Beeld van de krijgshistorie
Surinaamse kunst
biedt vele stijlen
PZC
Staatssecretaris zegt geld toe
voor ZNF en Nieuwe Muziek
met cappendijk
auto's kun je
iets afspreken.
ook via
www.cappenoijk.nl
Vestingsteden, forten en linies centraal op Monumentendag
12
lezers schrijven
Westdorpse
drankrijder
komt goed weg
Contactdag
voor genealogen
Uittreding
Diavoorstelling
slot Haamstede
De Praktijk toont werk van kunstenaars
kunst
S
Kom ook
OP
dansh
CURSUS
TIJLDANSEN
De Halle in Axel
OPEN HUIS
door Rinus Antonisse
dinsdag 31 augustus 2004
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op de in de PZC ver
schenen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactie
tijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dal
de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De
redactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge-
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Het bolwerk Generaliteit in Sas van Gent, waar het onderaardse gangenstelsel te bezichtigen is.
foto Peter Nicolai
MIDDELBURG - Een 53-jarige
drankrijder uit Westdorpe
kwam gisteren in Middelburg
met de schrik vrij.
De beroepschauffeur zat nog in
zijn proeftijd toen hij 7 februari
in Breskens voor de tweede keer
binnen korte tijd werd gepakt
wegens drankrijden. Zijn alco
holpercentage was ditmaal 535
microgram, tweeënhalf keer zo
veel als is toegestaan.
Politierechter B. Doorewaard
Boekhout- legde zes maanden
voorwaardelijke rijontzegging
op en 550 euro boete. De ver
dachte kon door het milde von
nis zijn werk als chauffeur be
houden. De rechter hield er reke
ning mee dat de Westdorpenaar
voor zijn alcoholprobleem hulp
heeft gezocht. Hij slikt nu spe
ciale medicijnen waardoor hij
niet makkelijk meer in de fout
kan gaan. De man zei dat hij in
de periode dat hij met drank op
achter het stuur zat, zwaar de
pressief was. „Daar hebben de
mensen die u op de weg tegenko
men geen boodschap aan", merk
te de politierechter op.
Officier van justitie H. den Har-
tog zat met de zaak in haar
maag. Ze stond voor een dilem
ma. omdat het rijbewijs in het
geding was. Ze kwam uit op
twee maanden rijverbod en tien
maanden voorwaardelijke rijont
zegging plus de boete.
KAPELLE - De afdeling Zee
land van de Nederlandse Genea
logische Vereniging houdt zater
dag 4 september de jaarlijkse ge
nealogische contactdag in de
Vroone in Kapelle.
Tijdens de contactdag tonen ver
schillende werkgroepen, archie
ven en organisaties hun materi
aal. De contactdag is bij uitstek
geschikt om onderzoek met nieu
we gegevens aan te vullen en om
informatie uit te wisselen. De
Vroone is open van 9.30 tot
17.00 uur.
Wie de lunch wil gebruiken,
moet zich tevoren opgeven bij
Jan Oosthoek, 0113- 342252 of
email:jloosthoek@zeelandnet.nl.
GOES - 'Merck toch hoe sterck'
is dit jaar het thema van de
Open Monumentendagen, op 11
en 12 september. De nadruk ligt
op vestingsteden, kastelen, li
nies. forten en andere verdedi
gingswerken.
Daarvan zijn in Zeeland nog
heel wat sporen te vinden. Deels
redelijk compleet bewaard, va
ker in de vorm van resten en
nauwelijks zichtbare elementen
in het landschap.
Het thema verdediging is geko
zen naar aanleiding van het drie
honderdste sterfjaar van vesting
bouwer Menno van Coehoom
(1641-1704). die ook in Zeeland
veel sporen achterliet. Met na
me in Zeeuws-Vlaanderen,
waar hij onder meer gouverneur
van Sluis was.
De titel Merck toch hoe sterck is
afkomstig uit Adnaen Valerius'
Gedenckklanck. Het lied han
delt over het verzet van de ves
ting Bergen op Zoom tegen de
'Spaense Scharen' in de Tachtig
jarige Oorlog, ofwel de Opstand.
