PZC
1
W 5
zaterdag 4 september 2004
In het Hogeschool Zeeland
Toernooi was Mark de Waal
weer uitstekend op dreef. Hij
speelde zijn vertrouwde en gede
gen spel waarmee hij al zoveel
spelers tot wanhoop heeft ge
bracht. Zelden zie je hem een
blunder maken en zijn concen
tratie is voorbeeldig. Daar zou
menig schaakmeester nog iets
van kunnen leren.
Ook opvallend bij hem is dat hij
op het eind van de partij nauwe
lijks vermoeid lijkt. Dat is bui
tengewoon belangrijk, want
heel veel partijen worden in die
fase beslist. Wie dan het hel
derst uit zijn ogen kijkt, wint de
pot. De Waal heeft een heel ei
gen openingsrepertoire, waar
hij al een aantal jaren trouw
aan is. Hij speelt geen spectacu
laire varianten, maar bouwt zijn
stelling altijd verantwoord op.
In saaie stellingen is hij vaak
het gevaarlijkst! Spelers, die
zijn tactisch inzicht dan onder
schatten, lopen gfoot gevaar.
Een aardig staaltje van zijn kun
nen is de volgende partij.
M. de Waal-Ch. Kuijpers
I.d4 e6 2.PI3 Pf6 3.Lg5 h6 4.Lh4
d6 5.c4 g5 6.Lg3 Ph5 7.e3 Lg7
8.Pc3 0-0 9.Le2 Pd7 10.Dc2 a6
II.Tdl De7 12.b4 f5 13.c5 Pxg3
Tot niets leidt 13...f4 14.exf4
gxf4 15.Lh4 enz.
14.hxg3 d5
Zwart geeft veld e5 op en heeft
daarvoor een tactische compen
satie op het oog. Mooi berekend,
3 Ai
f i i
k
i i
jIl
E
Diagram 1
maar niet mooi genoeg.
15.b5 c6 16.bxc6 bxc6 17.Da4
Pxc5
Na het simpele 17...Lb7 heeft
wit maar weinig voordeel. De
combinatie die zwart nu uit
voert, leidt tot groot nadeel,
maar dat was niet gemakkelijk
te zien.
18.Dxc6 Lb7
Zwart heeft natuurlijk op deze
stelling vertrouwd. Het ziet er
inderdaad aardig uit voor hem.
Zwart staat weliswaar een pion
achter, maar heeft hij niet een
grote ontwikkelings-voor-
sprong? En staan zijn stukken
niet prachtig?
19.Pxd5!
Wit heeft onmiddellijk de zwak
ke plek in zwarts redenering ge
vonden en prikt er genadeloos
doorheen. Capablanca zou dit
een 'petit combinaison' ge
noemd hebben. Ik ben er zeker
van, dat De Waal hem al een
paar zetten van tevoren heeft
zien aankomen.
19... exd5 20.Dxc5 De6 21.Pe5!
Tac8
Na 21...Lxe5 22.dxe5 Dxe5
23.Db6 hangen b7 en h6. Wit
houdt zonder veel moeite zijn
materieel plusje.
22.Db4 Tc7 23.f4 Lxe5 24.dxe5
gxf4 25.exf4 Dg6
Of 25... d4?! 26.Dxd4 Lxg2
27.Th2 en wit mag niet moppe
ren.
26.Kf2 Tg7 27.Th3 Td8 28.Dd4
Tc8 29.Td2 Tel 30.Tb2 Kh7
31.Ld3 Tcc7 32.Te2 Tge7 33.Thl
Tg7 34.Te3 a5 35.e6
En zwart verloor op tijd. Hij
staat verloren. In de laatste ron
de moest Mark aantreden tegen
een internationaal meester. Hij
speelde een van zijn beste par
tijen.
De Waal-Souleidis
l.d4 Pf6 2.c4 gG 3.Pc3 Lg7 4.Pf3
0-0 5.Lf4 c5
Hier ligt 5...d5 meer voor de
hand. We komen dan in een
hoofdvariant van het Grünfeld-
Indisch. Het zal toch niet zo
zijn, dat een internationale
meester de theorie vermijdt om
dat hij bang is voor de theorie
kennis van een Nederlandse
hoofdklasser?
6.e3 cxd4 7.Pxd4 d6 8.Lg3 Pc6
9.Le2 Pxd4 10.exd4 Db6 ll.Dd2
Le6 12.0-0 Tac8 13.Pa4 Da6
14.b3 Pe4 15.De3 Pxg3 16.hxg3
Da5 17.Tacl Tfd8 18.Tfdl Ld7
19.Pc3 a6 20.Lf3 b5 21.c5!?
