Spaans toerisme in diepe crisis
PZC
Casper Hobbes
Vakantiegangers kiezen liever voor goedkopere zonbestemmingen
Controle
puzzel
Heer Bommel en de Doorluchtigheid
recept
Konijnenfilets met ananas
O
H
weer
Zeeland: Dynamiek
door Henk van den Boom
Geen enkele ondernemer in
de Spaanse toeristenindus
trie wil graag het nare woord
'crisis' in de mond nemen, maar
na deze zomer kan niemand er
meer onderuit: het toerisme in
Spanje verkeert in de diepste
crisis sinds jaren.
Terwijl de laatste gasten van
het seizoen hun koffers pakken
klinkt overal langs de costa's de
zelfde klaagzang. Of het hotel
iers, restaurateurs, ligbedver
huurders of ijscoventers zijn;
voor hen allemaal was het de
slechtste zomer sinds het begin
van de jaren negentig. De alou
de, onverwoestbare formule 'sol
y playa' die veertig jaar lang
miljoenen zonaanbi delers naar
de zonnige stranden trok. lijkt
zijn aantrekkingskracht te heb
ben verloren. De buitenlanders
(tien procent minder Nederlan
ders) keerden Spanje massaal
de rug toe. En wat net zo erg is:
ze hielden de hand op de knip.
Ondanks de somberheid van de
ondernemers wil het ministerie
van Toerisme nog niets weten
van een crisis. „Er is zelfs geen
sprake van een impasse", zei
staatssecretaris van Toerisme,
Pedro Mejia vorige week. De be
windsman kon aantonen dat
het aantal toeristen dat Spanje
het eerste half jaar bezocht
zelfs nog met een kleine twee
procent was gegroeid. Het opti
misme van Mejia staat lijnrecht
tegenover de naakte cijfers van
de mensen die met de voeten in
het bluswater staan. Volgens
Zontur, de Associatie van
Spaanse Hotels heeft de sector
dit jaar 11 procent minder be
zetting dan vorig jaar, en ook
toen was het al niet best.
Balearen
De grootste klappen vallen op
de Balearen, waar jaarlijks zo'n
11 miljoen toeristen komen. Vol
gens deskundigen staan de ei
landen aan de vooravond van
een keiharde koude sanering.
Hoe ernstig het is bewijst de cy
nische uitspraak van hoteleige
naar Jaume Moll op Mallorca.
„Als ze me morgen een hotel ca
deau deden zou ik het niet aan
nemen."
De Spanjaarden zijn niet erg
eensgezind over de ooi-zaken
van de crisis. De radicaalste, on
der wie minister van Milieu
Cristina Narbona, roepen dat
de formule 'zon en strand' voor
Spanje tot het verleden be
hoort. Andere landen hebben
volgens hen het estafettestokje
overgenomen. Exceltur, de we
reldorganisatie voor het toeris
me, heeft becijferd dat het
zon-en-strandtoerisme in Tur
kije, Marokko, Tunesië, Egypte,
Bulgarije en Kroatië dit jaar
met twintig tot vijftig procent
is gegroeid. Zonder enige twij
fel kan Spanje niet concurreren
Grote leegte langs de Spaanse costa's.
foto Henk van den Boom/GPD
met de lage prijzen en de nieu
we luxe accommodaties in ge
noemde landen. Sinds de invoe
ring van de euro is Spanje ex
treem duur geworden.
Gebrek aan service
Een ander probleem vormt de
overcapaciteit. De speculatieve
bouwdrift van projectontwikke
laars heeft een ongecontroleer
de groei veroorzaakt van het
aantal appartementen, tweede
huizen en hotels. Oudere hotels
en appartementen staan leeg en
geven de kust een desolate aan
blik.
Een veel gehoorde klacht van
buitenlanders is ook de slechte
service. Door het aanhoudende
succes van de afgelopen jaren
zijn de Spaanse ondernemers ge
makzuchtig geworden. Dat
heeft de kwaliteit van de dienst
verlening fors aangetast. Al die
factoren hebben ertoe bijgedra
gen dat Spanje even helemaal
uit beeld is. Touroperators als
Oad hebben de costa's voor vol
gend jaar zelfs helemaal uit him
programma geschrapt.
