We zijn in dit land veel te tolerant
lush zelf is tevreden, nu de kiezers nog
zaterdag 28 augustus 2004 Z!5
Gert Jan Oplaat (39) uit
Markelo. pluimveehouder
en WD-Kamerlid, houdt er
van de dingen bij de naam te
noemen. Dieractivisten zijn
dierterroristen. Turkije hoort
niet in de Europese Unie, wie
niet integreert moet het land
uit en als je drie keer een
zwaar misdrijf hebt gepleegd,
moet je levenslang worden op
gesloten. In zijn stamkroeg in
Markelo hoort hij wat er leeft
onder mensen. „Getjan, doar
mo's wat van zeggen in de Ka
mer."
Boeren. Hij begrijpt niet dat ze
niet door hebben hoe ze telkens
door het CDA worden besodemieterd.
„Inderdaad, zoals ik het zeg,
be-so-de-mie-terd." Als ze het wel
door hadden gehad, hadden ze die par
tij al lang afgestraft, ja toch? Wat gin
gen ze tekeer tegen Van Aartsen
(VVD) en Brinkhorst (D66) toen die
minister van landbouw waren. „Wat
doet Veerman van het CDA nu? Die
gaat er mee akkoord dat melkveehou
ders er de komende jaren tot veertig
procent in inkomen op achteruit gaan.
De nieuwste mestrichtlijnen zijn een
bedenksel van hem en van zijn staats
secretaris, eveneens van het CDA."
„Van Aartsen en Brinkhorst hadden
in hun stoutste dromen niet kunnen
denken dat ze ooit zouden worden in
gevoerd. Als paars dit allemaal had be
dacht, hadden de boeren de Al van
Azelo tot Bathmen geblokkeerd met
trekkers. Kennelijk is het zo dat als je
wordt geslagen door een CDA-minis-
ter, dat dat minder pijn doet dan wan
neer je wordt geslagen door een minis
ter van WD of D66."
Thuis in Markelo. Een mooie woon
boerderij met rieten dak in het buiten
gebied. Hier is de wereld nog in orde,
lacht hij. Hij is Markeloër tot in het
diepst van zijn vezels. „Ik ga hier ook
nooit meer weg. Men denkt dat ik na
mijn kamerlidmaatschap nog wel eens
ergens burgemeester word. Geen spra
ke van. Ik blijf hier. Of ik moet natuur
lijk burgemeester van Markelo wor
den, maar dat kan niet meer nu Marke
lo in de Hof van Twente zit."
Pedagogische tikken
Er mag, zal hij later in het gesprek op
merken, best wat meer respect en dis
cipline zijn, ook op scholen. „Al die
discussie of pedagogische tikken wel
of niet mogen, vind ik gewoon van de
gekke. Ik heb vroeger thuis regelma
tig een tik of een draai om de oren ge
had. Ik ben er heus niet slechter van
geworden."
Vader was pluimveehouder. Opa Op
laat begon ooit met vierhonderd kip
pen een kuikenbroederij; nu zijn er
45.000 kippen ('zet er vooral bij dat
het scharrelende kippen zijn') die jaar
lijks tien miljoen eieren produceren.
Zelf kwam hij na school in het bedrijf.
„Vader vroeg: 'Wat wil je? Boeren of
wat anders?' Ik was volledig vrij in
mijn keus. Het is nooit vanzelfspre
kend geweest dat ik ook boer zou wor
den. Doorleren wilde ik niet. Ik heb
altijd gevonden dat school teveel be
slag legde op mijn vrije tijd, hahaha.
Dus ik zei: 'Ik wil wel boer worden.
Dan bouw ik er stallen bij, zei mijn va
der."
