zc
W 3
G
G
m
G
13
G
O
O
G
o
G
G
O
G
G
G
G
L
G G
O O O
O O O
M O O
O O
G G G O
O O O O O
OOG
O O O O O
o o O
II
4 4 ft
I
i
SA
I 4 4
A
4
êi
S
a
4
4
0654
VH 1085
OH V987
£>7
£av
OH9832
S?AB
7632 OV94
O 5
02
<£>HV93 <£>10865
OB107
O
OAB10643
£AB42
20 ^O
5<0> pas pas
zaterdag 21 augustus 2004
Als beginnend dammer
werd mij al snel bijge
bracht, dat een gezonde ontwik
keling van de lange vleugel van
groot belang is om positioneel
niet in het nadeel te geraken.
Met name in het flankspel, als
de aanval van de tegenstander
zich sterk richt op die vleugel,
is een verdediging daartegen be
paald niet gediend met achterge
bleven schijven in de linkerbe
nedenhoek. Om ons tot zwart te
bepalen is veld 5 op de damlijn
voor wit een dankbaar combina-
tief object.
Vooral in de problematiek zijn
daarvoor talloze voorbeelden
aan te halen, waarbij de enorme
collectie aan zogenaamde 46/5
problemen nog buiten beschou
wing blijven. Maar het meest in
teressant zijn de praktijkvoor
beelden, zoals deze stand uit
een partij tussen Blonde en La-
noe die nota bene twee eeuwen
geleden werd gespeeld.
Wit: 12 schijven op 22-29-31-
33-34-36/38-42-44-47-48.
Zwart: 13 schijven op 10-12/
16-18-20/22-26-27-35.
De bijzondere zwakte in de
zwarte stelling is de formatie
10-14-15-20 met een wit exem
plaar op 25, die zal toeslaan als
schijf 14 weg valt. En daarin
slaagt de witspeler (Blonde) als
volgt: 34-30 35x24: 38-32 27x38;
31-27 21x41; 42-37 41x32;
33x42 24x33; 42-38 33x42;
48x19 14x23; 25x5.
Zo de ouden zongen, piepen de
jongen. Van meer recente datum
is de volgende droomcombinatie
die de toen zestienjarige Martin
Dolfing tegen Bert Dollekamp
uitvoerde op de clubavond van
Het Noorden.
Jaap de Jonge trachtte in een bekerwedstrijd de standaardvariant van Bergen te spelen, maar vergiste
zich in een detail. foto Willem Mieras
Diagram 1
Zie diagram 1.
Zwart speelde hier 15-20? met
de kennelijke bedoeling daarna
schijf 5 naar veld 15 te laten op
marcheren. Na 45-40! lag 5-10
ook al voor de hand omdat met
40-35 schijfverlies dreigt. Maar
hij had buiten de waard gere
kend, want het jeugdige Gro-
Diagram 2
ningse talent sloeg als volgt toe:
5-10; 30-24 19x30; 39-33 30x28;
40-35 23x34; 26-21 17x37;
41x23 18x29; 36-31 27x36;
46-41 36x47; 35-30 47x33;
30x19 14x23; 25x5!!
Met dank aan Johan Bulstra,
die het thema 10-14-20-25 in De
Problemist aan de orde stelde.
Diagram 3
Ook het volgende plaatje uit een
Russisch damboek bevat een
schitterend voorbeeld van een
combinatie naar veld 5. Een en
ander wordt ingeleid met een
Coup Springer.
Zie diagram 2.
De combinatie 35-30, 25-20,
27-21, 32x12 en 12x5 (41-46)
zou voor zwart voordeliger uit
pakken. Maar wit tovert deze
fraaie variant op het bord:
26-21 17x26; 27-22 18x27;
32x21 23x41; 21-17 11x22;
42-37 41x32; 38x20 24x15;
36-31 26x37; 48-42 37x48; 39-34
48x30; 25x5!!
Zetje van Bergen
Er is geen regel zonder uitzonde
ringen. Dat een massaal blokje
in de linkerbenedenhoek juist
goede diensten kan bewijzen,
zien we in de elementaire ope
ningscombinatie van Bergen.
Het was Jaap de Jonge die in de
bekerwedstrijd tegen Marttijn
Rentmeester de kans kreeg dat
zetje uit te voeren.
Zie diagram 3.
