Ouderenhulp schraal in Zweden
Door terreur geteisterd Irak
wacht totale burgeroorlog
PZC
Bevolkingsgroei is
minder explosief
Kindermishandelaar
heeft altijd spijt
JÉ
Beroemde verzorgingsstaat heeft geen voorbeeldig zorgbeleid
Privatisering in zorg
17 september 1954
vrijdag 17 september 2004
Zweden heeft tiaar verhouding
de meeste ouderen ter wereld.
Nederland, dat aan de voora
vond van de vergrijzingsgolf
staat, wil van Zweden leren hoe
de zorg voor ouderen op peil
kan worden gehouden. Maar in
de beroemde Zweedse verzor
gingsstaat blijkt het moeilijk
hulp te krijgen.
door Thea van Beek
Twee fauteuils, een tafeltje,
een kastje en wat kleine per
soonlijke bezittingen. De kamer
in het verzorgingshuis in
Trollangen oogt nogal kaal. Het
ziekenhuisbed en linoleum op
de vloer zijn duidelijk bestemd
om het personeel te ontlasten.
De tien bewoners van deze unit
delen samen een huis- en eetka
mer en een gemeenschappelijke
keuken.
De ziekenhuissfeer die het ver
zorgingshuis oproept, wordt
niet door iedereen gedeeld. In
de wijde omgeving van
Trollangen nabij Stockholm, is
het huis zeer gewild. Wie zijn
laatste levensfase niet meer
thuis kan slijten, is hier zeer
goed af
Net als Nederlanders willen
ook de meeste Zweden echter
het liefst zo lang mogelijk in
him eigen huis blijven wonen.
Slechts acht procent van de
ouderen woont in een verzor-
gings- of verpleeghuis. In Neder
land is dat twee keer zoveel.
Toch telt Zweden verhoudings
gewijs de meeste ouderen ter
wereld. Bijna achttien procent
van de bevolking is 6 5-plusser.
Over bijna twintig jaar is de ver
grijzing in Nederland ongeveer
vergelijkbaar met die van Zwe
den. De vraag is in hoeverre Ne
derland iets van de Zweden kan
leren. Begin oktober wijdt het
ministerie van Volksgezondheid
en Welzijn een conferentie aan
dit onderwerp, samen met de
Zweedse ambassade en Zweed
se Kamer van Koophandel.
De ouderenzorg staat in Zwe
den nog min of meer in de kin-
Tot begin jaren negentig
was de Zweedse gezond
heidszorg geheel in handen
van de staat. Met de komst
van een conservatieve; rege
ring deed ook private zorg
haar intrede. Inmiddels is
tien procent van de oude
renzorg in particuliere han
den.
Carema is een van de drie gro
te aanbieders op het gebied
van privé-ziekenhuizen en
thuiszorg en exploiteert zes
tig verzorgingshuizen in Zwe
den, waaronder dat in
Trollangen. Met de overheid
worden contracten gesloten
voor het verlenen van zorg,
waar iedereen van gebruik
kan maken.
Carema zegt niet alleen goed
koper te kunnen werken
maar ook een stuk efficiën
ter. Hoewel het personeel er
minder verdient, is het vol
gens Carema gemotiveerder
dan in de aloude staatsinstel
lingen.
„Daar werken mensen alleen
voor het geld. Wij eisen van
onze medewerkers interesse
in de bewoners. Bovendien
hebben zij meer carrièremo
gelijkheden dan in de verstar
de staatszorg", aldus Asa
Gustafsson van Carema.
Particuliere zorgaanbieders
lopen voortdurend de kans
dat gemeenten hun contract
niet verlengen. Andersom lo
pen ook gemeenten risico's.
Als een zorgaanbieder failliet
gaat, draait de gemeente op
voor het elders opnieuw inhu
ren van hulp. Nu de so
ciaal-democraten weer aan
de macht zijn, is de Zweedse
overheid zeer terughoudend
waar het om privé-zorg gaat.
GPD
derschoenen. Wie tot begin ja
ren tachtig van de vorige eeuw
oud, ziek en hulpbehoevend
was, kwam terecht in een zie
kenhuis. Ouderen verbleven
daar jaren achtereen, tot de
dood erop volgde.
Sinds in 1982 speciale wetge
ving werd ingevoerd, kwam een
einde aan deze schrijnende si
tuatie. Ouderen kregen recht op
allerlei vormen van hulp en het
land ging nadenken over ver
pleeg- en verzorgingshuizen,
serviceflats en thuiszorg. Deson
danks leunt ruim tweederde
van de ouderen nog steeds op de
zorg van familie. Ook in de be
roemde Zweedse verzorgings
staat is het moeilijk hulp te krij
gen. Wie in aanmerking wil ko
men voor een plaatsje in een ver
zorgingshuis, moet wel heel erg
ziek en zwak zijn.
