De schoenmaker en zijn leest
gil
PZC
@ctie
vrijdag 10 september 2004
Lezersredacteur AJ. Snel is
bereikbaar per post op het
adres van de
Centrale Redactie van de PZC,
Stationspark 28,
Postbus 31,
4460 AA Goes.
Telefonisch: 0113 - 315660.
E-mail:Lezersredacteur@pzc. nl
Het forum waarop lezers zich
kunnen uiten over actuele
zaken is bereikbaar via
internetwww.pzc.nl.
Enkele berispingen kregen we
de afgelopen week binnen. Over
een detail in de berichtgeving
rond koningin Beatrix, die de
Roosevelt Academy en het nieu
we stadhuis van Middelburg
opende. En over indianen te
Kloetinge. We nemen de correc
ties ter harte.
Voorstellen
Mevrouw Dieke Vaarzon-Morel
uit Kloetinge betrapte de redac
tie van deze krant op een fout
die. zoals zij meldt, wel vaker
wordt gemaakt. Ze knipte een
bericht uit, waarin stond dat ko
ningin Beatrix zou worden voor
gesteld aan het college van B en
W van Middelburg en aan de
fractievoorzitters van de par
tijen uit de gemeenteraad. „Let
wel", schreef mevrouw Vaar-
zon, „de koningin wordt nooit
ofte nimmer voorgesteld aan
mensen, noch hoog, noch laag.
De koningin laat mensen aan
zich voorstellen. Nietwaar?
Voor haar onbekende mensen, 't
Is een vorm van presenteren. U
en ik, wij allen, kenden haar
reeds."
Indiaan
Dan reageerde Jeroen op een be
richt waarin gemeld werd dat er
in Kloetinge een kindervakantie-
driedaagse was gehouden waar
een 'ingehuurde gastindiaan' in
actie kwam. „Hij was niet inge
huurd," schrijft Jeroen. Dat is
dan rechtgezet. How.
door A.J. Snel
Een veelvuldig gestelde vraag aan de
journalist, aan het eind van een ge
sprek voor de krant: „Ik kan het stuk ze
ker wel even lezen voor het geplaatst
wordt?" Het te verwachten antwoord:
„Dat had u aan de orde moeten stellen
vóór we dit interview hadden."
Voorwaarden achteraf, daar kan een
verslaggever niet mee uit de voeten. Als
een te interviewen persoon tevoren laat
weten dat hij het artikel wil inzien, kan
over die wens overleg zijn. En dat kan
ertoe leiden dat het voorgenomen ge
sprek niet wordt gevoerd, bijvoorbeeld
omdat het de journalist aan tijd ont
breekt voor de verlangde nazorg.
De regel is dat geïnterviewden, of ze nu
feitelijke informatie verstrekken dan
wel spreken in de persoonlijke sfeer,
het stuk dat op basis daarvan wordt ge
schreven, niet vóór publicatie onder
ogen krijgen. Daar is een gewichtige re
den voor: het redigeren van een krant
geschiedt door de redactie en niet door
buitenstaanders. Artsen moeten
patïenten behandelen, leraren doceren,
boeren telen gewassen of verzorgen vee
en bestuurders besturen. Zij hebben
zich allen in hun vak bekwaamd en den
ken er niet aan tussendoor eens een
trein te gaan besturen of het tegen een
professionele bokser op te nemen. Dat
geeft immers alleen maar onheil en on
gelukken. Zo zouden outsiders er ook
niet aan moeten denken dat ze op basis
van singuliere gaven zomaar even tus
sendoor het journalistieke ambacht kun
nen uitoefenen. Journalistiek vergt nog
al wat meer dan het vermogen te lezen
en te schrijven. Dus: 'schoenmaker blijf
bij je leest'. Wie met een redacteur van
een krant in zee gaat, kan ervan uit
gaan dat die zijn vak verstaat. Een
zienswijze waarbij de legendarische, an
ti- revolutionaire politicus Maarten
Schakel tegenover mij eens aantekende:
„Journalisten die niet in staat zijn hun
werk goed te doen, kom ik niet zo vaak
tegen. Ik spreek ze per stuk altijd hoog
stens één keer."
Bij reeksen instanties en organisaties
worden sinds jaar en dag steeds meer
communicatie-deskundigen binnenge
haald om de boodschappen die wereld
kundig gemaakt moeten worden zó te
formuleren dat ze helder overkomen.
Sinds enige tijd valt daarbij waar te ne
men dat mensen worden ingehuurd die
niet meer zozeer de opdracht hebben
Prins Willem-Alexander laat interviews autoriseren.
foto Mechteld Jansen
het beleid te verklaren, maar die in
sterkere mate belast zijn met mannetjes
makerij. De communicatie-adviseurs
van de hedendaagse overheid zijn voor
al op aarde om bestuurders te flatteren
en niet om de bevolking inzicht te ge
ven in waar die politici precies mee be
zig zijn.