Een riskante zet, zoals blijkt uit
het zwarte antwoord.
21...e5! 22.d5!
Goed berekend, want de zet
kost materiaal.
22...Txc5 23.Pe4 Txcl 24.Txcl
Da3!?
Zwart durfde zich blijkbaar
niet in te laten op 24...Lf5 25.b4
Dxb4 26.Db6 Ta8 27.Pxd6 e4
28.Pxf5 gxf5 29.Lh5 en dat is te
recht. En ook 24...Dxa2 25. Db6
Tf8 26. Dxd6 zag er niet mooi
uit, hoewel een speler als Kortsj-
noi het misschien wel gespeeld
zou hebben.
Door steeds risico te vermijden
is nog nooit een schaker groot
geworden.
25.Tc7
Wits positionele compensatie
voor de pion is aanzienlijk. Dat
heeft De Waal toch maar mees
terlijk getaxeerd.
25...U5 2G.Da7 Lxe4 27.Lxe4
Niet goed was 27.Txf7 wegens
27...Dcl+ 28.Kh2 Dh6+ en zwart
wint.
27...Tf8
Nu lijkt wit toch uitgepraat.
28.Db6!
De tegenaanval op d6 verschaft
wit echter tegenspel.
28...f5
De pionnenjacht 28...Dxa2!
leidt tot remise. Bijvoorbeeld:
29.Dxd6 Dxb3 30.Dxa6 Ddl+
31.Kh2 Dh6+. Zwart kan dan
niet op winst spelen, want de
witte vrijpion is te gevaarlijk..
29.Dc6ü
Zie diagram 1
Fraai gespeeld. De bedoeling is
v30.Dd7 met dodelijke dreiging
langs de zevende rij.
29...Td8! Nu kan wit remise ma
ken. Meer zat er ook niet meer
in.
30.Txg7+! Kxg7 31.Dc7+ KhG
32.Dxd8 fxe4 33.Dh4+ Kg7
34.De7+ Kg8 35.De8+ Kg7
36.De7+ Remise.
Probleem van de week
A i
iir i
a
Jl
i
Diagram 2
Een beroemde studie van Gur-
witsch uit 1929. Wit: Kbl, Thl,
Ld2, Pb2 (4 stukken). Zwart:
Ka3, Te4, Pa7, pionnen op a6,
b3 en b7 (6 stukken) Zie dia
gram 2. Wit speelt en wint. Niet
gemakkelijk.
Oplossing van de vorige week
P. Farago, 1958. Wit: Kg5, Ld8,
pion h5 (3 stukken). Zwart: Ke3,
pionnen op a3, f7 en g7 (4 stuk
ken). Wit speelt en maakt remi
se. I.h6! (l.La5? Kd3 2.Lc7 a2
3.Le5 f6+) l...gxh6+ 2.Kg4ü
(2.Kxh6? f5) 2...h5+ 3.Kf5! Kf3
4.Lf6 Kg3 5.Le5+ Kh3 6.Kf4
Kg2 7.Lf6 - Vi
CorJansen
Diagram 2
i. m
o o
o o o
0 o o
o
Diagram 3
Dat de lange vleugel nogal
eens de achilleshiel van de
stelling kan betekenen, kwam
reeds eerder in deze rubriek
aan de orde. Door een slechte
ontwikkeling of een niet sluiten
de linie kan hij een ideaal doel
wit vormen voor een succesvol
le combinatie naar de damlijn,
met een voorkeur naar het hoek-
veld van de lange lijn.
Tijdens een speurtocht naar
voorbeelden om deze bewering
te staven, kwam ik er talrijke te
gen van zodanige kwaliteit dat
ik er enkele graag hier een
plaatsje geef. In alle gevallen
gaat het om situaties waarin
'wit speelt en wint' van toepas
sing is. Dat is nu eenmaal de
stelregel, waarvan met name in
de problematiek maar hoogst
zelden wordt afgeweken. Om te
beginnen een eenvoudig voor
beeld om de kwetsbaarheid van
de lange vleugel aan te tonen.
Wit: acht schijven op 27-28-31-
33-34-40-41-45.
Zwart: acht schijven op 8-10-
11-12-14-18-19-24.
Zwarts lange vleugel is wat in
ontwikkeling achtergebleven,
waaiwan met behulp van zijn
sterke driepoot 45-40-34 en de
meerslagregel handig profiteert.
