DSM jaagt op heilzame stofjes
BA verkoopt
belang in Qantas
Het geheim van spotprijsjes
Woningtoewijzing
kritisch bekijken
Shell stuit op gas bij Maleisië
Winst AM ingezakt
ABN Amro gaat in kunst
Schade fraude Subaru hoger
limburgs concern verwacht veel van markt voedingssupplementen
profijt
Brabantse actie
om bedrijven
binnen te halen
Puma kleedt
Ferrari-team
donderdag 9 september 2004
KUALA LUMPUR - Koninklijke/Shell Groep heeft sa
men met partner Petronas bij boringen voor de kust van
Maleisië vier nieuwe gasvelden ontdekt met geschatte
winbare reserves van 200 miljard kubieke voet (5,4 mil
jard kubieke meter). Dat heeft een woordvoerder van de
oliemaatschappij gisteren gezegd.
Het is de tweede gasvondst van CS Mutiara Petroleum,
een gezamenlijke onderneming van Shell en het Maleisi
sche staatsoliebedrijf Petronas, sinds de oprichting ruim
drie jaar geleden.
Maleisië staat op de dertiende plaats op de ranglijst van !s
werelds meest gasproducerende landen. ANP
AMSTERDAM - De projectontwikkelaar AM heeft in de
eerste helft van dit jaar 56 procent minder winst geboekt.
Dat heeft AM gisteren bekendgemaakt. Het bedrijf had in
augustus al gewaarschuwd voor een tegenvallende winst
ontwikkeling.
De nettowinst van de onderneming kwam uit op 11 mil
joen euro tegen 25 miljoen euro in de eerste helft van
2003. De omzet nam toe met 8 procent tot 516,5 miljoen
euro, vooral door groei in de sector woning- en grondont-
wikkeling. In totaal verkocht de projectontwikkelaar in
het eerste halfjaar 3156 woningen. Wel was de gemiddel
de prijs van een woning lager.
AM waagt zich niet aan een winstprognose voor geheel
2004. ANP
LONDEN - ABN Amro gaat ook op het gebied van kunst
beleggers adviseren. De bank kondigde gisteren aan dat
ze samen met het Britse kunsttaxatiebureau Seymour's
dergelijke diensten aan haar vermogende klanten wil aan
bieden en aan elitebanken als bijvoorbeeld Van Lanschot
en Van der Hoop Bankiers. Die kunnen de adviezen dan
doorsluizen naar hun clientèle.
ABN Amro ziet in investeringen in kunst een alternatief
voor aandelen, die de afgelopen jaren weinig rendement
hebben opgeleverd. Kunst is een aantrekkelijke belegging
voor de middellange en zelfs de korte termijn, stelt het
bankconcern.
Een woordvoerder rept van 'een enorme groei' in kunstbe
leggingen. Het gemiddelde jaarlijkse rendement bedroeg
sinds 1950 ongeveer 11,5 tot 12,5 procent. ANP
AMSTERDAM - Het schadebedrag van de miljoenenfrau
de bij Subaru loopt op. Aanvankelijk stond 9,7 miljoen eu
ro vermeld in de dagvaarding tegen de 35-jarige werkne
mer uit Alphen aan den Rijn. Deze voormalig boekhouder
van de auto-importeur is hoofdverdachte in de verduiste
ringszaak.
In juni werd al duidelijk dat zeker 23,3 miljoen euro was
verduisterd bij Subaru. „En het kan nog hoger uitvallen
omdat het onderzoek nog loopt", aldus een woordvoerder
van het Openbaar Ministerie in Amsterdam gisteren. De
zaak werd dinsdag door de rechtbank terugverwezen
naar de rechter-commissaris voor nader onderzoek.
De verdachte vergokte naar eigen zeggen zijn hele miljoe
nenbuit in de Holland Casino's van Amsterdam en Scheve-
ningen. ANP
p53f ontwikkelt zich steeds
tier tot een bedrijf dat vitami
nen en voedingssupplementen
produceert voor de voedsel-,
iiervoeding- en cosmetica-in-
iustrie. De gentechnologie
maakt het mogelijk om veel snel
ler dan vroeger nieuwe produc-
■in te maken die interessant
m voor deze industrieën.
