Smal-, smaller- en smalstspoor
c
PZC
-
D
3
Casper Hobbes
Sa
Modelbaanwereld introduceert kleine rail voor nabootsen Rhdtische Bahn
Spijt
puzzel
Heer Bommel en de Doorluchtigheid
recept
Hongaarse rijst
m
SÊb
weer
woensdag 13 oktober 2004
van onze redactie binnenland
Alle liefhebbers van mo
delspoorbanen zijn bekend
met de schalen Spoor 1, HO, TT
en N. Al deze schalen hebben
ook een smalspoorbreedte. In
1972 is de nog kleinere schaal
spoor Z gelanceerd. Volgende
week volgt daarvan de mini-uit
voering Zm.
Spoor Z is zo klein dat de loco
motief in de regel niet groter is
dan een pink. Daardoor hebben
ze bijzonder veel weg van een
Zwitsers uurwerk. De schaal is
1 220 en de afstand tussen de
spoorstaven is slechts 6,5 mm.
Nog meer dan bij de eerderge
noemde schalen maakt spoor Z
het mogelijk om een zo realis
tisch mogelijk landschap uit te
beelden. Echter, het nóg kleine
re smalspoor in Z bestond tot op
heden niet. Maar tijdens Euro-
spoor, een jaarlijks evenement,
zullen voor deze kleinste schaal
ook smalspoorrails worden ge
toond, zodat de liefhebbers van
de bekende Zwitserse Rhatische
Bahn deze nu ook kunnen na
bouwen in schaal Zm.
De beurs Eurospoor, waar Zm is
te zien, wordt van 22 tot en met
24 oktober gehouden in de Jaar
beurs in Utrecht. Zm rijdt op
4,5 mm spoorwijdte wat dan
overeenkomt met 4,5 x 220
990 mm dat kan worden afge
rond naar het zogenaamde me-
terspoor. Dat is de maat waarop
de Rhatische Bahn in Zwitser
land rijdt. Ook kan de rails ge
bruikt worden voor bijvoor
beeld tramlijnen in steden, daar
dit ook in de meeste gevallen me-
terspoor is.
Vrijdag 22 oktober om elf uur
zal Lucille Werner, voorheen
presentatrice van het televisie
programma Get the Picture, het
spoor Zm onthullen. Dat ge
beurt in hal 4A bij stand 055.
Karrenspoor
De spoorbreedte bij de Neder
landse Spoorwegen, Deutsche
Bundesbahn en de meeste ande
re Europese maatschappijen be
draagt 1435 mm.
Deze breedte is niet willekeurig
gekozen maar gaat terug tot de
tijd dat er met paard en kar
werd gereden. De ingenieurs die
de eerste tramlijnen aanlegden
hadden daarvoor wagens ge
bouwd en grepen terug op de
vertrouwde breedte. Die kwam
vervolgens weer terug bij de
spoorlijnen.
De norm van ongeveer 1,5 meter
is ook gehanteerd door de Ro
meinen. Zij gebruikten voor het
transport van legioenen wagens
die met twee paarden bespan
nen waren. De wielen van de
karren sleten op den duur van
zelf een spoor uit en zo komen
we aan het karrenspoor.
Overigens bestaan er op het Ibe
rische Schiereiland, in India en
elders treinverbindingen die
over breedspoor gaan.
De rode treinen van de beroem
de Rhatische Bahn in het oosten
van Zwitserland rijden voor het
grootste deel over smalspoor.
Ook elders in de wereld bestaan
overigens smalspoorlijnen.
In de wereld van de modelspoor
banen worden deze breedtes op
schaal ook aangehouden.
Atleten passeren tijdens de marathon in de Zwitserse Alpen een station van de beroemde Rhatische-
Bahn. foto Arno Balzarini/EPA
Ik loop de kamer in. In mijn rechterhand heb
ik een mesje. Ik roep mijn achtjarige dochter
bij me. „Meissie, kom?". Ze ziet het mesje en wei
gert. Overlevingsdrang is immers al op vroege
leeftijd goed ontwikkeld.
