Turkije splijt commissie
PZC
Commissie pleit voor radicale
herziening van defensie Japan
Strijdgroepen in Irak zouden zich verenigen
Nobelprijs voor
onderzoek reukzin
Julia brengt
Parijs in
verlegenheid
Eurocommissarissen zoeken compromis over toetreding
Opnieuw vertrek
hervormer uit
regering Iran
Immigranten
verdrinken voor
kust Tunesië
Weer jacht op zwarte neushoorn
Dutroux opnieuw voor rechter
Te veel melk Nederlandse koeien
Plastic tasjes verboden in Rwanda
Janet Leigh overleden
VN-ambassadeur Algerije
kapittelt Israël om Gaza
dinsdag 5 oktober 2004
PAKIJS - De Franse regering is
jn grote verlegenheid gebracht
door de onthulling dat zowel mi
nister Barnier (Buitenlandse Za
ken) als president Chirac op de
hoogte zijn gehouden van de ac
tiviteiten van de omstreden par
lementariër Didier Julia.
jDeze is op eigen houtje in het
Midden-Oosten een actie begon
nen om de in Irak ontvoerde
franse journalisten Christian
'Chesnot en Georges Malbrunot
k>nj te krijgen. Premier Raffarin
irganiseerde gisteravond spoed-
ieraad van zijn kabinet,
fanochtend heeft hij de voorzit
ters van de Assemblee en de Se-
iaat alsmede de leiders van de
ilïtieke partijen ontboden om
m vertrouwelijk te informe-
Julia is inmiddels terug
'in Parijs. In een interview zei hij
dat het contact met de ontvoer
ders is verbroken en zich zorgen
maakt over het lot van het duo.
De Franse regering is zelf ook
bezig het duo vrij te krijgen.
Julia erkende dat hij op eigen
boutje met zijn bemiddelingspo
ging was begonnen en dat Chi
rac of iemand anders hem daar
toe geen opdracht had gegeven.
Verder ontkende de politicus
dat hij door zijn actie het leven
van de gijzelnemers in gevaar
heeft gebracht.
Het dagblad Le Monde onthulde
dat het hoofd van de Afrika-af-
delrng op het Elysée (het paleis
van Chirac), Michel de Bonne-
corse, informatie over de activi
teiten van Julia en zijn medewer
kers had gekregen en deze infor
matie had doorgespeeld 'aan de
bevoegde personen'. Hetzelfde
was het geval met Nathalie Dela-
palme die dezelfde functie be
kleedt op het ministerie van bui
tenlandse zaken.
Eerder al had de adjunct-hoofd
redacteur van Le Figaro, de
krant waarvoor één van de ont
roerde journalisten schrijft, la
ten weten dat hij door een diplo
maat van Ivoorkust bij de Unes
co was geïnformeerd over pogin-
'gen om buiten de officiële Fran-
ise kanalen te proberen de twee
journalisten vrij te krijgen.
GPD
door Hetty van Rooij
BRUSSEL - De Europese Com
missie is diep verdeeld over de
kwestie Turkije, waarover zij
morgen een eenstemmig advies
moet uitbrengen. Maar uitstel
daarvan is niet mogelijk, heeft
voorzitter Romano Prodi zijn
collega's laten weten. De Franse
commissarissen Pascal Lamy en
Jacques Barrot hebben zich ge
voegd in het kamp van de Oos
tenrijker Franz Fischler en de
Nederlander Frits Bolkestein,
die vinden dat Turkije te soepel
lid van de Unie dreigt te wor
den.
Het dagelijks bestuur van de Eu
ropese Unie staat onder enorme
druk. Uit de politieke afweging
die de commissarissen morgen
moeten maken, zal blijken of Eu
ropa al dan niet serieus met Tur
kije wil praten over het EU-lid-
maatschap.