„Ik moest van hem wel eerst Europa
in om het vak te leren. Anderhalf jaar
heb ik gezworven van bedrijf naar be
drijf - snavelbranden, kuikens seksen,
Gert-Jan Oplaat: „Als mensen niet met vrijheid kunnen omgaan en grenzen overscrhijden - zoals dierterroristen en radicale imams - moet de overheid keihard
ingrijpen." foto Charel van Tendeloo/GPD
enten, vaccineren, noem maar op - en
daarna nog een jaar naar de pluimvee
vakschool in Almelo voor een cursus
dierveredeling." Het bedrijf wordt nu
door zijn broer gerund, maar vader
doet nog volop mee; zelf trok hij zich
terug, toen hij in 1998 Kamerlid werd.
„Er is niks nieuws onder de zon. In
1970 waren er nog één miljoen boeren
in Nederland, in 2000 nog honderddui
zend. Die honderdduizend produce
ren meer dan die miljoen van dertig
jaar geleden. Je kunt, net als in de tex
tiel met steeds minder mensen steeds
meer produceren. Je moet er wel voor
zorgen dat oudere boeren die willen
stoppen dat ook sociaal verantwoord
kunnen doen en dat jonge boeren die
verder willen boeren de ruimte krij
gen om te kunnen groeien."
Hij speelde zich in de kijker, ant
woordt hij op de vraag hoe hij in de
politiek terechtkwam. Dat gebeurde
toen hij in 1993 met een aantal jonge
boeren een grote protestdemonstratie
tegen het kabinetsbeleid organiseer
de. Kort daarop werd hij met voor
keursstemmen gekozen in de gemeen
teraad van Markelo, waar hij opviel
door wat hij zelf noemt zijn recalci
trante gedrag en zijn grote bek. Piet
Blauw, woordvoerder landbouw van
de WD in de Tweede Kamer, vroeg
hem later te kandideren voor de Ka
merverkiezingen
De ochtend na de verkiezingen stond
hij bij een temperatuur van 34 graden
nog te zweten in de stal tussen duizen
den kuikens, 's middags zat hij in Den
Haag aan tafel met fractieleider Bol-
kestein. „Ik wist van toeten noch bla
zen. Ik wist niet eens de weg in Den
Haag. Ik voelde me als het boertje dat
voor het eerst in de grote stad kwam."
Hij buldert van het lachen: „Ik werd
nog net niet overreden door de tram.
We hebben de eerste jaren weinig van
u gezien of gehoord.
„Daar ben ik het niet mee eens. Trou
wens, ik lig er niet wakker van dat
men vindt dat ik-niet zo zichtbaar ben
VVD-Kamerlid
Gert Jan Oplaat
geweest. Wat het lastig maakte was
dat ik een partij zat die deel uitmaak
te van een paars kabinet. Met paars
was ik helemaal niet gelukkig. We
hadden een verschrikkelijke minister
van Landbouw. Brinkhorst was voor
de boeren een ramp, maar ik kon er
niet al te hard tegen tekeer gaan."
U hebt het niet zo begrepen op links.
„Nee. Als we het landbouwbeleid over
laten aan D66 en de linkse partijen in
dit land zijn de boeren ten dode opge
schreven. Als die partijen hun zin krij
gen is Nederland over dertig jaar één
groot landschapspark, met nog één
boer als onderbetaalde parkwachter.
