Help,
de voeten worden nat
18
Oostburg was na de oorlog niet meer terug te herkennen
Nieuwe Raadkaart
Dan kan ik es een
snippermiddeg neme,
di bin'k eêl ard an toe!
ONDERWEG
<^£E%
V
dinsdag 31 augustus 2004
Het Verdronken Land van Saefthinge met op de achtergrond poelen en geulen.
foto Diny de Putter
Wij, de gidsen van Saef-
tinghe zijn mensen
die hun hobby met groot
enthousiasme uitvoeren. In
dit enthousiasme prikten
we een datum om rond het
hele natuurgebied te lopen.
Even voor de duidelijkheid,
Saeftinghe is een natuurge
bied van 3500 hectare
groot, ruw geschat 7 km in
de breedte en 5 km in de
lengte. Wie er ooit op het
idee is gekomen? Dat is on
bekend.
Het zou een flinke tocht wor
den, waarbij het getij gun
stig moet zijn. En het weer moet
een beetje meewerken, want zo
veel uur in de stromende regen
is niet echt aanlokkelijk, al zijn
we natuurlijk wel wat gewend.
Excursies doen we ook het hele
jaar, door weer en wind. Hoewel
het weer heel belangrijk is,
blijft dat een onzekere factor tot
het laatste uur. Zeker deze zo
mer, met al haar buien en zo
merstormen...
We vertrekken bij het bezoekers
centrum, voor kerend tij. Over
De PZC sponsort Het
Zeeuwse Landschap. In
'Natuurlijk Zeeland' doen
medewerkers van deze
stichting verslag van wat
er speelt in de Zeeuwse na
tuurgebieden: onverwachte
vondsten en bijzondere ge
dragingen passeren weke
lijks de revue. En natuur
lijk ook de successen en
mislukkingen in het be
heer.
Vandaag wordt er een toeris
tische rondvaart gehouden
over de mosselcultuur in Yerse-
ke. Vertrek om 10.00 uur vanaf
de Beatrixhaven, achter het ha
venkantoor in de Jachthaven in
Yerseke. Kosten: €12,50, kinde
ren €9,50.
Reserveren bij Sportvisserij
Moermond: 0111-414309.
Staatsbosbeheer biedt vandaag
de mogelijkheid om nachtdieren
te kijken bij het Bos van Eras
mus en De Knokkert. Vertrek
om 21.30 uur vanaf parkeer
plaats de Knokkert, Knokkert-
weg, Nieuwvliet. Deelname
€2,-, kinderen €1,-.
Vandaag kan er onder leiding
van Staatsbosbeheer een tocht
de dijk en de dammen kunnen
we een heel eind lopen, zodat
we bij afgaand tij het gebied in
kunnen. De stemming zit er met
een in. Iedereen heeft een flinke
rugzak bij zich want hoewel het
nog droog is, is de weersver
wachting niet echt gunstig. Dus:
regenkleding mee, een wanne
trui een extra shirt, en vooral
eten en drinken. We hebben ook
allemaal een verrekijker bij ons
en de meesten namen ook hun
fototoestel mee. In totaal zijn
we met dertien vrolijke mensen,
waarvan de oudste deelnemer
74 jaar is.
Er is altijd veel te zien, ook op
de dijk. Het is aan het eind van
de broedtijd, veel vogelzang is
er niet meer. In de poeltjes staan
een paar kluten, er zitten berg
eenden te spetteren en de ture
luurs vliegen rond, luidkeels roe
pend. Die zullen nog wel jongen
hebben. Ook de scholeksters la
ten zich goed horen. In deze tijd
van het jaar is er oorlog in de
lucht. Vooral Zilvermeeuwen
gemaakt worden per paarden
tram door natuurgebied Ture
luur.
Vertrek om 18.30 uur vanaf Res
taurant Heerenkeet, Kerkwerve.
Deelname: €7,50, kinderen:
€5,50.
Staatsbosbeheer houdt vandaag
een wandeling door de bossen
van Westerschouwen. Vertrek
19.00 uur vanuit de excursie-
schuur, Kraaijensteinweg, Wes-
tenschouwen. Deelname: €2,-.
Aanmelden bij VW:
0900-2020233.
