Militie van Al Sadr
houdt stand in Najaf
Oplossing voor ellende in
Darfoer is nog ver weg
■Hartz IV stoppen -
Onderzoek Britse
schadeclaim-golf
Militairen VS
staan terecht voor
folteren in Irak
Mi
Geweld in Irak lijkt toe te nemen
Tsjechië klaagt Nederland
aan over werknemers
Vrouw overleeft val 3300 meter
Scheve toren van Pisa gered
Honderden illegalen opgepakt
Grieken leveren verdachte uit
Spaanse visser vangt piranha
Israël bouwt honderden
huizen in nederzettingen
Taiwanees
parlement
lialveert zich
prinkhanen
Maandag-betogers trekken door Berlijnse straten
eit soz/a/e Gerec
yannnze redactie buitenland
\AJAF-In de sjiitische heilige
iiad Najaf is gisteren opnieuw
Ifïig gevochten. Amerikaanse
,echtshelikopters bestook-
i onder meer de grote be
nplaats bij de heiligdom-
*Kn en beschadigden volgens
Kiggetuigen het mausoleum
nnimam Ali.
gidicale sjiitische strijders van
geestelijke Muqtada al Sadr
ien in Najaf nog steeds hevig
iet. Zij zijn bovendien nog
steeds niet tot een akkoord geko
men met gematigde sjiieten over
de overdracht en ontruiming
van de heiligdommen.
Het geweld in Irak lijkt verder
toe te nemen. Een Amerikaanse
legeranalist verbonden aan de
mariniers schat dat het neer
slaan van het verzet in Irak tien
jaar kan duren.
De Verenigde Staten hebben
vooralnog 140.000 militairen in
Irak en het land is verre van sta
biel. Moorden, ontvoeringen en
aanslagen zijn aan de orde van
de dag. Het geweld is niet alleen
het werk van bewapende groe
pen die verzet plegen tegen de
buitenlandse troepen. Allerlei
bendes exploiteren het geweld
zoals in de nieuwe 'Bermuda
driehoek voor buitenlanders'
tussen Bagdad en Najaf. Het is
een streek 40 kilometer ten zui
den van de hoofdstad tussen de
plaatsen Latifiyah, Iskande-
riyah en Mahmudiyah. Vrijdag
verdwenen twee Franse journa
listen waarschijnlijk hier.
Een soennitische voorman meen
de gisteren dat hen waarschijn
lijk niets zal overkomen dankzij
Frankrijks houding in het con
flict, maar hij wist niet wie de
mannen had ontvoerd.
Nepal
De Nepalese regering beklem
toonde gisteren dat hun landge
noten in Irak gewone arbeiders
zijn. Nepal is beslist geen land
dat deel uitmaakt van wat Was
hington 'de coalitie' in Irak
noemt. Een groep verspreidde
zondag foto's van een dozijn Ne-
palezen in Irak die zouden sa
menwerken met de Amerikaan
se troepen. ANP/DPA/AFP/EFE
van onze redactie buitenland
PRAAG - Tsjechië heeft de
Europese Commissie, het da
gelijks bestuur van de EU, ge
vraagd Nederland tot de orde
te roepen. Aanleiding vormt
het Haagse beleid om werkne
mers van Tsjechische bedrij
ven die uit Nederland een or
der krijgen, niet toe te staan
het product in Nederland te
installeren of te monteren.
Dit wegens een beperking die
Nederland hanteert voor
werknemers uit nieuwe
EU-landen, waaronder Tsje
chië. Volgens de Tsjechen is
de Nederlandse maatregel in
strijd met het toetredingsver
drag dat het land met de EU
sloot. Alleen Oostenrijk en
Duitsland maakten een voor
behoud ten aanzien van werk
nemers die bepaalde diensten
uitvoeren. De Tsjechen noe
men het belachelijk dat werk
nemers van bijvoorbeeld een
meubelfabriek die een order
uit Nederland krijgt, niet in
Nederland de meubelen in el
kaar mogen zetten. Dat is
dienstverlening en heeft niets
met het innemen van arbeids
plaatsen van Nederlanders te
maken, menen de Tsjechen.