Ik ben een trouw aanhanger van Wie
gel. Die kon het altijd zo mooi zeggen:
'Wij moeten weer het puin ruimen dat
links heeft achtergelaten.' Hij had he
lemaal gelijk." Hij houdt er van, zegt
hij, om de dingen bij de naam te noe
men. „Daarmee ben ik in mijn leven
ook het verst gekomen. Ik heb er ook
vijanden mee gemaakt. Dat geeft niet;
men weet waar men met mij aan toe
is." Hij loopt al een tijd te hoop tegen
dieractivisten, door hem consequent
dierterroristen genoemd. „Ze doen
aan anarchie, ze plegen aanslagen, ver
nielingen en geweld, ze stichten bran
den en ze uiten bedreigingen. Ik zou
niet weten hoe je het anders dan terro
risme moet noemen. Het is lang onder
schat, het is zelfs een tijd sjiek en ro
mantisch gevonden. Na de laatste aan
slagen heeft nu ook Remkes de hand
schoen opgepakt en gezegd dat het zo
niet langer kan." De harde kern van
dieractivisten, schat hij, bestaat uit
zo'n vijftig tot zestig man. „Allemaal
Volkertjes van der G. De meesten wo
nen in kraakpanden. Die werken na
tuurlijk niet. Die moeten wij met z'n
allen onderhouden. Die doen niks an
ders dan staatsondermijnende activi
teiten bedenken. Het kan natuurlijk
niet zo zijn dat als jij een bedrijf uitoe
fent en je houdt je aan de wet, dat er
dan zomaar mensen komen die jouw
tent in de fik steken tot meerdere glo
rie van hun eigen idealen."
Eng
Vorig jaar hoorde hij van de plaatselij
ke wethouder dat iemand ('Een vriend
je van Volkert van der G.') op het ge
meentehuis alle bouw- en milieuver
gunningen van het bedrijf van zijn va
der en broer had opgevraagd. „Ik vind
het een enge gedachte dat zulk soort
mensen dat doen. Ik vind het eng dat
ze precies kunnen zien waar het be
drijf ligt, waar de in- en uitgangen
zijn, waar de ramen zitten, welke we
gen er naar toe lopen. Blijkbaar mo
gen ze dat volgens de wet allemaal we
ten."
Bang
„Nee. Ik ben het wel geweest. Vorig
jaar was er een heel vervelende perio
de. Het is niet leuk als je een brief ont
vangt met een foto waarop jouw huis
staat, met daarin uit het dak slaande
vlammen gemonteerd. Dat was dan
nog de minst erge waarschuwing."
In de Kamerfractie van de WD be
hoort hij tot de rechtervleugel. Begin
juni, op de eerste dag van het Kamer
reces, pleitten hij en collega-kamerlid
Geert Wilders voor een verdere ruk
van de WD naar rechts. Via De Tele
graaf werden tien stellingen gelan
ceerd, zoals: wie drie keer voor een
misdrijf is veroordeeld, krijgt automa
tisch levenslange gevangenisstraf; de
maximumsnelheid moet omhoog; Tur
kije mag niet in de EU; allochtonen
die niet integreren, moeten maar emi
greren: mensen moet desnoods hun Ne
derlanderschap ontnomen worden.
Het Manifest, zoals het is gedoopt,
moet binnen de VVD een discussie op
gang brengen over de koers van de
partij in de toekomst. „We hadden die
tien stellingen binnen een paar minu
ten op papier."
Er was meer hoon dan kritiek.
„Dat wisten we van tevoren, hebben
we allemaal ingecalculeerd. Ach, je
wilt niet weten hoeveel positieve reac
ties we hebben gehad. Ik schat wel ne
gentig procent. Ongelooflijk."
„Hans Hoogervorst (WD-minister
van Volksgezondheid) had het ook
niet helemaal goed begrepen. Die zei:
'Dus als ik drie keer te hard heb gere
den, moet ik levenslang de gevangenis
in.' Ieder weldenkend mens weet dat
we dat niet bedoelen. Bedoeld worden
drie zware misdrijven. Als je in herha
ling valt, kom je niet meer vrij. Three
strikes and you are out. Want we zijn
in dit land veel te tolerant. De verhou
dingen zijn compleet zoek. Als je ille
gaal rommel verbrandt, heb je meteen
de politie op je dak en krijg je een fik
se boete. Als je iets ergs hebt uitgevre
ten, loop je na een half jaar weer vrij
rond. Mensen die ernstige misdrijven
plegen, moet je gewoon uit de samenle
ving verwijderen. Je moet de samenle
ving tegen idioten beschermen."
