PZC
Vrijheid maakt Zeeland uniek
Peer prefereert ons zeeklimaat
Eigen Huis twijfelt
aan claim wegens
geknoei boeterente
25
Recreatiesector moet zich heter verkopen
Tuinders blijven illegalen inzetten
Brussel beboet Heineken
Schiphol verkoopt zich het beste
EDF verkoopt belang Total
Ryanair vliegt
vanaf Eindhoven
op Noord-Italië
Economie VS
groeit sterker in
tweede kwartaal
het bedrijf
donderdag 30 september 2004
rfnor Jeffrey Kutterink
GOES - Een vakantiebestem
ming zoeken is net als een speur
tocht in een supermarkt. Duizen
den producten liggen in de
schappen. Smaak en vooral
prijs bepalen waarom iemand
de pindakaas van het huismerk
koopt, in plaats van 'echte'.
„Met vakanties is het net zo.
Zeeland biedt niet alleen rust en
ruimte. De kracht van Zeeland
is dat mensen zich er kunnen los
maken van de dagelijkse sleur."
De discussie is oud. Talloze sym
posia en bijeenkomsten stonden
de afgelopen jaren in het teken
ran de vraag: hoe kan toeris
tisch Zeeland opboksen tegen
het geweld van de goedkope rei
zen naar zonnig Turkije? Hoe
wel veel ondernemers er luchtig
over doen (toeristen komen toch
wel) verwachten wetenschap-
oers dat veel vakantiegangers
Zeeland op termijn links laten
liggen.
Het vergroten van kampeerplek-
jten of het bouwen van hotels
verandert daar niets aan.
„Zeeland moet zich leren verko
pen in de supermarkt van toeris
tische bestemmingen."
Dat kan volgens wetenschapper
Gerard van Keken, verbonden
aan het Bureau voor Toerisme
Zeeland, alleen door zich te on
derscheiden van andere vakan-
'tiegebieden. „Zon, zee en strand
alleen zijn niet genoeg. Dat
geldt maar voor een twintig tot
dertig dagen in het jaar."
Ziel
Cruciaal is volgens hem om er
achter te komen 'wat Zeeland ei
genlijk is'. Onder begeleiding
van F, Go, bijzonder hoogleraar
toeristisch management aan de
Erasmus Universiteit in Rotter
dam, doet hij een promotieon
derzoek naar de 'toeristische
ziel' van Zeeland. Om daarna te
kunnen vaststellen wat de pro
vincie onderscheidt van andere
gebieden. Pas als dat is ontraad
seld, kan toeristisch Zeeland
zich beter verkopen.
De rust en ruimte zijn schaarse
en vormen de basis
Rust en ruime vormen de basis van het 'Zeeland-gevoel'
van het Zeeland-gevoel, stelt
Van Keken. „Tijd controleert
ons handelen en we zijn ver
slaafd aan snelheid. Vierenveer
tig procent van de Nederlanders
heeft een tekort aan tijd."
Het leven van alledag bestaat
uit vaste gedragspatronen, con
cludeert Van Keken. „Veelal
geeft werk structuur aan het le
ven. Werk bepaalt waar we wo
nen, wie en wanneer we ontmoe
ten en onze alledaagse zorgen."
Om zich aan die dagelijkse sleur
te onttrekken, hebben mensen
steeds meer behoefte aan 'con
trastructuur'. „Ze trekken zich
terug uit hun dagelijks leven
door op vakantie te gaan of door
in hun vrije tijd dingen te gaan
doen. Door ergens anders naar
toe te gaan, komen mensen weer
tot rust. Ze beleven een andere
snelheid (onthaasten), ontmoe
ten andere mensen en doen nieu
we gevoelens op. Een sterk voor
beeld van een concern dat die
ontwikkeling goed in de gaten
heeft is Center Pares. De slo
gans: even helemaal weg, en
'maar nu even niet' spelen in op
die contrastructuur."
Volgens Van Keken is die contra
structuur in Zeeland volop aan
wezig. „De Zeeuwen, zo blijkt
uit mijn onderzoek, associëren
de provincie met de gevoelens
rust, ruimte, vrijheid, genieten
en schoonheid."
