Zeeland in trek bij randstedeling
Meijer verovert fastfoodmarkt
Regels Tabaksblat
blijven vooral voor
klein bedrijf lastig
25
i )uderen en jonge gezinnen zoeken rust in Middelburg, Vlissingen en Goes
Kleine accountantskantoren boos
Minder nieuwe auto's verkocht
ThyssenKrupp plant fusie Corus
Vlees minder vaak besmet
jCBL heeft
genoeg van
kritiek op fruit
het bedrijf
donderdag 7 oktober 2004
v Freek Janssen
jOES - De huizenmarkt was ja-
nlang een grote vetpot. De
rijzen in Zeeland stegen de af-
i jopen tien jaar gemiddeld met
jna 150 procent. De provincie
i vooral populair onder diege-
ie„ die weg willen uit de rand-
lad. „Mensen kijken hier zo te
reden. Moet je ze in de tram in
|en Haag eens zien."
blgens onlangs gepubliceerde
ajters van het Kadaster zijn de
luizenprijzen in Zeeland het
Borbije jaar nog gemiddeld met
»ven procent gestegen, het
jogste percentage van Neder-
ind. Vooral in de steden in Mid-
un-Zeeland schoten de prijzen
mhoog; Middelburg (11,9 pro
sit), Vlissingen (11.0 procent)
n Goes (9,6 procent) behoorden
at de topvier van Nederland.
)ie cijfers zijn inmiddels wel
jeen beetje achterhaald, zegt ma-
;elaar G. Joziassen van Sinke
[omejan. „Prijzen worden pas
jjregistreerd in het Kadaster,
en jaar nadat een huis te koop
rordt aangeboden. Die cijfers
laten dus eigenlijk de situatie
tan een jaar geleden zien. Nu is
iet allemaal wat minder, je ziet
lat het aanbod toeneemt. Er
indt een overgang plaats van
en verkopersmarkt naar een ko-
lersmarkt, de koper heeft nu
feel meer invloed op de prijs,
luizen staan nu wat langer
Mg."
jn vergelijking met het landelij
ke niveau doet Zeeland het ech
ter nog lang niet slecht. In Am-
terdam vindt al een tijdje een
ichte daling plaats. „Dat heeft
indermeer te maken met het ge
geven dat we hier altijd achterlo
pen op de trend", vertelt Jozias-
len. Ook blijft de instroom van
mensen van buiten de provincie
doorgaan, met name in de ste
den Middelburg, Vlissingen en
Soes.
.Nieuwkomers kijken vaak
naar de voorzieningen, zo-
ils winkels, scholen en zieken
huizen. Vooral de wijken tegen
;de binnenstad zijn daarom erg
populair. Wat mij opvalt, is dat
mensen die hier een huis
Ely de Rozario en Frans Lankester: „Wat is het hier toch genoeglijk."
zoeken op de één of andere ma
nier een band met Zeeland heb
ben, omdat ze er ooit gewoond
hebben, of familie hebben wo
nen."
Terrasje
Gepensioneerden maken een be
langrijk deel uit van deze groep
terugkomers. Frans Lankester
en Ely de Rozario verhuisden
een paar weken geleden met
hun twee ruwharige teckels van
Den Haag naar een rustige boer
derij net buiten Kloetinge. Ely
bracht een groot gedeelte van
haar jeugd cloor in Goes. „We
wilden altijd al weg als het voor
het werk niet meer nodig was
om in Den Haag te blijven wo
nen." Frans pendelt nog een
paar maanden op en neer naar
Den Haag, voordat hij in janua
ri met vervroegd pensioen gaat.
Als belangrijkste reden waarom
ze voor Zeeland kozen, noemen
ze de rust. „We brachten altijd
eens in de paar jaar een bezoek
je aan Goes. Dan zaten we op
een terrasje op de Grote Markt
en zeiden tegen elkaar: 'Wat is
het hier toch genoeglijk.' Men
sen kijken hier zo tevreden.
Moet je ze eens in een tram in
Den Haag zien."
Peter Verburg van Orisant Ma
kelaardij -maakf zelfs regelma
tig mee dat ouderen van een
jaar of negentig terugkeren naar
de kleigrond. „Veel ouderen zoe
ken in Zeeland naar een plaats
in een woon-zorgcomplex. Ze
zijn hier geboren, hebben hun
werkzame leven buiten de pro
vincie doorgebracht en willen
weer terug om hier hun laatste
levensdagen door te brengen.
