)uidelijker nee tegen verdieping
zc
Spookrekeningen van Delta
drijven Clingse tot wanhoop
Wij hielpen haar, omdat het moest
Bibliotheek conserveert oude boeken
Task Force wil samen
nieuwe producten
op markt brengen
15
eerderheid Statencommissie ook wars van ontpolderen
I
Cios Goes sluit één dag de deuren
Bunker Covra trekt veel publiek
Theoloog Vooistra overleden
Bezwaar tegen opening op zondag
Debat levering
marineschepen
aan Indonesië
donderdag 14 oktober 2004
iBonaWVerstraten
IDELBURG - Verzuring,
idnnden, losse ruggen. De
Am komt met zijn spreek-
irdelijke gebreken. Dat geldt
alleen voor mensen, maar
,oor boeken.
ce Zeeuwse bibliotheek in
delburg krijgen ze volgende
een EHBO-behandeling.
bibliotheek heeft zon tien-
nul boeken in de kelder
in, uit de periode 1450-1800.
Die hebben in de loop der eeu
wen schade opgelopen door ver
schillende oorzaken.
Sommige zijn aangetast door
rook en water, zoals bijvoor
beeld bij het bombardement van
Middelburg in 1940. Andere zijn
in het verleden vaak ondeskun
dig gerepareerd, of hebben te lij
den gehad van het veelvuldig
raadplegen. „Banden die in
scheuren of losraken, papier dat
aan randen afbrokkelt, kater
nen die los komen te liggen, vuil
dat zich ophoopt tussen de bla
den", somt de bibliotheek de el
lende op,
Voor al die boeken is er volgens
conservator Ronald Rijkse van
de Zeeuwse Bibliotheek maar
een oplossing: eerstelijns conser
vering. Daar wordt volgende
week serieus werk van gemaakt.
„Want als we niets doen, raken
we dit culturele Zeeuwse erf
goed onherroepelijk kwijt",
waarschuwt hij.
Restauratoren van Boek- en Pa-
pierrrestauratie Marijn de Valk
uit Middelburg gaan er ten over
staan van het publiek mee aan
de slag. Ze worden geholpen
door studenten van de opleiding
Restauratie Boek en Papier van
de Academie van Antwerpen en
medewerkers van de biblio
theek. Er komt een zogenaamd
conserveringsstraatje waar de
meest noodzakelijke ingrepen
worden verricht.
Aan verschillende tafels wordt
telkens één handeling getoond.
Uitgangspunt is snelle hulp, wat
er wordt maximaal een half uur
aan elk boek gewerkt. Het res
tauratieproces wordt bovendien
in beeld gebracht in enkele vitri
nes en door middel van een zes
tal grote panelen,
Voor mensen die eigen boeken
willen laten repareren, bestaat
de mogelijkheid om die een spe
ciaal daarvoor bestemde krat te
leggen. Die boeken worden niet
ter plaatse gerestaureerd. De
Valk neemt later contact op met
de eigenaar. De EHBO voor de
oude Zeeuwse boeken duurt van
18 tot en met 22 oktober.
■fRinusAntonisse
IDELBURG - Zeeland is en
ft tegen verdere verdieping
deWesterschelde. Die bood-
ip moet de provincie duide-
platen weerklinken.
ceze slotsom kwam de Sta-
lommissie Ecologie en Water
Eren na een gesprek over de
pkkelingsschets 2010 voor
Bcheldebekken. Gedeputeer-
Kramer (PvdA, natuur en
er) sloot zich erbij aan.
in venvoorden we ook de ge-
die in de Zeeuwse sa-
leving naar voren komen",
oe hij. Wel voegde Kramer
in toe dat Zeeland 'in het be-
van een goede verstandhou-
niet met de mg naar Vlaan-
tnmoet gaan staan,
feit dat de Nederlandse rege-
december vrijwel zeker
toet komt aan de Vlaamse
tot een nieuwe verruiming
de vaarweg in de Wester-
mag Zeeland er niet
i weerhouden een eigen stand-
in te nemen, vonden de
ste commissieleden. „We
st een poging wagen
verdieping tegen te houden,
er meer door het uitoefenen
invloed in Den Haag", meen-
vanBeveren (CDA).
nevenwichtig
emeen constateerden de com-
sieleden dat in de Schelde
rs sprake is van een oneven
benadering van de
erwerpen toegankelijkheid
dieping), veiligheid en na
tuurlijkheid. Kramer herinner
de eraan dat de Nederlandse en
Vlaamse bewindslieden wel heb
ben afgesproken dat er een even
wichtig opgebouwde schets
moet komen.
