Ronden en personeel KSG kwaad
>zc
Fors verlies voor bedrij venfonds
Scholieren
moeten leren
ondernemen
Huwelijk, huis en risico
)ngerustheid over voortbestaan marinebouw groot
\ieuwe topman
lij chipdivisie
an Philips
Alles voor
het huisdier
Meer containers via binnenvaart
Consumenten lenen flink meer geld
Treinkaartje volgend jaar duurder
Duizend Duitse postkantoren dicht
jnderdag 23 september 2004
Dek geeft
voorrang
aan verstand
firMrev Kutterink
USSINGEN - Boosheid, te-
jrstelling en ongerustheid
erheersen bij de vakbonden
■het personeel van de Konink
je Schelde Groep (KSG). Ze
afschuwen voor paniekvoet-
maar kondigen wel aan te
iilen voor het voortbestaan
abet bedrijf als de kabinets-
[annen doorgaan.
nd van de marinescheeps-
in Nederland lijkt nabij,
éi ministerie van Defensie is
ét van plan het gat in de order-
jrlefeuille tussen 2006 en 2010
te vullen met de bouw van
Éten.
mededeling - vervat in een
ipportage bij de Defensiebegro-
g'2005 - komt binnen en bui-
het bedrijf hard aan. Onder
l personeel heerst onrust over
toekomst. „Maar we moeten
niet dramatischer ma
in dan die is en niet overgaan
itpaniekvoetbalwaarschuwt
Dekker van de ondernemings-
advan de Schelde. „Het stand-
mt van de regering is teleur-
sllend maar bekend. Met het
uren van de twee korvetten
»r Indonesië is er nog conti-
ateit. De kennis binnen het be-
iji'blijft nog behouden
«zorg voor de werkgelegen-
cid ligt bij de directie van het
:ncem, vindt Dekker. „Het is
jak dat die er hard aan werkt
voldoende orders binnen te
ik Toen Damen de Schelde
geleden overnam, be
side het concern binnen vijf
üreen opdracht binnen te ha-
i,Dat is gelukt."
j iet kabinet gaat nonchalant om
üt de marinebouw, vindt Dek-
i «r. „Het heeft de mondvol over
MSTERDAM - Philips neemt
ind dit jaar afscheid van zijn
pan van de chipdivisie. Het
Itktronicaconcern maakte gis
sen bekend dat Scott McGre-
irheeft besloten per 1 januari
mig te keren naar de Verenig-
i Staten.
lij wordt opgevolgd door Frans
Sn Houten, die nu nog samen
ït Rudy Provoost leiding geeft
sn de activiteiten op het ge-
ied-van. consumentenelektroni-
iMcGregor geeft al drie jaar
aan de chipdivisie. Bij
ijn aantreden in september
801, na ruim drie jaar in de
kim voor Philips in Calif or
is te hebben geopereerd, ston-
ïn de resultaten van de divisie
jnder sterke druk door de alge-
lele malaise in de it-sector.
Inmiddels is een omslag bereikt.
Het tweede kwartaal was de
ïfoductie van chips voor onder
«er mobiele telefoons en beeld-
bermen de op een na meest
winstgevende activiteit met een
van 143 miljoen euro. Al-
éen de lcd-schermenonderne-
Hg LG.Philips LCD deed het
[etermet een winst van 251 mil-
McGregors opvolger werkt
dsinds 1986 voor Philips. De
9-jarige Van Houten is sinds
12 verantwoordelijk voor een
van de consumentenelektro-
acatak. ANP
pagina 22
subtiel aftasten netwerk
kenniseconomie. Als er geen
werk meer is, kan iedereen ra
den wat er met het bedrijf ge
beurt. Dan verdwijnt ook de
kennis van marinebouw uit Ne
derland. De hoop was dat we,
met de twee korvetten aan Indo
nesië meegerekend, er nog zes
konden bouwen. Dan krijg je
een serieproductie en houdt het
bedrijf er ook nog wat aan
over." Dekker wil nog niet den
ken, laat staan speculeren over
de mogelijke gevolgen voor de
scheepswerf. „Het is nog lang
niet zo ver. We hebben voor he
ter vuren gestaan. We gaan hard
vechten voor het voortbestaan
van het bedrijf en behoud van
ons werk. We maken hier pracht
producten. Daarom zijn we
trots op ons werk." De vakbon
den zijn ronduit woedend over
het regeringsstandpunt. „De ma
rinebouw is een high-tech sec
tor met een enorme spin-off",
reageert H. van Beers van de
CNV Bedrijvenbond. „Als de
KSG geen korvetten mag bou
wen is dat een ramp. Voor het
bedrijf, maar ook voor de sec
tor. Het regeringsstandpunt is
ongelooflijk ondoordacht en
stompzinnig. Daarmee gooit het
kabinet kennis en arbeidsplaat
sen weg bij de Schelde, maar
ook bij toeleveringsbedrijven."