Wie de moeite neemt verschillen
de verdedigingswerken te bezoe
ken, krijgt als het ware een
tocht door de geschiedenis van
het gewest Zeeland, die vol mili
taire hoogte- en dieptepunten
zit. Zeg maar vanaf de komst
van de Romeinen tot en met de
bezetting door de Duitsers.
In de activiteiten die op Open
Monumentendag op veel plaat
sen in Zeeland worden georgani
seerd (de meeste op zaterdag,
een enkele ook op zondag), zijn
de elementen van de militaire
historie vrijwel allemaal terug
te vinden. De Staats-Spaanse li
nies in Zeeuws-Vlaanderen, de
Stads- en Commerciewerf in Zie-
rikzee, het slot Haamstede, de
bunkerroute langs de Walcherse
kust: ze staan alle voor een be
paalde periode en gebeurtenis
sen.
Boerderijen
Overigens zijn tijdens Open Mo
numentendag ook gebouwen te
bezichtigen die niet direct te ma
ken hebben met de militaire ge
schiedenis, zoals bijvoorbeeld
de kerk van de doopsgezinde ge
meente in Aardenburg en de
boerderijen Zonnehoeve in Zon-
nemaire (boerderij van het jaar
2003) en Kraaijenstein in Haam
stede.
Ook de weef demonstaties die 11
en 12 september tussen 14.00-
15.00 uur in het Zeeuws Mu
seum te Middelburg te zien zijn,
hebben weinig met verdedigings
werken te maken. De Zeeuwse
wandtapijten die dan voorlopig
voor het laatst in het museum te
zien zijn, hebben dat wél: ze
beelden enkele (zee)slagen in
Zeeland uit. Doorlopend is in
het museum de film De slag om
Zeeland te zien, er worden geu-
zenspelletjes georganiseerd en
zaterdag zingt om 11.00 uur het
Vlissings Loodsenkoor (uiter
aard ook Merck toch hoe
Sterck).
Het Zeeuws Archief in Middel
burg toont zaterdag 11 en 12 sep
tember in de studiezaal archief
stukken over verdedigingswer
ken. Van de grenzen van
Zeeuws-Vlaanderen tot de
bouw van cellen in fort Ramme-
kens. Van schilder Goof Remijn
zijn werken te zien (industrie
landschappen), die de moderne
grenzen aan stad en land ver
beelden.
Op Noord-Beveland na doen al
le Zeeuwse gemeenten in meer
of mindere mate mee aan de
Open Monumentendag. Ze heb
ben allemaal wel verdedigings
werken binnen hun grenzen.
Vliedbergen
Borsele wijst niet alleen op de
strijd van mensen, maar ook op
die tegen het water: vliedbergen
en vele dijken. Van de vesting
werken in Goes is niet veel meer
over gebleven dan een stukje
hersteld bastion, de tot park om
gevormde wallen en wat kanon
nen op de kaden.
Wat dat betreft is Hulst beter be
deeld. Er is een speciale wande
ling voor kinderen (onder de ti
tel 'Koene ridders en schone
jonkvrouwen') en er zijn fiets
tochten langs liniedijken, for
ten, redoutes en schansen.
In Kapelle is de Open Monumen
tendag gekoppeld aan de Wemel-
dingedag, met kramen en de
monstraties van oude ambach
ten. In Middelburg zijn er diver
se rondleidingen. Die zijn in Rei-
merswaal te Yerseke, naar de ka
rakteristieke oesterputten.
In Sluis, Aardenburg en IJzen-
clijke zijn vestingwallen te
bekijken, terwijl in Aardenburg
het Romeinse castellum bezich
tigd kan worden. Speciale aan
dacht in Terneuzen voor de
Staats-Spaanse linies, met on
der meer de resten van de forten
Joseph en Jacob, zuidelijk van
Axel en Mauritsfort bij Hoek. In
Sas van Gent is het onderaardse
gangenstelsel open. In de Gast
huiskapel te Tholen wordt een
expositie ingericht over het ves
tingverleden.
Kanonnen
Het Bunkermuseum in Zoutelan-
de vraagt aandacht voor het
meer recente verleden. In Vlis-
singen schiet vereniging De Fles
antieke kanonnen af en zijn er
activiteiten in fort Rammekens.