Langs de zuidkust van Schou
wen, in natuurontwikkelingsge
bied de Prunje houdt Staatsbos
beheer morgen een excursie. Ver
trek om 13.30 uur vanaf de boer-
lusten wel een jonge vogel. Ze
doen herhaalde aanvallen op de
nesten en jongen van andere vo
gels, maar die verdedigen hun
kroost fel. Het gaat er hard aan
toe. Zelfs kleine zangvogeltjes
laten zich niet onbetuigd en pro
beren de grote rovers weg te ja
gen. Hard piepend vallen ze aan
en scheren rakelings langs de
grote vijand. Ouderliefde maakt
dapper en vaak lukt het wel om
de hongerige aanvaller weg te
jagen. We komen in het oostelij
ke deel. Daar wordt het natuur
gebied begraasd door runderen.
Begrazing heeft veel invloed op
de vegetatie. Midden en weste
lijk groeien hoge grassoorten,
biezen en Spiesbladige Melde,
maar waar de koeien lopen is
een zeer uiteenlopende vegeta
tie. Allerlei kleine en bijzondere
brakwaterplanten zijn daar te
zien. Wanneer we het Sieper-
daschor voorbij zijn, buigen we
af naar de schaapskooi, hele
maal in het meest noordoostelij
ke puntje van Saeftinghe. Het is
derij aan het eind van de Prun-
jeweg, Serooskerke. Deelname
€2.-. Aanmelden via VW
0900-2020233.
In de Scherpenissepolder op
Tholen houdt Staatsbosbeheer
morgen een excursie. Vertrek
om 19.00 uur vanaf het kruis
punt Platteweg, Gatweg,
Schoondorpseweg achter Scher-
penisse. Deelname: €2,-. Aan
melden via VW0900-2020233.
In de Meeuvvenduinen bij Wes-
verboden voor onbevoegden om
daar te lopen. Gidsen zijn be
voegd, dat geeft altijd weer een
speciaal gevoel.
Bij de kooi is er koffie. Omdat
we nog een poos moeten wach
ten tot het water genoeg afge
gaan is, gaan de eerste boter
hammen naar binnen en rusten
we wat uit. Het echte werk gaat
beginnen. Geen dijk of verhard
pad meer.
Het eerste stuk is erg modderig.
Daarna volgt een strand, waar
het lekker loopt en dan staan we
voor een dilemma. Voorzichtig
langs de kant, met het risico van
natte voeten, of door de rietvel
den? Ik ga door het riet met een
paar collega's in mijn kielzog.
We zien gelijk niets meer. Het
riet staat manshoog, en we wor
den ook van top tot teen nat,
want het heeft geregend. Onder
grote hilariteit van de verstandi
ge helft van het gezelschap ko
men we te voorschijn. Drijfnat,
maar wel met droge voeten. Dat
hebben zij dan weer niet.
tenschouwen houdt Staatsbosbe
heer donderdag een excursie.
Vertrek om 13.30 uur vanaf de
uitkijktoren aan de Weijdeweg,
Westenschouwen. Kosten €2,-.
Aanmelden bij VW:
0900-2020233.
Staatsbosbeheer houdt donder
dag een excursie door natuurge
bied Dijkwater op Duiveland.
Vertrek om 13.30 uur vanaf de
Knotwilgendreef, tussen Sirjans-
land en Dreischor. Deelname
€2,-. Aanmelden via VW:
0900-2020233.
Bij Sint-Annaland wordt don
derdag een natte laarzentocht
gehouden.
Vertrek: 13.00 uur aan het eind
van de Sluispolderweg, Sint-An-
Het is hier zo mooi en ongerept.
Er is veel afslag geweest en het
riet is bloot gespoeld tot aan de
wortels. We komen bij het ver
wachte obstakel 'Het Honden
gat'. Hier zijn we minstens een
uur kwijt, voordat iedereen een
plekje heeft gevonden om deze
diepe geul te passeren.
Het volgende probleem zit in 'de
Ijskelder'. Deze geul is veel die
per geworden in de loop van de
tijd en we zoeken voorzichtig
naar een doorwaadbare plaats.