Toch kozen, ondanks alles, dit
jaar nog altijd zo'n 53 miljoen
vakantiegangers voor het 'ver
trouwde' Spanje, maar of dat
volgend jaar nog zo zal zijn
wordt ernstig betwijfeld. GPD
Beschaamd vertel ik het meisje dat ik bang
ben. „Hoe bang?", vraagt ze. „Gewoon ge
spannen of zou u het liefste willen weglopen?"
Ik beken met schroom dat ik het liefste zou
vluchten. „Ik krijg geen lucht en ben soms bang
dat ik stik", vervolg ik. Het meisje is zo jong en
zo begrijpend.
Hoe anders was dat dertig jaar geleden. Toen
was zij helemaal niet begrijpend. Zij had een hal
ve bril, waar ze stuurs over heenkeek. En haar
haar zat onwaarschijnlijk hoog opgestoken. Ik
verwonderde me als kind erover dat ze overeind
kon blijven met dat haar. De mensen uit deze
streek met het hetzelfde trauma, weten nu zeker
waar het over gaat. Nu komt hij binnen, we heb
ben elkaar tien jaar niet gezien. Hij heeft me des
tijds over mijn ergste angst heen geholpen. Hij is
geduldig en zachtaardig. Hoe anders was dat
dertig jaar geleden.
Hij verstond zijn vak schijnt, maar wat waren
Marleen Blommaert
we bang. Hij had het uiterlijk van een Spaanse
edele, een altijd donkere gekwelde blik en hij
sprak in zinnen van twee woorden of keelklan
ken.
Hij was DE TANDARTS. In de meeste culturen
komt wel een figuur in de volksverhalen voor
die enkel en alleen bedoeld is om de jeugd angst
in te boezemen. Wij in het land van Hulst had
den dat niet nodig, wij hadden DE TANDARTS.
En los van de bezoeken die wij vanuit familiever
band daar brachten, was er het zo mogelijk nog
traumatischer instituut, de schooltandarts. Het
was een en dezelfde man. Zij was er ook bij.
Plots zag iemand de suikerspin langs de ramen
schuiven, je stootte elkaar aan en ieders ogen
werden groot van angst.
Op haar buik wapperden de grote grijze flap
pen. De kaarten met onze gegevens. De wc was
continu bezet en langzaam vulde mijn buik zich
met stress. Dikke stroomkabels voor de bus lie
pen door de gangen. De kabels waren de afvoer-
slangen waarmee onze bravoure, onschuld en
hoop werden meegezogen.
De eerste die het zag verspreidde het angstwek
kende nieuws en meteen was de vreugde van ie
ders gezicht verdwenen. De hele ochtend liep de
spanning op, totdat de suikerspin op de deur
Idopte en met een ferme zwaai de klasdeur open
gooide.
De poorten naar de onderwereld openden zich
voor ons. De adrenaline bereikte bij iedereen ge
vaarlijke hoogten en ze noemde afgemeten de na
men op en deelde de kaarten uit. Dat waren de
eerste doodvonnissen, daar zat ik altijd bij. Als
lammeren liepen we naar de slachtbank. Zij was
de veerman die ons in het rijk van Hades voerde.
We liepen met het hoofd gebogen naar het plein
waar de BUS stond.
Daar aangekomen moesten we wachten op een
bankje in de bus terwijl onze medescholieren ge
marteld werden. Er was er altijd eentje bij die
zei: „Weet je, Rini heeft in 'de klem' gezeten."
En in de klem betekende letterlijk in de klem. Je
hoofd werd vastgezet en je mond kon niet meer
dicht. Ik heb het nooit aanschouwd. Ik dacht dat
het niet eens echt bestond, maar een spookver
haal was.
Mijn zus vertelde laatst dat het echt bestond. Zij
zat in een groepje waarvan er één een bijzonder
slecht gebit had. En als hij dan klaar met je was,
liep je zwaar opgelucht terug naar de klas. Waar
iedereen met van die angstige konijnenoogjes
vroeg: en, en, wat heeft ie gedaan? „Niks", ant
woordde je dan, luchtig schouderophalend en je
dankte God de Vader en je eigen vader dat je
vooraan in het alfabet zat.
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar
beneden en van links naar
rechts een citaat.