„Ik begon nog wel goed met
26-21 17x26", aldus Jaap,
„maar ik was vergeten, dat nu
eerste 35-30 24x35 moest vol
gen."
Nu kwam Martij n nog met de
schrik vrij na 32-28 23x32;
37x28 26x46; 29-23 18x29;
34x54 6x14; 5x30 25x34; 40x29.
Met materieel gelijke stand. Na
eerst schijf 24 met 35-30 verwij
derd te hebben, zou de combina
tie direct winnend zijn geweest.
Waarschijnlijk is de denkfout
ontstaan doordat de standaard
variant van Bergen er anders uit
ziet, namelijk de zwarte schijf
24 op veld 15 en de witte van
veld 39 op 50. Overigens mag
duidelijk zijn dat na het eventue
le begin 26-21 16x27 moet vol
gen 32x21 17x26; 35-30 24x35;
33-28 23x32; 37x28 26x46;
29-23 18x29; 34x5 46x14; 5x46!
Leo Anderson
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Het Hogeschool Zeeland
Schaaktoernooi was niet
alleen een hoogtepunt in het
Zeeuwse schaken, maar ook na
tionaal en internationaal. De or
ganisatie, de wedstrijdleiding
en de sponsors verdienen weer
een groot compliment. En na
tuurlijk ook alle vrijwilligers
achter de schermen die in stilte
een enorme berg werk hebben
verricht.
Dagelijks werden de belangrijk
ste partijen op internet gezet en
in een toernooibulletin afge
drukt. Ongeveer 60.000 mensen
bezochten de website. Ook ande
re binnenlandse en buitenland
se websites volgden het toer
nooi op de voet. Teletekst gaf
dagelijks de belangrijkste uitsla
gen. Het toernooi was voor de
Zeeuwse schakers weer een uit
gelezen gelegenheid om zich in
de kijker te spelen en dat lukte
enkele spelers bijzonder goed.
De beste Zeeuwen waren dit
maal Mark de Waal uit Middel
burg en Peter Kalisvaart uit
Axel. Beide spelers haalden 6,5
punt uit 9 partijen. Van De
Waal weten we al lang dat hij
een voortreffelijke partij kan
spelen. Op zijn prestatie komen
we zeker nog terug, maar eerst
is Kalisvaart aan de beurt. Het
lijkt erop dat de Axelaar de
sprong naar boven, waar we al
zo lang op hoopten, nu eindelijk
gaat maken. Hij heeft in het
Zeeuwse schaken een heel eigen
stijl, die nog het best met Petros-
k
Diagram 1
jan vergeleken kan worden. Een
ijzeren verdediging, gepaard
aan een groot uithoudingsver
mogen, geven de sterkste tegen
standers handenvol werk. In de
ze rubriek laten we drie par
tijen van hem zien. Vooral de
eerste is erg de moeite waard.
A. Schmitz-P. Kalisvaart
l.e4 e5 2.Pc3 Lc5 3.Pf3 d6 4.Pa4
Lg4 5.Pxc5 dxc5 6.Lb5+ c6
7.Lc4 Pd7 8.a4 De7 9.d3 0-0-0
10.a5 f5 ll.Lxg8 Tdxg8 12.h3
Lxf3 13.Dxf3 f4!
In hogere zin is dit al de positio
nele nekslag voor wit. Het is on
mogelijk voor hem de zwarte ko
ning te bedreigen, terwijl zwart
ongestoord zijn pionnen op de
koningsvleugel vooruit kan wer
pen. Zwart neemt zijn kansen
op voorbeeldige manier waar.
14.Ld2 g5 15.Ta4 h5 16.b4 De6
17.g3 g4 18.Dg2 f3 19.Dfl h4!
Zie diagram 1
De eerste vruchten van de zwar
te strategie worden zichtbaar.
De witte koning zal nooit meer
een veilige toevlucht vinden.
20.gxh4 Txh4 21.hxg4 Thxg4!
22.Le3 cxb4 23.Dh3
Na 23.Lxa7 c5 24.Lb6 b3 is het
ook uit.
23...b3!
Nu volgt ook nog een klap aan
deze kant. De witte stelling
kraakt in alle voegen.
24.c4 Tgl+ 25.Kd2 Dxh3
26.Txh3 b2
En wit geeft het op, zou men
denken. Maar nee, de witspeler
is zo verzot op schaken dat hij
er nog niet mee op wil houden.