Soms zijn dat schrijnende geval
len, mensen die zich in de rand
stad niet meer veilig voelen. Ze
durven daar gewoon niet meer
met de rollator de stoep op. Dat
zegt wel iets over de grote-ste-
denproblematiek.
Ook Paul Fermont van Faasse
Fermont makelaars ziet een
trend dat ouderen de provincie
opzoeken. De vraag verschuift
volgens hem van het platteland
naar het stedelijk gebied. „Een
paar jaar geleden was de Zak
van Zuid-Beveland erg popu
lair. Nu is het prijsverschil met
de steden kleiner en zie je dat
kopers van buiten de provincie
meer geïnteresseerd zijn in Goes
en Middelburg."
Landschap
Ook jonge gezinnen zoeken in
Zeeland een plek waar de kinde
ren rustig en veilig kunnen op
groeien. Maarten en Julia Platje
uit Oud-Beijerland verhuizen
binnenkort met hun dochtertje
van vier en hun zoontje van ze
ven maanden naar Vrouwenpol
der. Het was een droom die ze al
lange tijd koesterden. Julia: „De
oma van Maarten woonde daar,
wij vonden Walcheren schitte
rend, vooral het landschap. Ei
genlijk hadden we tien jaar gele
den al het idee om daar een huis
foto Dirk-Jan Gjeltema
te zoeken, het kriebelde elke
keer als we er waren."
Toen Maarten een baan kon krij
gen bij de politie in Zeeland, aar
zelden ze geen moment. „De kin
deren zijn nog zo klein, dat ze
makkelijk ergens anders kun
nen wennen. Het is heerlijk, we
hebben een huisje dicht bij het
strand, daar kunnen we lekker
uitwaaien." Het gezin verhuist
pas in februari. Het is alleen
nog even afwachten of Julia
voor die tijd een baan heeft ge
vonden in Zeeland. Ze werkt nu
nog in een ziekenhuis in Rotter
dam. Pendelen is niet de moeite
waard: „Ik werk maar vijf en
een half uur per dag. Ik hoop ge
woon dat ik voor die tijd iets in
Zeeland gevonden heb."
DEN HAAG - De kleine accountantskantoren en de belan
genorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf MKB
zijn boos over het nieuwe wetsvoorstel voor het toezicht
op accountants. Dat heeft de accountantsorganisatie No-
vaa gisteren meegedeeld. Uit protest hebben de twee orga
nisaties hun deelname aan het Platform Toezicht Accoun
tants van de toezichthouder AFM gestaakt.
Bij de oprichting van het platform ging Novaa ervan uit
dat alle accountantskantoren tegen 'redelijke' voorwaar
den en lage kosten een vergunning konden aanvragen.
„Dat gaat er heel anders uitzien. Met deze plannen wor
den kleinere accountantskantoren uit de markt gedrukt",
aldus Novaa-voorzitter C. Verdiesen.
Verdiesen meent dat er 'heel ingewikkelde en uitgebreide'
vergunningen aangevraagd moeten worden, tegen hoge
kosten. „Bij Ahold bijvoorbeeld, kan ik mij dat voorstel
len, maar in het midden- en kleinbedrijf ligt dat allemaal
wat anders."ANP
AMSTERDAM - In de eerste negen maanden van 2004
zijn er 397.174 nieuwe personenauto's verkocht. Dat is
2,5 procent minder dan in dezelfde periode vorig jaar.
Dat blijkt uit gisteren gepubliceerde cijfers van RAI Vere
niging en Bovag.
De daling schrijven de brancheorganisaties toe aan het
nog altijd gebrekkige vertrouwen van de consumenten in
het herstel van de economie in Nederland. Dit in tegen
stelling tot producenten. Die zijn positiever.
Het beste verkochte merk in de eerste negen maanden
was Opel, gevolgd door Renault en Peugeot. Het best ver
kochte model was de Peugeot 307, gevolgd door de VW
Golf en de Peugeot 206.
RAI en Bovag houden nog steeds vast aan hun verwach
ting dat er over het hele jaar 480.000 nieuwe personen
auto's worden verkocht.
In 2003 waren dat er 488.977. ANP
ISTANBOEL - Het Duitse concern ThyssenKrupp ziet
wel wat in een fusie van zijn staaldivisie met het Brits-Ne
derlandse Corus. Dat is voor de Duitsers een mogelijke op
tie om te komen tot de noodzakelijk geachte verdere con
centratie in de Europese staalindustrie.