Ook kan Nederland volgens
hem dan geen enkele rol meer
spelen in Europa als het gaat
om marinebouw. „Op Europees
niveau is er samenwerking tus
sen Franse, Duitse en Spaanse
werven op het gebied van mari
nebouw. Je kunt als Nederland
alleen een rol spelen als je niet
alleen kennis maar ook werk in
brengt. Door het wegvallen van
civiele orders, halen overheden
militaire orders naar voren. In
Engeland bouwen alle werven
delen voor twee vliegdeksche
pen. Daar hebben ze allemaal
vier jaar werk aan. Spanje richt
zich op duikboten, Duitsland op
fregatten en korvetten."
R. van den Bergh van FNV Bond
genoten wil het kabinetsstand
punt niet geloven. „Als dat zo is,
hebben we nog een appeltje met
ze te schillen in Den Haag."
FNV en CNV trekken gezamen
lijk op en wachten tot de behan
deling van de Defensienota,
voordat ze verdere actie onder
nemen. „De Tweede Kamer
dient nog wel amendementen in
op het kabinetsvoorstel" ^er-
wacht Van Beers. „Maar als het
nodig is, gaan we weer naar Den
Haag om het allemaal nog eens
duidelijk te maken. Het is te ho
pen dat er maatschappelijk ver
zet komt tegen dit snoeibeleid
van de regering."
Michel van Aelst in zijn dierenkraam op de Zierikzeese weekmarkt.
door Inge Heuff
DREISCHOR - Op de 44 vierkante me
ter die de verkoopruimte van zijn markt
kraam groot is, verkoopt Michel van Ae
lst uit Dreischor circa tweeduizend ver
schillende dierbenodigdheden. In hoofd
zaak voedingsartikelen maar ook aller
lei accessoires voor huisdieren.
Wat er niet in zijn kraam te vinden is,
kan hij bestellen en een volgende keer
meenemen. Hij heeft nu eenmaal niet
voldoende ruimte voor een breed assor
timent vogelkooitjes of kattenmanden.
Zijn markovan, zoals de rijdende ver
koopkraam heet, zet Van Aelst elke don
derdagochtend rond zes uur op zijn vas
te stek op het Havenplein in Zierikzee.
Dan is hij zo'n twee uur bezig om de wa
gen tweezijdig uit te klappen, de wind
schermen te bevestigen, de kraam in te
richten en de bakken bij te vullen. Voor
dat laatste heeft hij de rest van de dag
geen tijd meer. Tot sluiting van de
markt, om vier uur 's middags, staat hij
achter de schappen met kattenbrokjes,
hondenkluiven, caviaknabbels en vogel-
voer. 's Zomers laat hij de windscher
men open, 's winters staat de kachel
aan. Voor het toilet, de koffie en thee
kan hij bij het café tegenover zijn
kraam terecht.
In Zierikzee wordt, anders dan in zijn
standplaatsen in Barendrecht, Middel-
harnis en .Hardinxveld-Giessendam,
geen catering over de markt rondgere
den. De grote weegschaal neemt een cen
trale plaats in. Daarmee weegt Van Ae-
foto Marijke Folkertsma
1st de losse kilo's voer af voor de klein
verbruikers. Het bulkgoed, zakken van
vijftien kilo, bezorgt Van Aelst na de
marktdag aan huis. De klanten doen
aan zijn kraam de bestellingen en hoe
ven zelf alleen het kleine spul mee te ne
men. Met bijna 25 jaar ervaring wordt
Van Aelst door sommige van hen als
een expert op het gebied van de dieren-
gezondheid gezien. Vragen over uitval
van haren of veren, te veel of te weinig
eetlust, ongedierte en gedrag nemen een
goed deel van zijn werktijd in beslag.
door Jeffrey Kutterink
GOES - Het Zeeuws Participa
tiefonds heeft een bijzonder
moeilijk jaar achter de rug. Het
fonds dat beginnend onderne
mers financieel steunt, heeft een
verlies gemaakt van ruim
146.000 euro.