Beeldvorming
Bestuurders van minder kaliber, die
voor een goede beeldvorming zelf onvol
doende in huis hebben, leunen op raad
gevers die onder meer vertellen dat de
tekst die uit een interview voortvloeit,
vóór die in druk verschijnt, moet wor
den gelezen door de zegsman. Het resul
taat is vaak weinig opwekkend. Sponta
niteit vervluchtigt, originaliteit wordt
vermeden en er komen aanvullingen te
staan die bedoeld zijn om wrevel bij an
dere partijen te voorkomen.
De hunkering tevoren op de hoogte te
zijn van een publicatie waaraan men
heeft meegewerkt, groeit de laatste tijd
vooral ook in het bedrijfsleven en bin
nen verenigingen. Managers en andere
hooggeplaatsten mogen, als ze ook eens
in een wak rijden, graag het idee doen
postvatten dat het hier om 'Ola-ijs met
Plezier' gaat. Ze zijn soms uit op een
vertekend beeld van de werkelijkheid.
Journalisten streven dat niet na; inte
gendeel.
De regel is dus dat artikelen niet ter au
torisatie worden voorgelegd. En regels
zijn er om bij wijze van uitzondering te
worden overtreden. Toen Prins Wil
lem-Alexander deze krant vorig jaar
rond de herdenking van de watersnood
ramp een exclusief interview gaf, is het
artikel uiteraard door de Rijksvoorlich
tingsdienst gelezen voordat het werd af
gedrukt. De redactie hechtte aan het ge
sprek zoveel belang dat op de normale
gang van zaken inbreuk werd gemaakt.
Dat gebeurt vaker als autoriteiten aan
het woord komen. De overweging is dan
dat er begrip moet zijn voor het feit dat
zij hun woorden zeer zorgvuldig moe
ten kiezen. Er kunnen grote belangen
op het spel staan. Overigens, als geïnter
viewden uitspraken die ze wel degelijk
hebben gedaan bij nader inzien uit een
artikel wensen te schrappen, betekent
dat niet dat ze hun zin krijgen. Er kan
worden besloten de uitlatingen tóch we
reldkundig te maken en in een hoogst
uitzonderlijk geval kan de beslissing
vallen het hele stuk niet te publiceren.
Ook bij deze krant komt dat voor.
Jargon
Soms heeft de journalist er zelf behoef
te aan dat zijn artikel wordt bekeken
door degene die er de stof voor heeft ge
leverd. Het komt nogal eens voor dat
een verslaggever zich begeeft op een
weinig alledaags gebied waar een eigen
jargon wordt gebruikt. In een artikel in
de krant moet de taal toegankelijk zijn
voor een grote groep lezers en er wordt
in die gevallen dus 'vertaald'. Het kan
voor alle partijen - de verstrekker van
de informatie, de lezers en de redactie
van de krant - zinvol zijn een stuk bij
wijze van verificatie ter autorisatie
voor leggen. Het is gebruik dat daarbij
uitsluitend feitelijke onjuistheden wor
den gecorrigeerd. Voor de opbouw en
de teneur van een artikel is en blijft de
redactie en in hoogste instantie de
hoofdredacteur verantwoordelijk.
Daar gaat het in de kern om bij het al
dan niet laten autoriseren van stukken
die in de krant verschijnen. Het getuigt
niet van wijsheid verantwoorlijkheden
te delen met mensen die daarvoor niet
zijn toegerust; die ook geen overzicht
over de hele krant kunnen hebben. Laat
dus ondernemers ondernemen en be
stuurders besturen. Zo zullen journalis
ten zonder inmenging vooraf hun am
bacht willen uitoefenen.
Het aantal verslaafden aan de discussie over roken in openbare
ruimten lijkt stabiel te blijven. Poneer een stelling over de kwestie
en men brandt spontaan los. Op Forum, de digitale zeepkist van4
ze krant, stelden we aan de orde de overeenkomst tussen de Neds
landse horeca-ondernemers en het ministerie van Volksgezond^
Welzijn en Sport waarbij de horeca zich verplicht in de komende
vier jaar het roken steeds verder terug te dringen.