Auteur Springer kwam tot deze
vondst: 28-22 8-13 gedw.; 27-21
18x47; 21-6 47x29; 16x20
24x15; 34x5!
In Wiersma's boek De rol van de
combinatie vinden we een ver
dieping van dit slagmechanisme
terug in deze partij combinatie
van Eekhoud.
Wit: dertien schijven op 16-27-
28-32/34-38-40-42-45-47/49.
Zwart: dertien schijven op 3-4-
7-8-10-12/15-18-19-21-24.
De eindslag 34x5 wordt hier mo
gelijk gemaakt door veld 14 te
ontruimen met behulp van
schijf 16, dat kan dus niet an
ders dan door een achterwaart
se slag. Komt dat zien!: 27-22
18x27; 33-29 24x22; 38-33
27x29; 16x20! 15x24; 34x5!
Het principe van deze slag zien
we ook in de partij Henk
Stoop-Pertrap Malahe gespeeld
in het toernooi Salou 2004.
Wit (Stoop): tien schijven op
28-32/34-36/39-45-48.
Zwart: tien schijven op 2-3-6-
10-11-13-19-21-24-25.
Na 13-18? van Malahe voerde
Stoop de niet moeilijke, maar
verassende combinatie naar
veld 5 uit, dankzij het 'lek' op
14: 28-22 18x27; 33-29 24x31;
45-40 27x38; 36x7 2x11; 39-33
38x29; 34x5!
Vooral dankzij de meerslagregel
ziet wit in het volgende fraaie ta
fereel kans een bres te slaan in
de linie 10-14-19 en daardoor
een winnende dam op veld 5 te
parkeren.
Wit: dertien schijven op 27/29-
32/34-36-37-40-43-44-48-49.
Zwart: dertien schijven op 2-
6-10-12/14-16-17-19-20-25-26-
30.
In zes zetten wordt zwart van
het bord gecombineerd: 37-31
30x50; 29-24 20x38; 49-44!
50x22; 27x20 (daar sneuvelt
schijf 14) 26x28; 43x5 25x14;
5x1.
Na deze leerzame introductie
een drietal vraagstukken ter op
lossing.
Met dank aan Theo Berends in
zijn rubriek Rondslag in Hoofd
lijn, het tweemaandelijks dam-
magazine van hoog niveau. Van
harte aanbevolen!
Zie diagram 1.
Teresjko ziet kans de beschik
king te krijgen over twee aan
eensluitende vrije tempi, waar
door een fantastisch mooie eind-
slag van veld 45 naar 5 mogelijk
wordt. Wellicht twijfelt u aan
deze mogelijkheid gezien de dia
gramstand, maar toch kan die
klus in slechts negen zetten wor
den geklaard.
Forcing
Een forcing betreft een situatie,
waarin de winst wordt gefor
ceerd door een inleidende
dwangzet. Daardoor ontstaat
een dreiging van tenminste
schijf verlies. Als dat door de
meestal enige juiste positionele
tegenzet getracht wordt te voor
komen volgt de winnende combi
natie. Eigenlijk pure partijpro-
blematiek, waarin de Rus
Swizinski een meester is zoals
hij op diagram 2 bewijst. De for
cing wordt ingezet met een offer
en eindigt op de achtste zet met
de slag van veld 43 naar 5
Zie diagram 2.
Tenslotte een forcing van
Alexander Presman, die na ne
gen zetten curieus genoeg even
eens eindigt met de slag van 43
naar 5!
Zie diagram 3.
Oplossingen
Diagram 1: 37-31 36x27; 38-32
27x38; 23-10 14x32; 29-24
20x40; 48-43 25x34; 50-45
38x29; 43-39 34x43; 49x7 12x1;
45x5!
Diagram 2: 30-24 19x30 28-23
7-12; 33-28 22x24; 32-28 18x29;
28-22 17x28; 26x19 24x13;
47-42 36x38; 43x5!
Diagram 3: 39-33 19-24; 25-20
14x25; 35-30 25x45; 44-40
45x34; 22-17 12x21; 37-31
26x39; 42-37 21x32; 37x30
34x25; 43x5!
Leo Anderson
In Wiersma's boek De rol van de combinatie vinden we een verdie
ping van dit slagmechanisme terug in deze partijcombinatie van
Eekhoud. foto ANP
Vier jaar geleden zou in
Maastricht de laatste Olym
piade plaatsvinden. De bridge-
wereld hoopte en verwachtte op
genomen te worden in het olym
pische programma, maar niet
veel later spatte die droom uit
een.