Decentralisatie
Net als in Nederland is ook in
Zweden het toverwoord decen
tralisatie. Steeds meer taken
worden overgedragen aan ge
meenten, zoals onder meer de
ouderenzorg. „Dat was aanvan
kelijk een schok. Gemeenten wa
ren nooit gewend voor ouderen
te zorgen. In 1992 kregen wij de
plicht ouderen in appartement
jes te huisvesten. Een enorme
operatie", vertelt wethouder
Kerstin Malmberg van de ge
meente Tyresö.
Zweden kent geen ziektekosten
verzekering. De voor iedereen
toegankelijke gezondheidszorg
wordt uit belastingopbrengsten
betaald. Geldgebrek en een te
kort aan kwalitatief goed perso
neel belemmeren echter een
goed functionerende zorg. Voor
2015 is een tekort voorspeld
van 200.000 medewerkers in de
ouderenzorg.
Die belastingdruk is hoog en va
rieert afhankelijk van het inko
men tussen de 30 en 55 procent,
Zeker in tijden van economi
sche recessie met lagere belas
tinginkomsten wordt de spoe
ling dun. Geen politicus die
zich aan nog hogere belastingen
durft te wagen.
Terwijl het aantal ouderen de
komende decennia nog zal op
lopen tot een kwart van de be
volking, moeten gemeenten ook
nog voldoen aan de wettelijke
eis van recht op zorg. De wacht
tijd voor een plekje in een ver
zorgingshuis mag niet langer
dan drie maanden bedragen,
desnoods af te dwingen via de
rechter.
De gemeenten staan machteloos
bij gebrek aan geld.
Geslagen
Twee jaar geleden brandde in
Zweden de discussie los over de
slechte behandeling van oude
ren in sommige verzorgingshui
zen. De aanleiding was een
bandopname die een zoon maak
te in de kamer van zijn moeder.
De vrouw bleek te zijn geslagen
en uitgescholden. GPD
door Bob Kroon
De groei van de wereldbe
volking is minder explo
sief dan eind vorige eeuw
werd gevreesd. Nog in 1970
voorspelde het Bevolkings
fonds van de Verenigde Na
ties, UNPF, dat zich in 2050
twaalf miljard mensen zou
den verdringen op onze pla
neet, bijna twee keer zoveel
als de huidige 6,3 miljard.
Die schatting is nu terugge
draaid tot een iets minder
dramatische negen miljard,
zo blijkt uit een rapport over
de wereldbevolking dat het
UNPF gisteren publiceerde.
Waar zijn die 'overschatte'
drie miljard gebleven? Miljoe
nen baby's sterven aan aids,
diarree, longontsteking en
zelfs mazelen. Verder worden
er ettelijke miljoenen geabor
teerd, vooral in India en Chi
na. Maar ziekten en abortus
dragen slechts beperkt bij
aan het demografische plaat
je. De verminderende geboor
tegolf is grotendeels toe te
schrijven aan een verande
rend levenspatroon. Niet al
leen in de westerse wereld,
maar ook in vele ontwikke
lingslanden.
Dat heeft volgens het UNPF
veel te maken met de massale
uittocht van de plattelandsbe
volking naar de steden. „Op
een boerderij helpen kinde
ren met de kippen- of de var
kenshouderij", zegt UNPF-di-
recteur James Chamie.
„Maar in de overvolle steden
is een groot gezin een blok
aan het been in de strijd om
te overleven." Dertig jaar ge
leden stond het wereldgemid
delde nog op 5,4 geboorten
per moeder. Nu is dat geslon
ken tot 2,9. Om een bevol
king op peil te houden zijn
2,1 kinderen per gezin nodig
- een gemiddelde dat in Ita
lië, Rusland, Duitsland, Ja
pan en zelfs Zuid-Korea op
geen stukken na meer wordt
gehaald. Alle pauselijke ver
maningen tegen gezinsbeper
king ten spijt, is het Italiaan
se geboortegemiddelde
1,2 kind het laagste van J
westerse landen.