Dat heeft de topman van de staaldivisie van Thyssen
Krupp, Ulrich Middelmann, verklaard tegen de zaken
krant Financial Times. Hij zei tijdens een staalcongres in
Istanboel dat nog geen formele besprekingen met andere
bedrijven zijn begonnen en dat ThyssenKrupp bij het stre
ven naar krachtenbundeling alleen op vriendschappelijke
basis te werk zal gaan. ANP
DEN HAAG - Kip en rund- en varkensvlees waren afgelo
pen jaar minder vaak besmet met schadelijke bacteriën
dan een jaar eerder. Dat blijkt uit gisteren gepubliceerd
onderzoek van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA).
Afgelopen jaar was 11 procent van het kippenvlees be
smet met de salmonellabacterie. Voor de campylobacter-
bacterie was dit bijna 26 procent. De VWA spreekt van
een duidelijke daling ten opzichte van 2002, toen de per
centages respectievelijk 13 en 31 bedroegen. ANP
VOORBURG - De koepelorgani
satie voor de supermarkt
branche CBL heeft genoeg van
de kritiek van de organisaties
Stichting Natuur en Milieu, Mi
lieudefensie en Goede Waar
Co over voedselveiligheidsrisi-
'co's bij de consumptie van
groenten en fruit.
Op onder meer de internetpagi
na weetwatjeeet.nl publiceren
de organisaties de uitkomsten
van onderzoeken naar groenten
en fruit in de supermarkt. Het
CBL spreekt over een lastercam
pagne.
In de onderzoeken die op de in
ternetpagina te vinden zijn, ko
men de supermarkten er niet al
tijd even goed af. Volgens het
CBL maken de organisaties mis
bruik van het gewasbescher-
mingsmiddelenbeleid in Euro
pa Ze hanteren 'nultoleranties'
voor residuen van middelen. Re
cent aangetroffen overschrijdin-
van deze normen vormen
|ens het CBL geen gevaar
voor de volksgezondheid.
De milieuorganisaties gebrui
ken volgens het CBL het volks
gezondheidsaspect tegen super
markten en spelen bewust in op
onrustgevoelens bij kwetsbare
doelgroepen zoals moeders met
kleine kinderen. Het CBL liet
gisteren in een brief aan de mi
nisters van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit en Volksge
zondheid, Welzijn en Sport we
ten dat de leden van het CBL ge
noeg hebben van de 'lastercam-
door Henk Postma
KRUININGEN - Van landarbei
der tot één van Europa's groot
ste aardappelhandelaren. En
van een fabriekje in de fruit
boomgaard tot één van de groot
ste aardappelverwerkende be
drijven ter wereld. De historie
van het Kruinings familiebe
drijf Meijer heeft veel weg van
de Grote Amerikaanse Droom.
In een joint venture met Ameri-
ka's grootste fritesbakker Lamb
Weston Inc. verovert Meijer nu
de Europese fastfoodmarkt. Met
een almaar uitdijend assorti
ment diepgevroren aardappel
producten.
De zaadjes komen nog steeds uit
het hooggebergte van Peru.
Maar de veredeling vindt als al
tijd in Nederland plaats. Euro
pa's meest geliefde aardappel
rassen komen uit de Hollandse
klei.
Het Kruinings familiebedrijf
Meijer groeide daardoor groot
als exporteur. Tot de fastfood-
sector aan z'n opmars begon.
Meijer speelde daar op in met de
oprichting van een fabriekje
voor diepgevroren aardappelpro
ducten als frites en chips. Het is
inmiddels één van de grootste
ter wereld.
Beslissend was de joint venture
die Meijer in 1994 aanging met
Lamb Weston Inc., de grootste
fritesbakker van Noord-Ameri-
ka, en ook marktleider in Azië.
„We waren al langer op zoek
naar een partner", zegt
'co-chairman' Kees Meijer.
„Zelf waren we toen nog niet
groot genoeg om veel te kunnen
investeren in product- en proces
ontwikkeling. Dat was nodig
om de fastfoodketens binnen te
komen. Lamb Weston/Meijer
zocht in die tijd een springplank
naar de Europese markt. Daar
voor hadden wij de kennis en de
distributiemogelijkheden in
huis."
Het bleek een ideale combina
tie. Lamb Weston/Meijer is nu
de snelst groeiende producent
van diepgevroren aardappelpro
ducten in Europa. Het markt
aandeel is opgelopen tot 23 pro
cent.