Hnnr Harry Coerver
KAISERAUGST - Dr. Udo
Haas glimt van trots. „En dit is
0nze nieuwe vitamine-E-fa-
bnek". zegt hij. Op het indus
trieterrein in het Zwitserse Sis
kin, waar hij voor een splinter
nieuw fabrieksgebouw staat,
«erken ongeveer duizend men
sen. Tot vorig jaar waren ze
«erknemers van het Zwitserse
chemie- en pharmabedrijf Ro
che. Sinds een jaar zijn de fa
brieken eigendom van het Ne
derlandse chemiebedrijf DSM.
Dat Udo Haas zo trots is, hoeft
niemand te verbazen. Hij staat
voor de modernste vitami-
ne-E-fabriek ter wereld, kosten
118 miljoen euro. De fabriek
kan de helft van de wereldpro
ductie van deze vitamine produ
ceren. De capaciteit is 25.000
ton per jaar.
Dat de fabriek van Haas in Zwit
serland staat en met ergens in
China, is niet vanzelfsprekend.
Chemiebedrijven vinden im
mers steeds gemakkelijker de
weg naar het verre en vooral
zeer goedkope China. Boven
dien maken de Chinezen al ja-
mnlang allerlei vitamines tegen
streem lage prijzen. „Maar dit
kunnen ze niet", zegt Haas. „De
techniek die wij in deze fabriek
j gestopt hebben, daar zijn de Chi
nezen de eerste tien jaar nog
niet aan toe."
Defabriek is eigenlijk één grote
machine. Zeven medewerkers
zijner nodig om die 'machine' te
controleren en aan de praat te
houden. Vijf ploegen laten de fa-
briek zeven dagen per week 24
uur draaien. In totaal werken in
j de fabriek slechts veertig men
sa Dat is bijna de helft van de
bezetting bij de inmiddels stilge
pleet in kaart brengen van de
menselijke genen in 2001 maakt
het mogelijk vele malen sneller
dan vroeger de effecten van
bepaalde stoffen op het mense
lijk lichaam vast te stellen. Vele
honderden planten en vruchten
worden in de laboratoria in
Kaiseraugst getest op hun wer
king.
Theeplant
Dat gaat van stoffen in alle
daags fruit of groente tot de
blaadjes waaraan een medicijn
man in een Braziliaans oerwoud
allerlei wonderbaarlijke krach
ten toeschrijft. En dan blijkt bij
voorbeeld dat er in het blaadje
van de theeplant Camellia Si
nensis een stof zit dat invloed
heeft op het cholesterolgehalte
in het bloed, positief werkt op
bepaalde vormen van diabetes,
kans op ontstekingen vermin
dert en de vetverbranding bevor
dert, waardoor mensen met over
gewicht sneller kunnen afslan
ken. DSM haalt het stofje uit
die planten en verkoopt het on
der de naam Teavigo. Het wordt
toegevoegd aan allerlei dranken
en voedingsmiddelen.
DNP voegt steeds nieuwe stofjes
toe aan zijn assortiment. Tij
dens de Olympische Spelen lan
ceerde DSM PeptoProSports,
een herstelsportdrank voor spor
ters. En zo zijn er tal van andere
producten die DSM toevoegt
aan de reeds lange reeks vitami
nen en voedingssupplementen.
De nieuwe stofjes hebben, vol
gens DSM, een heilzame wer
king, maar het zijn geen genees
middelen. Op het moment dat
iets een geneesmiddel genoemd
wordt, zijn er zeer strenge voor
waarden waaraan voldaan moet
worden om ze te mogen verko
pen. Die procedures zijn lang en
kostbaar.