Sommigen van ons zijn al zo nat
dat ze niet zo hard meer zoeken
en lopen tot hun middel door
het water.
We draaien weer terug langs de
westkant naar het bezoekerscen
trum. Lepelaars en zilverreigers
versieren ons pad.
Boven ons cirkelt een kieken
dief. Het einde komt in zicht. Al
les bij elkaar hebben we zeven
uur over deze tocht gedaan. Ver
moeid zakken we neer achter
een koel biertje.
Diny de Putter
naland. Kosten €2,-, aanmelden
bij WV Tholen: 0166-663771.
Staatsbosbeheer houdt vrijdag
een excursie door de zuidelijke
Braakmanbossen. Vertrek vanaf
parkeerterrein Natuurreservaat
Braakman-Zuid om 19.00 uur.
Deelname: gratis.
Onder leiding van Staatsbosbe
heer kan er zondag gewandeld
worden in natuurgebied Canis-
vliet. Na afloop wordt er ge
bruncht.
Vertrek om 9.30 uur vanaf be
zoekerscentrum de Baeckermat,
Westdorpe. Deelname wandel
tocht: €2.-. kinderen: €1,-,
brunch: €13,-, kinderen: €6,50.
Aanmelden voor vrijdag 12 uur,
via 0115-453832.
Ik hae eêl hraog nè strange en
omda'k mè vuuf minuten
oeve te lopen om d'r te kommen,
bin'k er in de zeumer nóha es. Ik
kan in 't strandkotje van m'n
zwaeher en a'k dan in een
strandstoel leie, dan voel ik m'n
eihen een helukkig mens.
En dan kan'k op 't hemakje men
sen han beldeke, kieke oe of ze
de uren op strange deubrienge.
Mee m'n zunnebril op en schien-
baer slaopend, heniet ik vooral
van die mensen, die d'r eihen op
z'n Predikers 'aftobbe onder de
zunne'.
Zó kwaeme d'r vorige weeke
een vaoder en een moeder mee
d'r kind, een joentje. De vaoder
bezweek naebie onder z'n zwae-
re last. Ik zat, vanwehe de wae-
rmte, een bitje verder op 't stran
ge en dideu zat ik dicht bie ul-
der in de buurte.
De rest van de middeg kon'k
m'n eihen vermaeke mee aoles
wat a'k zag en oorde. En ik kan
je wè zeie: de middeg hieng nie
onhemerrekt vöbie. Moeder ao
d'r eihen voorhenome om lekker
te leie zunnen. Vaoder oopte, da
Pimmetje henoeg bie z'n ao om
z'n eihen te vermaeken en Pim
metje zelf leefde nog bie de mi
nuut...
Ie wou eest nè 't waeter, natuur
lijk mee z'n opblaeskrokodil.
Vaoder behon dat beêst avast op
te blaezen, en onderwiele smeer
de moeder d'r eihen en Pimme
tje in winae ze de boel de boel
liet.
Noe bleef de krokodil zó plat as
een cent, a zat vaoder z'n eihen
't aopezuur te blaezen. Mee een
rood oód en sterren vö z'n ohen,
docht t'n toch ten einde d'r mè
beter mee te stoppen. Di zat na
tuurlijk een lek in. Pimmetje zet-
te't op een brullen en di waere
nóha wat woorden en een rolle
tje snoep vö nódig om 'm wi een
bitje tot bedaoren te briengen.
Neê, zonder krokodil oefde'n
nie nè de zeê. Ie hieng mè liever
vliehere.
't Kleurige doek mee bamboe
stokjes wier noe tevoorschien
haele. Ie zou ophooie, papa
moest sture. Eihenlijk was't vee-
ste druk op strange en di was
nie vee wind, mè Pimmetje bleef
aolmè anouwe, dat de 'veuhel'
de lucht in moest.
't Wier hin succes. Vaoder liep
z'n eihen verlore, mè de vlieher
viel aolmè op 't strange trug.
Eén hezin ao de thermoskanne
mee koffie vö niks meehenome,
toen a de vlieher di percies op
landde en bie een volhende po-
hieng sloeg de vlieher in op de
rik van een slaopende vrouwe
Pimmetje wier 't eeste beu en be
hon bie z'n moeder om chips te
zeuren.