De officiële opening van Open
Monumentendag is al op 6 sep
tember in de kerk te IJzendijke,
door gedeputeerde G. van Heu-
kelom.
Meer informatie is te krijgen bij
de gemeenten en via www. open
monumentendag.nl.
Het is een statistisch gegeven,
dat de arbeidsparticipatie van
5 5-plussers slechts 38 procent
is. Bijna tweederde maakt ge
bruik van vervroegde uittre
ding, WW of WAO. Dit blijkt op
termijn niet meer betaalbaar.
Hoe is het toch mogelijk, dat zo
weinig ouderen nog werkzaam
zijn? De oorspronkelijke doel
stelling van vervroegde uittre
ding, namelijk bestrijding van
jeugdwerkloosheid, is nooit ge
realiseerd. Vervroegd stoppen
met werken werd doel op zich
en vakbonden, werkgeversorga
nisaties en diverse kabinetten
hebben er uit opportunisme aan
meegewerkt (het onvolprezen
poldermodel). Het financierings
probleem werd steeds vooruit ge
schoven.
Zodoende werd in bijna alle
CAO's het perspectief geboden
van stoppen met werken vóór je
zestigste jaar. Veel ouderen wa
ren en zijn daar ook volledig
aan toe: moe van herhaalde reor
ganisaties, permanente werk
druk en gebrek aan op hen ge
richt organisatiebeleid. Dat
daarvoor financiëel iets wordt
ingeleverd lijkt vanzelfspre
kend. Werken moet voor oude
ren aantrekkelijk zijn door een
afnemende werkdruk, deel
tijd-pensioen en zo min moge
lijk reorganisaties.
De regering is op de verkeerde
weg, als ze alle wegen om ver
vroegd uit te treden blokkeert.
Dit getuigt van weinig gevoel
voor maatschappelijke verhou
dingen. Alles pleit voor een ver
antwoorde overgangsregeling.
Het lijkt erop, dat ze dit alsnog
inziet (PZC 26-08). Hopelijk
blaast met name ook de FNV
wat minder hoog van de toren,
zodat hernieuwd overleg alsnog
tot oplossingen leidt. Voor alle
partijen geldt, dat polarisatie in
een tijd van economische reces
sie weinig doeltreffend is.
Ton Overbeek
Voltastraat 10
Terneuzen
BURGH-HAAMSTEDE - Na
tuurmonumenten houdt op
woensdagen in september dia
voorstellingen over het slot
Haamste'de, aanvang 11.30 uur.
Na afloop volgt een bezoek aan
de Ridderzaal.
(Advertentie)
Tom Cappendljk
VOLVO
for life
Cappendijk Auto's Terneuzen B.V.
Mr. F.J. Haarmanweg 49 Terneuzen lel: 0115-697455 www.cappendijk.nl
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het Rijk trekt
extra geld uit voor het Zeeland
Nazomer Festival (ZNF) en
Nieuwe Muziek Zeeland. Dat
heeft staatssecretaris Medy van
der Laan (D66. cultuur) gisteren
bevestigd na de opening van het
Zeeland Nazomer Festival op
het Abdijplein in Middelburg.
Ze wilde niet zeggen hoeveel
geld erbij komt.
Op prinsjesdag wordt bekend
welke culturele instanties door
het Rijk worden gesteund en
met hoeveel. De landelijke Raad
voor Cultuur heeft in april gead
viseerd het ZNF jaarlijks te on
dersteunen met 200.000 euro.
Nieuwe Muziek zou 75.000 euro
per jaar moeten krijgen. In de
conceptcultuurnota die twee
maanden geleden werd gepre
senteerd stelt het dagelijks pro
vinciebestuur voor daar voor
het ZNF twee ton bij te doen en
voor Nieuwe Muziek honderd
duizend euro. De laatstgenoem
de organisatie, die onlangs is
verhuisd naar de Grote Kerk
van Veere, dreigt daardoor ern
stig in de problemen te komen.
Ook het ZNF heeft aangegeven
het ambitieuze beleidsplan dat
voor de periode 2005-2008 is op
gesteld met jaarlijks vier ton
van Rijk en provincie niet te
kunnen uitvoeren.