Daarnaast vindt export plaats
naar het Midden-Oosten en
Zuid-Amerika. Vanuit Kruinin-
gen worden nu zo'n 300 soorten
diepgevroren frites, chips en een
grote diversiteit aan andere
aardappelspecialiteiten op de
Productiestraat van Lamb Weston/Meijer
markt gebracht. Die zijn in het
algemeen niet bestemd voor di
recte verkoop aan consumenten.
Wel voor grote klanten als inter
nationale fastfood, hotel, restau
rant of catering ketens.
Het bedrijfscomplex, tegenover
het NS-station Kruiningen-Yer-
seke, herbergt nu 650 personeels
leden, verdeeld over productie
lijnen en afdelingen voor uiteen
lopende activiteiten als product
ontwikkeling, marketing en
grondstoffenbewaking. De pro
ductie in Kruiningen groeide
van 35.000 naar 260.000 ton per
jaar. Daarnaast werden de afge
lopen jaren fabrieken aange
kocht in Bergen op Zoom en Oos-
terbierum. Die tillen de capaci
teit naar meer dan 500.000 ton
per jaar. Er werken daar ook
nog eens zo'n 350 mensen
Kiem
De kiem voor dat alles werd
vroeg in de vorige eeuw gelegd.
Grootvader Meijer, geboren in
1900, ruilde op twintigjarige
leeftijd het karig bestaan als
landarbeider in voor een toe
komst als aardappelcommissio
nair. Hij bemiddelde bij de ver
Naam:
Lamb Weston Meijer
Plaats:
Kruiningen
Opgericht:
1985
Aantal medewerkers:
1000 (650 in Kruiningen)
Omzet:
350 miljoen euro
koop van aardappelen aan ex
porteurs. Vader Meijer begon
zelf een exportbedrijf. En toen
dienden de fastfoodketens zich
aan. Het zette de Meijers er toe
aan zelf diepgevroren aardappel
producten te gaan produceren.
Lamb Weston/Meijer is vrijwel
volledig op de buitenlandse af
zetmarkt gericht. Bijna 97 pro
cent van de producten wordt
geëxporteerd.
„We richten ons op de boven
kant van de markt. Dat bete
kent dat we steeds nieuwe pro
ducten ontwikkelen van zo hoog
mogelijke kwaliteit. In het bui
tenland slaan die eerder aan. De
Nederlander is daar wat te zui
nig voor." Het bedrijf heeft toe
gang tot de meest vooraanstaan
de aardappeltelers en leveran
ciers in Europa. Al met al zijn
dat er zo'n duizend. In eigen be
heer kweekt Meijer zelf nieuwe
rassen, en wordt gewerkt aan de
verbetering van bestaande ras
sen. Die worden wereldwijd ver
kocht, met name voor verwer
king tot chips.
Sinds kort worden ook zoete
aardappelen tot snack ver
werkt. „Dat zijn eigenlijk geen
aardappelen. Het is een groente
uit tropische en subtropische ge
bieden."
Nieuw zijn ook de 'Amaizeing
fries', gefrituurde aardappel
sticks met de smaak van maïs.
Het is de zoveelste smaakva-
riant.
Want er worden - om nog maar
eens wat te noemen - ook steeds
meer aardappelsnacks geënt op
tapas-tradities, of van een laag
je kruiden, kaas, mosterd en
zelfs bier voorzien. Voor kinde
ren zijn er bijvoorbeeld 'Taterba-
bies', snacks waarin een gezicht
is uitgesneden.
Bedrijfsgeheimen
Lamb Westen/Meijer maakt in
Kruiningen gebruik van compu
tergestuurde processystemen.
Die zijn zo geavanceerd dat ze
behoren tot de bedrijfsgehei
men.
De productiehallen worden be
waakt alsof het militaire objec
ten zijn. Fotograferen is er ten
strengste verboden, tenzij onder
strikte voorwaarden en speciale
begeleiding.
„Veel van de systemen zijn door
ons zelf ontwikkeld. We streven
naar zo groot mogelijke
efficiëncy. Soms kan een simpel
idee tot een aanmerkelijke ver
betering leiden. Dat is niet iets
wat je de concurrentie graag
laat zien."