Nederland houdt zijn bevol
king min of meer op pei
maar dat komt voornamelnV
door kroostrijke ïmmigr^
ten. Zelfs in Europa's arms*
land, het overwegend islann-
tische Albanië, slonk het ge.
boortegemiddelde in dertig
jaar van 5,1 tot 2,1 Volgen
VN-demografen toont
aan dat de vermeende bevol-
kingsexplosie niet louter aar
islamitische landen moet won
den toegeschreven. Jorda.
niërs hadden in de jaren zes.
tig nog acht kinderen per ge.
zin en tegenwoordig 3<j
Zelfs in het overbevolkte
Egypte is het gemiddelde kin
dertal van 5,4 tot 3,6 per ge.
zin gedaald. Aziaten lijken
ook minder vruchtbaar ge-
worden. De Japanse bevol-
king vergrijst en de regering
probeert een babyboom te sti
muleren met romantische
'cruises voor singles'.
Voorzieningen
Wereldwijd heeft wat UNPF
de 'teruglopende menselijke
vruchtbaarheid' noemt veel
te maken met betere gezonds-
heidsvoorzieningen Schoner
water, vitaminen voor zwan
gere vrouwen, kraamzorg,
vaccins en antibiotica heb
ben de gemiddelde levensver
wachting van de aardbewo
ner de laatste eeuw verdub
beld van 30 tot 60 jaar
„Naarmate meer kinderen
overleven vermindert ook de
drang om er nog meer bij ie
nemen", aldus Chamie.
Desondanks kraakt de aarde
nu al onder de mensenlasten
de vraag rijst hoe een mens
heid van negen miljard in
2050 aan zijn trekken moei
komen. Nu al gaan er volgens
de VN 600 miljoen aardbewo
ners dagelijks hongerig naar
bed. Volgens de Amerikaanse
demograaf Paul Ehrlich zou
twee miljard aardbewoners
ideaal zijn, 'zeker als ieder
een ook nog een auto n
hebben'. GPD
Het aantal meldingen van mis
handeling van zuigelingen is
in twee jaar tijd verdubbeld.
Wat bezielt ouders om hun ba
by's te mishandelen of te ver
waarlozen?
door Henk van Ingen
en Merle Tip
Vijf uur onafgebroken
huilt de baby al. De jonge
moeder, die toch al onder
druk staat door allerlei ande
re problemen, kan het niet
meer aanhoren. Zij pakt de
baby op en begint hem hard
door elkaar te schudden. De
gevolgen zijn rampzalig: de
baby loopt hersenbeschadi
ging op.
Een veel voorkomende vorm
van babymishandeling, zegt
professor Andries van Dant-
zig, mede-oprichter en voor
zitter van Reflectie- en Actie
groep Aanpak Kindermishan
deling (Raak). In Nederland
se ziekenhuizen zijn in de af-
gelopen vijf jaar zeker 71 zui
gelingen opgenomen met ern
stig hersenletsel, ontstaan
doordat zij door hun ouders
of verzorgers heftig door el
kaar zijn geschud.
Hoogleraar Herman Baart-
man van de Vrije Universiteit
in Amsterdam stelt dat er
drie redenen zijn waarom
ouders hun kinderen emotio
neel en fysiek mishandelen of
verwaarlozen. Dat zijn on
macht, vergelijkbare ervarin
gen als kind en stress. „Nega
tieve emoties kunnen zich ui
ten in geweld. Als mensen
dat een acceptabel middel
vinden, gebruiken ze het snel
ler." Depressiviteit, drugs-
en alcoholverslaving roepen
dit soort gevoelens in sterke
mate op.
Van Dantzig: „Je ziet met na
me bij labiele mensen, men
sen die hun driftbuien niet
onder controle hebben, dat ze
na het slaan veel spijt heb
ben. Maar de volgende keer
gebeurt het wel gewoon
weer." Volgens Baartman is
er een verband tussen mishan
deling en sociaal-economi
sche status. Mensen in de
marge van de samenleving
zijn oververtegenwoordigd in
de cijfers. „Deels is dit een af
spiegeling van de werkelijk
heid, maar men loopt ook eer
der tegen de lamp. Omstan
ders verwachten eerder mis
handeling aan te treffen in de
ze groepen en zijn eerder ge
neigd dit te melden. Maar bij
kinderen in een grote villa
met de nieuwste kleren kan
het net zo goed voorkomen."
In het algemeen mishandelen
ouders hun kinderen niet
voor hun plezier. Vaak zijn
ze op andere momenten heel
aardig voor hun kroost. Dat
maakt het voor de kinderen
verwarrend en leidt ertoe dat
ze vaak de nadruk op de goe
de kanten van hun ouders leg
gen. „Sommigen stellen dat
kinderen dit doen omdat ze
ontzettend loyaal zijn. Ik
denk dat het voor hen puur
de manier is om te overle
ven", zegt Baartman.