,,Nee, mooi niet, waarom zou ik komen? Je hebt
een mesje in je handen", zegt ze. ,,Ik ga je oren
eraf snijden want die gebruik je toch niet, nou
goed", antwoord ik. Ze lacht, maar komt niet. Ik
ga met het mesje in de bank zitten en roep haar
nogmaals bij me. Mijn andere dochtertje van
zes, kijkt me wantrouwend aan.
„Kom op, nu komen", zeg ik tegen de oudste. De
wetenschap dat haar moeder haar niets aan zal
doen, wint het van haar overlevingsinstinct. Ze
gaat naast me zitten. De ogen van de jongste
worden groot. „Geef je benen maar", zeg ik en
grijp haar benen in een klem. Ze gilt het uit van
pret. En opeens heeft ze het door.
„Oh, je gaat de zoom uit mijn broek halen." En
Marleen Blommaert
inderdaad, ik ben het tommesje kwijt en dus
torn ik de zoom los met een aardappelmesje. De
jongste haalt opgelucht adem.
„Ik dacht dat je Fem d'r haar eraf ging snijden",
zegt ze.
„Goed idee", zeg ik. De oudste vlucht gillend de
kamer uit. We lachen met z'n allen vrolijk de
ochtendstress weg.
Ochtendstress. Iedere ochtend sta ik ruim op
tijd op en iedere ochtend is het een race tegen de
klok. Kam je haren, poets je tanden, pak je tas
nou in. Ik denk nog wel eens aan de tijd, dat ik
slechts mijzelf had. Binnen een kwartier was ik
het huis uit, gedoucht en wel. Nu sta ik om half
zes op en moet nog hemel en aarde bewegen om
om half negen de school te bereiken.
De Nobelprijswinnares voor de literatuur, Elfrie-
de Jelinek zei geen belangrijke kunstenaressen
te kennen met kinderen. Een andere bron ver
meldt dat ze geen kinderen wilde. Ongetwijfeld
waar allemaal. De Nobelprijs zit er voor mij in
derdaad niet meer in. Dan had ik een paar ande
re bochten moeten nemen in mijn leven. En dan
nog. Ik kan een beetje schilderen, een beetje
schrijven en een beetje leidinggeven. Als ik me
op één van die dingen volledig had gestort, wat
had dat dan opgeleverd?
Ik zie Mephistoles al met een contract verschij
nen. Het enige dat ik hoef te doen is mijn kinde
ren inleveren. Hij zal ervoor pleiten dat ik mijn
man ook inlever. Mannen, daar gaat zoveel tijd
inzitten, zal hij beargumenteren. Ik vind dat een
goed idee. En ik stort mij op een grote kunst of
een grote zaak en dan? Eeuwige roem en naar ik
vrees eeuwige spijt.
We rijden naar school en er waait een gure oos
tenwind. De zon brandt oranje aan de horizon
en zet de hemel in vuur en vlam. Mijn jongste
ziet dit en roept: „Mam kijk". Iedere dag verga
pen wij ons aan de Zeeuwse luchten. De opgaan
de zon zet de open torenspits van de kerk in een
gloeiend rood. En de wolken daaromheen zijn
een prachtig spel van geel, oranje en roze.
„Het licht is al aan in de wolken, mam. Oma is
wakker", zegt de jongste. Mama nog niet zo. Die
wordt gehypnotiseerd door de verblindend oran
je bol en kan nog net een tegenligger ontwijken.
„Oma is wakker?" „Ja, het licht in de hemel is
aan", zegt ze,
Ik glimlach en denk spijt? Nee. Wat is nou eigen
lijk een Nobelprijs?
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar
beneden en van links naar
rechts een citaat.