Bij het Tsjechische ministerie
van Economische Zaken zijn
honderden klachten van Tsje
chische ondernemers binnen
gekomen. De Tsjechen wijzen
erop dat de Fransen een soort
gelijk beleid voerden ten aan
zien van Portugezen toen dat
land tot de EU toetrad. Het
Europese Hof veroordeelde
toen de Franse praktijk. GPD
dinsdag 24 augustus 2004 5
JOHANNESBURG - Een Zuid-Afrikaanse parachutiste
heeft een val van ruim 3300 meter overleefd met 'slechts'
een bekkenbreuk. Dat zij haar angstige avontuur als ge
volg van een niet-werkende parachute en een kapot reser-
vescherm vanuit haar ziekenhuisbed kan navertellen,
dankt zij aan de elektriciteitskabels die haar val vlak bo
ven de grond braken. Dat vertelde de 23-jarige Christine
McKenzie aan de krant The Star van gisteren.
McKenzie was zondag met andere leden van een paraclub
bij Johannesburg uit een vliegtuig gesprongen. Toen zij
na 45 seconden vrije val haar scherm wilde openen om
haar snelheid van 160 kilometer per uur af te remmen, ge
beurde er niets. Daarop opende zij haar reservescherm,
maar dat ging zo hard dat een paar lijnen braken en ande
re lijnen in de knoop raakten. ANP/DPA
ROME - De scheve toren van Pisa is voor de komende
drie eeuwen gered. Volgens Italiaanse wetenschappers is
de toekomst van het Italiaanse symbool gegarandeerd en
zal de toren niet omvallen.
Het 800 jaar oude bouwwerk geldt sinds een jaar als sta
biel, meldden Romeinse media gisteren. In het ergste ge
val staat de 58 meter hoge toren over driehonderd jaar
weer zo scheef als voor de ingrijpende reddingsactie die
eind jaren negentig begon. ANP/DPA
MADRID - De Guardia Civil heeft de afgelopen dagen op
de kusten van de zuidelijke provincie Andalusië zeker
270 Noord-Afrikanen opgepakt, die illegaal Spanje wil
den binnenkomen. Dat heeft de krant El Mundo gisteren
gemeld op gezag van de Spaanse autoriteiten.
Alleen gisterochtend al hield de Guardia Civil 24
Noord-Afrikanen aan, die met een bootje de kust van
Almunécar probeerden te bereiken. Van de ruim 270 aan
gehouden immigranten zijn er inmiddels ruim honderd
naar hun land van herkomst teruggestuurd. ANP
ATHENE - Griekenland zal een vorige maand opgepakte
verdachte van de moord op de Servische premier Djindjic
uitleveren aan Servië. Volgens een Grieks persbureau ver
wierp een rechtbank gisteren een verzoek van de 34-jari-
ge verdachte om niet naar zijn geboorteland te worden te
ruggestuurd. De man, die zegt te vrezen voor zijn leven,
werd in juli gearresteerd in Thessaloniki.
De verdachte zou lid zijn van de Zemun-maffiabende, die
achter de moord in maart 2003 zou zitten. ANP/RTR
MADRID - Een visser heeft in het recreatiegebied Panta-
no de San Juan bij Madrid een piranha van 14 centimeter
gevangen.
Spaanse wetenschappers zijn verbaasd dat de piranha
zich in de wateren van het Pantano de San Juan in leven
heeft kunnen houden. De watertemperatuur is er veel la
ger dan in het leefgebied van de roofvis, het zoete water
van Zuid-Amerika. Vermoedelijk heeft een aquariumhou
der de piranha uitgezet. ANP/EFE
door Esther Gotink
LONDEN - De Tories (conserva
tieven) in Groot-Brittannië wil
len een einde maken aan de
'compensatiecultuur'. Ze heb
ben een commissie in het leven
geroepen die de Wet ter bescher
ming van de Mensenrechten aan
een kritische evaluatie zal onder
werpen. De wet blijkt ziekenhui
zen en scholen vorig jaar een
miljard euro aan soms heel bi
zarre schadeclaims te hebben ge
kost.
In Engeland profiteren duizen
den advocaten van de wet - een
Britse vertaling van de Europe
se wetgeving - omdat ze namens
'slachtoffers' miljoenen claimen
bij bedrijven en instellingen.
In Groot-Brittannië gaat het de
zelfde kant op als in Amerika,
menen de Tories. Burgers die
over drempels in de gemeentelij
ke bibliotheek struikelen, uit bo
men op het schoolplein vallen of
hun duim tussen de ziekenhuis
deur klemmen, kunnen een
claim deponeren bij respectieve
lijk de gemeente, school en het
ziekenhuis. En met succes. Be
drijven en toeristische trekpleis
ters weten inmiddels niet meer
hoe ze hun diensten kunnen aan
bieden zonder kans te lopen in
eens miljoenen te moeten beta
len.