Beladen
„Het is een heel beladen on
derwerp", vertelt Liesbeth
van Groesen, verpleegkundi
ge bij Jeugdgezondheidszorg
Den Haag voor nul- tot vierja
rigen. Ze zit al jaren in het
vak en komt mishandeling
'wel eens' tegen. De aard van
mishandeling varieert van
mensen die denken dat ze
wel een opvoedkundige tik
kunnen geven tot zware mis
handeling als botbreuken en
hersenletsel. „Het is moeilijk
te signaleren, maar je ziet het
bijvoorbeeld aan de interac
tie tussen moeder en kind, of
tussen vader en kind. Als een
kind ineenduikt op het mo
ment dat de ouder de hand
opheft, dan is dat een teken."
Een van de ernstigste geval
len die zij heeft meegemaakt
was met een gezin waarbij de
ouders drugsverslaafd wa
ren. „Ze hadden een baby,
een kind van twee en van
drie jaar oud. Die werden ver
waarloosd." Na mislukte po
gingen om de situatie te ver
beteren heeft zij het gemeld
bij de Raad voor de Kinderbe
scherming. De kinderen wer
den uit huis gehaald. „De
ouders waren woedend. Maar
een jaar later kwam ik de
man tegen en die zei vriende
lijk hallo. Kennelijk hebben
ze zelf ook gemerkt dat het
zo niet verder kon. De baby
had het waarschijnlijk niet
overleefd." GPD
Extremistische aanhangers van
Al Sadr en Al Qaeda zorgen
voor een zeer instabiel Irak.
Hun acties zijn echter niet meer
dan het voorspel voor een nog
venijniger machtsstrijd rond de
verkiezingen in 2005. Het ge
weld kan enorm toenemen en de
toekomst van Irak als onafhan
kelijke staat staat op het spel.
door Cyril Widdershoven
Het oplopend geweld in Irak,
tot nog toe geconcentreerd
in Najaf, Fallujah en Bagdad, is
geen strijd tussen individuele
anti-Amerikaanse splintergroe
peringen en de regering, maar
de aanloop tot een totale burger
oorlog.
Al Sadr, in de ogen van velen de
vertegenwoordiger van het
kwaad, boet weinig aan invloed
in. Dat de hoogste sjiitische
geestelijke, Al Sistani, persoon
lijk moest ingrijpen in de strijd
rond de Imam AJi Moskee in Na
jaf, gaf al aan dat een groot deel
van de sjiitische bevolking onte
vreden is. Het gezag van de
soennitische president Ghazi
Yawar en de voorlopige rege
ring onder leiding van de sjiiti
sche premier Iyad Allawi brok
kelt met de dag verder af.
De economie van Irak biedt
evenmin hoop op de toekomst.
De machtsbasis van veel extre
misten is dan ook niet geba
seerd op overtuiging maar op
de groeiende onvrede. Het is
niet voor niets dat Iraakse terro
risten steeds meer aanhang krij
gen in de armste delen van het
land. wat leidt tot meer aansla
gen in deze arme regio's.
Volgens het CSIS in Washing
ton, een leidend onderzoeksin
stituut, leeft meer dan de helft
van de Irakezen onder de armoe
degrens (Iraakse standaard). De
werkloosheid ligt tussen de vijf
entwintig en zestig procent.
Zelfs de water- en voedselvoor
ziening zijn totaal vernield. In
komsten uit de olie zijn er ook
nog niet.
Het is overduidelijk dat pre
mier Allawi er niet in geslaagd
is een zelfstandige machtsbasis
op te bouwen. De voorlopige
rust, voor zover hiervan sprake
is, is gebaseerd op de inzet van
Amerikaanse en coalitietroe
pen. De positie van deze troe
pen wordt heikeler. Het op-
laaiend geweld tegen de coalitie
troepen, onder wie de Nederlan
ders, geeft al aan dat het tijd
wordt te vertrekken. Voor zover
westerse regeringen nog probe
ren een vuist te maken tegen
het fundamentalistisch geweld,
is duidelijk dat de invloed van
de 'vredestroepen' tanende is.
Irak maakt zich op voor een vol
gende fase in de politieke
machtsstrijd. Het voortdurend
hameren van de westerse politi
ci en de VN op democratische
verkiezingen in 2005 is een far
ce. De meeste Irakezen verlan
gen niet meer naar een democra
tie, maar naar rust. De komen
de maanden zullen extremis
tische anti-westerse groeperin
gen zich extra inspannen om
een eind te maken aan de wes
terse aanwezigheid. Dit laatste
betekent dat er een eind komt
aan de huidige machtsstruc
tuur, die alleen bestaat dankzij
steun van de Amerikanen.