De gedeputeerde hekelde de wij
ze waarop het ambtelijk bureau
Proses - dat de schets maakte -
te werk is gegaan. Met name het
ontbreken van voldoende com
municatie met de Zeeuwse sa
menleving, is hem in het verkeer
de keelgat geschoten. Ook zette
Kramer vraagtekens bij de ge
volgde route. „Achter de scher
men gebeurt in vertrouwelijk
heid van alles en maar weinig
speelt zich in de openbaarheid
af."
Ook de door ambtenaren bezet
te Technische Scheldecommis-
sie speelt in de achterkamertjes
een grote rol. De gedeputeerde
beklemtoonde dat Zeeland een
veel grotere inbreng moet krij
gen bij het uitstippelen van het
beleid voor de Westerschelde, al
worden beslissingen op rege
ringsniveau genomen.
De WD'er J. van Harmeien
sprak zich tegen ontpoldering
uit en aanwijzing van de Vlakte
van de Raan als zeereservaat
achtte hij nadelig voor de visse
rij. G. Roeland (SGP vroeg zich
af welke gevolgen hogere water
standen (door nieuwe verdiepin
gen) hebben voor de veiligheid.
Hij drong erop aan dat er geen
belemmeringen mogen optreden
voor de bedrijvigheid bij Dow
Benelux.
M. Wiersma (GroenLinks) zei
dat de provincie geen slagen om
de arm moet houden. Dat wil
zeggen: toch instemmen met ver
dieping als daaraan wat te ver
dienen valt in de vorm van een
spoorlijn, tunnel en nieuwe we
gen. „De opdracht is ook de na
tuurlijkheid in het estuarium be
waken. Dat hoort bij het even
wicht."
Voor maatregelen ter verster
king van de natuurwaarden
pleitten ook de insprekers
B. Denneman (Vogelbescher
ming Nederland) en G. van Zon
neveld (Zeeuwse Milieu Federa
tie), Ze wezen erop dat Neder
land op grond van de Europese
richtlijnen zelfs de plicht heeft
dat te doen. Ook zonder een der
de verdieping zijn natuurmaat-
regelen gewenst, onderstreepten
ze. „Tuinieren voor gevorder
den", noemde Denneman de na-
tuurmaatregelen die nu in de
ontwikkelingsschets zijn voor
zien. Hij meende dat er teveel be
stuurlijke angst is voor het ont
breken van draagvlak voor bij
voorbeeld ontpolderingen van
enige omvang.
Trekpaarden
komen in actie
op open dag
GOES - Trekpaardenhou-
lers in Zeeland houden za-
erdag 23 oktober de jaar-
ijkse open dag. Op de deel
nemende bedrijven worden
ussen 10.00-12.00 uur en
an 13.30-15.30 uur met
paardenkracht verschillen-
e werkzaamheden uitge-
oerd.
Iet stoere Zeeuwse
rekpaard komt in actie om
iet land klaar te maken
[oor het zaaien, door
iuddel van ploegen en eg-
En.
tok wordt wintertarwe in-
d en laden boer en
aarden voederbieten. De
werkzaamheden zijn per
iednjf anders en mede af-
önkelijk van de weersom-
tandigheden.
te deelnemende bedrijven
ajn: Brooymans, Bartel-
neetweg 6, Tholen; Mauri-
Notenboomdijk 5, Nis-
se; Moermond, Dorpsring
JÏ.Noordwelle; Mol, Weel-
reg 25. Waarde: Paauwe,
helweg 2, Gapinge; Ver-
'age. Hurgronjeweg 2,
toooskerke (W); Blaas,
Vesthovenseweg 5, Oostka-
'1 De Visser, Zandweg
Jda, Ritthem; Van der Wek
ken, Heuvelsweg 3, Kerk-
gerve.