27.Tb4 blD 28.TxbI Txbl
29.Txf3 Tal 30.Lxa7 Txa5
31.Le3 Tf8 32.Th3 Kc7 33.Th5
b5 34.cxb5 cxb5 35.d4 b4
36.Kc2 Tb5 37.Kb3 Kc6 38.d5+
Kc7 39.Th7 Tbb8 40.Lc5 Tf4
0-1.
In de tweede ronde gaf Kalis-
vaart al zijn visitekaartje af
door de Georgische grootmees
ter Mchedlishvili overtuigend re
mise af te dwingen. Omdat op
een ander bord een andere
Zeeuw het tegen de wereldkam
pioen mocht opnemen, kreeg de
partij niet de verdiende belang
stelling. Daar brengen we nu
verandering in. Kalisvaart zal
zich nooit overhaasten of den
ken: „Laat ik dit of dat maar
eens proberen." Hij speelt op ze
kerheid. Voor spelers die altijd
door grote schakers kansloos
worden afgemaakt, is onder
staande partij zeer leerzaam.
M. Mchedlishvili-P. Kalisvaart
l.d4 d5 2.Pf3 Pc6 3.e3 Lg4
4.Lb5 a6 5.Lxc6+ bxc6 6.c4
Lxf3 7.Dxf3 e6 8.0-0 Pf6 9.Pc3
Lb4 10.Ld2 Lxc3 ll.Lxc3 0-0
12.Lb4 Te8 13.Tfcl Dd7 14.Tc2
a5 15.La3 Pe4 16.Tacl
Het lijkt erop dat wit langs de
c-lijn kansen krijgt, maar Kalis
vaart laat zien dat hij meester
lijk kan verdedigen.
16...Tec8 17.De2 h6 18.g3 a4
19.Dd3 Pd6 20.cxd5 cxd5
21.Lxd6 cxd6! 22.Da3 Txc2
23.Txc2 Tb8 24.Dc3 Db7 25.Kg2
Kh7 26.h4 h5 27.Da5 Db5
28.Dd2 Tb7 29.Ddl g6 30.Dd2
e5 31.Dc3 e4 32.Dc8 Kg7 33.Da8
Tb8 34.Dc6 Dxc6 35.Txc6 Txb2
36.Txd6 Txa2 37.Txd5 f5 38.Ta5
Kt'7 39.Ta6 Kg7 40.Ta7+ V2-V2
Karakteristiek was ook de vol
gende partij. De Belgische tegen
stander wordt in het eindspel
zwaar op de proef gesteld. Hij
weet slechts met een blauw remi
seoog te ontsnappen.
P. Kalisvaart-W.Maes
l.d4 Pf6 2.Lg5 d5 3.Pd2 c6 4.c3
Lf5 5.Pgf3 Pbd7 6.e3 Db6 7.Db3
e6 8.Ph4 Lg6 9.Pxg6 hxg6
10.Ld3 Ld6 ll.Dxb6 axb6 12.e4
dxe4 13.Pxe4 Pxe4 14.Lxe4 b5
15.Ld2 Pb6 16.h3 Pd5 17.0-0
0-0 18.a3 Pb6 19.Tael Tfd8
20.Lcl Le7 21.f4 Td7 22.g4 Lf8
23.f5 gxf5 24.gxf5 exf5 25.Lxf5
Te7 26.Lg5 Tee8 27.h4 Pc4
28.Lel Te7 29.Kf2 Tae8 30.Ld3
Pd6 31.Txe7 Lxe7 32.h5 Lf6
33.Kf3 Te7 34.Lf4 Pc8 35.d5
Le5 36.dxc6 bxc6 37.Le4 Lxf4
38.Kxf4 Tc7 39.Tdl Kf8 40.b3
Ke7 41.a4 bxa4 42.bxa4 Pd6
43.Tal Kd7 44.a5 Ta7 45.a6 Pb5
46.Tgl Pc7 47.Lf5+ Ke7 48.Txg7
Txa6 49.Kg5 Kf8 50.h6 Ta8
51.Kf4 Remise. Misschien was
er met 51.Kh5 Pd5 52.Tg3 Ke7
53.h7 nog iets meer uit te halen.