Aandeelhouders van beursgeno
teerde ondernemingen krijgen
nog steeds niet genoeg informa
tie over de inkomsten van de be
stuurders. Hoewel bijna alle on
dernemingen de aangescherpte
regels voor goed ondememings-
bestuur onderschrijven, hebben
vooral de kleinere ondernemin
gen moeite met de uitwerking er
van.
door Mathijs Rotteveel
DEN HAAG - Het overgrote
deel van de Nederlandse beurs
genoteerde bedrijven heeft in
het jaarverslag 2003 aandacht
besteed aan de beloning van het
ondernemingsbestuur. Dit is
een vooruitgang ten opzichte
van vorige jaren, maar de duide
lijkheid laat nog steeds te wen
sen over, zegt Paul Frentrop, di
recteur van Deminor Neder
land, een belangenvertegenwoor
diger van institutionele aandeel
houders.
„Dat bedrijven een f
hun jaarverslag inruimen voor
het beloningsbeleid van het be
stuur zegt weinig als die para
grafen onduidelijk zijn", zegt
Frentrop. Hij neemt een stukje
uit het jaarverslag van uitzend
bureau Vedior als voorbeeld.
„Leningen die renteloos aan be
stuurders zijn verstrekt en in
een gift kunnen worden omge
zet als bepaalde prestatiedoelen
worden behaald, staat er. Er
staat echter niet bij wat die pres
tatiedoelen zijn. Het bestuur en
de raad van commissarissen zijn
dus vrij die zelf in te vullen en
de beloning van het bestuur zo
te beïnvloeden", aldus Fren
trop.
De woorden van Frentop onder
strepen de conclusies van een on
derzoek naar de effecten van de
gedragsregels voor beursgeno
teerde ondernemingen, die Mor
ris Tabaksblat deze week presen
teerde. Deze gedragsregels wor
den per 1 januari 2005 inge
voerd om het vertrouwen in het
bedrijfsleven te herstellen.
De afgelopen maanden heeft
een evaluatiecommissie alvast
bekeken of bedrijven de nieuwe
regels onderschrijven en al be
zig zijn met de implementatie er
van. In het algemeen zijn de con
clusies positief. Het gros van de
onderzochte bedrijven onder
schrijft het belang van de ge
dragsregels en op veel aandeel
houdersvergaderingen is 'be
hoorlijk bedrijfsbestuur' een
vast agendapunt.
Ook met de informatie over de
beloningen van bestuurders
lijkt het goed te zitten. Verre
weg de meeste bedrijven wijden
in hun jaarverslag een para
graaf aan 'bezoldiging bestuur'.
Deze paragraaf blinkt - volgens
de cijfers van de evaluatie - ech
ter niet uit door duidelijkheid.
Veel bedrijven tonen geen onder
scheid tussen vaste en variabele
beloningen (opties). Meer dan
helft van de AEX-ondernemin-
gen geeft geen informatie over
de maximale ontslagvergoeding
of de contractduur van bestuur
ders. Vooral de kleinere bedrij
ven lijken moeite te hebben om
aan de 118 nieuwe regels van Ta
baksblat te voldoen. Ze vinden
ze meer geschikt voor grote on
dernemingen: de implementatie
is te duur en ze zijn bang niet
meer aan ondernemen toe te ko
men.
Joost van Beek, vermogensbe
heerder bij Kempen Capital Ma
nagement, belegt voor zijn klan
ten veel in kleinere ondernemin
gen. Hij beaamt dat de regels re
latief meer vergen van kleine be
drijven en vindt zelf ook niet al
le regels even belangrijk. „Van
de 118 regels voor goed onderne
merschap die de commissie Ta
baksblat heeft opgesteld, heb
ben wij er 27 als meest relevant
bestempeld," zegt Van Beek.
„Wij vinden een goede risicobe
heersing binnen een bedrijf erg
belangrijk, maar wij begrijpen
best dat een klein bedrijf ook
een kleine raad van commissaris
sen heeft en dus niet onderver
deeld kan worden in allerlei sub
commissies."
Turven
Volgens Van Beek moeten we
niet proberen te turven aan hoe
veel regels een bedrijf wel of
niet voldoet. „Zo'n inventarisa
tie kan een verkeerd beeld schet
sen", zegt hij. „Sommige bedrij
ven staan nu op een achterstand
maar doen wel hun best, terwijl
andere misschien maar heel wei
nig aan hun structuur hoeven te
veranderen. Volgend jaar gaan
de regels in en dan kunnen we
pas echt kijken hoe men ervoor
staat." GPD