door Harmen van der Werf
GOES - Corrie Scheele (83) uit Kapelle
heeft woensdag zojuist in theater De
Mythe in Goes de hoge Israëlische on
derscheiding Yad Vashem ontvangen. Ze
is er blij mee, jazeker, maar, zegt ze na
afloop zonder enige opsmuk: „Wij heb
ben Annette Roco niet geholpen om een
goede daad te verrichten. Wij vonden het
onze plicht. Wij konden het niet op ons
geweten hebben dat een joods meisje zo
maar zou worden gedood."
Vanaf april 1944 tot na de bevrijding ver
bleef Annette Roco - die indertijd Elsje
Zonneveld heette - op de boerderij van
Corrie's ouders in Eversdijk bij Kapelle.
Annette liep er gewoon rond. Duitse mili
tairen die bij de boerderij kwamen, had
den af en toe argwaan. „'Dat is een joods
meisje', hoorde je ze zeggen", herinnert
Corrie zich. „Ik zat dan weieens in mijn
rats. We zeiden altijd dat zij uit Rotter
dam kwam en daar nauwelijks te eten
kon krijgen."
Corrie nam de Yad Vashem-onderschei-
ding voor helpers van joodse mensen in
de Tweede Wereldoorlog óók voor haar
gestorven ouders in ontvangst.
Boerderij
Haar schoonzuster Jannie Scheele-
Kruidenier (85), die Annette eerder had
helpen onderduiken in de boerderij van
haar man Reinier Scheele bij Wissen-
kerke, was eveneens in De Mythe aanwe
zig. Zij had al met haar inmiddels overle
den echtgenoot een koninklijke onder
scheiding gekregen voor hun verzets
werk. „Dit is toch iets anders", wees Jan
nie op de Israëlische oorkonde, „iets spe
ciaals." Op Noord-Beveland ontsnapte
Annette ternauwernood. Ze was verra
den. Duitsers hielden in de boerderij een
huiszoeking.
De Scheele's waren niet thuis, Truus uit
Rotterdam die naar Zeeland was geko
men om aan te sterken, was er wel. Zij
slaagde erin Annette verborgen te hou
den in een kelder.
„Maar helaas", zei Annette eerder in de
ze krant „ik ben haar uit het oog verlo
ren. Zij wilde geen contact meer."
Naar aanleiding van dat verhaal reageer
de deze week de zoon van Truus, Floor
Fonteijne uit Burgh-Haamstede,
PvdA-raadslid op Schouwen-Duiveland.
Hij was er gisteren in Goes bij, op uitno
diging van een verraste Annette. „Als ik
dit had geweten, had ik voor Truus zeker
ook een onderscheiding gevraagd."
Volgens Floor Fonteijne heeft zijn
fejfankvan Cooten
CUN't.E - Mia Luijcks uit Clin-
£jv helemaal gehad met
e Ui. Het afgelopen jaar heeft
«euwse energieleverancier
f ronder uitleg voor duizen-
e« euro s aan navorderingen ge-
«uurd terwijl ze iedere maand
Hu"g naar rekening betaald.
k B ten einde raad. „Ik weet
I meer wat ik moet doen. Ik
K geen antwoord op mijn vra-
j ^ord niet doorverbon-
bel/r wor^ niet terug ge-
Lgooide een mede-
M er van het callcenter van
Lal0 maar hoorn op de
Lm it' 1.12 §ewo°n weten waar
de hoge rekeningen krijg,
f and kan me dat Wtellen.
btU r, W6er 1582'20 euro
om it i W'^eerst weten waar-
dat moet betalen. De me-
rjp], ,van het callcenter van
ten aie flgt me e°hter af te slui-
|i. ik niet betaal. Ik zie het
echt niet meer zitten. Kan mijn
kamer behangen met al die reke
ningen."