Wat heeft U tegen Turkije? „Niks,
maar het hoort niet in de Europese
Unie. Geografisch ligt het nog niet
voor de helft in Europa. Er heerst een
compléét andere cultuur dan er in de
EU heerst. En ten derde worden de
mensenrechten er op geen enkele wij
ze gerespecteerd. Ik wil dat je op
schrijft dat ik niet tegen moslims ben.
Ik maak me zorgen over de radicalise
ring van wat hier zit. In moskeeën
wordt haat gepredikt: joden zijn hon
den, homo's moeten van het dak af
worden gegooid, dat soort kreten."
Vuile honden
„Als mensen zich verheven voelen bo
ven anderen krijg je ellende. We heb
ben die lui hier veel te veel ruimte ge
geven om dit soort dingen te roepen.
In Turkije krijgen ze de kans niet;
daar is het verboden. Dus komen ze
hier en leven ze zich hier uit. Wilders
en ik vinden dat je moskeeën moet
kunnen sluiten als er haat wordt ge
predikt. Als je toch hoort hoe kinde
ren daar worden geïndoctrineerd...
Daar word je koud van. Zeg nou niet
dat in kerken op de Veluwe en in Stap
horst hetzelfde gebeurt, want dat is
onzin. Daar wordt niet geroepen dat
andersdenkenden vuile honden zijn."
Hoe liberaal is Gert Jan Oplaat eigen
lijk?
„Heel liberaal. Je kunt mij niet libe
raal genoeg zijn. Ik ben voor een grote
mate van vrijheid voor ieder mens.
Als mensen niet met die vrijheid kun
nen omgaan en grenzen overschrijden
- zoals dierterroristen en radicale
imams - dan moet dé overheid kei
hard ingrijpen."
Hij komt graag in zijn stamkroeg Het
Wapen van Markelo. Jan en alleman
komen daar, rechts en links, arm en
rijk. Daar, zegt hij, hoort hij hoe er
wordt gedacht en wat er leeft onder
de mensen. Pas geleden nog spraken
enkele jagers hem aan. Hij is voorstan
der van de jacht. Jacht is niet alleen
jagen, het is ook landschapsbeheer.
Het is gewoon flauwekul om daar te
gen te zijn. „Wel met de kids naar Mc
Donalds en hamburgers naar binnen
werken", hoont hij, „en vervolgens
thuis vertellen dat het zo zielig is dat
er konijntjes worden doodgeschoten.
Als er geen jagers zouden zijn, zou het
binnen de kortste keren in de natuur
een chaos zijn. Weet je wel wat voor
een schade vossen, kraaien en eksters
aanrichten? Ze vreten alle weidevo
gels op, er blijft bijna niks over. Je
lacht je te barsten: boeren krijgen sub
sidie voor het beheer van weidevogels.
Prachtig. Wat gebeurt er in feite: je
kweekt met belasting - met jouw en
mijn centen - voer voor vossen."
Dat hoort u allemaal aan de stamta-
fel...
„Onder meer. Ja hoor eens, ik mag
dan geen hogeschool of universiteit
hebben gedaan. Al die doctorandus
sen en professoren die zo veel hebben
geleerd... Ik heb ontdekt dat hoe meer
ze hebben geleerd, hoe minder ze met
de poten in de samenleving staan. Ze
zijn deskundig op een piepklein ge
bied, maar ze weten niet wat er leeft
onder het volk."