Het oordeel van de Commissie is
bedoeld als leidraad voor de re
geringsleiders, die eind decem
ber beslissen of en wanneer be
gonnen wordt met toetredings
onderhandelingen. Die gesprek
ken kunnen meer dan tien jaar
gaan duren.
In principe
De Europees commissaris voor
de uitbreiding, de Duitser
Günter Verheugen, is tot de con
clusie gekomen dat 'in principe
niets de Turkse toetreding nog
in de weg staat'. Maar Fischler
en Bolkestein vinden dat Tur
kije eigenlijk niet in de EU thuis
hoort. De dertig commissarissen
moeten het morgen eens zien te
worden over een formulering
die zowel de voor- als de tegen
standers tevreden stelt.
Lamy en Barrot eisen, net als
Bolkestein en Fischler, dat het
begin van eventuele onderhande
lingen aan zeer strikte voorwaar
den wordt gebonden. Ook de
commissarissen van Grieken
land en Cyprus zijn kritisch.
Een deel van de rapportage die
vorige week al uitlekte, is posi
tief van toon. Toetreding van
Turkije levert alle betroken lan
den grote voordelen op, staat in
een interne studie van de Com
missie. Maar de mensenrechten
zijn in het land nog met afdoen
de gewaarborgd. Er wordt in
Turkije weliswaar niet meer sys
tematisch gefolterd en gediscri
mineerd, aldus het ambtelijk
rapport, maar het gebeurt nog
steeds.
Uitgesloten
Een volledige afwijzing van Tur
kije is uitgesloten, zo bevestigen
Commissieambtenaren. Waar
schijnlijk stelt de Commissie
morgen dat Turkije aan de voor
waarden voldoet om met de toe
tredingsonderhandelingen te be
ginnen. Maar de kernvraag is of
de gesignaleerde 'tekortkomin
gen' zo zwaar wegen dat Anka
ra ze eerst moet wegwerken, of
dat de Turkse belofte dat er de
komende jaren hard aan wordt
doorgewerkt, voldoende is.
Binnen de Commissie circuleren
ontwerpteksten waarin staat
dat de onderhandelingen met
Turkije op elk moment moeten
kunnen worden stopgezet, als
uit tussentijdse rapportages
blijkt dat het land zich onvol
doende inspant om aan de eisen
te voldoen.
De Turkse premier Tayyip Erdo-
gan heeft gezegd dat hij geen ge
noegen zal nemen met iets an
ders dan een volwaardig lid
maatschap, en niet bereid is om
extra voorwaarden te aanvaar
den die aan andere kandidaat-
landen in het verleden niet zijn
gesteld. GPD
1EHERAN - Een van de acht vi-
ce-presidenten van Iran, de her
vormingsgezinde Mohammed
Ali Abtahi, heeft zijn ontslag in
gediend. Dat meldde het studen
tenpersbureau ISNA gisteren.
Abtahi zei dat president Khata
mi het ontslag nog moet accepte-
Abtahi is als vice-president be
last met juridische en parlemen
taire zaken en is een van de
meest uitgesproken hervormers
van het kabinet van Khatami.
Volgens hem is de samenwer
king met de conservatieve meer
derheid in het parlement onmo
gelijk geworden.
,ik ben er al enige tijd achter
lat gezien de verschillen tussen
mijn politieke standpunten en
die van het parlement, ik niet
[er mijn taken kan vervul-
zei Abtahi
Hij hoopt dat zijn vertrek een be
tere verstandhouding tussen re
gering en parlement mogelijk
maakt.
Populair
Abtahi is een geestelijke. Hij
was tijdens het eerste mandaat
van Khatami tussen 1997 en
2001 kabinetssecretaris. Hij is
onder meer bekend om zijn
openhartige uitlatingen op zijn
website die bijzonder populair
is onder Iraanse jongeren.