Wie alle spannende gebeurtenis
sen nog eens wil herbeleven kan
terecht op http://people.zeeland-
net.nl/hgroffen/
Probleem van de week:
yMf
kX
r"i
4
Diagram 2
H. Grasemann, 1949.
Wit: Ka7, De8, Pg6, pionnen op
e4, e7, f5, g5, h4 (8 stukken).
Zwart: Kh5, Lf3, Ph2, pionnen
op g3 en h3 (5 stukken). Zie dia
gram 2. Mat in 4 zetten.
Oplossing vorige week:
V. Klukin,1982. Wit: Kg4, Ta7,
Pf7, pion e4 (4 stukken). Zwart:
Kf6, Tg8, Pg7, pionnen op d6, e6
en g6 (6 stukken).Wint wint met
I.e5+ dxe5 2.Ph6 Tf8 3. Tf7+Ü
Txf7 4.Pg7 mat!!
Cor Jansen
In 1968 werd in de Tsjechi
sche hoofdstad Praag voor de
eerste maal een Europees kam
pioenschap jeugdbridge gehou
den. De leeftijdsgrens was toen
29 jaar, een leeftijd waarop je
bij de meeste andere sporten al
veteraan bent. Enkele jaren la
ter werd de grens verlaagd tot
25 jaar, wat het tot op de dag
van vandaag gebleven is. Afge
lopen zomer keerde het EK
jeugd terug naar Praag.
Stond het evenement in 1968
nog in de kinderschoenen met
elf deelnemende landen, tegen
woordig is het een zeer volwaar
dig kampioenschap. Het junio-
rentoernooi nam met 26 landen
tien dagen in beslag. Daarnaast
vormen de aspiranten (tot en
met 18 jaar) en dit jaar voor het
eerst ook de vrouwen (tot 25
jaar) aparte categorieën.
Als toonaangevend bridgeland
was Nederland uiteraard op alle
fronten vertegenwoordigd. De
prestaties waren redelijk te noe
men. In het vrouwentoernooi
bleek Oostenrijk (met enkele vol
waardige internationals) opper
machtig, maar daarachter
streed Nederland mee om de ere
plaatsen. Uiteindelijk bleven
Marion Michielsen-Meike Wor
tel, Marleen van Gelder-Mpm-
que van de Sande en Rosalien
Barendregt-Astrid Dekker ste-
1
noord
west
oost
zuid
Oost gever, Noord/Zuid kwetsbaar
West
Noord Oost ^uid
dbl
pas pas pas
Diagram 1
ken op een vierde plek. Van de
junioren werd op voorhand wei
nig verwacht. Niek Brink-Ru
ben Buijs, Andor van Mun-
nen-Merijn Groenenboom en
Erwin Barendregt-Richard
Ritmeijer presteerden echter
boven verwachting. Kwalifica
tie voor het wereldkampioen
schap (eerste vijf) werd slechts
nipt gemist. De enige medaille
werd behaald door de aspiran
ten. De kleur was echter teleur
stellend.
Bob Drijver-Marion Michielsen,
Jacco Hon-Vincent dp Papter en
Danny Molenaar-Tim Verbeek
begonnen als torenhoge favo
riet, mede omdat het team enke
le maanden geleden in een oefen-
toemooi nog alle internationale
juniorenteams aan de zegekar
had gebonden.
In Praag liep het allemaal wat
minder soepel, zodat genoegen
moest worden genomen met
brons. Opvallend was dat zowel
bij de junioren als de aspiranten
goud en zilver naar respectieve
lijk Polen en Israël gingen. Voor
die bridgelanden ziet de toe
komst er dus zonnig uit.
In de wedstrijd tegen Servië en
Montenegro scoorde Ruben
Buijs op het volgende spel:
Zie diagram 1
Na de jeugdige Multi van oost
vonden NZ hun ruitenfit dank
zij het natuurlijke drie-ruiten
volgbod van zuid. Dat west niet
in vijf ruiten geloofde, valt te be
grijpen. Dat contract kan ook
down met een schoppen aas
start. Oost kan vervolgens schop
pen vrouw overnemen en zijn
partner een introever geven (no
dig is dat overigens niet, de der
de schoppenslag loopt niet weg).