Bij voedingssupplementen gaat
het wat makkeijker, maar het
wordt wel steeds moeilijker. Sij-
besma is daar overigens niet rou
wig om. „Het betekent immers
ook dat niet ieder klein bedrijfje
met nieuwe voedingssupplemen
ten kan komen. Daardoor heb
ben we dan iets minder concur
rentie." GPD
legde, oude vitamine-E-fabriek
enkele tientallen meters verder
op. Daar werkten zeventig men
sen, maar die fabriek had nog
niet de helft van de capaciteit
van de nieuwe vestiging..
Door de overname van de vita-
minetak van Roche is DSM
sinds kort eigenaar van fabrie
ken in de hele wereld. Het Lim
burgse bedrijf behoort nu tot de
grootste vitamineproducenten
ter wereld. Door de overname
bestaat de omzet voor meer dan
de helft uit producten die te
rechtkomen in voeding voor
mens en dier of in verzorgings
producten zoals cosmetica.
Weinig zorgen
Feike Sijbesma, de hoogste baas
van DNP, zoals de vitamine- en
pharma-poot van DSM heet,
maakt zich weinig zorgen over
de toekomst. Hij verwacht dat
de vraag naar zijn producten de
komende tijd alleen maar zal
toenemen. „Kijk naar Ameri
ka", zegt hij. „Wat slikken ze
daar niet aan vitaminen en voe
dingssupplementen? Dat zal,
met een aantal jaren vertraging,
ook in Europa en andere delen
van de westerse wereld gebeu
ren. De mensen schenken steeds
meer aandacht aan hun gezond
heid. Door bepaalde stofjes aan
voedsel toe te voegen, krijgen
ziektes minder vat op mens of
dier. Mensen worden ouder en
krijgen ziektes die met ouder
dom te maken hebben. Wij gelo
ven dat door gezonde voeding
en door bepaalde toevoegingen
sommige van clie ziektes minder
kans krijgen of voorkomen kun
nen worden. We zoeken con
stant naar nieuwe stoffen die
zo'n heilzame werking hebben."
Die jacht op nieuwe stofjes is in
een stroomversnelling gekomen.
Oj) een steenworpafstand van
het hoofdkantoor van DNP in
Kaisei-augst staan de laborato
ria van Roche. De onderzoekers
die daar werken, dragen inmid
dels witte jassen met het logo
van DSM. Ze maken gebruik
van de nieuwste ontwikkelingen
in de gentechnologie. Het com-
De splinternieuwe vitamine-E-fabriek op het industrieterrein in het Zwitserse Sisseln, die sinds een jaar eigendom is van het Nederlandse
chemiebedrijf DSM. foto GPD
door Hans Sonders
Brutale mensen hebben de
halve wereld, luidt een be
kend gezegde. Maar... dan is
de andere helft toch voor de
niet-brutalen. Als je tenmin
ste niet over je laat lopen. De
ze rubriek wil bij dit laatste
een handje helpen.
De aankoop van een huis is
vaak de belangrijkste finan
ciële beslissing die mensen in
hun leven nemen. Woningen
zijn een schaars goed in ons
land. Er worden er te weinig
gebouwd en alles wat schaars
is, is duur.
Vanwege die schaarste stel
len gemeenten vaak alles in
het werk een beetje rechtvaar
dige verdeling van de huizen
te bewerkstelligen. Met het
oog daarop worden met pro
jectontwikkelaars bij de uit
gifte van bouwgrond dikwijls
contractuele afspraken ge
maakt over het toewijzen van
de woningen. Soms is de
vraag zo groot en het aanbod
zo klein, dat er moet worden
geloot. Dat gebeurt meestal
door een notaris. Die moet
borg staan voor een recht
vaardige loting. Het is dan
wel zaak dat alle gegadigden
voor een bepaald bouwpro
ject ook mogen meedoen.
Soms lappen makelaar en/of
projectontwikkelaar dat laat
ste echter aan hun laars.
Waarschijnlijk speculerend
op de overweldigende belang
stelling voor een bepaald
bouwproject. Zij stellen voor
waarden aan de toewijzing
die in strijd zijn met de af
spraken met de gemeente.