De toekomst van president Ya
war. premier Allawi en het par
lement ziet er niet rooskleurig
uil. De positie van deze Iraakse
'ven-aders' is zwak. Zij moeten
rekening houden met een grote
schoonmaak in 2005. De verkie
zingen zullen niet gebaseerd
zijn op democratische beginse
len, maar op tribale voorkeuren
en dat zal leiden tot een onge
kende strijd om de macht.
Oudgedienden
De positie van de soennieten,
sjiieten, Koerden en christenen
in Irak is nog zeer onduidelijk.
Niemand wil zijn machtspositie
opgeven. Maar grote delen van
de bevolking aanvaarden de lei
ding van de sjiieten niet langer.
Een complicerende factor is dat
het merendeel van het over
heidsapparaat nog steeds be
staat uit oudgedienden van de
Saddam-periode.
Al Sadr zal geen genoegen ne
men met een ondergeschikte rol
in de sjiitische beweging. Sad-
dam-aanhangers hebben zeker
geen vrede met een regime in
Bagdad dat hen zeer onwelge
zind is. De eerste tekenen hier
van zijn al zichtbaar en de ko
mende maanden worden dan
ook meer en meer aanslagen ver
wacht op Iraakse leiders, al dan
niet door Al Qaeda. Taferelen
zoals in Afghanistan moeten
niet worden uitgesloten.
De broedertwist tussen moslims
kan ook worden gevoed door de
Koerdische kwestie die de laat-
DIJKBEWAKING - Rijkswa
terstaat laat de bewaking van
de Zeeuwse kustlijn weer over
aan de provincie. Sinds de wa
tersnoodramp had de overheid
de dijkbewaking overgeno
men. Maar nu de situatie ge
normaliseerd is, krijgen pol
derbesturen en waterschappen
hun bevoegdheden terug. Er is
een Bewakingsdienst Zeedij
ken Zeeland ingesteld, die aan
gestuurd wordt door Provincia
le Waterstaat.
FABRIEKSMEISJES - Na
drie maanden staken krijgen
Japanse werkneemsters van
een zijdefabriek meer vrijheid.
Ze mogen voortaan trouwen1
en verliefd worden, lippenstill,
dragen en hoeven niet meer da-'
gelijks voor een Boeddhabeeld;
te beloven dat ze 'niets zullen
vragen waar ze geen recht op
hebben'. De meisjes worden
voortaan beter betaald.
PRIJS - Herman Heiliger, leer
ling van de bedrijfsschool van
scheepswerf De Schelde, heek
de ir. Maas-GeesteranusprijS'
gewonnen. Bij een landelijk
examen waaraan 2200 deelne
mers meededen, was hij ee:
van de acht besten. De Vlissin-
ger kreeg een bronzen penning
en honderd gulden.
Een Iraakse jongen helpt bij het blussen van een brand in Bagdad. Het toenemende geweld in Irak lijkt
op een aanloop tot een totale burgeroorlog. foto Aladin Abdel Naby/RTR
ste tijd enigszins buiten beeld is
geraakt. Het noorden van Irak
is dan ook een oase van rust.
Niet omdat er geen interne riva
liteit heerst, maar omdat de
Koerdische bewegingen het hui
dige machtsvacuüm gebruiken
om een onafhankelijk Koerdis-
tan vorm te geven.
De nieuwe Iraakse regering
wordt straks geconfronteerd
met een voldongen feit: er be
staat al maanden een onafhan
kelijk Koerdistan met een eigen
bloeiende economie, gebaseerd
op de immense oliereserves
rond Kirkuk.
Bakermat
Strijd tussen Iraaks Koerdistan
en Bagdad kan elk ogenblik op
laaien. Het negeren van het
Koerdische vraagstuk, zoals
Washington, Londen en Den
Haag doen, is pure struisvogel
politiek. Irak, bakermat van de
oudste culturen ter wereld,
wacht een gewelddadige toe
komst. De democratische
droom van het Westen is over.
Het is heel goed mogelijk dat de
periode met de verschrikkingen
van Saddam een 'rustperiode'
was in de geschiedenis van het
vroegere Mesopotamië. GPD
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax, (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
per maand: 19,45
per kwartaal: 56,60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Regelen
voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113) 315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. Dedoohj
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt vooro«
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geseleösr
de derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dn schriftelijk melden bij PZC,*
zersservice. Postbus 31.4460 AA Goes
Behoort tot -ü- WeGeNeR