1. Kwade reuk; 2. oogopslag; 3. pas;
4. vorstenzetel; 5. schatten; 6. niet
lang; 7. wrang; 8. vent; 9. kubus; 10.
uurwerk; 11. grillig; 12. grappig; 13.
deel van een boom; 14. dialect.
L
R
R
A
~w
E
~H
A
s
O
G
R
u
L
E
N
S
O
O
"KT
V
E
N
Voeg telkens een letter toe aan de
gegeven letters en maak zo 9 juiste
woorden van 4 letters. De toegevoeg
de letters dienen samen op de hori
zontale balk een woord te vormen.
1
S
T
I
A
K
N
B
K
2
E
B
L
R
O
I
K
U
3
S
W
N
T
A
I
E
P
4
T
T
S
R
I
O
O
N
5
R
N
A
M
M
E
IJ
N
6
N
K
L
O
E
R
T
V
7
Z
E
N
U
B
U
E
R
8
H
K
E
A
L
R
E
L
9
B
V
E
L
O
D
K
A
10
T
K
W
L
A
O
T
K
11
B
I
I
K
Z
N
A
R
12
I
L
E
U
E
T
K
H
13
S
E
B
T
G
A
M
E
14
D
P
L
A
A
A
N
T
Horizontaal:
1Niet alleen tocht in de buurt
(6); 7. Hij vertrouwt z'n gasten
zoals hij is (5); 8. Vroeger om
de godsdienst uitgebouwd (5);
9. Die staat is vooral niet echt
(5); 10. Paardengewas (4); 11.
Product van een stormvogel?
(6); 12. Zo verdorven dat het
sloopt (6).
Verticaal:
2. Voorbeeldige slons bij het
onderwijs (5); 3. Stellingen
langer maken (6); 4. Net voor
een opstootje in het vizier (6);
5. Die smeerlap heeft nog
geluk ook! (4); 6. Hoorbare
actie aan boord (8); 10.
Vliegend bergmeubel (4); 11.
Groei die niet meer bestaat (3).
Zoek de zescijferige code met behulp
van de onderstaande aanwijzingen.
De cijfers kunnen variëren van 0 t/m
6. Er komt dus nooit een 7, 8 of 9 in
de code voor.
b d+ f 13
Oplossing van gisteren:
Anagram:
1bron-baron-carbon
2. lade-laden-handel
3. neen-ineen-ineens
4. leer-leder-leider
5. tien-trein-intrek
6. rond-donar-pardon
7. deal-dalen-eiland
8peen-speen-pesten
9. tand-dante-eitand
10. eest-eerst-restje
Eindoplossing: CHILIPEPER.
Cryptogram:
Horizontaal:
4. Uitvlucht; 6. adeltrots; 8. program; 9. meent;
10. lip.
Verticaal:
1. Wildgroei; 2. plat; 3. schommel; 5. testpop;
7. lagen.
Voetbalcompetitie: 10 keer
Heer Ollie was intussen de metalen bol genaderd en keek
nieuwsgierig omhoog.
„Hij is wel groot", zei hij tot zichzelf. „Tom Poes zegt, dat
het luchtschepen zijn, maar ik zou dat niet geloven, wan
neer ik ze niet met mijn eigen oren door de lucht had zien
fluiten. En kijk, daar bovenin zit een piefje. Zeker een zend
mast om de robots te besturen..." Op dat moment werd hij
gestoord door dokter Vunderik, die glimlachend naderde.
„Ik wijs u er allervriendelijkst op," sprak deze, „dat het
hier privaatterrein is van Zijne Doorluchtigheid. Tot grote
jammer bent u hier niet welkom. Hoe is het trouwens moge
lijk, dat waakmachine W23 machteloos is geraakt, met de
wieltjes omhoog?"
„Omdat hij mij niet aanstond", verklaarde heer Bommel.
maak met lenzen kan ik mijn ene
ooc, &loeproop maken, en het
anpere met 6ele 5tkeken, net
als een insert.
ïk weet het niet hook, maak
vounassenen weten niet wat
eütt 6.aae is.