Het participatiefonds, dat eind
1997 is opgericht, is een initia
tief van de provincie en ABN
Amro. Doel is startende of door
startende ondernemers van geld
te voorzien om een lening bij de
bank te krijgen en daarmee de
Zeeuwse economie te verster
ken. Voorwaarde is wel dat er
sprake is van productvernieu
wing. Relatief veel aandacht is
in 2003 uitgegaan naar het bege
leiden van bedrijven die in de
problemen zijn gekomen. Het
verlies van het fonds is veroor
zaakt door het faillissement van
twee bedrijven. Het dagelijks
provinciebestuur denkt dat het
verlies inherent is aan de func
tie van het fonds. Wel consta
teert de provincie dat het parti
cipatiefonds kwetsbaar is, om
dat het niet veel geld geld in kas
heeft (nu bijna drie ton reserve).
Het is daarom noodzakelijk dat
de provincie twee ton extra in
het bedrij venfonds steekt. Pro
vinciale Staten hebben dat eer
der toegezegd. De directie stelt
in het jaarverslag dat het nodige
aantal bedrijven geld heeft ge
vraagd, maar het precieze aan
tal laat ze in het midden. Het
aantal bedrijven dat geld krijgt
is gering. Vier ondernemingen
krijgen nu steun.
Ie wegen van de wetenschap zijn
ondoorgrondelijk, en juist daar
in zo boeiend. Ik geniet het meest als
«derzoek totaal onverwachte verban-
aan het licht brengt. Dingen waar
«niet aan gedacht hebt en die dan nog
'jken te kloppen ook. Of lijken te
«oppen.
«lis altijd zaak om op je hoede te blij-
en'Wat onomstotelijk bewijs voor een
wiié lijkt, kan bij nader inzien een
'fis verband zijn, een samenhang die
'Pkeel andere gronden berust dan de
totse onderzoeker ons wil doen gelo-
'en- In die zin is wetenschap ook een
Ponnanente wedstrijd tussen concurre
ntie onderzoeksteams.
Ze§ graag dat onderzoek op zoek is
de samenzwering achter de feiten,
'hzweringen geven zich niet graag
sar moeten rechercheurs hard
'loot. D:
aan trekken. De overeenkomsten tus
sen recherche en research liggen voor
de hand. Het verschil tussen beide is
dat research een concurrerend proces
is. In de recherche is er de advocaat
van de beklaagde die de theorie van de
rechercheurs kan aanvechten.
Ik was op een conferentie over de in
vloed van risico op gedrag van mensen:
op hun consumptie, op hun spaarge-
drag, op hun beloning, op de opleiding
die ze kiezen. Een onderwerp waar
geen rechercheur op afkomt, maar
waar onderzoekers van smullen.
Een van de bijdragen ging over de stel
ling dat meer risico tot meer behoed
zaamheid leidt. Daarbij werd risico in
verband gebracht met het kopen van
een huis. De eerste gedachte die op
komt is dan dat mensen die meer risico
lopen op de arbeidsmarkt (kans om
hun baan te verliezen, onzeker, varia
bel inkomen) zich minder zullen bin
den op de woningmarkt. Ze zullen eer
der huren dan kopen, en als ze kopen
zullen ze een kleinere woning kopen.
Een deelnemer aan de conferentie had
echter de theorie nog eens zorgvuldig
uitgewerkt, en was tot de conclusie ge
komen dat bij groter risico mensen
juist een grotere, duurdere woning zul
len kopen.
Dat is intuïtief misschien wat lastig uit
te leggen, maar het argument gaat onge
veer zo. Als je een huis koopt, leg je je
zelf vaste lasten op. Die kun je niet
steeds aanpassen aan nieuwe omstan
digheden, zoals een gedaald inkomen.
Aanpassingen moeten dus komen uit
de aanpassing van andere uitgaven: za
ken als voedsel, kleding, reizen zijn wel
flexibel. Je past de lasten van huisves
ting pas aan als de klap (de inkomens
daling) groot genoeg is. Verhuizen gaat
immers gepaard met allerlei kosten, zo
als overdrachtsbelasting, de makelaar,
de verhuizer, nieuwe meubels en stoffe
ring.