Bijzonders
Hij stelt vast dat er in Zeeland
iets bijzonders aan de hand is.
Want die kenmerken zijn zo
ruimschoots aanwezig dat er bij
mensen een gemoedstoestand
ontstaat waardoor ze zich kun
nen losmaken van de dagelijkse
sleur. „Zeeuwen noemen het
ook wel het vakantiegevoel. Ze
krijgen het bijvoorbeeld al als
ze bij Bergen op Zoom de brug
over rijden en de provincie in
duiken."
In de sociaal-wetenschappelijke
literatuur wordt die ervaring
omschreven als een toestand
van liminaliteit; mensen treden
buiten hun alledaagse leefwe
reld, om er daarna gelouterd
naar terug te keren.
„Zeeuwen herkennen dat wel.
Ze ervaren dat de tijd aan zee of
in de natuur kan vliegen. Een an
der voorbeeld is dat mensen ge
nieten, dagdromen of mijmeren
aan zee of in het landschap."
Een (beeld)merk moet dat soort
abstracte begrippen vangen, al
dus Van Keken. Alle resultaten
uit het onderzoek analyserend,
komt hij tot de conclusie dat het
begrip vrijheid datgene is wat
Zeeland uniek maakt. „In dat
ene woord zijn de meest essentië
le gevoelens van Zeeuwen gevan
gen."
Dat begrip moet dus de basis
zijn van nieuwe ideeën en een
beeldmerk met bijpassende slo
gans om Zeeland toeristisch aan
trekkelijker te maken.
„Inwoners uit verstedelijkte ge
bieden zoeken de vrijheid. Het
begrip is op vele manieren bruik
baar: een zee aan vrijheid, vrij
heid op het water, vrijheid van
geest, uitwaaien, ga zo maar
door. Het merk moet wel aan
trekkingskracht hebben. Op va
kantie gaan naar Zeeland, zou
moeten betekenen: vrijheid heb
ben. Wie wil dat nou niet? Vrij
heid beleven aan de kust, in de
natuur, cultuur en cultuurhisto
rische monumenten."
Claim
Het woord vrijheid is niet zo
zeer onderscheidend, erkent
Van Keken. „Dat is wei de claim
vanuit een toeristische regio. Er
is geen regio in Europa die zich
onderscheidt met dat begrip. Be-
foto Camile Schelstraete
langrijk is ook dat vrijheid op al
lerlei manieren verankerd is in
het Zeeuwse landschap en de ge
schiedenis. Denk bijvoorbeeld
aan de forten."
Van Keken beseft dat een goed
beeldmerk en bijpassende slo
gan ('bijvoorbeeld Zeeland: een
zee van vrijheid') cruciaal is.
Misschien nog belangrijker is de
praktische uitwerking van de
wetenschappelijke theorie.
„Zonder samenhang en samen
werking is er geen merk. We
zijn dan ook samen met gemeen
ten, provincie en brancheorgani
saties aan het nadenken over
hoe we de theorie kunnen omzet
ten in concrete ideeën en plan
nen. Maar ik ben ervan over
tuigd dat Zeeland zich ermee
kan onderscheiden en dus ook
meer mensen kan trekken. Meer
toeristen betekent - het blijft
een economisch verhaal - ook
meer werkgelegenheid."
DEN HAAG - Tuinbouwers in het Westland zetten nog al
tijd op illegale wijze arbeiders in. Bij controles die het
Westland Interventie Team (WIT) vorig jaar uitvoerde,
kon ruim tweederde van de werknemers geen geldig iden
titeitsbewijs laten zien. De vreemdelingenpolitie deed
aan diverse controles mee en hield daarbij 161 illegalen
aan.
Dat blijkt uit het jaarverslag dat het Westland Interven
tie Team gisteren publiceerde. Het team is een samenwer
kingsverband van onder anderen de uitkeringsinstantie
UWV, de Belastingdienst en het Openbaar Ministerie. Het
WIT vecht tegen fraude en illegale tewerkstelling. ANP
BRUSSEL - De Europese Commissie heeft Heineken een
boete van 1 miljoen euro gegeven voor het maken van kar
telafspraken in Frankrijk met concurrent Kronenbourg.