In onze buurlanden zijn de meeste sla
gers er al lang geleden toe overgegaan
om ook het vlees van gefokte konijnen in
hun assortiment op te nemen. Wij zijn-
nog niet zo ver. Voor de filets van jonge
gefokte konijnen zult u een poelier of de
betere supermarkt moeten benaderen.
Hoofdgerecht voor 2 - 3 personen:
1 middelgrote verse ananas; 100 gr.
suiker; 2 - 3 filets van jonge tamme
konijnen; zout; witte peper 1/2 tl.
milde kerriepoeder; 70 gr. boter; 1
1/2 dl gevogeltefond, uit potje; 1 tl.
fijngeraspte sinaasappelschil; 1 tl. al-
lesbinder of 2 - 3 blaadjes van citroen
melisse, in smalle reepjes gesneden.
Schil de ananas en neem de doornach
tige ingroeisels weg. Snijd de vrucht in
plakken van 1 centimeter dikte. Neem har
de kernen van de plakken weg. Snijd het
overige zachte vruchtvlees in blokjes.
Breng 2 1/2 dl water aan de kook. Los de
suiker hier in op. Voeg de ananasblokjes
toe. Temper de warmtebron. Houd alles
10 - 12 min. tegen de kook aan. Maak de
filets droog en wrijf ze in met het meng
sel van zout, peper en kerriepoeder. Ver
hit een koekenpan en laat 40 gr. boter
smelten (leg de rest van de boter in de
koelkast). Wacht tot het schuim van de bo
ter begint weg te trekken. Schroei de fi
lets in de boter rondom dicht. Temper de
warmtebron en laat de filets in 8 - 9 min.
gaar braden. Keer de filets regelmatig zo
dat ze goudbruin kleuren. Neem de filets
uit de pan en houd ze in folie warm. Ver
wijder de bakboter en blus de pan met 1
Vooruitzichten
donderdag
vrijdag
zaterdag
zondag
weer
max.
18°
18°
19°
20°
min.
14°
14°
15°
15°
wind
W 5
ZW 5
ZW 4
ZW 4
Zon
-
op 6.46
onder 2d
Maan
vandaaj
op 18.26
onder 011
Toonder Studio's
Nautisch bericht
De zuidwestenwind is vrij krachtig tot krachtig (5 tot 6 Beauty
In buien met soms onweer is het zicht matig tot slecht.
„Hij was vals; daar houd ik niet van. En als mijn machtige
hand het wil, legt hij alle raderwerken stil, als u begrijpt
wat ik bedoel. Trouwens, ik moet me beklagen over uw bu
rengerucht, dat afgelopen moet zijn en dat met koffiekan
nen en mooie praatjes niet goedgemaakt kan worden. Een
heer doet zoiets niet, zeker niet als hij doorluchtig is. U
bent gewaarschuwd!"
De glimlach van de vreemdeling was geheel verdwenen, en
hij keek heer Ollie loerend na, toen deze zich veerkrachtig
verwijderde. Maar daar trok heer Bommel zich niets van
aan. „Dat heb ik goed gezegd", dacht hij tevreden. „Vooral
omdat ik al dat gewerk hier stil kan leggen als men mij ont
stemt, nu ik een stoppertje heb. Dat weet die dokter ook
wel. Hm, dokter? Zou hij een geneesheer zijn?"
Waterstanden
woensdag
Hoog water
Laag water
25 augustus
uur
cm
uur
cm
uur cm uu
Vlissingen
9.55
159
22.36
165
3.35 157 16.16
Terneuzen
10.15
179
22.52
186
4.06 165 16.36
Cadzand
9.32
153
22.10
159
3.20 149 15,56
Roompot Buiten
10.06
125
22.40
113
3.40 124 16.15
Roompot Binnen
10.45
107
23.13
116
4.25 114 16.54
Zierikzee
11.05
127
23.38
135
4.40 133 17,10
Krammers!. West
11.16
134
23.46
142
4.45 133 17.15
Hansweert
10.45
191
23.26
198
4.26 182 16.55
Staven isse/Yers.