1. Voedsel; 2. kerkelijk feest; 3. tint;
4. stuk vuurwerk; 5. zijkant; 6. ijzer
oxide; 7. dikwijls; 8. soepel; 9. ver
lies; 10. kwestie; 11. naamkaartje;
12. treffen; 13. gebladerte; 14. lucht
vaartmaatschappij.
K
O
O
K
~a"
A
G
~L~
E
w
TT
z
~K~
u
~T~
1
S
T
N
X
b
T~
E
Voeg telkens een letter toe aan de
gegeven letters en maak zo 9 juiste
woorden van 4 letters. De toegevoeg
de letters dienen samen op de hori
zontale balk een woord te vormen.
M
W
M
Horizontaal:
1. Hier moet je uitkijken bij het
schillen (6); 7. Verzamelt weer
als een slak (5); 8. Precies op
dat moment (5); 9. Spelletje
met weinig inzet (5); 10. Op de
neus van het toilet (4); 11
Vierde rondje van formaat (6);
12. Bezopen leer (6).
Verticaal:
2. Niet dichtknijpen, in het zeil
houden! (5); 3. Zo geduldig
dat een wurm ouder wordt (6);
4. Rijg het akelige meisje aan
de maat! (6); 5. Danspas van
een kind (4); 6. Het karakter
van het omhulsel is niet ras
echt (8); 10. Door een opris
ping van de kaart (4); 11
Geen warm water (3).
Zoek de zescijferige code met behulp
van de onderstaande aanwijzingen.
De cijfers kunnen variëren van 0 t/m
6. Er komt dus nooit een 7, 8 of 9 in
de code voor.
Oplossing van gisteren:
Cryptogram:
Anagram:
Horizontaal:
1. tree-veter-venter
4. Luchtbuks; 6. trommelen; 8. trekvee; 9.
2. roem-morel-lommer
bivak; 10. ras.
3. slop-stolp-opstel
4. over-vloer-overal
Verticaal:
5. tier-trein-tiener
1. Zuurpruim; 2. stom; 3. muilpeer; 5. singels;
6. boel-nobel-blozen
7. Mekka.
7. noga-nogal-angola
8. toen-noest-storen
Gewicht: 80 kilo.
9. riem-immer-immers
10. slok-oksel-sokkel
Eindoplossing: VLOOTBASIS.
Puzzelland
„Valedil?" herhaalde Tom Poes verbaasd. „Wat bedoel je
daarmee? En wat is een elementaal?"
Pee Pastinakel fronste ongeduldig de wenkbrauwen, maar
voordat hij kon antwoorden, klonk er een naderend gepiep
op de heuvelhelling en hij keek schichtig om.
„Daar komt een opgeprateld denkraam", zei hij gejacht.
„Ik moet vlug verder." Zonder netjes afscheid te nemen ver
dween het ventje, en Tom Poes keek onthutst naar de plek
waar hij gestaan had.
„Die is wel erg schuw", dacht hij. „En veel hulp geeft hij
niet, met dat rare gepraat. Maar toch zou ik weieens willen
weten, wat hem eigenlijk zo dwars zit. Het is vervelend, dat
HOEKANHETNUALTIJPZlJN?
IK m NET PE EERSTE SOM AF.
WAAK IS PE TIJP ZO SNEL
GEBLEVEN?
RAVEN! RAVEN' KIES WILLEKEURIGE
GETALLEN. MISSCHIEN ZIJN ER WEL
EEN PAAR POOR 9T0M GELUK GOEP!
Vj!mi!77!
INLEVEREN, CASPER.
H ET IS TIJP. y
ZUPiHHT
JE BENT ONZE
WEPPENSGHAP
OVER WIE HET
HOOGSTE GJJFER
HAALT NIET
v VERGETEN, HÈ?
r
NIKS WEPPEN-
SCHAR'.VK
GOK NIET.'
- V
v/ofilF
Dit gerecht hoort thuis in de internatio
nale keuken zoals we die tussen de
beide wereldoorlogen in de restaurants
van de grote hotels in vrijwel alle Europe
se hoofdsteden hebben leren kennen. Die
keuken was altijd aangepast aan de
smaak van de gasten van de restaurants.