Dat maakte de commissie gisteren bekend. Beide brou
wers spraken in maart 1996 over een soort wapenstil
stand. Ze wilden de biergroothandelsmarkt voor de hore
ca onder elkaar verdelen, zo bleek uit onderzoek van Eu
ropees commissaris Monti (Mededinging). Kronenbourg
had 40 procent van de markt, Heineken 30 procent. Als
twee bedrijven samen ruim tweederde van de markt be
heersen is dat erg veel, vindt de woordvoerder van Monti.
Kronenbourg krijgt een boete van 1,5 miljoen euro. De
boetes vallen zo laag uit omdat eigenlijk nooit gebruik is
gemaakt van de afspraak, aldus de woordvoerder.
Heineken liet in een reactie weten dat de hoogte van de
boete bewijst dat de vermeende overtreding 'van inciden
tele aard' was. Het concern wil het boetebesluit nog bestu
deren. Tot begin december heeft Heineken de tijd om be
roep aan te tekenen.
De Europese Commissie meldt momenteel ook de Bel
gische biermarkt te onderzoeken. Deze zaak ligt echter
minder duidelijk, aldus de woordvoerder. ANP
SCHIPHOL - Opnieuw heeft Schiphol een prijs gewon
nen voor luchthavenmarketing. In Madrid sleepte Schip
hol voor het derde jaar op rij de Airport Marketing
Award in de wacht in de categorie grote luchthavens. De
deelnemers aan het luchthavencongres Routes oordeelden
dat de marketing van Schiphol het effectiefst is.
Schiphol liet daarbij andere genomineerden achter zich,
waaronder de Parijse luchthaven Charles de Gaulle. GPD
PARIJS - Het Franse energiebedrijf EDF (Electricité de
France) is van plan zijn belang in de oliemaatschappij To
tal te verkopen. De transactie moet een kleine 2,6 miljard
euro opleveren en is bedoeld om de financiële positie van
EDF te versterken, zo maakte het bedrijf gisteren bekend.
EDF heeft een belang van 2,3 procent in Total, de op twee
na grootste oliemaatschappij in Europa. Dat komt over
een met ruim 15 miljoen aandelen.
EDF kijkt tegen een schuld aan van 24 miljard euro, ter
wijl het geld nodig heeft voor toekomstige pensioenen. De
schuldenlast ontstond door een reeks overnames in het
buitenland. EDF wil met deze acquisities zijn klantenbe
stand op peil houden. In Frankrijk zelf zijn veel mensen
overgestapt naar concurrenten. ANP
EINDHOVEN - Ryanair vliegt
vanaf 25 februari dagelijks van
af Eindhoven Airport op en neer
naar Milaan in Noord-Italië. De
toestellen landen op het kleine
vliegveld Orio al Serio bij Berga
mo. Vandaar is het met de bus
volgens Ryanair een half uur
Daar het centrum van Milaan.
Eindhoven-Milaan is de vierde
bestemming van de Ierse prijs
vechter vanaf Eindhoven Air-
port. Er zijn al twee lijndiensten
naar Londen, een dienst naar
'Barcelona-Gerona en sinds kort
een dagelijkse vlucht naar Ro
me. Het laagste tarief voor de
vlucht naar Milaan wordt 27,99
euro. Er wordt gevlogen met een
nieuwe Boeing 737-880 met een
capaciteit van 189 passagiers.
De nieuwe dienst past in de op
waardering van Milaan-Berga-
mo als basisstation van Ryanair.
Er worden nieuwe lijndiensten
vanaf Milaan-Bergamo geopend
naar Oslo, Sevilla, Valencia, Za-
ragoza, Liverpool en Newcastle.
Ryanair en Eindhoven Airport
venvachten dat de lijndienst
Eindhoven-Milaan bij uitstek
beantwoordt aan de behoeften
aan zakenreizen naar Milaan in
Noord-Brabant. Milaan is het
zakelijk hart van Noord-Italië,
met name voor de mode-indus
trie. „We zijn hier erg blij mee',
zegt woordvoerder Björn Bor-
gers van Eindhoven Airport.