Het vertrek van Abtahi komt
^n dag nadat conservatieve par
lementariërs de hervormingsge
zinde minister van Transport,
Ahmed Khorram, hebben aange
klaagd wegens onder meer cor-
niptie. Ook houden zij hem ver
antwoordelijk voor een reeks
Verkeersongevallen. ANP/AFP
(Advertentie)
Familieleden van een bij een bomaanslag gewondgeraakte Iraakse man kijken in Bagdad door een raam als hij wordt onderzocht.
foto Ali Jasim/RTR
PARKETVLOEREN
Langeviele 75- Middelburg
Tel. 0118-637136
www.vandendongenparkct.nl
van onze redactie buitenland
BAGDAD - De Koeweitse krant
Al Rai Al Aam, die bekend staat
als goed geïnformeerd, meldt
dat verscheidene anti-Ameri
kaanse guerrillaorganisaties in
Irak van plan zijn zich te vereni
gen. Afgevaardigden van de or
ganisaties zouden momenteel in
andere Arabische landen zijn
om het plan te bespreken met ra
dicale religieuze leiders.
Samen hebben de organisaties
zo'n 7000 strijders, aldus Al Rai
Al Aam.
TUNIS - Voor de kust van Tune
sië zijn zondag zeker 22 immi
granten verdronken toen hun
boot zonk. Reddingswerkers zoe
ken nog 42 mensen. Dat hebben
de autoriteiten gisteren meege
deeld. De meeste opvarenden
ware Marokkanen. De boot was
op weg naar Italië.
De boot zonk ter hoogte van de
stad Chott Meriem, 170 kilome
ter ten zuidoosten van Tunis,
een paar uur na het vertrek. Elf
mensen zijn gered.
Italië is begonnen immigranten
terug te sturen naar hun thuis
land. Zaterdag alleen al kwa
men zeshonderd asielzoekers
aan op het Italiaanse eiland
Lampedusa.
Drie vliegtuigen hebben dit
weekeinde immigranten terugge
bracht naar Libië.
De Italiaanse minister Giuseppe
Pisanu van Binnenlandse Zaken
sprak van een alarmerende si
tuatie rond de illegalen. Hij zei
dat de regering door zal gaan
met het nieuwe uitzettingsbe
leid. ANP/AFP
Eén van de doelen van de allian
tie is volgens de krant een einde
maken aan de activiteiten van
Abu Musab al Zarqawi en diens
organisatie Eenheid en Strijd.
Zarqawi's strategie is naar
wordt aangenomen het uitlok
ken van een burgeroorlog door
aanslagen te plegen op sjiieten.
„Als Zarqawi zijn plannen niet
laat varen, zullen de groeperin
gen hem daartoe dwingen door
de wapens tegen hem op te ne
men", citeert de krant een bron.
Op een website van moslimextre
misten verscheen zondag het be
richt dat tien groepen zich heb
ben samengevoegd onder een
'verenigd commando'.
Bij drie aanslagen met autobom
men in Bagdad en de
Noord-Iraakse stad Mosul zijn
gisteren zeker 26 mensen om het
leven gekomen. De doelwitten
in Bagdad waren een Ameri
kaans konvooi en een ingang
van de Groene zone, waar de
Amerikanen en de Iraakse inte
rim-regering hun hoofdkwartier
hebben.
In Mosul explodeeerde een auto
bij een lagere school. Twee kin
deren kwamen om het leven.
De inwoners van de
Noord-Iraakse stad Samarra,
die door de Amerikanen de afge
lopen dagen is heroverd op op
standelingen, hebben gisteren
hun doden begraven. Het Ameri
kaanse leger zegt dat in Sa-
marra circa honderd rebellen
zijn gesneuveld. Zo'n tachtig
zijn gevangen genomen. Onder
hen zijn 24 buitenlanders, meld
de een legerwoordvoerder.
Fallujah
De Amerikanen zoeken nog
naar de leiders van de opstande
lingen. Alleen vrouwen en kinde
ren mogen de stad uit, Het leger
wil zich deze week nog uit Sa
marra terugtrekken. Daarna
moeten Iraakse troepen de orde
handhaven, terwijl de Amerika
nen hun vizier richten op Fallu
jah en Ramadi. In Fallujah
voert de Amerikaanse lucht
macht al dagen achtereen lucht
aanvallen uit.
