Muziek
neemt
zorgen
weg
Mexico in de basiliek
Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen
Redactie bijlagen: 0113-315680
f.pzc.nl
Miidikredactie pzc.nl
Postbus 31,4460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
7eeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
nationaal: 020-4562500.
woensdag 8 september 2004
22 2CV is een weergaloos mirakel
23 I Marcel Koopman kan weerdichten
25 I Satirische rockopera van Zappa
ondagmiddag start het Festival van Zeeuwsch-Vlaan
deren met een optreden van de bijzondere fanfare
Banda Azufaifo in Hulst. Sinds twee jaar zwaait di
recteur Filips Pieters de inhoudelijke en zakelijke scepter
over dit festival. Voor de editie van dit jaar heeft hij gekozen
mm het thema 'metamorfosen a
Festivaldirecteur Filips Pieters
Het is vrijdag, einde van de
middag, einde van de werk
week. Nog een dag of negen te
gaan en zijn festival gaat van
start. Filips Pieters moet een ver
moeid mens zijn maar daar is
niets van te merken. Een uur
lang praat hij honderduit over
de twaalf concerten die de ko
mende vijf weekenden in
Zeeuws-Vlaanderen plaatsvin
den.
De organisatie van het festival
ging niet zonder slag of stoot.
Strubbelingen in het bestuur na
men zoveel tijd in beslag dat het
thema van dit festival wat be
treft Pieters niet helemaal uit de
verf gekomen is. „Vong jaar ver
telde een vrijwilligster dat ze
het zo mooi vond dat het pu
bliek zo anders naar buiten
kwam als dat het naar binnen
was gegaan. Alsof bij iedereen
na afloop van een concert alle
zorgen waren weggenomen, als
of er een metamorfose had
plaatsgevonden. Ik vond dat
wel een poëtisch, elegant beeld,
juist ook omdat je er muzikaal
zoveel mee kunt. Toch zit het
thema een beetje te dunnetjes in
het festival. Ik heb afgelopen
jaar heel veel energie moeten ste
ken in de interne organisatie.
Vanuit de politiek - daar zitten
de mensen die nergens verstand
van hebben maar wel de beslui
ten nemen - kwam de druk om
het festival populairder en ren
dabeler te maken. Sommige le
den van mijn bestuur gingen
daarin mee en schoten door in
populisme. Dat is een stevig con
flict geworden. Stel je voor zeg,
een bevrijdingsconcert met ja
ren vijftig liedjes als 'Wie heeft
de suiker in de erwtensoep ge
daan' in het festival opnemen,
dat ging me te ver. Ik ben best
bereid wat meer orkesten neer
te zetten en wat meer standaard
werken te programmeren als de
kwaliteit van het festival maar
behouden blijft. Dat moet voor
op staan. Je zou nu kunnen zeg
gen dat er ook een metamorfose
in het bestuur heeft plaatsgevon
den. De strijd is nu uitgevoch
ten, het werk is weer verdeeld,
er waait weer een frisse wind
met kansen voor de toekomst."
Verscheidenheid
Het Mexicaanse Orquesta
Sinfónica de Xalapa verzorgt
het officiële openingsconcert.
Het orkest staat onder leiding
van Carlos Miguel Prieto, de di
rigent die vrijwel zeker Jaap
van Zweden bij het Orkest van
het Oosten gaat opvolgen. Het
programma biedt zuidelijk ge
tinte stukken van De Falla en
de Mexicaanse componist Revue-
ltas.
De concerten van het tweede
weekend zijn van een heel ande
re orde. Het jeugdkoor Scala
zingt bewerkingen van heden
daagse popsongs en de zigeuner
violist Roby Lakatos speelt sa
men met een klassiek ensemble.
Het lijkt erop dat de frisse wind
vooral bestaat uit muzikale ver
Maria Cecilia Toledo
Dirigent Carlos Miguel Prieto
Akademie für Alte Musik Berlin
scheidenheid, maar dat wordt
door Pieters gerelativeerd. „In
voorgaande jaren was die ver
scheidenheid er ook al. Ik hoef
dat beleid niet te veranderen.
Misschien dat ik het wat meer
accentueer dan voorheen, om al
Stijn Kolacny dirigeert het koor Scala.
Programma
Het openingsconcert van het Festival van
Zeeuwsch-Vlaanderen, zondagavond in
de basiliek vazn Hulst, is er een met een Mexi
caanse sfeer.
Het Orquestra Sinfónica de Xalapa bestaat uit
meer dan honderd musici en is het oudste sym
fonie-orkest van Mexico. Elf jaar geleden maak
te het orkest een tournee door Europa in het ka
der van Europalia Mexico en deed toen ook al
Hulst aan. De traditie straalt van de musici en
de muziek af. Grootheden zoals Pablo Casals,
Heitor Villa Lobos, Mstislav Rostropovitsj, Pla-
cido Domingo en Claudio Arrau werkten met
hen samen. Het is niet verwonderlijk dat Xala
pa een groot aantal cd's maakte met werken
van Mexicaanse componisten.