Rindert Paalman
ik zijn nog twee maanden te gaan tot de
jAmerikaanse presidentsverkiezingen,
tijden van oorlog ligt een wisseling van
macht niet voor de hand. President Ge-
je W. Bush, die volgende week officieel
ir de Republikeinse partij wordt genomi-
Sdvoor een tweede termijn in het Witte
2S, is echter gewikkeld in een spannende
jjdmet zijn uitdager, de Democraat John
Serrv.
jtzit George W. Bush niet mee. De oorlog
kak heeft hem vooralsnog weinig succes
tracht, maar wel zijn geloofwaardigheid
=toaad. Dat - in combinatie met de tegen-
blende economie - kan hem straks zijn ze-
Jffihet 'Oval Office' kosten.
fcBush de verkiezingen wint, ondanks
smislukken van twee van zijn belangrijk-
beslissingen (Irak en fiscaal beleid), is
Secht een politieke wonderdokter, voor
at columnist David Broder van de Wash-
KonPost. Die zware opgave lijkt de presi-
te bedrukken. Sterker nog, Hij is
in zijn element nu hij weer in zijn
door het land mag" trekken en
vastberaden karakter mag slijten aan
31 fans aanspreekt in George Bush is dat
[overtuigingen heeft en achter zijn beslui-
ostaat. Dat is dan ook een boodschap die
'tomende weken nog vaak te horen zal
p-Hij is geen windvaan zoals zijn tegen-
^er John F. Kerry, maar een schipper
toet land op koers weet te houden in de
'toge baren van deze tijd
van Bush dus niet dat hij op de
cventie van de Republikeinse partij met
^terugkijkt op de invasie in Irak. Ook
ooudt het geweld in Irak aan en nadert
het aantal gesneuvelde Amerikaanse solda
ten de duizend, Bush vertrouwt erop dat
zijn beslissing om massamoordenaar Sad
dam Hoessein te verdrijven, de situatie in
het Midden-Oosten eens ten goede zal ke
ren.
Verwacht ook niet dat Bush bedenkingen
heeft over het hoge financieringstekort dat
hij heeft veroorzaakt door drie belastingver
lagingen op rij, ondanks hoge uitgaven
voor terrorismebestrijding en oorlog.
Met Irak en de economie als molenstenen
om zijn nek vragen velen zich af waarom
Bush nog zo veel steun geniet. Hoe is het
mogelijk dat opiniepeilingen in de VS nog
steeds een nek-aan-nek-race tussen de De
mocratische kandidaat John Kerry en Bush
laten zien? Had Kerry niet allang mijlenver
voor moeten liggen? Buiten de Verenigde
Staten blijken veel mensen zich zelfs hele
maal niet te kunnen voorstellen dat George
Bush op 2 november wordt herkozen. Dat
lijkt vooral gebaseerd op het karikaturale
beeld van Bush dat - ook in Nederland -
heeft postgevat. Om misverstanden uit de
wereld te helpen. Bush is geen domme kin
kel die aan het handje loopt van zijn advi
seurs. Bush heeft al verschillende keren
kunnen profiteren van het feit dat hij werd
onderschat door zijn tegenstanders.
Pretenties
Hij is geen intellectueel - hij heeft een he
kel aan intellectuele pretenties - maar on
der zijn cowboyhoed gaat wel degelijk een
slim brem schuil. Hij heeft gestudeerd aan
Yale en Harvard, en heeft een goed politiek
gevoel en een zakelijke managementstijl.
Hij is zelfverzekerd op zijn Texaans, iets
George Bush: „Als ik deze verkiezing verlies, weet ik dat ik het zo goed gedaan heb als ik
kon.foto Rick Bowmer/AP
wat daarbuiten vaak arrogant wordt ge
noemd. Dat hij om de haverklap kond doet
van zijn geloof, mag in Europa onbehagen
oproepen, in de Verenigde Staten valt het
heel goed. Hier zijn diepe religieuze overtui
gingen een pré in de politiek.
Bush verminkt zijn taal af en toe, maar hij
is ook heel direct. Je bent een vriend of een
vijand. Dat komt soms ongenuanceerd en
ondiplomatiek over, maar veel gewone
Amerikanen vinden het verfrissend. Hij is
verder heel loyaal, ongekunsteld en aange
naam in de omgang. Eigenschappen die de
komende maanden nog in zijn voordeel kun
nen uitwerken, in vergelijking met houten
klaas Kern-.