Gisteren kwamen daardoor ze
ker twaalf mensen om het leven,
volgens ziekenhuismedewerkers
vooral vrouwen en kinderen.
Het Amerikaanse leger meldde
dat het doelwit een wapenop
slagplaats van opstandelingen
was. GPD/RTR/ANP/AFP
door Peter van Nuijsenburq
TOKIO - Japan moet een 'nor
maal' land worden, dat interna
tionaal de rol kan spelen die
hoort hij de positie van een eco
nomische grootmacht.
Dat is min of meer de strekking
van een rapport dat gisteren
door een commissie van deskun
digen aan de Japanse premier
Junichiro Koizumi is aangebo
den. De opstellers bepleiten een
drastische herziening van het Ja
panse defensiebeleid en daar
mee een einde aan de terughou
dendheid die sinds het einde
van WO II het fundament is van
de buitenlandse politiek.
Of de regering de aanbevelingen
onveranderd zal overnemen,
valt nog niet te voorspellen,
maar wel staat vast dat het rap
port voldoende stof bevat voor
verhitte discussies en protesten
uit met name China en Korea.
Centraal staat daarbij de vraag
of de aanbevelingen in strijd
zijn - zo niet naar de letter, dan
wel naar de geest - met de 'paci
fistische' grondwet van Japan.
Die grondwet is een dictaat van
de Amerikaanse bezetter, die na
de capitulatie het Japanse mili
tarisme voorgoed wilde uitban
nen. De macht van het leger
werd aan banden gelegd, zijn
rol moest beperkt blijven tot het
verdedigen van het Japanse
grondgebied.
Raketten
Het is niet moeilijk om de in dit
opzicht meest omstreden aanbe
veling te selecteren. De commis
sie raadt de regering aan te over
wegen of ze de 'capaciteit moet
ontwikkelen om raketbases aan
te vallen als het geen andere mo
gelijkheden heeft om zich tegen
een raketaanval te verdedigen'.
Maar voor deze stap genomen
wordt, moet Japan wel eerst on
derzoeken of ze in samenwer
king met de VS een effectief an
ti-raketsysteem kan opbouwen
en of het afschrikwekkende ver
mogen van de grote Amerikaan
se troepenmacht in Japan vol
doende is om een tegenstander
van drieste avonturen te weer
houden.
De formulering is omzichtig,
maar de bedoeling zal de voor
naamste geadresseerde,
Noord-Korea, niet ontgaan. In
1998 lanceerde het regime in
Pyongyang een raket die onge
stoord door het Japanse lucht
ruim zoefde, alvorens in zee te
verdwijnen.
Dat was een schok die nog altijd
nabeeft. Tokio bleek weerloos te
gen een aanval van een bewind,
dat even onvoorspelbaar als on
betrouwbaar is en Japan met
een groot aantal Rondongraket-
ten onder schot houdt. Dat gat
in de verdediging moet hoogno
dig gedicht worden.
Japan zal dit ongetwijfeld als
een puur defensieve maatregel
beschouwen, maar het is de
BANGKOK - De conventie over internationale handel in
bedreigde dier-en plantensoorten (Cites), die dit jaar in
de Thaise hoofdstad Bangkok wordt gehouden, heeft gis
teren laten weten dat het verbod op de jacht op zwarte
neushoorns verdwijnt. Het voorstel wordt volgende week
tijdens de plenaire bijeenkomst vrijwel zeker aangeno
men.