Haar ellende begon eigenlijk al
in april 2003 toen een nieuwe
meter werd geplaatst. De meter
standen klopten niet meer op de
eindafrekening. Na veel heen en
weer gebel bleef er een verschil
zitten.
Vervolgens worden sinds begin
dit jaar door Delta bedragen
van haar rekening afgeschreven
waar ze geen verklaring voor
heeft. Ook worden diverse ma
len bedragen op haar rekening
teruggestort terwijl dezelfde
maand weer een nahel'fing op de
deurmat valt.
„Ik betaal iedere maand keurig
mijn voorschot van 207,67. Op
29 april schrijft Delta 482,29 eu
ro van mijn rekening af zonder
toelichting. Ik heb direct de au
tomatische incasso stopgezet. In
augustus krijg ik een bedrag te
rug van 1072 euro terwijl ik de
zelfde maand weer een rekening
krijg van 1181 euro."
Foutje
Eind augustus krijgt ze zelfs een
rekening van drieduizend euro
maar dat blijkt een foutje van
Delta te zijn.
„Ik heb op 4 juni een brief ge
schreven naar Delta waarin ik
om opheldering vraag. Ik heb
nog steeds geen antwoord gekre
gen."
Het blijft maar doorgaan. „Deze
week kreeg ik 1517,46 euro op
mijn rekening maar gisteren
kreeg ik weer een rekening van
1582,20 euro. Te betalen voor 25
oktober. Anders worden we afge
sloten, vertelde Delta mij. Ik
weet nu echt niet meer wat ik
moet doen. Ik zie er geen einde
meer aan. Ik wil geen schulden
hebben. Heb daarom alles altijd
netjes betaald. Als ik maar eens
fatsoenlijk door Delta te woord
wordt gestaan. Door al die reke
ningen weet ik niet meer wat ik
wel en niet heb betaald."
Voorlichtster Mirjam van Zui
len van Delta geeft toe dat klan
ten op een schofterige manier
zijn behandeld door de mede
werkers van het bewuste callcen
ter.
„In september hebben we twee
keer een voorschot gerekend. In
verband met de hoeveelheid te
verwachten telefoontjes hebben
we een extern callcenter in Lim
burg ingeschakeld om de over
loop op te vangen. We hebben
meer klachten gekregen over dit
callcenter van mensen die niet
tevreden zijn over de manier
waarop ze door deze medewer
kers te woord zijn gestaan. Ook
wij zijn niet tevreden over dit
callcenter. Er is inmiddels een
GOES - Sportopleiding Cios in Goes sluit vandaag de deu
ren vanwege de staking in het openbaar vervoer. Tweeder
de van alle studenten is afhankelijk van bus of trein. Do
centen maken van de gelegenheid gebruik een studiedag
te houden. Studenten met een stageplaats gaan daarheen,
als die stageplaats bij hen in de buurt is. Een later ge
plande studiedag voor docenten komt te vervallen. Leer
lingen moeten dan naar school komen.
BORSSELE - De opslagbunker voor kernafval van de
Covra in Borssele blijkt een grote publiekstrekker. De
Covra verwelkomde gisteren de duizendste bezoeker van
dit jaar. Toen de oranje opslagbunker er nog niet was, düs
voor september vorig jaar, bezochten jaarlijks gemiddeld
vijfhonderd mensen de Covra. De verdubbeling in het aan
tal bezoekers heeft deels te maken met de grotere open
heid van het bedrijf. De meeste mensen komen echter van
wege het habog (hoog-radioactief afval behandelings- en
opslaggebouw). Dat gebouw is niet alleen bijzonder om
dat er sterk stralend nucleair afval wordt opgeslagen,
maar met name de vormgeving springt in het oog: een
oranje bunker, beschilderd met natuurkundige formules
(een project - Metamorfose - van de Middelburgse kunste
naar William Verstra eten). De Covra heeft de duizendste
bezoeker daarom gisteren toepasselijk een bos oranje
bloemen en het boek E=mc2 geschonken.