Vaoder hieng een ènde verder
op strange en probeerde't
alleên. 't Leek even rustig
t'oren, wan Pim wou een hróte
pit han hraeve. Moeder dommel
de zówaer een bitje weg en
zodoende aode ze aolebei nie in
de haoten, dat vaoder 't vó me-
kaore ao. De vlieher stoeng in
de lucht en stikke hroös hieng 'n
eèl voorzichtig op z'n meehe-
brochte visstoeltje zitte mee 't
stokje in z'n anden. 't Viel 'm wè
tegen da ze hlad hin aandacht
aode vó z'n prestatie. Toch sloeg
't noodlot even laeter a toe, in
de vurm van een joen. die achter
een wulpse meid aanliep en 't
touwe rocht. De vlieher behon
te draoien en as een roofveuhel
op z'n prooi dook 'n nè benee.
En natuurlijk wi nie op een on-
beweund stikje strange.
Een kwartier laeter zat 'n wi op
z'n visstoeltje: excuses, knopen
in 't touwe, en een paer bamboe
stokjes, die a nie mi te hebruken
waere.
„Papa, kom je mien pit hröter
maeke" was de wens van de
'drie turven ohe'. Dus vaoder an
't hraeven, anhemoedigd deu z'n
rustende zeuntje, henietend van
een hróte Bob de Bouwer koeke.
Di kwam een bekenden van vao
der langs: „J'eit wè druk, Karei,
wat een pit. Je liekt wè een Duit
ser".
„Je moe toch wat doe, ao je mee
een kind op strange bin", was 't
antwoord van vaoder. Het zweêt
liep over eêl z'n lief.
Ie eit 't nog druk haod, eêl de
middeg. Nè de consumptietente
om ijs, nè de wc omdat Pim een
'hróte booschap' moest doe en
toch nog. nè 't waeter, omdat 't
zó waerem wier. Alleên schelpen
zoeke dee Pim mee moeder, toen
ao d'n even rust.
Toen a ze 't kampement afhebro-
ken aode om nè ruus te haen,
oórde'k 'm nog zeie: „Nou, Jan-
nie, vódat ik noe nog es een snip
permiddeg neme.
„En ik za blie weze a t'un wi nè
schole kan. Dan kunne ze'm di
wi een bitje in 't hareêl pobere
te kriehen.
En dan kan ik es een keer een
snippermiddeg neme, wan di
bin'k ard an toe!"
De rest van 't hesprek kon 'k nie
mi vollehe. Ik rekte m'n eihen
nog mè es flienk uut en een bitje
beschaemd docht ik bie m'n ei
hen: di is toch hin mooier ver-
maek dan leedvermaek..!
Frans van der Heijde
De prentbriefkaart van vori
ge week heeft een stroom
reacties opgeroepen. Deze werd
begin juli 1943 verzonden door
ene Jacob aan de familie Renes
te Hattem. Hij k'oos de kaart van
de Langestraat in Oostburg, met
rechts het Sint-Antoniusge-
sticht, bewust uit, want hij was
er in de kost bij de familie Vers
prille (twee eerste ramen links)
en onder het dakvenster is zijn
kamer. „Uit dat venster kijk ik
's nachts nog wel eens als de
Tommies overkomen."
Ruim één jaar later veranderde
het beeld drastisch, door de ge
volgen van de slag om
West-Zeeuws-Vlaanderen. In de
annalen van de Tweede Wereld
oorlog is de strijd tussen gealli
eerden en Duitsers om de zuide
lijke boorden van de Wester-
schelde wat in de vergetelheid
geraakt. Maar het zorgde voor
enorme verwoestingen in de
streek. Nu, zestig jaar later,
wordt daar nog eens wat uitge
breider bij stil gestaan en veel
inzenders doen dat ook.
A.A. Masseilje uit Oostburg
noemt de namen van de mensen,
in Cadzandse klederdracht,
links op de foto.