Het voorstel houdt in dat de Afrikaanse landen Namibië
en Zuid-Afrika elk per jaar vijf zwarte neushoorns mogen
laten afschieten. Het geld dat de verkoop van de neus
hoorns zal opleveren, wordt gebruikt voor natuurbescher
ming. Natuurbeschermers zijn' het niet eens met deze
maatregel. Zij vinden dat de zwarte neushoorn nog steeds
wordt bedreigd met uitroeiing. ANP/RTR
BRUSSEL - Mare Dutroux moet zich vandaag opnieuw
voor de rechter verantwoorden. Hij zal nu in Nijvel te
rechtstaan voor betrokkenheid bij de diefstal van een
vrachtwagen in 1995, waarbij ook een politie-inspecteur
uit Charleroi was betrokken.
Vandaag wordt alleen de agenda voor de rechtszaak be
sproken. Dutroux hoeft daar niet per se bij aanwezig te
zijn. Justitie in Nijvel houdt echter rekening met zijn
komst en heeft extra maatregelen getroffen. ANP/Belga
BRUSSEL - De Nederlandse melkkoeien hebben in het
seizoen 2003/2004 gezamenlijk opnieuw te veel melk gege
ven. Nederland moet daarom een heffing betalen aan de
Europese Commissie.
De overschrijding is 0,5 procent, wat neerkomt op een hef
fing van 18 miljoen euro. Dit geld wordt via de zogeheten
superheffing opgebracht door de boeren. De meeste ande
re EU-landen hebben zich beter gehouden aan de melk
quota. De grootste overschrijding is echter in Italië, dat
167 miljoen aan superheffing moet betalen. ANP
KIGALI - Op straat zijn tal van mensen aangehouden.
Winkels zijn op last van de politie gesloten. Reden: ge
bruik van plastic tassen. En die zijn sinds kort verboden
in Rwanda, want ze zijn slecht voor het milieu. Naleving
van het verbod wordt met harde hand afgedwongen.
„We willen dat mensen de traditionele manden gebrui
ken", zegt Milieuminister Drocella Mugorewera. Veel
mensen vinden echter dat de overheid te hard optreedt.
GPD/RTR
LOS ANGELES - De Amerikaanse actrice Janet Leigh is
gisteren op 77-jarige leeftijd overleden in haar huis in
Los Angeles, meldde CNN.
Leigh werd bekend als het slachtoffer dat in Alfred Hitch-
cocks klassieke film Psycho uit 1960 door een waanzinni
ge Anthony Perkins in een douche met een mes wordt aan
gevallen. De rol leverde haar een Oscar-nominatie op.
Leigh begon haar carrière in de late jaren veertig. Aan
het einde van de jaren zestig raakte haar loopbaan in het
slop. RTR/ANP
van onze redactie buitenland
STOCKHOLM - De Nobelprijs
voor geneeskunde gaat dit jaar
naar de Amerikanen Richard
Axel en Linda Buck. Dat heeft
het Karolinska Instituut gister
ochtend in de Zweedse hoofd
stad Stockholm bekendge
maakt.
De 58-jarige Axel en de 57-jari-
ge Buck krijgen de onderschei
ding voor hun onderzoek naar
de reukzin. Zij deden in de jaren
tachtig van de vorige eeuw geza
menlijk onderzoek en later pu
bliceerden zij ook onafhankelijk
van elkaar over dit onderwerp.
Het onderzoek van Axel en
Buck verschaft inzicht in hoe
het kan dat mensen zich geuren
kunnen herinneren. Zij ontdek
ten een 'familie van duizend ver
schillende genen' die verband
houden met een even groot aan
tal geurreceptoren. Die zitten
op hun beurt op de cellen in het
neusslijmvlies waarmee de men
sen geur waarnemen.
De reukzin is belangrijk voor de
kwaliteit van het leven. Een
geur kan prettige of onprettige
herinneringen oproepen, maar
kan ook een waarschuwing zijn
voor iets gevaarlijks, zoals rook
bij een beginnende brand of de
geur van bedorven voedsel.
Geur is van levensbelang voor
een pasgeboren mens of dier om
dat die hem helpt de borst van
de moeder te vinden. Veel die
ren nemen hun omgeving vooral
waar door het detecteren en in
terpreteren van geuren.