Wat dus helemaal niet als
voorwaarde op het inschrijf
formulier mag worden opge
nomen, is dat de makelaar
zich het recht voorbehoudt
om woningen rechtstreeks
toe te wijzen. Dus buiten de
loting om. Als er is afgespro
ken dat er wordt geloot, dan
moet er worden geloot. Al het
andere is dan niet overeen
komstig het contract met de
gemeente.
Ook de voorwaarde dat 'zon
der opgaaf van redenen bin
nengekomen inschrijvingen
kunnen worden geweigerd',
is natuurlijk uit den boze.
Dergelijke onfrisse praktij
ken kunnen overal in Neder
land voorkomen. In de hierbo
ven beschreven situatie is het
gewraakte formulier afkom
stig van makelaarskantoor
Wilbrink en Van der Vlugt in
Lisse en gaat het om een
bouwproject in Oegstgeest.
De projectontwikkelaar is
Teylingen Vastgoedontwikke
ling B.V.
De gemeente Oegstgeest
bleek bij navraag in het ge
heel niet op de hoogte van de
voorwaarden die de make
laar in zijn inschrijf formulier
had opgenomen, en was er
ook helemaal niet blij mee.
Een 'brief op poten' van de
juridisch medewerker deed
de projectontwikkelaar be
sluiten de gewraakte voor
waarden binnen 24 uur te
schrappen. Het loont dus om
kritisch te zijn.
Vaak worden op inschrijffor
mulieren voor bouwprojecten
ook vragen opgenomen over
beroep, functie, werkgever
en inkomen van de belangstel
lende. Dat om te kunnen be
oordelen of de aanvrager
kans maakt op de benodigde
hypotheek.
Het College Bescherming Per
soonsgegevens plaatst daar
bij echter kritische kantteke
ningen. Een woordvoerder
laat weten dat in zo'n geval
nadrukkelijk moet worden
vermeld waarom de antwoor
den op de gestelde vragen
noodzakelijk zijn. Tevens
dient te worden aangegeven
hoe lang de verkregen infor
matie wordt bewaard en of
ze eventueel nog voor andere
doeleinden wordt gebruikt of
niet. „Het klinkt nu allemaal
wel erg wild-west," aldus
G. van der Klashorst van het
College.
De Nederlandse Vereniging
van Makelaars (NVM), waar
bij ook het betrokken kan
toor is aangesloten, laat we
ten dat haar leden zich 'net
als ieder ander aan de wet
moeten houden'. Woordvoer
der Luckel; „bij twijfel over
de handelwijze van een make
laar kunnen mensen bij de
NVM een klacht indienen.
Een tuchtrechter zal zich er
dan over buigen en zo nodig
sancties opleggen. Dan is
zelfs schorsing van het lid
maatschap mogelijk." GPD
en elektrische friteuse nieuw in de
*-hvinkel voor de prijs van een patat
je oorlog. Hoe kan dat nou? Nee, wat
eea patatje oorlog sinds de euro kost
weet ik niet, maar een beetje friteuse
op zijn minst 25 euro in de uitver-
1 en vaker het dubbele of nog meer.
*foor de mijne betaalde ik 8,79 euro.
'et zes maanden garantie. Hij is klei
ner dan de meeste andere, een loempia
kan er alleen rechtop in en patat gaat
Per half handje. Maar dat verklaart al
lerminst de lage prijs.
Het is een spullemvinkel. Action heet
J en er zijn, sinds de gebroeders Deen
JJ Zwaagdijk bij Lutjebroek er in
1993 mee begonnen, 130 filialen. Ze
?Jn'^'onderlijk verdeeld over Neder-
and Van Schiedam tot Enschede. Van
okkum tot Venlo. In Apeldoorn zijn
er drie. In Friesland zijn er wel tien, in
and maar een paar en rond de Velu-
we zijn overal vestigingen in plaatsen
waar het op zondag stiller is dan in de
rest van Nederland, zoals Staphorst,
Barneveld, Putten, Veenendaal. Appin-
gedam heeft al een Action, Maastricht
krijgt er een.