^Eindhoven-Milaan voegt echt
.Iets toe aan wat we hier al doen.
Er is vanuit het zakenleven
Vaag naar deze bestemming.
Deze lijndienst zal ook zeker bij
dragen aan de verdere groei van
onze luchthaven. Met de bestem
mingen naar Rome en Milaan
gaan we naar een totaal van
800.000 passagiers volgend jaar,
denken we. Dit jaar komen we
tut op 670.000 passagiers."
Ryanair heeft intussen 500.000
passagiers vanuit Nederland ver
voerd. De meesten vertrekken
vanuit Eindhoven. De maat
schappij wil in de toekomst nog
meer bestemmingen vanuit Ne
derland bedienen. Toch heeft
Ryanair in ons land nog geen
'hub', een basisstation met eigen
personeel waar de vliegtuigen 's
nachts aan de grond staan. „Het
kan interessant voor ons zijn om
van Eindhoven Airport of een
andere Nederlandse luchthaven
.zo'n basisstation te maken.
Maar het is geen prioriteit om
dat Charleroi in onze behoefte
voorziet",zegt woordvoerder Da
vid Gering van Ryanair. GPD
van onze redactie economie
GRONINGEN - De Vereniging
Eigen Huis zegt geen aanwijzin
gen te hebben dat banken op
grote schaal teveel boeterente
doorberekenen aan huiseigena
ren die hun hypotheek laten
oversluiten. De belangenorgani
satie van honderdduizenden hui
zenbezitters in Nederland rea
geert hiermee op de claim van
de Groningse advocaat G. Glas,
die met grote stelligheid be
weert dat talrijke consumenten
de afgelopen jaren ten onrechte
duizenden euro's teveel aan boe
terente opgelegd kregen.
„Het is een landelijk pi'obleem
dat mensen blijven zitten met
het gevoel dat het niet klopt",
zegt woordvoerder Hans André
de la Porte van de Vereniging Ei
gen Huis over het fenomeen boe
terente. „De heer Glas zal onge
twijfeld zaken zijn tegengeko
men die niet kloppen, maar uit
ons eigen onderzoek is niet ko
men vast te staan dat banken
structureel teveel boeterente be
rekenen. Dan heb je het over
een vorm van bedrog en dat is
ons niet gebleken."
Glas is er niettemin van over
tuigd dat hij een grote affaire
bij de kop heeft. Volgens hem
hebben Nederlandse banken in
de afgelopen vijf jaar ongeveer
28 miljard euro aan boeterente
geïnd. „Mijn voorzichtige schat
ting is dat tien procent van die
berekeningen fout is", zegt hij.
„Dat is dus 2,8 miljard euro.
Wat ik heb gezien in mijn prak
tijk, is dat banken in die geval
len gemiddeld dertig procent te
veel hebben berekend." Volgens
de Groningse advocaat moeten
banken rekening houden met
een kleine miljard euro aan
claims. „Of ze hebben er reke
ning mee gehouden en zich voor
deze claims ingedekt, öf het is
een enorme strop voor de finan
ciële wereld", zegt hij. Op zijn
website www.geen boeteren-
te.nl belooft Glas zijn (poten
tiële) cliënten financiële genoeg
doening: „Wij zorgen dat uw si
tuatie wordt gecontroleerd en
dat een (eventueel) teveel gevor
derd bedrag aan boeterente het
zij wordt teruggevorderd, dan
wel dat de geldverstrekker als
nog een acceptabel en juist be
drag aan boeterente bij u in re
kening brengt." Glas adverteert
met een 'no cure, no pay'-over-
eenkomst. Hij hoopt duizenden
mensen aan zich te binden die
hem openheid verschaffen in
hun overgesloten hypotheek.
Mocht hij beet hebben en in het
gelijk worden gesteld, dan bere
kent hij de helft van het bedrag
dat zijn cliënten terugkrijgen
aan teveel betaalde boeterente
als loon.