Sinds 2002 zwaait Carlos Miguel Prieto (38),
een van de meest fascinerende jonge dirigen
ten, de dirigeerstok. Hij bracht nieuw elan in
het orkest en zorgde voor een belangrijke uit
breiding van het repertoire.
In de basiliek van Hulst zal het concert klinken
als een Mexicaanse vloedgolf. Warmbloedige
muziek in een speciale sfeer.met de hartstochte
lijke muziek van El Amor Brujo van Manuel de
Falla wordt het Mexicaanse visitekaartje met
een afgegeven. Mezzosopraan Maria Cecilia To
ledo heeft een volle en warme stem. Zij neemt
de vocale gedeelten voor haar rekening. El
Amor Brujo verhaalt over Andalusische zigeu
ners die nog geloven in tovenarij. De jonge zi
geunerin Candelas houdt van Carmelo, maar
dan duikt het spook van haar gestorven min
naar op. De zigeunerin weet echter handig de
aandacht van het jaloerse spook af te leiden en
als de twee geliefden elkaar kussen wordt de be
tovering gebroken. Taferelen waarin de liefde
wordt bezongen komen in dit werk aan bod,
maar ook de rituele vuurdans wordt in beeld ge
bracht. Tevens krijgen we liefelijke melodieën
zoals het lied van de visser en het lied van het
dwaallicht te horen.
Xalapa speelt daarna hoogtepunten uit Carmen
van Bizet, de bekendste en meest geliefde opera
van deze Franse componist. De melodieën zijn
meer dan bekend, iedereen kent de Habanera
waarin gezegd wordt dat de liefde is zoals een
rebelse vogel.
Voor de pauze wordt het publiek nog even in
sprookjessfeer gebracht met de suite Daphnis
et Chloé van Ravel. Ook zo'n heerlijk verhaal
over een herder en het meisje Chloë dat door de
Griekse god Pan gered is van zeerovers. In deze
feestelijke muziek draait alles rond liefde en
blijdschap.
Na de pauze wordt alleen nog Mexicaanse mu
ziek geserveerd. Twee werken van Silvestre Re-
vueltas, de talentvolle componist die een ge
vierd musicus was in Mexico en Spanje. De
man schreef muziek die druipt van de Mexi
caanse folklore. Hij stierf jong, hij heeft zich let
terlijk dood gedronken en bezweek aan een le
verziekte in 1940. Hij schreef zowel liederen als
werken voor kamermuziekensembles of symfo
nisch orkest. Hij maakte ook naam als compo
nist van filmmuziek.
Een voorbeeld is Redes (visnetten) waarin het
realistische verhaal wordt uitgebeeld over het
leven van vissers. De begrafenis van een kind
en het gevecht op zee vormen hier de dramati
sche hoogtepunten. Tot slot vertolkt het orkest
Sensemaya van Revueltas. De muziek is geba
seerd op een Afro-Cubaans gedicht van de revo
lutionaire schrijver Nicolas Guillén waarin ver
teld wordt over het doden van een tropische
slang.
Jeanette Vergouwen
Zondag 12 september
Banda Azufaifo o.l.v. Dirk van der Harst op het
voorplein van de basiliek in Hulst, aanvang 15.00
uur
Orquestra Sinfónica de Xalapa o.l.v. Carlos Mi
guel Priéto en m.m.v. Maria Cecilia Toledo
In de Basiliek van Hulst, aanvang 20.00 uur
Zaterdag 18 september
Scala on the Rocks o.l.v. Stijn Kolacny en m.m.v.
Steven Kolacny, familieconcert in het Schelde-
theater in Terneuzen, aanvang 20.00 uur.
Zondag 19 september
Roby Lakatos Ensemble Piacevole in Porgy
Bess in Terneuzen, aanvang 15.00 uur
Vrijdag 24 september
Oxalys ensemble, themaconcert Metamorfosen in
de Sint-Baafskerk in Aardenburg, aanvang 20.00
Zondag 26 september
Trio Thelema, Fringeconcert in de Nederlands
hervormde kerk in Groede, aanvang 15.00 uur.
Donderdag 30 september
Emmanon Ensemble, Randi de Vlieghe en Na-
tascha Pire (dans) met themaconcert ADDA,
Scheldetheater in Terneuzen, aanvang 20.00
Zaterdag 2 oktober
Muzikaal Kerkepad: Utrechts String Quartet in
N.H.-kerk in Biervliet, aanvang 13.30 uur; Heli
Jacobsen Lutgard van Ballaer in R.K.-kerk in
Philippine, aanvang 16.00 uur; Symfonieorkest
Vlaanderen o.l.v. David Angus en m.m.v. Liviu
Prunaru in de R.K.-kerk in Koewacht, aanvang
20.00 uur.
Zondag 3 oktober
Saxofoonkwartet Saxy Thing in de NH-kerk in
Kloosterzande, aanvang 15.00 uur.