Het gerecht van vandaag is dan ook geen
écht Hongaars gerecht. Lekker is het wel.
Hoofdgerecht voor 3 - 4 personen:
Tweehonderd gram droogkokende
rijst; zout; 35 gram boter; 1 el. olijfo
lie, traditioneel; 1 grote ui, gesnip
perd; 2 teentjes knoflook, ragfijn ge
hakt; 1 kleine rode Spaanse peper,
vruchtvlees in uiterst smalle reepjes
(draadjes) gesneden; 2 rode papri
ka's, bij voorkeur ontveld, vrucht
vlees in smalle reepjes gesneden;
250 gram kleine champignons,
schoongemaakt; 150 gram doperwt
jes, diepgevroren; 200 - 250 gram ge
kookte ham, in smalle reepjes gesne
den; 1 el. fijngehakte (blad)peterse-
lie; 3-4 tomaten, ontveld, vrucht
vlees in reepjes gesneden.
Kook de rijst in water waaraan een beetje
zout is toegevoegd. Laat de rijst nadat ze
is afgegoten even droog stomen. Bereid
de doperwtjes eveneens zoals op de ver
pakking is aangegeven. Laat de erwtjes
op een zeef uitlekken. Schep rijst en do
perwtjes luchtig door elkaar. Houd alles
warm. Verhit een wok en laat boter en
olie heet worden. Wacht tot het schuim
van de boter begint weg te trekken. Voeg
Vooruitzichten
weer
donderdag
vrijdag
zaterdag
zondag
max.
15°
13°
13°
14°
min.
11°
9°
8°
7°
wind
Z 5
Z 4
ZW 4
W 4
Zon
O
Maan
vandaag
op 8.05
onder IJ
vandaag
op 6.54
onder 11
Toonder Studio's
Nautisch bericht
Er waait een matige tot vrij krachtige zuidelijke wind, krachUt
5. Het zicht blijft goed. Kustwatertemperatuur is een graadofl
Waterstanden
er nu net iemand aankomt." Die iemand was het hoofd van
het stedelijk laboratorium, die de heuvel beklom, terwijl hij
een lange buis op wieltjes voor zich uit duwde. „Der goede
dag", sprak hij, de hoed lichtend. „Ontschuldig de versto
ring, bid ik u. Prlwvtzkofski is der naam. Zbygniew Prlwyt-
zkofski, hoogleraar te Rommeldam, om u te dienen. Ik ben
dadig met onderzoeking der luchtvervuilering. Die is ja
gans schrikkelijk toegenomen de laatste dagen. Zeer beon-
rustend!"
„Ja", zei Tom Poes. „Iemand vertelde me daarnet, dat er va
ledil in de lucht zit - en dat schijnt erg gevaarlijk te wezen.
Wat is valedil?"
woensdag
Hoog
water
Laag water
13 oktober
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur:
Vlissingen
2.26
240
14.35
232
8.32
169
20.58!
Terneuzen
2.40
263
14.56
254
8.59
179
21.25
Cadzand
1.56
233
14.07
225
8.10
164
20,35
Roompot Buiten
2.25
186
14.32
172
8.36
113
20.3S
Roompot Binnen
3.40
155
15.44
139
9.34
99
21.13
Zierikzee
3.58
180
16.10
162
9.50
117
2208
Krammersl. West
4.06
191
16.26
172
9.45
122
22.15'
Hansweert
3.16
276
15.25
265
9.25
196
2183!
Stavenisse/Yers.
3.55
185
16.10
169
9.50
119
22.1!'
donderdag
Hoog
water
Laagvt
ater
14 oktober NM
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur:
Vlissingen
2.56
258
15.08
250
9.08
180
21.35
Terneuzen
3.13
282
15.28
274
9.37
190
22.02!