,,Dat is reden voor grote be
zorgdheid", aldus voorzitter Mi-
neke van Gelder van de Raad
van Toezicht van het ZNF giste
ren, tijdens de openingsplechtig
heid op het Abdijplein. Volgens
haar is het veelgeprezen ZNF
geen 'Rupsje Nooitgenoeg'.
Toch ging ze door op die beeld
spraak. Ze richtte zich recht
streeks tot de staatssecretaris
met het verzoek wat extra groe
ne blaadjes beschikbaar te stel
len. zodat het ZNF zich kan ont
poppen tot een mooie vlinder.
Ook gedeputeerde Ham' van
Waveren (CDA, cultuur) sprak
de hoop uit dat het Rijk met
meer geld over de brug komt, zo
wel voor het ZNF als voor Nieu
we Muziek.
Van der Laan hield zich op de
vlakte. „Volgens mij bent u al
lang een vlinder", besloot ze
haar toespraak.
Toneelstukje
Na afloop was ze concreter. Te
genover de PZC gaf ze aan 'ze
ker meer geld voor cultuur in
Zeeland uit te trekken' dan haar
door de landelijke Raad voor
Cultuur is geadviseerd. Ze wilde
niet bevestigen dat het gaat om
75.000 euro voor het ZNF en
75.000 euro voor Nieuwe Mu
ziek Zeeland. Die bedragen zijn
door de provincie al gematched
in de bijdrage die in de concept
cultuurnota is voorzien. De
staatssecretaris kon dan ook
wel glimlachen om de vaststel
ling dat bij de opening van het i
festival een toneelstukje was op- i
gevoerd. ,.Ik zeg niets over be-
dragen", zei Van der Laan des-1
ondanks. ,,In grote lijnen zijn i
we er met het provinciebestuur I
uit. Het gaat alleen nog om de-1
tails. Maar er wordt door het i
Rijk extra geïnvesteerd in Zee-
land."
Van der Laan gaf aan dat kunst
en erfgoed evenredig moeten i
worden verdeeld over de men-1
sen in Nederland. Vandaar dat i
ze extra wil investeren in de re-
gio. „Mits daar iets wordt toege-
voegd aan het landelijke aan-
bod", verduidelijkte ze. „Hetis i
niet de bedoeling dat in alle re-
gio's hetzelfde gebeurt. Daarom c
vind ik dat het Zeeland Nazo-
mer Festival zo'n prestatie van
formaat levert."
Volgens directeur Ruud van Me-
ijel van het ZNF is 475.000 euro s
van Rijk en provincie nog niet i
voldoende. „We zullen nog ver-
der moeten praten met de pro
vincie."
Vóór de opening van het festival
bracht Van der Laan gisteren w
Middelburg een bezoek aan de
Vleeshal, het Centrum voor Beel- E
dende Kunst Zeeland en he! e
Zeeuws Museum. Ze was onder E
de indruk van wat ze had ge- n
zien. „Dit zijn zelfbewuste orga- s
nisaties die duidelijke keuzes r
durven maken. Precies waar on- v
ze geldstromen voor zijn be- o
doeld." v
hen heeft hij min of meer onder
zijn hoede genomen. Hij kent
mijn galerie en weet wat voor
werk ik hier wil exposeren.
'Voel je niet iets voor een exposi
tie met werk van Surinaamse
kunstenaars?', vroeg hij mij. We
hebben contact gehouden en dit
is het resultaat."
Galerie De Praktijk toont werk
van vijf schilders en een beeld
houwer. Dorette Oehlers maakt
grote schilderijen in helle kleu
ren.
Daarvoor gebruikt ze verschil
lende technieken door elkaar.
Met zand en textiel brengt ze re
liëf aan in de voorstellingen die
grotendeels abstract zijn. Een
uitzondering is het werk 'Salsa
feverMet textiel zijn daarop
de vormen van menselijke kle
dingstukken gesuggereerd. De
wirwar van lijnen en de vaart
van de penseelstreek zorgen er
voor dat het een dansportret vol
actie is geworden.
De schilderijen van Humphrey
Tawjoeram en Soeki Irodikro-
mo combineren abstractie en fi
guratie. Herkenbare beelden
zijn gefragmenteerd, waarbij in
het werk van Tawjoeram de na
druk ligt op de verf. Die is dik
op de doeken gesmeerd. Irodik-
romo laat zich vooral leiden
door kleur. De tropische sfeer
straalt van zijn schilderijen af.