Als je inkomen erg variabel is, zal het
eerder de moeite zijn om te verhuizen
dan wanneer je inkomen nauwelijks va
rieert. Maar dat kun je van tevoren alle
maal overwegen als je een huis koopt.
Je overweegt dat je niet in de situatie
wil komen dat je steeds moet verhui
zen, omdat je dan ook iedere keer die
kosten moet maken. Dus kies je voor
een groter huis, zodat de inkomensklap
groter moet zijn om de verhuizing de
moeite waard te maken. Anders ge
zegd, als je bij een groter risico op inko
mensdaling eenzelfde kans wilt houden
om te moeten verhuizen, moet je in een
duurder huis gaan wonen.
Om de theorie te toetsen keek de onder
zoeker naar de huizen van twee typen
Amerikaanse echtparen: echtparen
waar beide partners een verschillend
beroep hebben en echtparen waarbij ze
hetzelfde beroep hebben. Bij een ver
schillend beroep loopt het echtpaar een
kleiner economisch risico. Immers, heb
ben ze hetzelfde beroep dan worden ze
in een neergang dubbel getroffen. Heb
ben ze een verschillend beroep dan kan
de tegenslag in het ene beroep juist sa
mengaan met voorspoed in het andere.
Uit het onderzoek blijkt nu steun voor
de theorie: huwelijkspartners met het
zelfde beroep wonen in grotere huizen.
Meer risico leidt dus kennelijk tot de
keuze voor een duurder huis. Het blijkt
zelfs dat het verband juist geldt voor
echtparen met hoge verhuiskosten, pre
cies zoals de theorie voorspelt. Verras
send, nietwaar? En juist daarom zo
boeiend.
Joop Hartog
MIDDELBURG - De provincie moet in de nieuwe plan
nen voor de Westerschelde Container Terminal onderzoe
ken of er meer containers met binnenvaartschepen kun
nen worden afgevoerd.
Dat schrijft de Kamer van Koophandel in een brief aan
het dagelijks provinciebestuur. Door meer gebruik te ma
ken van binnenvaartschepen kan de overlast over het
spoor sterk worden verminderd, aldus de Kamer. Die is
voorstander van de aanleg. De kade zorgt voor een groot
aantal nieuwe arbeidsplaatsen en draagt bij aan het be
houd van de bestaande werkgelegenheid. Met het inkor
ten van de kade tot twee kilometer komt het project vol
doende tegemoet aan de voorwaarden voor natuur en mi
lieu, vindt de Kamer.
AMSTERDAM - Huishoudens hebben deze zomer stuk
ken meer geleend. Consumenten namen in juli 216 mil
joen euro op, 75 procent meer dan eind van vorig jaar.
Dat heeft te maken met de verminderde koopkracht, zo
schrijft De Nederlandsche Bank in haar jongste kwartaal
nummer van het statistisch bulletin, dat zij gisteren naar
buiten bracht.
De stijging van het consumptieve krediet hangt samen
met de stagnatie van het besteedbare inkomen, waardoor
ook het roodstaan is toegenomen. Daarnaast gebruiken
consumenten vaker de creditcard, aldus de bank. ANP
UTRECHT - De Nederlandse Spoorwegen maken het
treinkaartje per 1 januari volgend jaar 3,25 procent duur
der. De vervoerder had dit voornemen al eerder bekendge
maakt, maar heeft nu de knoop doorgehakt.
De NS mogen volgens het vervoerscontract met de over
heid de tarieven jaarlijks een keer verhogen. Deze tarief
stijging, die altijd op 1 januari ingaat, mag maximaal de
inflatie plus 2 procent bedragen. De NS benut deze ruim
te maximaal. ANP
BONN - De Duitse posterijen gaan postkantoren sluiten.
Tot eind volgend jaar verdwijnen er duizend van de huidi
ge 13.000, zo heeft Deutsche Post gisteren bekendge
maakt. Dit jaar sluiten al zeshonderd vestigingen die
maar weinig klanten trekken en niet rendabel zijn.
De operatie treft vooral de vestigingen op het platteland.