„Voor de huisjes staan van links
naar rechts de dames Provo-van
de Walle en Lanse-Masseilje
met dochtertje Lien op haar
arm, dè oude mevrouw Lanse en
mevrouw Masseilje-van der Wal
le. Deze personen zijn allemaal
familieleden van mij." J. Locht
uit Middelburg weet de namen
van twee mannen rechts voor
het gesticht: met witte schort
bakker J. L. Versprille en links
J. Lanse. De bakkerij is moeilijk
te zien, verscholen achter de
vrachtauto, de winkel zit links
in het pand met de hoge kap en
uithangbord.
Volgens deze inzender horen de
eerste ramen links tot de wo
ning van slager Jannis Verspril
le (de kostbaas van Jacob) en
staat de winkel zelf er net niet
op. Recht achterin de katholieke
Sint-Eligiuskerk, die de oorlogs
handelingen niet overleefde,
schrijft C. Bliek-Geensen uit
Vlissingen. „Na het bombarde
ment van de Canadezen op 23
september en 18 oktober 1944,
is tachtig procent van het stadje
verwoest. Op de plaats van de
rechterhuisjes zijn bij de weder
opbouw het kantoor van de be
lastingdienst en het kantonge
recht gebouwd."
R. L. van Pamelen uit Breskens
geeft aan dat in het pand met
plat dak achter de vrachtauto,
de kleuterschool van zuster Bea-
tha was, met op de bovenverdie
ping de naaischool van zuster
Scholastica. „Beide zusters be
hoorden tot de congregatie Cari
tas uit Roosendaal. Heel vroeger
stond op deze plaats het estami-
net De Ster. Naast de school
was de ingang van de Raam
straat, de enige toegangsweg
naar het Sint-Antoniuszieken-
huis." In de huizen naast slager
Versprille woonden destijds
J. Boone en O. Robesin, dan de
winkel van bakker Versprille en
de zaak van schoenhandelaar
P. van Hal. Van Pamelen meldt
nog dat de Langestraat oor
spronkelijk de Zuidstraat of
Lange Zuidstraat heette.
Tot 1853 stond op de plaats van
het gesticht de katholieke pasto
rie; op initiatief van pastoor
Van Genk kwam er daarna een
tehuis voor ouden van dagen.
A. Boidin uit Oostburg merkt op
dat in 1910 nieuwbouw begon,
die in 1911 klaar was. Pastoor
Luykx zorgde ervoor dat er toen
ook een compleet ziekenhuis
kwam, waarin chirurg A. Sta ver
man in 1912 de eerste operatie
verrichtte. „Het gebouw is in
middels afgebroken en op deze
plaats staat nu Sociaal Cultu
reel Centrum Den Hoekzak. Het
hoge huis tegenover het gesticht
staat er nog steeds herkenbaar."
Uit de reactie van A. Bronne-
berg-Riemens te Oostburg, die
tot circa 1930 in het tweede huis
links woonde, blijkt dat er in de
straat veel neringdoenden geves
tigd waren. Naast de al genoem
de middenstanders hadden on
der anderen Verstraeten (kruide
nier), Gransaert, Van Houte,
Ego (slager), Van Gorsel (manu
facturen) en Smit (bakker) zich
hier gevestigd. J. C. Dees-Leen-
houts uit Schoondijke herinnert
zich dat het ziekenhuis om
streeks 1932 is vernieuwd; het
deel op de foto werd verpleeg
huis. Opmerkelijk is dat vier in
zenders als plaats Groenendijk
bij Kloosterzande noemden,
waar ook een Sint-Antoniusge-
bouw stond. Ook Hulst en Goes
werden genoemd.
Rinus Antonisse
De waardebonnen gaan naar:
J. C. Quist, Oostburg, F.G. van
de Plassche, Breskens en A.J.
Kareis-Versprille, Hoek van Hol
land.
De molen op de nieuwe raadkaart is, als zovele,
verdwenen. De kaart is ook al ruim tachtig jaar
geleden uitgegeven. Vraag is: om welk dorpje gaat
het? Nadere bijzonderheden zijn welkom.
Oplossingen kunnen tot en met uiterlijk zaterdag
4 september worden gezonden aan: Redactie PZC
Buitengebied, postbus 31, 4460 AA Goes: per fax
0113-315669; per e-mail redactie@pzc.nl. Drie
waardebonnen gaan naar inzenders van een goe
de oplossing.