De Olympische Spelen zitten
niet te wachten op bridge of an
dere denksporten. Een
denksport-Olympiade lijkt nu
een reëler doel, maar zover is
het nog lang niet. Voorlopig
gaan de bridgers op eigen
kracht verder.
Volgende maand staat in Istan-
boel gewoon weer een
bridge-Olympiade op het pro
gramma. Nederland stuurt een
jong team. De kernploegparen
Brink-Van Prooijen en Drij-
ver-Schollaardt, die voor het Eu
ropees kampioenschap buiten
de boot vielen, maken him de
buut in het nationale team. Van
het EK-team zijn alleen Jans-
ma-Verhees overgebleven. Onge
twijfeld een fikse tegenvaller
voor de andere twee paren, Ber-
tens-Bakkeren en Muller-De
Wijs. Die laatsten speelden de te
leurstelling van zich af in de Mo-
dalfa. top twaalf, de eerste se
rieuze krachtmeting van het
nieuwe seizoen. Muller-De Wijs
noord
£AV8
S?-
OV875432
£974
west oost
&B10743 &6
S? H 81074 S?V98653
- <>B9
£HV8 £>10532
zuid
£>H952
S?A2
O AH 106
£AB6
Oost gever. Niemand kwetsbaar
West Noord Oost Zuid
Paulissen Muller Nab De Wijs
pas 10
20 60 6<v> 70
dbl pas pas pas
Diagram 1
waren oppermachtig en wonnen
met ruime voorsprong op de Lei-
denaren Versluis-Vis.
En de paren van het nieuwe na
tionale team? Drijver-Schol-
laardt speelden een degelijk
toernooi en werden vierde. Jans-
ma-Verhees waren zaterdag
goed op dreef, maar vielen zon
dag terug naar een plek in de
middenmoot. Sjoert Brink stond
op de drempel van het vader
schap en liet verstek gaan. Ric-
co van Prooijen reikte met inval
ler Anton Maas tot de derde
plaats. Met de vorm van de kers
verse internationals lijkt dus
weinig mis.
De Modalfa top twaalf wordt ge
speeld volgens het cross-IMPs
systeem. Een paar dat NZ zit,
vergelijkt zijn score met de vijf
paren die aan de andere tafels
OW zitten. Bij dit viertallensys-
teem op parenbasis zijn de grote
spellen peperduur. Een gemaak
te kwetsbare manche die aan al
le andere tafels is downgegaan
levert 5 x 12 60 IMPs op. Mul
ler-De Wijs scoorden nog aan
zienlijk meer op het volgende
spel. Zie diagram 1.
Twee ruiten van west toonde
een 5-5 in de hoge kleuren (Mi
chaels cuebid). Zes ruiten van
Bauke Muller was met name een
praktisch bod. Niet alleen kon
het slem er in zitten, het was ze
ker ook mogelijk dat oost met
een hartenfit een redbod zou on
dernemen.
Dat laatste geschiedde. Muller
had echter buiten de waard gere
kend. Simon de Wijs had vol
doende overwaarde om groot
slem te proberen. West doubleer
de op basis van zijn verdedigen
de waarden in klaveren, al was
2 noord
&HV3
<76
<0>B982
£AV 1093
west oost
&B9652 £>87
^AHB105 S?V9873
O H 6 O V1053
£5 £72
zuid
&A104
<?42
OA74
£HB864
Oost gever. Allen kwetsbaar
Diagram 2
het maar om te voorkomen dat
oost nog eens met zeven harten
zou verdedigen. In zeven ruiten
kan er weliswaar een klaveren
weg op harten aas, maar het ver
lies van een klaverslag lijkt op
het eerste gezicht toch onvermij
delijk.
Kijk echter nog eens goed naar
de middenkaarten in schoppen.
Na het troeftrekken speelde De
Wijs een kleine schoppen uit de
hand. In de wetenschap dat
west een vijf kaart schoppen had
legde hij in dummy schoppen
acht! Toen die hield, kon op
schoppen heer noords derde kla
veren weg. Zeven ruiten gedou
bleerd contract was goed voor
een winst van 72 IMPs.
Het volgende spel leek zo wegge
lopen uit een bridgeboek over te
genspel. Zie diagram 2.
Na fanatiek tussenbieden in har
ten bereiken NZ vijf klaveren.