LANDSMEER - De doopsgezinde theoloog dr. S. Vooi
stra uit Landsmeer is dinsdag op 62-jarige leeftijd overle
den, nadat hij in de haven van Enkhuizen uit zijn boot
was gevallen. Vooistra, geboren in Heerenveen, was van
1985 tot 2002 hoogleraar christelijke geloofs- en zeden
leer en mennonitica aan het Doopsgezind Seminarium en
de Universiteit van Amsterdam. Van 1970 tot 1985 was
hij predikant, onder meer in Middelburg, Eindhoven en
Amsterdam. Vooistra behoorde in 1974 tot de oprichters
van de Doopsgezinde Historische Kring, waarvan hij nog
steeds bestuurslid was. Ook was hij redacteur van het
jaarboek Doopsgezinde Bijdragen. Vooistra is bestuurslid
geweest van de Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschie
denis. In de jaren tachtig pleitte Vooistra voor een bijbels
georiënteerd pacifisme in de Doopsgezinde Broederschap
('Vredesgemeente of geen gemeente'). ANP
GOES - De fractie van SGP/ChristenUnie in de gemeente
raad van Goes is gepikeerd over het feit dat de opening
van de nieuwe parkeerplaats aan de Piet Heinstraat in
Goes op zondag plaatsvindt. De partij vindt dat zo'n acti
viteit gehouden moet worden op een tijdstip dat alle Goe-
senaren er aan deel kunnen nemen. Nu is hij volgens de
partij voor een grote groep mensen, gezien hun geloofso
vertuiging, niet toegankelijk. Het argument van de ge
meente, dat ze de al in gebruik zijnde parkeerplaats op za
terdag niet wil afsluiten omdat de Grote Markt dan ook
al niet gebruikt kan worden, vindt de SGP/ChristenUnie
vergezocht. De fractie stelt dat de Grote Markt op zater
dag immers altijd buiten gebruik was. De partij vraagt
aan burgemeester en wethouders of ze de opening naar za
terdag willen verplaatsen.
Annette Roco gisteren in Goes temidden van twee vrouwen die haar in de Tweede Wereldoorlog hielpen onderduiken, Jannie Scheele-Kruidenier (1) en Corrie Scheele.
foto Willem Mieras
moeder Truus Fonteijne-Groenenboom,
in 1997 overleden, vaak verteld over wat
haar en Annette bij Wissenkerke is
overkomen. „Maar zij hoefde niet zo
nodig op het podium. Ze was een be
scheiden vrouw. Jammer eigenlijk, want
het was leuk geweest als zij nu ook was
geëerd." Truus was ten tijde van het voor
val begin twintig, Annette vijf of zes.
Postuum
Negen van haar helpers - van wie zes pos
tuum en onder wie zeven Zeeuwen - kre
gen de Yad Vashem-onderscheiding. Le-
ny Jansen-Schrier nam die in ontvangst
voor haar vader en moeder die Annette
in Kamperland onderdak boden. De
oudste dochter van de familie Gieben uit
Gorinchem - bij wie Annette in 1942 het
eerst ondergedoken zat - deed dat voor
haar ouders.
gesprek geweest. We bieden me
vrouw Luijcks daarom ook onze
excuses aan."
Volgens Van Zuilen sluit Delta
ook niemand zomaar af. „Dat
kan niet en dat doen we niet.
We sluiten geen enkele woning
af als mensen op de een of ande
re manier twijfelen aan de echt
heid van de rekening."
Een medewerkster van Delta
heeft inmiddels contact opgeno
men met Mia Luijcks. „Er is af
gesproken dat deze zaak tot op
de bodem wordt uitgezocht en
dat ze de rekeningen voorlopig
niet hoeft te betalen."
Mia Luijcks reageerde gister
middag een beetje opgelucht.
„Je schrikt toch van het dreige
ment dat de woning wordt afge
sloten als ik met betaal. Geluk
kig is dat niet het geval. En ik
ben ook blij dat de rekeningen
voorlopig zijn bevroren. Ik hoop
nu dat ik de antwoorden krijg
en dat er een oplossing komt.