Gedragsregels
De banken zeggen vooralsnog
niet wakker te liggen van de
claim en de rekensommen van
Glas. Woordvoerder R. van Kes-
teren van de Nederlandse Vere
niging van Banken sluit niet uit
dat er incidenteel teveel aan boe
terente is doorberekend. Maar
het kan volgens hem in de prak
tijk, 'alleen al gezien de strikte
gedragsregels voor financiële in
stellingen', nooit om een groot
aantal gevallen gaan. GPD
WASHINGTON - De Verenigde
Staten hebben in het tweede
kwartaal van dit jaar een econo
mische groei doorgemaakt van
3.3 procent op jaarbasis. Het mi
nisterie van Handel in Washing
ton, dat het percentage gisteren
bekendmaakte, heeft daarmee
zijn opgave van eind augustus
opwaarts gecorrigeerd.
Het vorige percentage dat het
ministerie noemde, bedroeg 2,8.
De eerste raming, van eind juli,
kwam uit op 3 procent. Dat het
uiteindelijke groeipercentage ho
ger is, is voor een deel het ge
volg van het toenemen van de be
drijfsvoorraden. Die toename
was in het tweede kwartaal de
grootste in vier jaar tijd. De
Amerikaanse economie vertoon
de in het afgelopen kwartaal de
kleinste groei sinds de eerste
drie maanden van vorig jaar. In
het eerste kwartaal van dit jaar
is 4,5 procent geregistreerd.
Toch staat de economie er niet
slecht voor. Deskundigen had
den verwacht dat het definitieve
groeipercentage op 3,1 zou uit
komen. ANP
door Henk Postma
KRABBENDIJKE - De concur
rentie is wereldwijd, en bij tijd
en wijle moordend. Wil je in de
fruitteelt overleven, dan moet je
kunnen vertrouwen op het weer.
Een zonnig klimaat als dat van
Portugal, lijkt dan aanlokkelij
ker dan de wispelturige Zeeuw
se weersomstandigheden. Behal
ve wanneer je gokt op de peer.
Die gedijt het best op de zavel
en zware klei in het zeeklimaat
van Krabbendijke. Vogelaar
Fruitcultures plukt daar jaar
lijks zo'n 2,5 miljoen kilo uit de
bomen.
Aan ruimte geen gebrek. Het fa
miliebedrijf aan de Oude Rijks
weg meet 75 hectare boom
gaard, allemaal eigen grond. En
dan nog 5 hectare pachtgrond
voor de boompjeskwekerij. Vo
gelaar Fruitcultures behoort
daarmee tot de grotere jongens
in de bedrijfstak. Normaal zijn
er, afhankelijk van seizoen en
weersomstandigheden, zo'n
acht tot vijftien mensen aan het
werk. Maar nu, midden in de
oogsttijd, zijn dat er al gauw
meer dan honderd.
Het is onmogelijk om zoveel
mensen voor hooguit twee maan
den plukken uit de naaste omge
ving te recruteren. Theo Voge
laar, die het bedrijf de afgelo
pen decennia door vette en ma
gere jaren loodste, haalt z'n
plukkers voor het meerendeel
uit Polen, en laat die op z'n ei
gen erf bivakkeren. Al ver voor
de val van het IJzeren Gordijn
formeerde hij een min of meer
vaste poule van Polen die in de
oogsttijd graag naar Krabbendij
ke komen om daar harde gul
dens te verdienen.
Theo Vogelaar 'erfde' het be
drijf van zijn vader, of liever: hij
groeide er in op. Op zijn beurt
droeg hij het bedrijf over aan
z'n zoon Martijn. Die runt nu
het teeltbedrijf: Vogelaar Fruit
cultures. Vader en zoon, en nog
een derde familielid, riepen
daarnaast Fruvo bv in het leven,
dat zorg draagt voor het sorte
ren, de opslag, verkoop en ver
pakking van het fruit.
