lezersserviceêpzcn^ Beëindiging van abonnementen, uitsluitend schriftelijk. 1 maand einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t'm vrijdag: 1.25 zaterdag. 1,75 Alle bedragen zijn inclusief»Bi" Bankrelaties: ABN AMRO 47 70 65.597 Postbank 35.93 00 Advertenties: Alle advertentie-orders woideneV overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV - j de Regelen voor het Advertent'"»" Overlijdensadvertentie»: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00uur Tel (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertentie» (kleintje»): Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties' Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax, (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax: (0114)3727 Business to B Tel (076)5312277 Fax: (076)5312274 Internet: www.pzc nl/adveiW01 (abonnemenlen)administratie en om u te (laten) Informeren over vuui .x ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftolijk :e, Postbus 31, 4460 AA Goes. ■erij Provinciale Zeeuwse Courant BV Is oen onderdeel van het Wegoner-coitói^, is verstrekte gegevens hebben wl) opgenomen In oen bestand dot worot^^^j^ Ill'rV P-';l Behoort tot tir WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4