Axel en Buck toonden aan dat 3
procent van de genen van de
mens wordt gebruikt voor geur-
herkenning. Als een geurrecep-
tor geactiveerd wordt door een
bepaalde stof gaat er vanuit een
reukcel een elektrisch signaal
naar de hersenen. Daar ontstaat
dan uit de combinatie van reuk-
indrukken een specifiek en
steeds weer op te roepen geurin-
druk. De twee onderzoekers heb
ben beschreven hoe dit precies
in zijn werk gaat.
Linda Buck is verbonden aan
het Fred Hutchinson Cancer Re
search Center in haar geboorte
stad Seattle. Richard Axel aan
het Howard Hughes Medical In
stitute van de Columbia Univer
sity in New York. Van 1984 tot
1991 werkten ze samen aan het
baanbrekende onderzoek. Zij
publiceerden in 1991 samen
over hun ontdekkingen. ANP
vraag of het Noord- en Zuid-
Korea en China daarvan kan
overtuigen. Zij waren in het ver
leden de grootste slachtoffers
van het Japanse militarisme en
het vertrouwen in de oprecht
heid van Tokio's intenties is nog
altijd flinterdun. De commissie
hoopt hen gerust te stellen met
de mededeling dat Japan geen
kernwapens zal ontwikkelen.
Binnenland
Een andere aanbeveling is voor
al omstreden in het binnenland.
De commissie wil dat Japanse
troepen volwaardig kunnen mee
doen aan vredesoperaties van de
VN. Ze moeten daartoe beter be
wapend worden en het recht
krijgen deze wapens ook te ge
bruiken. Japanse militairen zijn
nu uitgerust met lichte wapens
die ze alleen ter zelfverdediging
mogen gebruiken. In de praktijk
betekent dit dat ze afhankelijk
zijn van de bescherming door
bondgenoten. GPD
ken. Het Israëlische leger is on
dertussen van plan de acties in
de Gaza-strook nog weken
voort te zetten. Dit heeft de chef
staf Moshe Yaalon bekend ge
maakt. „Je lost het probleem
niet op met één enkele actie. Het
moet een serie zijn en wij gaan
net zolang door als het nodig
is", aldus de topmilitair. Pre
mier Sharon liet zich in soortge
lijke bewoordingen uit. „We
gaan door zo lang het gevaar be
staat."
VN-topman Kofi Annan riep Is
raël eerder op de acties in de Ga-
zastrook te staken. Hij vroeg het
Palestijnse bestuur tegelijk om
ervoor te zorgen dat de raket-
aanvallen vanuit de Gazastrook
op Israël ophouden Volgens de
Arabieren maakt Israël zich
schuldig aan 'staatsterrorisme'.
Het land zou als bezettings
macht misdaden tegen de lokale
bevolking begaan en daarmee
de Vierde Geneefse conventie
overtreden. GPD
van onze redactie buitenland
GAZA - Israël moet de militaire
acties in de Gaza-strook onmid
dellijk beëindigen en zijn troe
pen terugtrekken. Dit staat in
een ontwerp-resolutie die de Al
gerijnse VN-ambassadeur Ab-
dalla Baali bij de VN-Veilig-
heidsraad heeft neergelegd.
De raad zou er vandaag over
moeten stemmen 'gezien de ur
gentie van de situatie'.
De Amerikaanse ambassadeur
bij de VN John Danforth liet me
ten weten dat een eenzijdige re
solutie die alleen tegen Israël is
gericht niet erg veel oplost. „Er
zijn twee zijden nodig om vrede
te maken en Israël heeft het
recht zichzelf te verdedigen",
zei hij. Zijn Britse collega toon
de zich ook gereserveerd. Alge
rije is nu het enige Arabische
land in de VN-Veiligheidsraad.
Zowel Amerika als Groot-Brit-
tannië kunnen een veto uitspre-