Ouders van Britse padvinders
moeten een verklaring tekenen
voordat hun kinderen met kas
tanjes mogen spelen. Ouders
van peuters die uitglijden in de
supermarkt krijgen een formu
lier onder de neus. Met hun
handtekening geven zij aan dat
de val naar tevredenheid is afge
handeld en de winkel niet aan
sprakelijk wordt gesteld. Zeep
kistenraces en ezeltje rijden zijn
bijna verdwenen omdat een aan
sprakelijkheidsverzekering on
betaalbaar is.
„Oude bomen, meren met boot
jes, speeltuinen, festivals, mark
ten, waterpartijen, openbare
kunst, het wordt allemaal onvei
lig geacht. Het gevolg is dat
open plekken op termijn ont
daan worden van elk oma-
ment", aldus Torrie-voorman
Davis.
Vorig jaar betaalden scholen
300 miljoen euro aan schade
claims: omgerekend het salaris
van zevenduizend leerkrachten.
Ziekenhuizen keerden 720 mil
joen euro uit: goed voor 23.000
verpleegsters.
„Het is geen wonder da{ de lera-
renbond adviseert schoolreisjes
te stoppen en artsen defensieve
zorg praktizeren", aldus Davis.
De commissie van de Tories
moet net voor de parlementsver
kiezingen van mei 2005 met aan
bevelingen komen. GPD
van onze redactie buitenland
JERUZALEM - Israël bouwt
meer dan 760 woningen in zeker
zeven nederzettingen op de be
zette Westelijke Jordaanoever.
Israëliërs die in de nederzettin
gen willen gaan wonen, kunnen
rekenen op steeds hogere subsi
dies.
Dat heeft de krant Yediot Aharo-
not gisteren gemeld.
De nederzettingen die uitge
breid worden, liggen in de omge
ving van Jeruzalem en Bethle
hem.
Palestijnen hebben de Verenig
de Staten ervan beschuldigd het
vredesproces in gevaar te bren
gen door te laten merken dat zij
uitbreiding van de nederzettin
gen willen accepteren. Eerder
had de regering in Washington
steeds gezegd dat Israël de
bouwplannen moest bevriezen
in overeenstemming met de 'rou
tekaart voor de vrede', het inter
nationale vredesplan.
Nu zijn de Verenigde Staten ech
ter wat flexibeler, om de Israëli
sche premier Sharon speelruim
te te geven bij de uitvoering van
zijn plan voor terugtrekking uit
de Gazastrook.
Prijsopgave
Sharon heeft vorige week dins
dag eerder bevroren bouwplan
nen voor de bezette Westelijke
Jordaanoever weer uit de kast
gehaald. Zijn regering nodigde
bouwers uit prijsopgave te doen
voor de bouw van duizend wo
ningen voor joodse kolonisten.
ANP/RTR/AFP
TAIPEI - Het parlement van Tai-
nn heeft gisteren besloten het
untal leden terug te brengen
nn 225 naar 113. Dit is bedoeld
im de volksvertegenwoordiging
jagvaardiger te maken.
set Taiwanese parlement is eer-
te bekend van spectaculaire
echtpartijen dan door de diep
ing van het politieke debat.
Ie halvering van het aantal ze-
lis maakt volgens Aziatische
ledia onderdeel uit van een
iKket maatregelen om het kies-
elsel te wijzigen. Vooral kleine-
politieke partijen vrezen de
upe te worden van de hervor-
rngen, die over drie jaar van
acht moeten worden. Door
inpassingen van het districten-
leisel krijgen kleinere partijen
d radicale politici met een klei-
achterban voortaan minder
insop een zetel. Sommige ana-
iten zien helemaal niets in de
bnnen. Ze menen dat een klei-
tr parlement niets oplost, om-
at de kwaliteit Van de volksver-
genwoordigers nog altijd bene
nde maat blijft. ANP/RTR
OUAKCHOTT - In het oosten
in Mauritanië onstaan nieuwe
termen sprinkhanen, die bin-
inkort de voedselproductie in
ote delen van westelijk Afrika
innen bedreigen. Dat meldden
auritaanse wetenschappers
steren. ANP/RTR
oorWierd Puk
IA.VNHEIM - Hij is het maca-
ere gezicht van de Abu Ghraib
tvangenis in Bagdad: korpo-
ial Charles Graner (35). Giste-
tnwerd hij voorgeleid voor een
Afrikaanse militaire recht
zak bij het Duitse Mannheim,
kt zijn collega's Megan Ambu-
Uvan Frederick en Javal Da-
«s wordt Graner ervan be-
ïhuldigd. samen met nog drie
sderen, Iraakse gevangenen te
d>ben mishandeld en verne-
krd.