Vrije tijd
C. M. Moeleker stelt dat horecagelegenheden aan klanten, afgezie;
van het zakelijk verteer, over het algemeen een vorm van vrijetijdj
besteding bieden. „Vanuit die gedachte zou het zo moeten zijn dit
er voor ieder wat wils is. Uiteraard, en gelukkig, is er nog geenaig
heel rookverbod, maar de rokers worden toch steeds meer, zowel!
terlijk als figuurlijk, in een hoekje gedrongen. Wel ben ik van me-
ning dat een niet-roker geen hinder hoeft te ondervinden van me-
sen die wel genieten van hun rokertje. Dus nogmaals, er moet voce
ieder wat wils zijn, anders gaat het collectief plezier in rook op,'
Ginger hoopt vurig dat het aantal gelegenheden waar mag worde
gerookt minder wordt. Iemand die zich voorziet van de digitale saf
wegnaam 'Zeeland' waagt zich af waar „de hoge heren in Den
Haag zich niet mee zullen bemoeien". Terugdringen van het rokg
betekent dat er minder geld naar de schatkist vloeit, stelt hij vast
En: „Het is een feit dat mensen steeds minder zullen besteden. Isa
geren nog steeds vooruitzien? En is Nederland nog steeds zo'nvrii
land?"
Peerke vindt het volkomen onzinnig regels over het roken vanuit
een politieke visie op te leggen. Dat leidt tot monologen, zoals hij;
eentje heeft verzonnen: „Rokersgedeelte vol? Jammer mijnheer,'}
heb geen tafels meer beschikbaar. Nee, die tien lege tafels zijn voz
niet-rokers. Ja, de inkomstenderving van deze lege tafels is mijnt*
drijfsrisico geworden door de invoering van de Tabakswet en des
zinnigheid van de uitvoering hiervan." Peerke is blij dat het nog
geen 2009 is, het jaar waarin de zaken moeten zijn geregeld. Hij
voorziet: „Dan moet ik ook vijf tafels vrijhouden voor vegetariërs
die het niet kunnen aanzien hoe een ander een stuk rood vlees con
sumeert. Ik reserveer die lege tafeltjes wel bij de lege krukken,ge
serveerd voor geheelonthouders die niet tegen alcohol drinkende
mensen kunnen."
Gewoon niet
Maatje reageert op de bittere opmerkingen van Peerke met eenlatt
niek: „Rooktafeltjes bezet? Alleen nog tafeltjes gereserveerd voor
niet-rokers? Nou, gewoon niet roken."
Judith verwacht dat de horeca er zeker onder zal lijden als er niet.
meer gerookt mag worden. „Ik vind dat rokers gediscrimineerd wil
den. Laat de overheid zich bezighouden met belangrijke zaken."
Peerke klimt andermaal op de zeepkist en legt uit dat de samenle
ving duurder uit is als veel mensen stoppen met roken. Waarbij hi
wijst op de toename van het aantal mensen dat ouder wordt en tb
hulp nodig zal hebben. „Al met al betaalt een ieder de rekening ra
deze onzinnige regelingen."
En John denkt dat veel restaurants helemaal niet meer bezochtzó
len worden. „Eenvoudig omdat ze het hoofd niet boven water heb-'
ben weten te houden door al deze kromme maatregelen."
Citaat
De politiek is een toneel waarop de souffleurs vaak har
der spreken dan de acteurs.
Ignazio Silone
(advertentie)
DE NIEUWE PRIMERA. NEEM DEZE CHECKLIST MEE ALS U TOCH EERST
DE MAZDA 6, TOYOTA AVENSIS OF DE OPEL VECTRA WILT BEKIJKEN.
FULL COLOUR ACHTERU1TRU-CAMERA
DVD-NAVIGATIE MET TRAFFIC MESSAGE CHANNEL (TMC)
RADIO/CD SPELER
7-INCH FULL COLOUR INFODISPLAY
CRUISE CONTROL
LICHTMETALEN VELGEN
REGENSENSOR
ELEKTRISCH BEDIEN BARE RAMEN VOOR EN ACHTER
MISTLAMPEN VOOR
rJ
iliflii
NISSAN PRIMERA 1.8 ACENTA
4-DEURS SEDAN V.A. €35.220
www.denieuweprimera.nl
De Nissan Primeia is er al vanaf €25,995 <nd. BTW en 8PM en excl, verwijderings
bijdrage en hoslen rijklaar maken. Leaseprijs Nissan Primera vanaf €475 per maand
via Nissan Financial Services, Full óperaiiön: lease op basis van <18 maandei>/20.QÖ0
km'pet jaar excl. BTW. brandstof en Vervangend vervoer. Min/max. (gecombineerd)
verbruik; 6,7-9.1 t/t'OOkm. resp, 17:4-10.9 kin/I, CÓg-ullsloot rasp. 151-220 g/km,
Overeenkomstig richtlijn 80/1268/EEG Wijzigingen voorbehouden. Nissan Nederland,
SHIFTexpectations