West komt uit met harten aas en
switcht naar schoppen. De lei
der trekt de troeven, incasseert
de hoge schoppens en troeft zijn
tweede harten. Dan volgt ruiten
aas. West moet nu de heer onder
gooien.
Speelt west klein bij, dan is hij
even later gedwongen om in de
dubbele renonce te spelen, waar
door zuid zijn derde ruiten kan
opruimen.
Wat de leider betreft is het overi
gens slimmer om ruiten aas eer
der te incasseren, op een mo
ment dat de dreigende ingooi
voor west nog niet zo evident is.
Op dit spel is het echter zo klaar
als een klontje dat de verdedi
ging twee ruitenslagen nodig
heeft. West zal dus altijd onder
gooien. Als de leider nog voor
het troeftrekken ruiten aas op
raapt, krijgt west een herkan
sing in de tweede troef ronde: hij
kan dan bij eerder verzuim als
nog ruiten heer de deur uit
doen.
Berry Westra
Horizontaal
4. 'Welterusten' in deze kleding! (9); 8. Net een jongensnaam (3); 9. Auto te
gen de dorst (8); 10. Dwaas geselecteerd (8); 11. Licht handvat (4); 12. Die vroe
ge vogels zijn wazige schoppers (12); 16. Hij is de sigaar met een onmetelijke
borrel (6); 17. Beest dat in de file staat? (6); 18. Luchtig te kennen gegeven
(12); 19. Niet steeds zo rusteloos (9); 21. Partners die het niet helemaal naar
hun zin hadden (11).
Verticaal
1. Dit parkeerterrein is nog te overzien (8); 2. Het ontwijken van goederen uit
voorzorg (12); 3. Vier vervelende vrouwen zorgen voor het gebak (12); 5. Ver
dwijnend gesteente in het schip (5); 6. De deur van een auto na twaalf uur
(12); 7. Hieruit komt het tot z'n recht bij een schilder (4); 13. Hongerige dieren?
(10); 14. Is die kleding van een edelman? (10); 15. Om te studeren en te specu
leren (5); 19. Onbezet is eerlijk (4); 20. De eeuwige crimineel (4); 22. Niet alleen
tegen de vlakte (2).
Uw oplossing moet uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit zijn op het volgen
de adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 31
4460 AA Goes
e-mail: redactie@pzc.nl
Vermeld uw naam, adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een Irischeque van
25,-; tweede, derde en vierde prijs een Irischeque van 12,50. De oplossing
en de namen van de prijswinnaars vindt u in de PZC-bijlage Wonen van vol
gende week.
Oplossing kruiswoordraadsel
De sleutelwoorden van het kruiswoordraadsel van vorige week zijn:
KADETJES en OVENSCHAAL
De Irischeque van 25,- gaat naar: G. Boekhorst, Terneuzen. De Irischeques
van €12,50 gaan naar: J. Bol, Wemeldinge, M. Goedegebuure, Oud Vosse-
meer en J. Scherpenisse, Middelburg.
De prijzen zullen binnenkort worden toegezonden.
Horizontaal
1. Jokeren; 6. joviaal; 12. leer; 14. hoek; 15. kling; 16. gat; 18. opeen; 19. aks; 20. es; 22.
jaar; 24. akte; 26. re; 27. ree; 29. eed; 30, als; 31. lar; 32. Esla; 34, genre; 36. sake; 37. na;
38. rei; 40. urn; 42. en; 43. meier; 45. noest; 48. rag; 49. are; 51. elk; 53. rif; 55. aas; 57. los;
59. ene; 61. edda; 62. abeel; 63. slap; 64. moe; 65. oma; 66. vee; 68. tra; 69. eer; 71. koe;
73. roe; 75. slede; 77. dwars; 79. al; 80. sen; 81. ets; 82. me; 84. laat; 86. tronk; 89. emoe,
91. las; 92. dee; 93. ier; 95. ion; 96 eg; 97. turk; 98. enig; 99. ka; 101. kat; 104. gelid; 106.
eis; 107. kaart; 109. beug; 111. telg; 112. edelman; 113. centaur.
Verticaal
1. Jakkeren; 2. klip; 3. een; 4. reggae; 5. er. 7. oh; 8. voorts; 9. iep; 10. aker; 11. lanceren;
13. jak; 16. garde; 17. tsaar; 21. sesam; 23. Aegir; 25. kleun; 26. raket; 28. el; 31. la; 33.
aria; 35. Noor; 36. snel; 39. eega; 41. roes; 44. erfdeel, 46. skelter, 47. creme, 49. asbak;
50. eleve; 52. nepal; 54. ido; 56. aam; 58. ole; 60. nar; 65. orde; 67. erwt; 70. eest; 72.