kAmerikanen, die behoren tot
areserve-eenheid van de mili-
politie uit Maryland, zeg-
a slechts bevelen te hebben
Revolgd. De rechtbank onder
st of het bewijsmateriaal toe
wend is om tot een proces
*r te gaan. Dat moet in Bag-
a worden gehouden. Voor de
flttairen dreigt gevangenis-
:_"j tot twintig jaar.
ads de foto's uit Abu Ghraib
de publiciteit kwamen, kent
wereld Charles Graner als de
'i^nde bewaker met snor en
die zich zichtbaar ver
hakt achter een menselijke pi-
üiide van naakte Iraakse ge-
angenen. Graner zou ook dege-
?aJn die zijn zwangere vrien-
c Lynndie England er toe
^ht een ontklede gedetineer-
t aangelijnd als een hond,
fer de vloer te slepen. England
Nt verhoord in Amerika,
"hoorzittingen in Mannheim,
^ar de enige Amerikaanse mili-
gevangenis in Europa is ge-
^'gd, duren waarschijnlijk
kef dagen en hebben plaats on
tstrikte veiligheidsmaatrege-
r-De belangstelling van de me-
ta is groot.
meeste belangstelling gaat
'j^aar Graner, die wordt om-
®*ven als bijzonder geweld
ig Hij ou de aanstichter
zijn van de misdragingen in
Abu Ghraib. Graner wordt er
onder meer van beschuldigd ge
detineerden te hebben gedwon
gen tot masturbatie en tot simu
latie van orale sex. Eén gevange
ne zou het bewustzijn hebben
verloren na door Graner hard te
zijn geslagen.
Graners advocaten voerden aan
dat het bewijsmateriaal tegen
hun cliënt onrechtmatig is ver
kregen. Militaire onderzoekers
namen onder meer een laptop
en cd-roms van Graner in be
slag, met de intussen beruchte
foto's, zonder dat de gevangen
bewaarder was verteld dat hij
verdachte was in het schandaal.
Daarmee zouden de rechten van
Graner zijn gesehonden, menen
de advocaten.
Het verzoek om de foto's als be
wijsmateriaal te schrappen,
wees de rechter van de hand.
Hij weigerde ook in te gaan op
Graners verzoek om een even
tueel proces buiten Irak te laten
plaatsvinden. Graner had ge
klaagd dat een eerlijk proces
voor een onbevooroordeelde ju
ry in Bagdad vrijwel onmogelijk
is wegens de opschudding die
het schandaal in Irak heeft ver
oorzaakt. Bij eerdere zittingen
in Bagdad bleek dat advocaten
van de aangeklaagden niet aan
wezig konden of wilden zijn we
gens de hoge (verzekeringskos
ten of wegens de onveiligheid in
de Iraakse hoofdstad.
Stress
Graner verweerde zich door te
wijzen op de stress van zijn
baan als bewaker. „We werkten
elke dag. Sommigen van ons pe
loton waren onder vuur- geko
men, anderen waren gewond ge
raakt." Van zeven Amerikaanse
militairen, die in verband met
het schandaal zijn opgepakt, is
Jeremy Sivits in mei tot een jaar
cel veroordeeld. GPD
BERLIJN - Met spandoeken tegen de plannen van de Duitse regering trekken mensen door de straten van de hoofdstad Berlijn. Gisteren gingen de protesten tegen het snijden
in de sociale verzekeringen de vierde week in. De maandag-betogingen vonden gisteren plaats in 140 steden, tegen 110 vorige week. foto Fabrizio Bensch/RTR
Het brute regime in Soedan is
omsingeld door een vrede predi
kende buitenwacht. Afrika profi
teert van het moment door te po
gen de machthebbers in Khar
toem 'een Afrikaanse oplossing'
op te leggen voor de crisis in
Darfoer. De voorzitter van de
Afrikaanse Unie (AU), Nigeria's
president Olusegun Obasanjo,
stelt dat die oplossing 'vriende
lijker' voor Soedan zal zijn dan
die waarmee die buitenwacht
zal komen, maar over dat laat
ste bestaat grote twijfel.
