publiek
Lowlands trekt minder
Het strand werd een veilige haven
Pop in
de polder
Dvd als aandenken
-wv.pzc.nl
LnaiCredactieCq» pzc.nl
Ltbus 31,4460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
2nord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
vVlaanderen: 0114-372770;
Zeeuws-
fjationaal: 020-4562500.
woensdag 18 augustus 2004
24 Freek de Jonge gaat door de knieën
2j i Hans Kesting is rustiger geworden
27 New Venture Concort in Groede
owlands zal dit jaar
opnieuw niet uitver
kocht raken. Festival
organisator Mojo verwacht
dat de teller dit weekeinde
uit zal komen op 50.000 be
zoekers, tienduizend minder
dan het aantal beschikbare
kaarten. Het was vorig jaar
voor het eerst dat het drie
daagse popfestival in Bid
dinghuizen niet uitverkocht.
Toen kwamen uiteindelijk
48.000 mensen naar de Flevo-
polder, wat een behoorlijke
verliespost betekende.
In de begroting voor dit jaar is
daarom al rekening gehouden
met minder bezoekers. Dat
scheelt onder meer één tent. Na
dat vorig jaar al de Charlie-tent
en de Foxtrot-tent sneuvelden,
is dit jaar de Dommelsch-tent
verdwenen uit de programme
ring. „We hebben jaren achter
een een onstuimige groei ge
kend", zegt festivaldirecteur
Eric van Eerdenburg. „Daarmee
is ook het aanbod steeds ge
groeid. Elk jaar kwam er weer
wat bij. Nu gaat er wat af. Dat
is natuurlijk niet leuk. Aan de
andere kant ga ik uit van de stel
ling dat je met minder mensen
ook minder onderdak nodig
hebt."
Aanbod
foto's Harmen de Jong/GPD
Voor de hoeveelheid bands
maakt het niet heel veel uit dat
de Dommelsch-tent, die vorig
jaar nog als vervanger van het
openluehtpodium werd geïntro
duceerd, dit jaar niet wordt op
gesteld. Het programma biedt
115 popacts, dat zijn er slechts
vijf minder dan vorig jaar. Tus
sen dat enorme aanbod gelden
vooraf als smaakmakers onder
Het driedaagse popfestival Lowlands in Biddinghuizen. Ook dit jaar zal Lowlands niet uitverkocht raken.
anderen: Velvet Revolver (de
nieuwe band van ex- Guns n' Ro-
ses-mannen Slash, Duff McKa-
gan en Matt Sorum en oud-Sto-
ne Temple Pilots-voorman Scott
Weiland), de Belgische bands
dEUS en Soulwax (beide terug
van veel te lang weggeweest),
Keane, The Hives, Snow Patrol,
The Streets, Franz Ferdinand,
White Stripes en Oceansize. Als
grote massa-trekkers fungeren
N.E.R.D, The Offspring en Fait
hless. Het driedaagse camping
festival biedt verder filmvoor
stellingen, theater, ballet, caba
ret en literatuur. Dat Lowlands
dit jaar niet geheel uitverkocht
raakt, daar zal de vaste bezoe
ker verder nauwelijks rouwig
om zijn. Steen en been wordt er
al jaren geklaagd over hoe Mojo
het festivalterrein ieder jaar
weer voller probeert te proppen.
De edities van 2001 en 2002 lie
ten al zien dat een uitverkocht
Lowlands de leefbaarheid in het
mini-stadje behoorlijk aantast.
Van Eerdenburg zegt voor de
toekomst echter vast te willen
blijven houden aan 60.000 bezoe
kers als streefgetal. „Groot zijn
is voor ons geen doel op zich.
Het is wel zo dat ik met 60.000
bezoekers pas echt een goed
evenwicht kan aanbrengen in
het programma. We zijn niet een
festival van de echt hele grote
namen, maar het is wel zo leuk
er een paar tussen te hebben.
Dit jaar hebben we er aardig
wat." De suggestie dat N.E.R.D,
The Offspring en Faithless 'ge
woon' Pinkpop-acts zijn (Fait
hless geldt de laatste paar jaar
zo'n beetje als de huisband in
Landgraaf), terwijl Lowlands
juist altijd zegt zich graag van
dat festival te onderscheiden,
wijst Van Eerdenburg van de
Wel eens gehoord van Voicst, Ojos de
Brujo, Kopna Kopna, Apparat Organ
Quartet en Cleaning Women? Nee? Dan is
het vrijwel uitgesloten dat je vorig jaar drie
dagen op het Lowlands-festival in Bidding
huizen was. Alle voornoemde bands speel
den daar en zijn te zien en te horen op de
dvd Lowlands 2003.
Hiernaar kijken betekent van het ene uiter
ste in het andere vallen en dat is nou juist
zo prettig aan Lowlands. Punk van The Van
dals, dance van Audio Bullys, absurdisme
van Kamagurka, skapop van The Coral,
folkrock van The Levellers, witte jur-
ken-pop van Polyphonic Spree, hardrock
van The Datsuns, hoemparock van Kaizers
Orchestra en speedrock van The Spades.
Om maar een greep te doen, want er zijn
liefst 36 verschillende Lowlands-acts op de
ze dvd waar te nemen. En zelfs dat is lang
geen volledige lijst van alles wat vorig jaar
op het terrein was te horen. Vooral de grote
namen van het affiche ontbreken.