„We hebben te maken met we
reldwijde concurrentie. Neder
land importeert uit Nieuw-Zee-
land, Zuid-Afrika, Chili, Argen
tinië, Spanje, Frankrijk. In dat
krachtenveld kunnen we alleen
met succes operex-en met de teelt
van ï-assen die zich in ons kli
maat prima thuis voelen", zegt
Theo Vogelaar. Dat betekent af
Perenpluk bij Vogelaar Fruitcultures.
hankelijkheid van een smal as
sortiment: negentig procent pe
ren, in hoofdzaak van het ras
Conference, en tien procent ap
pels. Daarnaast nog een zeer be
scheiden hoeveelheid pruimen
en keilen.
Het ging de afgelopen jaren
goed met de perenteelt. Dat kan
niet worden gezegd van de ap
pels. Die bi'achten een tijdlang
nauwelijks geld op. Maar het
dieptepunt van die appelcrisis
lijkt nu voorbij. Door de jaren
heen kende de fruitteelt vele
ups en downs. Vooral in de ja
ren zestig en tachtig van de voiri-
ge eeuw moesten alle zeilen wor
den bijgezet om het bedrijf over
eind te houden.
Nieuwe activiteiten
Dat was de Vogelaai-s wel toe
vertrouwd. Om continuïteit en
groei veilig te stellen, zetten ze
ook nieuwe activiteiten op in
Portugal, lei-land of de Betuwe.
De oorsprong van Vogelaar
Fi'uitcultures i Fi'uvo bv ligt in
de vroege jaren dertig van de vo
rige eeuw. „Het was", vertelt
Theo Vogelaar, „toen volop cri-
Naam:
Vogelaar Fruitcultures
Fruvo BV
Plaats:
Krabbendijke
Opgericht:
1934
Omzet:
2,5 miljoen kilo
sis. Mijn vader en m'n oom had
den een akkerbouwbedrijf, en
daar hoorde ook wat fruit bij. In
1934 begonnen ze met professio
nele teelt. Maar de gi-ote sprong
voox-waarts is van direct na de
oorlog. Veel fruit werd toen
nog uit Amerika geïmpoi-teerd.
Samen met onderzoekinstanties
begonnen we nieuwe rassen te
ontwikkelen, en rassen uit ande
re landen uit te proberen. Peren
als de Confei-ence bleken het
hier erg goed te .doen. Ze waren
weinig vatbaar voor ziektes en
plagen. Het lukte steeds beter
plantmateriaal te kweken. Eerst
concentreei-den we ons erop de
stam te verbetex'en. Daarna
slaagden we erin het ras virus
vrij te maken. De Conference is
een product geworden, waar
mee we goed kunnen concurre
ren, niet alleen in Nedexdand
zelf, we kunnen die peer ook ex
porteren. Het is een product dat
ook in België en Frankrijk
wordt verbouwd, maar hoe zui
delijker, hoe minder gaaf het
product.
Om het fruit zo gedoseerd moge
lijk op de markt te kunnen bi'en-
gen, of te kunnen vei'kopen wan
neer de prijs het hoogst is, be
schikt Fi'uvo over koelcellen
met een capaciteit die even
groot is als de gemiddelde jaar
foto Willem Mieras
productie: 2,5 miljoen kilo. Met
de vrijkomende hitte wordt de
vloer van de werkruimte ver-
warmd.
Bij het bedrijf hoort een bassin
dat 20.000 m3 regenwater her-
bergt, waarmee de boomgaar
den bij nachtvorst of droogte
woi'den besproeid. Het water
wordt automatisch gewonnen
uit het afvoersysteem van het
verderop gelegen bedrijventei-
rein Zuidweg.
Nachtvoi'st en droogte zijn niet
de enige plagen waartegen de
oogst moet worden beschennd.
Het bedrijf heeft zich ook bewa
pend met een hagelkanon. Dat
kan schokgolven de lucht in stu
ren die hagelstenen vei*pulvei'en
tot regen of sneeuw.
Daarnaast worden zoveel moge
lijk natuurlijke vijanden in stel
ling gebi-acht tegen schimmels,
insecten en vogels. Zo worden
roofmijten, oorwormen, toren
valken en erotische verwarring
zaaiende stoffen op de boosdoe
ners losgelaten. „Ja", lacht Mai--
tijn Vogelaar: „Alles is er op ge
richt de vrucht zo gaaf mogelijk
in de kist te kiijgen."