Ohio; 74. oase; 75. slaag; 76. enter; 77. deken; 78. smook; 79. allergie; 83. eenakter; 85.
as; 87. rekke, 88. niets; 90. mi; 92. dumdum; 94. rieken; 100. Elbe; 102. air; 103. naga; 105.
iel; 108. alt; 110. ga; 111. te.
zegel) heeft zich echter gestabili
seerd. Dat is een gevolg van de
prijsstijging van de kankerzegel
(25c.) van €1,50 naar €3,- en
van de reddingswezenzegel
(40c.) van €1,40 naar €3,50.
Wat de PTT-mapjes betreft, de
eerste 28 nummers zijn in prijs
gedaald. Daarna, tot heden, zijn
de prijzen met iets meer dan
tien procent gestegen. Ook een
lichte stijging voor de fdc's. De
eerste noteringen van de tot nu
toe verschenen vier Prestige-
boekjes (PR 1 tot en met PR 4)
zijn €16,-. De zegels uit het eer
ste Prestigeboekje Koninklijke
familie, die een L-vormige fos-
foropdruk hebben, staan geno
teerd voor €1,75. Ik kan me ech
ter niet voorstellen dat iemand
een Prestigeboekje sloopt om
losse zegels te bemachtigen.
Sinds 1991 biedt de catalogus
speciale hoofdstukjes. Deze
keer is het een nieuw hoofdstuk
Postzegelboekjesvariëteiten.
Het hoofdstuk Plaatfouten is
aangevuld. Nieuw zijn ook de
Blauwdrukken die door de
NVPH worden uitgegeven. De
eerste Blauwdruk met de eerste
Nederlandse zegel uit 1852
staat genoteerd voor €5,-.
Het is verheugend dat de catalo
guscommissie er voor het eerst
echt rekening mee heeft gehou
den dat het voor de verzame
laar steeds moeilijker wordt om
aan gestempelde zegels te ko
men. Altijd zat er qua notering
een enorme kloof tussen post-
fris en gestempeld, maar nu zijn
veel prijzen gelijk getrokken,
met name voor velletjes met
tien verschillende zegels. Zo
staan de 80c-zegels uit het velle
tje '200 jaar Rijksmuseum' (uit
2000), zowel ongebruikt als ge
bruikt op €1,25, en de €0,39-ze-
gels uit jongste uitgiften (Van
Gogh en Nederland en het wa
ter, 2003) beide op €0,80. Nog
wel kleine prijsverschillen bij
de jongste uitgiften (Koninklij
ke familie), maar die worden on
getwijfeld volgend jaar wegge
werkt.
Hero Wit
De trend van voorzichtig
stijgende prijzen heeft
zich voortgezet. Een groot deel
van de postfrisse zegels uit de
jaren '40 tot heden laat een
prijsstijging zien. Dat is de be
langrijkste conclusie die valt te
trekken uit de 64e editie van de
NVPH-catalogus voor 2005, die
vanaf 8 september in de win
kels ligt. Van 1950 tot 1960 zijn
veel prijzen vijf tot tien procent
gestegen; tot 1995 komen stij
gingen voor van twintig pro
cent, zij het incidenteel en na
1995 blijft de markt aantrek
ken.
De wereldwijde jacht op Euro
pazegels van enkele Spaanse on
dernemingen begint nu ook in
vloed te krijgen op de noterin
gen. In het bijzonder op die van
de eerste jaren. De eerste Euro
pazegels, die van 1956, stegen
postfris van €8,- naar €10,-
voor de zegel van 10 cent, en
voor de 25c-zegel van €87,-
naar €105,-. De zegels van 1957
gingen per serie van €15,- naar
€20,- en ook daarna, tot 1970,
liggen de stijgingen tussen de
dertig en vijftig procent. De op
één na laatste Nederlandse emis
sie (Nederland liet na 1973
vaak verstek gaan), die van
1993, steeg van €3,75 naar €6,-.
Opvallend is dat de koe (25c.),
de doorloper uit 1974 en jaren
lang een topper, door haar po
ten is gezakt. Lang bedroeg de
prijs van één enkele koe f 31,25.
Vorig jaar stond ze nog wel ge
noteerd voor €10,50, maar nu is
ze teruggezakt naar €7,-. De
prijs van de gehele serie Gele
genheidszegels (dus inclusief de
kankerfonds- en reddingswezen-
Diagram 1