West legde echter klaveren heer
op tafel. Meer had Ruben Buijs
niet nodig. Hij nam klaveren
aas, troefde een klaveren, troef
de een harten, troefde een klave
ren, troefde een harten en troef-
2
noord
£AVB95
094
0H94
£1042
west
oost
£107
£>863
"s? AVB5
0862
OV763
OB 108
H B9
£8753
zuid
OH42
<v>H1073
OA52
£AV6
Noord gever, Noord/Zuid kwetsbaar
Diagram 2
de zijn laatste klaveren. Daarna
werden met ruiten heer de uit
staande troeven getrokken.
Toen volgde er schoppen. West
mocht zijn twee schoppenhon-
neurs maken, maar moest vervol
gens harten spelen. Zuid kon
harten aas troeven en overste
ken naar ruiten vrouw om op
harten heer zijn laatste schop
pen weg te gooien voor +750.
In het vrouwentoernooi scoorde
Nederland tegen concurrent
Zweden met superieur bied-
werk:
Zie diagram 2.
Aan beide tafels begon het bie
den met zuid ISA, noord twee
harten f.Tarohv transfer). De
Zweedse zuid bood nu drie
schoppen, wat door noord werd
verhoogd naar vier schoppen.
Dat contract ging mede door het
weinig gelukkige zitsel een
down. De Nederlandse zuid vol
stond na twee harten met twee
schoppen, waarna noord 3SA
bood om zuid de keuze te laten
tussen 3SA en vier schoppen.
Met een volledig vlakke verde
ling koos Marion Michielsen te
recht voor het eerste. West start
te passief met schoppen. De lei
der had acht slagen van top met
vele kansen op een negende
slag. Michielsen besloot zich te
verlaten op het goed zitten van
harten aas of klaveren heer. Ze
won de uitkomst in dummy en
speelde harten naar de heer.
West dacht kennelijk dat de lei
der haar zwakste kleur had aan
geboord, want ze nam harten
aas en ging verder met harten
vrouw en harten boer. Hierdoor
werd zuids harten tien de negen
de slag.
3SA kan ook legaal worden ge
maakt. Speel bijvoorbeeld twee
keer schoppen en dan ruiten
aas-heer en ruiten. Oost komt
aan slag en kan harten of klave
ren spelen. De leider legt klein
in de hand. West mag de vierde
ruiten oprapen, maar moet zuid
daarna een slag in harten of kla
veren brengen.
Berry Westra
Horizontaal:
1. Efficiënt, delfstof; 2. oogpunt, nobel, lijkvaas; 3. kijken, soort schaatsen,
bloedarmoede; 4. bolvormig, voegwoord, aanvankelijk, zwart paard; 5. invite
ren, in elkaar, grove tarwe; 6. goedkeuring, voorspoed, als gast verblijven; 7.
ontvangtoestel, overdaad, stimulerend middel; 8. levenslucht, waterzucht,
gifslang; 9. verbouwer, vorderen, verharde huid; 10. soort vlinder, zeevis, in
sect; 11. land, onnozel, Franse schrijver; 12. uitgestrekt, kaartenboek, identiek;
13. schande, interest, bouwmateriaal; 14. middag, doolhof, ooit; 15. gezond
heid, afvalberg, vrees.
Verticaal:
1. Stekel, kuur, slordige vrouw; 2. toss, ingewijde, dwergbuffel op Celebes; 3.
voedsel, zuidvrucht, zonder tussenruimte; 4. loofboom, de tijd opnemen, tus
senpersoon; 5. denken, muziekinstrument, graansoort; 6. monnikskap, ogen
blik, metselspecie; 7. carbolineren, elk, waakzaam; 8. denkbeeldig, Italiaanse
componist, in het jaar; 9. soort, ongevuld, schaaldier; 10. schooljaar, deel v.e.
breuk, heuglijke viering; 11. insect, luister, Romeinse godin; 12. levenslucht,
scheproeispaan, oculeren; 13. herrie, reukwater, bakmiddel; 14. drietal, eetge
rei, plotseling; 15. erwtensoep, bontsoort, menens.
Uw oplossing moet uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit zijn op het volgen
de adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 31
4460 AA Goes
e-mail: redactie@pzc.nl
Vermeld uw naam, adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een Iris-cheque van
€25,=. Tweede, derde en vierde prijs een Iris-cheque van €12,50. De oplossing
en de namen van de prijswinnaars vindt u in de PZC-bijlage Wonen van vol
gende week.