Houten wasknijpers kosten er per 48 in
een pak 72 eurocent. Twee wasknijpers
voor drie cent. Hoe bestaat het, goedko
per dan trekdrop.
Nog zoiets. Penselen. Toen ik op de
kunstacademie zat waren goede pense
len onbetaalbaar en moest je aanpap
pen met een rijkeluisdochter om een
beetje aan je spullen te kunnen komen.
Bij Action koop ik er twaalf. Mooie lan
ge penselen van varkenshaar. Prijs:
1,49 euro. Nog geen 13 cent per pen
seel.
Schilderen op echt schilderdoek, op
een houten raam gespannen, was er
voor arme kunstenaars niet bij. Te
duur. Schilderijtjes op hardboard,
meer zat er niet in voordat je beroemd
werd. Maar kijk bij Action. Een vier
kante meter prachtig geprepareerd
schilderslinnen op een mooi houten
raam kost maar 2 euro. Iedereen zijn
eigen Van Gogh.
Action is een onbegrijpelijke winkel.
Het is er een chaotische bende en veel
koopwaar is nog te lelijk voor de vuil
nisbelt. Maar pakken enveloppen en
dikke notitieblokken kosten er minder
dan een rol toiletpapier bij de kruide
nier.
Het is een feest. Of is het vuile handel?
Is het de inboedel van een failliete zee
rover of zijn het spullen van een slaven
drijver? Worden ver weg kinderen uit
gebuit om voor onze kinderen spotgoed
koop speelgoed te maken? Of is het ge
woon inferieure troep?
Je voelt je soms onbehaaglijk in goedko
pe warenhuizen. In dure ook trouwens.
Vuile praktijken in productielanden ko
men voor, daarom wil je weten waar je
aan mee doet als je uit winkelen bent.
De Consumentenhond bepleit om dat
zelfde onbehagen hij de regering een
wet voor een zekere openbaarheid van
zakendoen.
Zit het snor bij Action? Ik bel naar het
hoofdkantoor.
Journalist zegt u? Hel hoofdkantoor is
meteen van slag. Verlegen personeel,
aarzelende bedienden, 'goeie vraag, nee
die kunnen we niet beantwoorden'. Of
ik later terug wil bellen. En later moet
ik nog eens later terugbellen. Dan: „O,
u bent die journalist, een ogenblikje."
De eigen uitsmijter van Action is er
voor gaan zitten. Nurks aan de tele
foon: „Wij hebben geen behoefte aan
journalisten en we blijven liever in de
luwte." Maar ik wil weten hoe dat toch
kan, ik heb net uw friteuse gekocht
voor bijna niks. Ik wil een artikeltje
over Action schrijven.
De uitsmijter zwijgt lang. Net voor ik
de storingsdienst wil gaan bellen komt
er toch weer geluid uit. „Journalisten
zijn zeer ondeskundig is onze ervaring.
En wij scheren jullie allemaal over een
kam. U schrijft maar. En hier wil ik het
bij laten." Het moet dus nog even ge
heim blijven. De langzaam in de luwte
groeiende concurrent van de Hema
heeft iets te verbergen. Iets leuks of iets
lelijks. Tijd en journalisten zullen het
leren.
De friteuse breng ik morgen terug. Al
bij 145 graden schakelt de thermostaat
de verwarming uit. De patat kookt er
langzaam in gaar.
Maar de wasknijpers zijn werkelijk uit
stekend.
Wouter Klootwijk
TILBURG - „Brabant heeft al
leen al de eerste acht maanden
van dit jaar voor ruim 118 mil
joen aan buitenlandse investe
ringen binnengehaald. Dat lever
de een slordige 1100 banen op
en er komt nog meer aan."