Dit moet echt stoppen,"
door Henk Postma
MIDDELBURG - Zeeuwse on
dernemers, afkomstig uit ver
schillende branches, werken sa
men om nieuwe producten uit te
vinden en op de markt te zetten.
Daartoe is eerder dit jaar de zo
genaamde Task Force Zeeland
opgericht.
„Dit kan er toe leiden dat jonge
ren meer belangstelling krijgen
in Zeeland te blijven", stak di
recteur W. van der Maas van
MKB-Nederland woensdagmid
dag de loftrompet.
Van der Maas noemde het initia
tief een voorbeeld voor andere
regio's. Zijn landelijke organisa
tie voor het midden- en kleinbe
drijf wil; het 'Zeeuws model'
vanaf volgend jaar 'uitrollen'
naar andere regio's.
Binnen de Task Force Zeeland
werken de provinciale afdelin
gen samen van branche-organi
saties in de bouw, de horeca, de
metaal, de zorg, de installatie
techniek en de recreatie. Vol
gens projectleider J. Douma is
in Zeeland inmiddels een dertig
tal projecten van de grond geko
men, waarin (veelal kleinere) on
dernemers uit diverse branches
met elkaar samenwerken. Tegen
het eind van dit jaar hoopt hij
de eerste reeks concrete resulta
ten te presenteren.
De projecten variëren van de
bouw van streekeigen woon- en
leef voorzieningen voor ouderen
op verschillende plaatsen op
Schouwen-Duiveland tot het
ontwikkelen van nieuwe machi
nes, het brouwen van bier, de in
troductie van geavanceerde in-
ternet-activiteiten, en het ge
bruik van restwartme uit de in
dustrie in vakantiedorpen.
Subsidies
Voor het initiatief is in totaal
900.000 euro aan subsidies be
schikbaar. Dat geld komt van
Europa, het provinciebestuur en
de ondernemers zelf. De Tast
Force bestaat uit een stuurgroep
(Regioraad MKB- Zeeland) en
een werkgroep (bestaande uit de
regiomanagers en -consulenten
van de branche-organisaties).
Gistermiddag werd in de Staten
zaal ook nog een adviesraad
geïnstalleerd.
De Task Force richt zich in het
bijzonder op de vele kleine on
dernemingen die in Zeeland ac
tief zijn. Die worden veelal ge
rund door ondernemers die hard
werken om het hoofd boven wa
ter te houden, weinig tijd heb
ben voor het doorvoeren van ver
nieuwingen, niet gewend zijn
aan samenwerking of kenniso
verdracht, en wier initiatieven
al te vaak stranden in een oer
woud van regels. De Task Force
wil hen samenwerkings-structu-
ren bieden waarbinnen ze wel
tot productvernieuwing kunnen
komen.
VLISSINGEN - De Groen-
Links-afdeling van Vlissingen
houdt volgende week donder
dag een discussieavond over de
levering van korvetten aan Indo
nesië door de Koninklijke Schel
de Groep in Vlissingen.
Voormalig arbeidspastor Jan
Scheffers en deskundige op het
gebied van wapenleveranties
Martin Broek houden een inlei
ding. Scheffers was in de jaren
tachtig betrokken bij discussies
om van De Schelde meer een ci
viele dan een marinewerf te ma
ken. Broek kaartte de levering
van korvetten aan Indonesië vo
rig jaar als eerste in de media
aan en uitte daar felle kritiek
op, vanwege betrokkenheid van
het Indonesische leger bij het
neerslaan van een opstand in
Atjeh. Van zijn hand zijn eerder
twee boeken over Europese wa
penhandel met Indonesië ver
schenen.
Voor de continuïteit van de Ko
ninklijke Schelde Groep (KSG)
is de Indonesische exportorder
voor twee korvetten van groot
belang. Opdrachten van de Ne
derlandse marine, tot op heden
de belangrijkste klant van de
KSG, lijken voorlopig niet in
het verschiet te liggen en de In
donesische exportorder is de eer
ste sinds vele jaren voor het Vlis-
singse bedrijf.
De discussieavond is volgende
week donderdag in het Theo
van Doesburgcentrum aan de
Brouwenaarstraat en begint om
half acht.