Cadzand
2.27
253
14.43
245
8.46
175
21.10
Roompot Buiten
2.48
200
15.06
187
8.56
120
2115
Roompot Binnen
4.21
161
16.31
146
10.10
101
22.35
Zierikzee
4.38
187
16.45
170
10.20
120
22.4C
Krammersl. West
4.56
197
17.06
177
10.31
124
22.15
Hansweert
3.45
292
15.59
282
10.03
206
222Ü
Stavenisse/Yers.
4.36
192
16.45
175
10.22
121
2233
door Bill Watterson
LL
H Hogedrekgebied
O
NcMe sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
-r
üehte regen
7'
matige regen
3-
zware regen
£S
Europa: Buien
Hans Belterman
ui, knoflook en Spaanse peper toe. Schep
alles enkele malen om en doe er dan pa
prikareepjes en champignons bij. Laat al
les, boven een niet al te hoog afgestelde
warmtebron, onder regelmatig omschep
pen 5 minuten zachtjes bakken.
Schep er daarna de helft van de hamreep
jes, de fond en twee el kokend water
door. Voeg naar eigen smaak en inzicht
wat zout en/of peper toe. Schep de toma-
tenreepjes erdoor en laat alles dan nog
enkele minuten zachtjes sudderen.
Presentatie:
Schep rijst met doperwtjes op de ene
helft van de voorverwarmde borden en
schep de Hongaarse ragout met aanhan
gende saus er naast. Bestrooi de gerech
ten met resterende hamreepjes en peter
selie.
In het oosten van Europa en in Rusland is het zonnig
maar wel fris met maxima meest onder de 10 graden en
's nachts op diverse plaatsen vorst. In het noordenen
van Turkije wordt het gevoelig kouder en vallen enkele
Langs de zuidkust en op Cyprus blijft het prima toeven"1
en maxima tussen 25 en 30 graden. Buien vallen .in i8(t(
het voormalig Joegoslavië en het vasteland van Grieken
Depressies op de oceaan veroorzaken in het westen van
Frankrijk, op de Britse eilanden in het noordwesten van P-
en Portugal diverse buien, lokaal met onweer. Elders OP
Iberisch schiereiland is het nog zonnig en warm met ma*
tussen 20 en 25 graden.
(Advertentie)
De verandering naar ander weer Door: JordiSix
werd gisteren in Zeeland al merk
baar. We zagen meer bewolking dan maandag en ervielind!
ochtend al een spatje regen, onder meer op Tholen. Deeerri
verschijnselen van onbestendig weer dienden zich dus aan.E-
vanaf morgen krijgen we met meer buien te maken. Het koêt
daarbij geleidelijk een paar graden af. Ook vandaag trekken*>
kenvelden over onze regio en opnieuw kan een buitje of spst>
vallen, maar op zich stelt dit nog weinig voor. De zon laat da*
niet helemaal verstek gaan en door een zuidelijke wind, dieirj
en aan de kust vrij krachtig is, kan zachte lucht vanuit B
weer makkelijk bereiken; de temperatuur stijgt naar
15 graden vlak aan zee tot 16 graden in het binnenland. Morgs
blijft de wind in de zuidhoek en neemt toe naar krachtig, krac-t
boven open water. Verder passeert al vroeg in de ochtend
storing Zeeland, van zuidwest naar noordoost. Dit leverterfct
buien op. De middag verloopt
zo goed als droog en dan
breekt de zon nu en dan door.
Het koelt iets af met in de
middag maximaal 14 a 15 gra- v;
den. Vrijdag breidt een lage
drukgebied boven Engeland
zijn invloed naar Zeeland en
omgeving uit. En ook op grote
hoogte vinden we de depres
sie terug. Bovendien koelt het
hoog in de atmosfeer een
aantal graden af. Hierdoor
wordt de lucht uitermate
onstabiel van opbouw en
daardoor vormen zich met het
grootste gemak buien. De
middagtemperatuur moet
daarbij ook inleveren en
houdt het dit weekeinde bij
13 graden voor gezien.
Zeeland: Morgen regen