11.10
129
23.46
136
4.40 130 17.16
donderdag
Hoog water
Laag water
26 augustus
uur
cm
uur
cm
uur cm uu
Vlissingen
11.15
152
23.58
176
4.54 145 17.45
Terneuzen
11.35
173
5.26 152 1806
Cadzand
10.55
146
23.32
170
4.40 137 1726
Roompot Buiten
11.26
118
4.54 112 17.35
Roompot Binnen
12.16
102
5.56 103 18.25
Zierikzee
12.25
121
5.55 122 1840
Krammersl. West
12.36
128
5.55 120 18.35
Hansweert
12.06
185
5.45 167 18.26
Stavenisse/Y ers.
12.36
122
6.05 118 18.35
door Bill Watterson
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
O
A A
Koufront
Warmtefront
Samengesteld front
4a.
lichte sneeuw
mabge sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware tegen
Europa: Veel buien
Hans Belterman
1/2 deciliter heet water. Roer aanzetsels
van de panbodem los. Laat alles doorko
ken. Schenk het gezeefde vocht in een
pannetje. Voeg gevogeltefond, 4 el. kook
vocht van de ananas en geraspte sinaas
appelschil toe. Laat alles zachtjes koken
tot er 2 1/2 deciliter vocht overblijft.
Strooi allesbinder er over en roer alles
door. Laat er even de kook over komen.
Proef de saus en voeg zout en/of peper
toe. Verdeel de boterrest in 3 stukjes.
Klop ze beurtelings door de saus. Voeg
een volgend blokje toe wanneer het voor
gaande in de saus is opgenomen. Neem
tijdens het kloppen van het laatste stukje
boter het pannetje met saus van de warm
tebron. Blijf daarna nog 30 seconden roe
ren en kloppen. Laat de warme ananas
blokjes even op een zeef uitlekken.
o 36 o
VERWACHTING VOOR WOENSDAGMIDDAG 25 AUGUSTUS^
Het blijft wisselvallig in een groot deel van Europa. Woensdag
concentreren de buien zich op het noorden van Frankrijk en °v
Oostenrijk. Veel regen wordt er dan ook verwacht in het zuide
van Noorwegen en Zweden. Op de Britse eilanden vallende
buien bij temperaturen van slechts 16 tot 19 graden. In hetm
den van Europa handhaaft de zomer zich. In het binnenlandv
Spanje wordt deze week zelfs de 40 graden weer gehaald.na
ligt er warmpjes bij met temperaturen tot 35 graden, maar"! a
Noord-ltalië kunnen zware onweersbuien op donderdag over
veroorzaken. Tropisch heet is het ook in Griekenland, Turkije
op de Balkan, maar in met name Kroatië en ook in Hongarije
volgen donderdag zware onweersbuien.
woensdag 25 augustus 2004
De dynamiek in het weer blijft voor- Door: Reinout van
lopig groot, ook in Zeeland. De com
binatie van een nog wat verder afkoelende bovenlucht en he:
nog steeds warme water van de Scheldemondingen en de
Noordzee is er de oorzaak van dat er gemakkelijk buien
Sommige van die buien kunnen van onweer en zelfs
zeld gaan. De enige moeilijkheid bij dit soort
precies voorzien van de plaatsen waar de actiefste bi
len doen gelden. De afgelopen weken al is meer dan
ken dat het vooral uit de hand kan lopen op het
buien zich als lijnen rangschikken, die langere tijd boven des
plaats blijven hangen. Zeeland heeft al met dergelijke buiei
te maken gehad, datzelfde geldt voor het Westland en ook
Noord-Holland is al enkele keren de klos geweest. Hoe het
dit betreft vandaag en morgen zal verlopen, is nu nog niet ar,
geven. De kans dat er ergens in de regio zeer veel regen valt
bestaat. Meer is er eigenlijk
niet over te zeggen. Verder
waait er een stevige zuidwes
telijke wind, die op het water
vrij krachtig en in vlagen
krachtig is en schommelen de
temperaturen vanmiddag en
morgen rond 18 of 19 graden.
Ook morgen lijkt dit buiige
weertype dus nog aan te hou
den. In de loop van de mid
dag en avond knapt het vanuit
het westen echter op. Vrijdag
en tijdens het weekeinde lijkt
het weer onder invloed van
een volgend lagedrukgebied
te komen.
De wisselvalligheid keert dan
terug, het blijft stevig waaien
en het wordt tegelijkertijd iets
warmer.
Onstabiel
Minimumtemperatuur voor t