Oplossing woordzoeker
Het sleutelwoord van de woordzoeker van vorige week is:
STALMEESTER
De Iris-cheque van €25,- gaat naar C. van Dijk-Hoogerhuis, Renesse. De
Iris-cheques van €12,50 gaan naar M. Westveer, Middelburg, K. Remijnse, Ka-
pelle en M. Heirman Hulst.
De prijzen zullen binnenkort worden toegezonden.
Posterijen zijn, al of niet uit
economische overwegin
gen, steeds op zoek naar nieuwe
invalshoeken om de filatelie zo
interessant mogelijk te houden.
Sierra Leone vierde begin dit
jaar het feit dat het veertig jaar
geleden als eerste land ter we
reld met zelfklevende zegels
kwam.
Nu is er (bijna) geen land meer
te vinden dat niet dergelijke ze
gels uitgeeft. Sindsdien is de fi
latelie geconfronteerd met tal
van noviteiten. Zoals zegels in
allerlei vormen - ronde, ovale,
zes- en achthoekige en in wim-
pelvorm. Maar ook hologramze
gels, geurende zegels, zegels
met brailleschrift, persoonlijke
'zegels' en waar Australië ook
nu weer - net als vier jaar gele
den - razendsnel mee komt: ze
gels met portretten van atleten
die op de Olympische Spelen in
Griekenland een gouden medail
le hebben gewonnen.
Zwitserland, dat in 2000 ook al
een wereldprimeur presenteer
de, een geborduurde zegel,
heeft voor 7 september weer
een noviteit op stapel staan.
Een zegel geponst uit een flin
terdunne houtplaat. In de zegel
van 5,00 frank zijn zelfs de ner
ven te zien.
Behalve deze houten zegel heeft
Zwitserland 7 september nog
enkele bijzondere zegels te bie
den. Om eerst even terug te grij
pen, in de reeks Zwitserse de
signgeschiedenis verscheen 31
maart een 100 rappen zegel met
daarop de in 1938 ontworpen
aluminium Landi-stoel (nu in
alle designmusea te zien) die
daarmee de zegel met de Le Cor-
busierstoel verving. In deze
reeks verschijnt nu een zegel
van 50 rappen met daarop de
ritssluiting 'riri'. Het was de ju
rist Winterthale uit St. Gallen
die in 1924 met deze sluiting
het Amerikaanse Sundbak-pa-
tent verder ontwikkelde en per
fectioneerde. De paleontologi
sche schat, 350 tot 100 miljoen
jaren oude fossielen die hon
derd jaar geleden in de Monte
San Giorgio (Zuid-Tessin) werd
gevonden, staat on een TTNE^-
CO-werelderfgoedzegel van 100
rappen. De vondst staat sedert
juli 2003 op de Werelderfgoed-
lijst. Er verschijnt ook een velle
tje met zes zegels.
Ter ondersteuning van het werk
van de Zwitserse dierenbescher
ming STS staan verder drie ze
gels gepland met daarop een
poes/85 rp., een egel/100 rp. en
een varken/130 rp. (ook in velle
tjes van zes en drie maximum-
kaarten); een jubileum vellet je
150 jaar Strubelzegels met twee
zegels van 85 rp.; een 85 rp-ze-
gel in de strijd tegen overge
wicht (een jongen die over een
pompoen springt) en twee pro
ductzegels (100 en 130 rp) ge
wijd aan Zwitserse kaas.
Na de in 2003 uitgegeven zegels
met onder monumentenzorg val
lende gebouwen in Ruggell.
geeft Liechtenstein in de reeks
Monumentale bouwwerken en
doipsgezichten opnieuw twee
zegels uit die aan Ruggell zijn
gewijd. Een zogenaamd Doppel-
haus zien we op een 2,20 fr -ze
gel en een rijtje huizen op een
zegel van 2,50 frank.
Als hommage aan de Liechten
steinse industriële wetenschap
en aan wetenschappelijk onder
zoek in het algemeen verschijnt
eveneens 6 september onder de
titel Exacte wetenschappen een
serie van vier zegels met aan
dacht voor mathematica (85
rp.), fysica (1,00 fr.), chemie
(1,30 fr.) en astronomie (1.80
fr.). Van beide sets komen ook
maximumkaarten uit, de num
mers 231 en 232.
Here Wit