Vrijdag 8 oktober
Akademie für Alte Musik, Vocaal Ensemble Ber
lin o.l.v. Andrew Manze in de Sint Baafs kerk in
Aardenburg, aanvang 20.00 uur.
le politieke babbelaars te over
tuigen. Ik ben trouwens heel be
nieuwd hoe Lakatos met die
klassieke muziek omgaat. Hoe
hij bijvoorbeeld met de muziek
van Bartok omgaat, of hij ook
gaat improviseren. Ook dat
heeft weer met metamorfose te
maken, wat doet een sterke mu
zikant zoals hij met de noten."
Metamorfose, het woord komt
steeds terug. Toch zijn er maar
twee concerten die in de festival
brochure als themaconcerten
worden aangeduid en zelfs daar
is de link met het thema op het
eerste gezicht een beetje vaag.
Het Emanon Ensemble brengt
samen met twee dansers een pro
gramma met muziek van Dvo
rak en de jonge Neder
lands-Griekse componist Dimi-
tris Andrikopoulos. In de
St.-Baafskerk in Aardenburg
staat het ensemble Oxalys.
Waarom zij het stuk Metamorp-
hosen van Richard Strauss spe
len is duidelijk, voor de overige
werken is er uitleg van Pieters
nodig. „Het concert in Aarden
burg is verdeeld in drie stukken
waarbij de musici en het pu
bliek telkens op een andere plek
in de kerk zitten. In het eerste,
impressionistische gedeelte met
muziek van Debussy en Mes-
siaen zit iedereen in het achter
ste stuk van de kerk, bij het kla
rinetkwintet van Mozart verhui
zen we naar de zijkant en bij
Strauss nemen we plaats op het
hoogkoor. Het ensemble zit dan
op de plek waar het altaar staat
met het publiek eromheen. Iede
re keer is de sfeer maar ook de
akoestiek anders. Bij het con
cert van het Emanon Ensemble
gaat het om een serenade van
Dvorak. Dat is eigenlijk salon-
muziek, helemaal niet bedoeld
om op te dansen. Randi de Vlieg
he en Natascha Pire, de dansers,
voelden zich uitgedaagd om dat
juist wel te doen. Ze plagen het
publiek een beetje. Ze vertrek
ken vanuit de salonsfeer om dat
vervolgens te doorbreken. Soms
gaan ze er dwars doorheen. Het
is plezant en humoristisch, je
krijgt gewoon gusting om mee
te doen, om je benen te strek
ken. Het werk van Andrikopou
los is een opdrachtstuk, dat is
wel een echt dansstuk. Het is
muzikaal en wat betreft de dans
een zeer complex stuk. Ik denk
dat de mensen met allemaal in
gewikkelde kronkels naar huis
gaan."
Het festival biedt met twee frin-
ge-concerten jong talent de
kans om zich te manifesteren.
Het Thelema Trio en het saxo
foonkwartet Saxy Thing concen
treren zich voornamelijk op ei
gentijdse muziek, daar waar de
overige concerten wat traditio
neler van opzet zijn. 'Fringe' be
tekent letterlijk franje of buiten
kant. Pieters ontkent echter ten
stelligste dat hij de hedendaag
se muziek als franje van het fes
tival ziet. „Nee, ik zie de muziek
van vandaag juist als een van
zelfsprekendheid. Nieuwe mu
ziek is geen subcultuur. Het is
een logisch vervolg op het verle
den. Het is een spiegel van deze
tijd, al ziet niet iedereen dat. Ie
dereen doet modem met zijn mo
bieltje of computer, maar in de
muziek blijven de meesten ach
ter."
Voor de derde keer op een rij is
de Akademie für Alte Musik Ber
lin verantwoordelijk voor het
slotconcert, dit maal met mu
ziek van Purcell. Dat lijkt wat
vaak voor een festival dat zich
moet blijven ontwikkelen. Pie
ters: „Ik heb mezelf die vraag
ook gesteld maar ben daar toch
niet lang mee bezig geweest.
Het is een toporkest dat in Aar
denburg samen met het Vocaal
Ensemble Berlin een totaal
beeld van Purcell geeft. Andere
festivals hebben ook zo hun tra
dities. Ik dacht, als ik dit orkest
drie keer achter elkaar heb, kan
ik lekker zeggen dat ze mijn 'or
kest in residentie' zijn."
Het wegnemen van de zorgen
van de luisteraar, dat is de meta
morfose die wordt nagestreefd
tijdens het festival. Of nu juist
de enige compositie met het the
ma in de titel, de al genoemde
Metamorphosen van Strauss,
hieraan bij kan dragen, is de
vraag. Uitgerekend dit stuk is
door velen bestempeld als de
droevigste muziek die ooit ge
schreven is. Filips Pieters scha
tert het uit en geeft er nu zelf
als een doorgewinterde politie
ke babbelaar zijn eigen draai
aan. „Ja, Strauss, dat is een in
tens gebeuren. Het is een soort
elegie, misschien werkt het wel
bevrijdend. Dat als je die mu
ziek gehad hebt, dat je dan ook
de zorgen achter je hebt."
Douwe Eisenga