Waarmee niet gezegd is dat de Verenigde
Staten bevolkt zijn met liefhebbers van
Bush. In tegendeel. Eigenlijk zegt het al ge
noeg dat de conservatieve spreekbuis Rush
Limbaugh (pro-Bush) evenveel luisteraars
trekt als het-linkse enfant terrible Michael
Moore (anti-Bush) bioscoopbezoekers.De
twee politieke bewegingen in de VS - de
conservatieve Republikeinen en de progres
sieve Democraten - houden elkaar in even
wicht.
De natie is ongeveer voor de helft Democra
tisch gekleurd, en voor de helft Republi
keins. Van de Limbaugh-luisteraars vindt
88 procent dat Bush zijn werk goed doet,
van de Fahrenheit 9/11-kijkers meent 86
procent dat Bush een slechte president is.
Irak heeft de Democraten nog vastbeslote
ner gemaakt Bush de laan uit te sturen,
maar onder Republikeinse stemmers is er
geen brede weerstand tegen Bush.
„Individuele Republikeinen zijn ontgoo
cheld over hem vanwege Irak, de groeiende
overheidstekorten en het verpolitieken van
de wetenschap. Vooralsnog wijst niets er op
dat dit een serieus verlies van steun onder
Republikeinen betekent", zegt Thomas
Mann, een politiek analist van het Brook
ings Instituut in Washington.
Het probleem voor Bush is dat ongebonden
kiezers ook kritisch over hem zijn, vanwege
de economie, Irak, Osama bin Laden, de ter-
reurwaarschuwingen, het verslechterde
imago van de VS in de wereld en de druk
op het leger. Het is volgens analist Charlie
Cook niet realistisch voor de president om
op meer dan een kwart van de onafhankelij
ke stemmen te rekenen. Dat wijst op een
overwinning voor Kerry, als de verschillen
in de peilingen zo klein blijven en de dyna
miek in de race niet fundamenteel wijzigt,
aldus Cook in een column in het politieke
magazine National Journal.
Vooralsnog lijkt George Bush zich echter
weinig zorgen te maken. Toegegeven, het
gaat hard tegen hard in de race om het Wit
te Huis. Kerry wordt genadeloos bestookt
met negatieve reclames over zijn opstelling
en uitspraken in het verleden. Het echte vui
le werk (het besmeuren van Kerry's Viet-
nam-verleden) wordt echter door anderen
opgeknapt, niet door Bush. Tijdens zijn uit
stapjes in het land is Bush relaxed en ge-
met hij zichtbaar van het contact met gewo
ne Amerikanen, hoe georkestreerd de cam
pagnebijeenkomsten ook zijn.
De Republikeinse conventie kan volgende
week rekenen op een speech van een ont
spannen, zelfverzekerde en strijdvaardige
Bush. De president vindt namelijk dat hij
effectief is geweest. Hij heeft hervormingen
doorgevoerd in het onderwijs en een medi
cijnvergoeding voor bejaarden geïntrodu
ceerd. Irak was niet bedoeld om hem popu
lair te maken en is in Bush' ogen geen mis
lukking, maar een voorbeeld van zijn vast
beradenheid en overtuiging.
Hij heeft een verandering in het denken
over buitenlands beleid teweeggebracht en
de natie beschermd tegen terrorisme. Na
tuurlijk zal hij zich profileren als een gema
tigde Republikein met een positieve blik op
de toekomst en oog voor zijn conserva-
tief-christelijke achterban, want dat hoort
zo. Ook als het Amerikaanse volk hem naar
huis stuurt, heeft hij vrede met zichzelf en
heeft God het zo gewild, zei hij vorige
maand tegen een groep staalarbeiders uit
Ohio. ,.Als ik deze verkiezing verlies, weet
ik dat ik het zo goed gedaan heb als ik
kon."
Ans Bouwmans