door Eelco van der Linden
PRETORIA - Soedan is een cru
ciale week ingegaan. Het rap
port van speciaal VN-gezant
Jan Pronk ligt op het bureau
van de VN-Veiligheidsraad, die
deze week moet beslissen of het
regime echt werk maakt van de
belofte de Janjaweed-militie te
ontwapenen en in aanmerking
komt voor sancties.
De Arabische milities, die vol
gens veel waaraemers de steun
genieten van de Soedanese rege
ring, zijn verantwoordelijk voor
het systematisch moorden, ver
krachten en verdrijven van de
zwarte. Afrikaanse, bevolking
van Darfoer.
De diplomatieke druk van de
buitenwereld, die ondanks de
nu 50.000 gerapporteerde doden
niet durft te spreken van een ge
nocide uit vrees zich dan te ver
plichten tot militair ingrijpen,
blijft groot. Na bezoeken van de
Amerikaanse en Franse minis
ters van Buitenlandse Zaken, is
nu de Brit Jack Straw in Khar
toem om 'grote bezorgdheid'
over te brengen. Later in de
week doet de minister Ben Bot
namens de EU hetzelfde.
Zinvol? Afrika denkt op haar
manier van wel. Gisteren haalde
AU-voorzitter Obasanjo hoge
vertegenwoordigers van de Soe-
Een jongen verkoopt messen in het vluchtelingenkamp Kalma in het zuiden van de Soedanese regio
Darfoer. foto Antony Njuguna/RTR
danese regering, de twee rebel
lengroepen en enkele regionale
grootmachten naar Nigeria's
hoofdstad Abuja om over vrede
in Darfoer te onderhandelen.
Obasanjo constateerde dat 'een
huis in Afrika in brand staat' en
dat de eigenaren er beter aan
doen een deal te sluiten met Afri
ka dan de confrontatie aan te
gaan met de buitenstaanders.
Test
Obasanjo weet dat de crisis in
Darfoer een test is voor de Afri
kaanse Unie en haar streven dat
Afrika zelf optreedt in geval
van oorlog en volkerenmoord op
het continent. Obasanjo denkt
bovendien dat hij als ex-militair
die de recent hervonden Nigen-
aanse democratie leidt, de juiste
man is om dwarse totalitaire re
gimes tot redelijkheid te bewe
gen. Hij durft zich in elk geval
veel meer te permitteren.
De regering van Soedan wilde
zich echter niet committeren
aan Obasanjo's voorstel om Afri
kaanse militairen de twee rebel
lengroepen te laten ontwape
nen. Khartoem zei zowel de Jan-
jaweed als de rebellen te kun
nen neutraliseren, wat voor de
rebellen weer onacceptabel was.
Zij stellen dat het geweld tegen
de zwarte Soedanezen doorgaat
en de wapens inleveren overeen
komt met een doodvonnis.
Pronk verklaarde dat het moor
den doorgaat, maar dat Khar
toem dit keer 'niet verantwoor
delijk lijkt' en poogt de veilig
heid voor de bewoners te verbe
teren. Hij onderkende wel dat
de vluchtelingen buiten de kam
pen nog steeds gevaar lopen.
De regering zegt vrijwillige te
rugkeer te willen bevorderen,
maar de meesten zijn vaak zo
bang zijn dat ze de kampen niet
uit durven, laat staan terugke
ren naar de dorpen waaruit ze
zijn verjaagd. Om de veiligheid
te vergroten zijn volgens Pronk
veel meer waarnemers nodig
dan de honderd van de AU die
nu in Soedan zijn. en moeten ze
meer bevoegdheden krijgen.
Obasanjo zit op dezelfde lijn,
maar weet hoe allergisch Khar
toem voor buitenlandse bemoeie
nis is. Hij hoopt via een 'Afri
kaans scenario' te profiteren
van de westerse dreigementen,
maar weet nu door de toon van
Pronk en het daardoor waar
schijnlijk relatief milde oordeel
van de VN-Veiligheidsraad min
der kans op succes te hebben.
De 'oplossing' voor Darfoer
blijft ver weg. GPD