Tropische variant
Anand Binda en Ron Flu wer
ken realistischer. Binda schil
dert landschappen en buitenta
ferelen.
Stijlen als de Haagse school en
het Franse impressionisme zijn
duidelijk van invloed, maar ook
hier in een tropische variant.
Flu schildert scènes uit het dage
lijks leven, soms uiterst realis
tisch, dan weer bijna karikatu
raal.
Zijn baadster is een liefdevol
portret, de speelster in het casi
no is bijna een cartoon.
Het werk van de vijf schilders is
gecombineerd met beelden die
Jhunry Udenhout heeft gesne
den uit mahoniehout. Zijn vor
men zijn sierlijk en vol symbo
liek. „Het werk is niet onder één
noemer te vatten, behalve dan
dat alle kunstenaars in Surina
me wonen", verklaart Van Ar-
kel. „De meesten van hen heb
ben hun opleiding in Nederland
genoten. Ze hebben allemaal
een verschillende culturele ach
tergrond. Dat maakt de tentoon
stelling zeer divers. Als geheel
zegt de expositie natuurlijk wel
iets over wat de mensen in Suri
name beweegt en hoe ze zich ui
ten. Het is hedendaagse kunst
uit Suriname. Wat de kunste
naars gemeen hebben is de moei
te die ze moeten doen om hun
werk in Nederland onder de aan
dacht te brengen. Daaraan hoop
in een steentje bij te dragen."
De expositie brengt nieuw pu
bliek naar galerie De Praktijk,
heeft Van Arkel gemerkt. „Deze
kunstenaars hebben allemaal fa
milie en kennissen in Neder
land. Uit het hele land komen ze
op bezoek om de expositie te be
kijken."
Uit enthousiasme voor het werk
heeft Van Arkel inmidels beslo
ten een reis naar Suriname te
maken. „Ik wil met eigen ogen
zien hoe het er daar aan toe-
Expositie: Kunst uit Suriname, tot
eind september in galerie De Prak
tijk in Wissenkerke, open do t/m
za van 14-17 uur en op afspraak
(0113-373535).
Het mahoniehouten beeld Een
blik in het volgende millennium
van Jhunry Udenhout is te zien
in Wissenkerke.
Staatssecretaris Medy van der Laan, onder de paraplu met cultuur-gedeputeerde Van Waveren, open
de gisteren op het Abdijplein het Zeeland Nazomer Festival. foto Lex de Meester
MMMB
(Advertentie)
Wij starten op 19 septem
ber. De cursus vindt plaats
op dinsdagen, zaterdagen
en zondagen in
voor beginners en
gevorderden.
OORAL MANNELIJKE
\NSPARTNERS
REAGEER NU!!
Tevens organiseren wij een
Op zaterdag 4 september
Zaal open 20.00 uur,
aanvang 20.30 uur
De toegang is gratis!
U kunt een kijkje komen nemen, een
dansje doen en eventueel inschrijven
voor een danseursus. Ook privéles-
sen op afspraak en openingsdans
voor bruidsparen. Ook gaan we
korte cursussen Mambo, Salsa,
Merenque, Disco Swing en Swing
organiseren.
Casinobezoekster van Ron Flu. foto Willem Mieras
door Ernst Jan Rozendaal
WISSENKERKE - Surinaamse
kunst bestaat niet, vindt eigena
resse Ariane van Arkel van gale
rie De Praktijk in Wissenkerke.
Er is niet één stijlkenmerk aan
te wijzen. Vandaar dat ze de ex
positie van zes Surinaamse kun
stenaars die op het ogenblik in
haar galerie te zien is bewust
'Kunst uit Suriname' heeft ge
noemd.
Ze is zelf nog nooit in Suriname
geweest. De tentoonstelling is
tot stand gekomen door bemid
deling van Henk van Bastelaar,
een oud-Goesenaar die zich in
Suriname heeft gevestigd. „Hij
werd geraakt door het werk van
Surinaamse kunstenaars", ver
telt Van Arkel. „Een aantal van