Gedeputeerde Economische Za
ken in Brabant Hoes meldde dat
gisterochtend tijdens de aftrap
rai de campagne 'BrabantStad,
Europe's Heart of Smart Solu
tions'. De gezamenlijke interna
tionale promotieactie van Til
burg, Eindhoven, Breda, Den
Bosch en Helmond moet nog
meer buitenlandse bedrijven,
naar Brabant lokken. De provin
ce haalde dit jaar tot nu toe 80
procent binnen van alle op dit
moment geregistreerde buiten
landse investeringen in ons
land.
Hoes lanceerde gisteren ook de
gloednieuwe website www.Bra-
bantStad.com.
Kern van het plan dat ontwik
keld is door de Brabantse Ont-
wikkelings Maatschappij (BOM)
is in nauwe samenwerking over
dn grenzen de boer op te gaan
om nog meer bedrijven warm te
maken voor Brabant.
Een van de ontwerpers van het
plan, B. Engel van de BOM, be
nadrukte het belang van een
'merknaam'.
..Voor buitenlanders is een pro
vincie een onduidelijk begrip.
Steden spreken wereldwijd veel
meer aan". GPD
door Evert van den Heuvel
SYDNEY - British Airways (BA) ver
koopt zijn belang van 18,25 procent in de
Australische luchtvaartmaatschappij
Qantas. De opbrengst van ongeveer 1,1
miljard Australische dollar (630 miljoen
euro) gebruikt BA voor vermindering
van zijn schulden en versterking van de
positie in Europa, zo heeft de Britse
maatschappij gisteren meegedeeld.
De samenwerking tussen de twee maat
schappijen blijft bestaan. BA kocht de
deelneming in Qantas in 1993 voor 665
miljoen Australische dollar en ontving
daarvan sindsdien 600 miljoen dollar
aan dividend.
De aandelen worden binnen twee dagen
verkocht via de Amerikaanse Citibank.
De beurskoers van Qantas is in afwach-
HERZOGENAURACH - Puma gaat de
formule-1-renstal van Ferrari aankle
den.
De Italiaanse onderneming onderteken
de gisteren een meerjarencontract met de
Duitse sportartikelenfabrikant, die niet
alleen de brandwerende kleding gaat le
veren, maar ook de gewone kleding,
schoeisel en andere accessoires voor het
hele raceteam. ANP/DPA
ting van de afronding van de transactie
opgeschort tot vrijdag.
Volgens analisten kan de stap van BA lei
den tot belangrijke veranderingen in de
verhoudingen tussen de internationale
luchtvaartallianties. De Britse maat
schappij liet gisteren weten dat de ver
koop van het belang in Qantas 'het moge
lijk maakt deel te nemen aan de consoli
datie in de Europese luchtvaart'. Dat con-
centratieproces kreeg eerder dit jaar een
stevige impuls door de fusie van Air Fran
ce en KLM.
„Nu Europa liberaliseert en het politieke
klimaat gunstiger is voor consolidatie,
hebben we een goede positie", aldus com
mercieel directeur Martin George van
BA. Volgens hem is BA echter niet geïnte
resseerd in deelneming in de in nood ver
kerende Italiaanse maatschappij Alita
lia, die aansluiting wil bij Air Fran
ce-KLM. Ook een vergroting van het be
lang van 9 procent in het Spaanse Iberia
is niet aan de orde.
Voor Qantas kan het vertrek van BA de
weg vrijmaken voor het aantrekken van
een andere partner. Volgens het adviesbu
reau Centre for Asia Pacific Aviation
kunnen daarvoor Singapore Airlines en
Air France-KLM in aanmerking komen.
De rond Air France-KLM gevormde alli
antie Sky Team wint de laatste tijd ter
rein, onder meer door de beoogde toetre
ding van China Southern Airlines.
De door BA geleide alliantie Oneworld
daarentegen kent nogal wat tegenslagen.
Een overstap van Qantas naar Sky Team
zou een nieuwe domper zijn. ANP
De samenwerking tussen Qantas en BA blijft bestaan, ondanks de verkoop door de
Britten van hun belang in de Australische maatschappij. foto Tim Wimborne/RTR