In dorpen met meer dan 2000 inwoners wil Deutsche Post
nog wel een postkantoor openhouden. Enige tijd geleden
maakte het postconcern al kenbaar enkele honderden ves
tigingen te willen sluiten. ANP/DPA
door Jeffrey Kutterink
GOES - Zeeuwse scholieren en
studenten moeten leren wat on
dernemen is. Om in elk geval te
begrijpen waar hun toekomstige
baas mee te maken heeft. Maal
eerder nog om te stimuleren dat
meer jongeren een eigen bedrijf
opzetten. Stichting Jong Onder
nemen begint daarom in Zee
land een grootschalig pilot-pro
ject.
Van de Nederlandse scholieren
en studenten denkt negen pro
cent over het opzetten van een
eigen bedrijf. Relatief een laag
percentage als dat wordt afge
zet tegen dat in bijvoorbeeld de
Verenigde Staten. Daar ziet 19
procent van de jongeren wat zit
ten in ondernemerschap.
„Leerlingen of studenten die op
jonge leeftijd leren wat onderne
men is, raken eerder enthousiast
over het ondernemerschap",
denkt Jan van Asseldonk jr. Hij
is regiocoördinator voor Zee
land en Noord-Brabant bij Jong
Ondernemen Nederland, tot
voor kort Mini-ondernemingen
Nederland.
Het project dat de stichting
heeft ontwikkeld omvat lespro
gramma's voor bijna alle typen
onderwijs: vanaf basisschool tot
het hoger onderwijs. „Ze sluiten
op elkaar aan, zodat leerlingen
stapsgewijs leren ondernemen."
Bizworld is een lespakket dat is
ontwikkeld voor leerlingen van
de groep acht van de basis
school. Spelendei-wijs leren kin
deren in vier dagdelen een eigen
bedrijf op te zetten. „Hun pro
duct is vriendschapsarmbhn-
den. Kinderen leren spelender
wijs bijvoorbeeld aandelen te
verkopen en te ontwerpen. Van
het lespakket is makkelijk een
projectweek te maken."
Kinderen die naar de basis
school doorstromen naar het
VMBO krijgen, als het aan Jong
Ondernemen ligt, te maken met
de Learning Company. „De op
zet is dat leerlingen een goedlo
pende mini-onderneming van
mbo of hbo overnemen en een
doorstart maken. Het is vooral
een praktisch lespakket."
Een stap verder gaat de 'college
company'bedoeld voor leerlin
gen in het mbo. „Leerlingen ont
wikkelen zelf een product, doen
marktonderzoek en stellen een
eenvoudig ondernemingsplan
op", zegt Van Asseldonk jr. „Ze
leren verantwoordelijkheid ne
men voor een afdeling en een
personeelsadministratie te voe
ren."
Voor studenten in het hoger en
wetenschappelijk onderwijs is
er het lespakket student compa
ny ontwikkeld. Het is het meest
diepgaande programma. „Van
die mensen verwachten we dat
ze niet alleen producten ontwik
kelen en een bedrijfsplan opzet
ten, maar ook de volledige finan
ciële onderbouwing op orde heb
ben. Het gaat zelfs zo ver dat
het de bedoeling is dat de bedrij
ven ook daadwerkelijk worden
opgericht en blijven bestaan.
Het moet daarbij gaan om de
ontwikkeling van nieuwe pro-
ducten."
Bij college en student company
worden studenten bijgestaan
door een mentor en een account,
aldus Van Asseldonk jr. Het pro
ject kost 300.000 euro. De stich
ting Jong Ondernemen betaalt
120.000 euro. Daarbij zijn onder
andere bijdragen vanuit het be
drijfsleven meegerekend. De
rest betaalt de provincie. Dat ge
beurt vanuit het programma in
novatieve acties. Daarvoor heeft
Zeeland 2,4 miljoen euro subsi
die gekregen van de Europese
Commissie. Bedoeling is om met
het geld nieuwe ontwikkelingen
in het bedrijfsleven te stimule
ren.
Volgens Van Asseldonk jr. is er
vanuit het onderwijs en het be
drijfsleven voldoende belangstel
ling. Schooldirecteuren worden
er volgens hem niet van dat ze
telkens worden benaderd voor
de invoering van lespakketten.
Recent zijn op de Zeeuwse basis
scholen nog ontdekkastelen
neergezet om leerlingen kennis
te laten maken met techniek.
Eind volgend jaar wordt het pro
ject afgesloten. „Maar ook hoop
dat de deelnemers dan zo en
thousiast zijn, dat de lespro
gramma's doorgaan."