Moloko en Stereophonies haalden de dvd
nog wel, maar waar zijn de beelden van an
dere publiekstrekkers? Onder meer Starsail-
or, The Streets, Live, Beck, PJ Harvey, Ra-
veonettes en Interpol ontbreken. Zij gaven
geen toestemming voor opnames of de ver
spreiding daarvan. Lowlands 2003 is een
leuk aandenken voor wie er was en leuk
voor de thuisblijvers om te zappen en ken
nis te nemen van het onbekende. Nog leuker
is het om dit weekend nog even naar Bid
dinghuizen te gaan voor Lowlands 2004.
Fred Hoogendoorn
Titel: Lowlands 2003 (Video/Film Express) Extra:
Tweede dvd met interviews, backstage en akoesti
sche sessies tijdsduur: 260 minuten
hand. „Ik vind ze alle drie heel
goed op Lowlands passen. Ik ga
me er absoluut niet voor scha
men dat ze hier staan."
Dat Lowlands voor het tweede
achtereenvolgende jaar met
kaarten blijft zitten, wijt de fes
tivaldirecteur aan de verslech
terde economische situatie. Vo
rig jaar kwam daar nog bij dat
het festival pas in het laatste
weekeinde van augustus werd
gehouden, toen veel scholieren
en studenten hun vakantie al
weer achter zich hadden liggen.
Dit jaar is Lowlands een week
eerder. Dat is mogelijk omdat
de grote Engelse popfestivals dit
jaar weer een week later zijn.
„Het is voor ons erg belangrijk
een festival als Leeds and Rea
ding te ontlopen", zegt Van Eer
denburg.
„Omdat daar vrijwel niets aan
de aankleding wordt gedaan,
kunnen zij ongelooflijk hoge be
dragen bieden aan artiesten.
Daar valt voor ons niet tegenop
te concurreren. Als we dit jaar
in hetzelfde weekeinde hadden
gezeten, hadden we bands als de
White Stripes, The Darkness,
N.E.R.D en The Streets dan ook
nooit kunnen krijgen."
Richard Stekelenburg
Lowlands 2003
Strandleven. Tegenwoordig betekent dat
lekker bakken in de zon en ter afwisse
ling een koele versnapering. Vroeger was
dat wel anders. De expositie Strandleven in
museum Mesdag in Den Haag en het gelijk
namige boek laten dat zien aan de hand
van schilderijen.
Lange tijd golden zee en strand als gevaar
lijke gebieden waar monsters heersten en je
beter maar niet gezien kon worden. Pas on
der invloed van theologen werd in de 17e
eeuw het strand veilig verklaard. Toen vat
te het idee post dat de natuur een door God
geschreven boek was en dus volmaakt.
Theologen stelden dat de stranden door
God waren geschapen als barrière tegen de
woeste zee en dat ze werden schoonge
spoeld door de vloed. De vloed maakte het
tevens makkelijk voor schepen het strand
op te varen. Gods frisse bries aan zee maak
te zeilen mogelijk en zorgde voor verkoe
ling op hete dagen. Het strand was dus een
veilige haven geworden.
Er werd sindsdien dan ook gevist dat het
een lieve lust was en later ontdekte de ge
goede burgerij de heilzame werking van
zon, zee en zout en ontstond er een zeker
badleven. Het vissers- en badleven werd
door diverse schilders in olieverf vastge
legd. Deze ontwikkeling stopte onder druk
van de tijdgeest in de achttiende eeuw toen
schilders niet langer het strandleven op
zochten om dat vast te leggen, maar pasto
rale landschappen met boeren en herderin
netjes gemeengoed waren.
Dat duurde ook al gauw honderd jaar tot
dat in de negentiende eeuw gedurende de
Romantiek het accent weer werd gelegd op
het strand en alles wat daarbij hoorde. De
schilders van toen keken aanvankelijk naar
hun vakbroeders uit de zeventiende eeuw
die ze min of meer kopiëerden.
Eén van hen was Andreas Schelfhout die
evenals de collega's uit de zeventiende
eeuw vissers vereeuwigde die bezig waren
met hun dagelijkse werkzaamheden. In de
tweede helft van de negentiende eeuw ont
stond er meer eigen werk van schilders die
behoorden tot de Haagse School en voorna
melijk het Scheveningse strandleven als on
derwerp kozen.
Het ging hen niet zozeer om de werkelijke
weergave van een tafereel als wel om de
stemming die dat opriep weer te geven. Jo
zef Israëls zette de trend met zijn verbeel
ding van een visser die bij thuiskomst wel
een baby maar niet zijn echtgenote aan
treft. Deze is vermoedelijk gestorven in het
kraambed.
Met de baby en haar grotere broer brengt
de visser een bezoek aan het graf van zijn
vrouw en hun moeder. Tot dan was de thuis
komst van een visser altijd als een blijde ge
beurtenis afgebeeld. Navolgers van dit gen
re waren David Artz en Bernard Blomers.
Eind negentiende eeuw was ook Hendrik
Willem Mesdag actief. Hij was niet zozeer
een vastlegger van het strandleven maar
een zeeschilder die een voorkeur had voor
schepen. Zijn beroemdste werk is het Pano
rama van Mesdag waarop hij het strand en
het dorp Scheveningen vastlegde. De vis
sers liet hij echter schilderen door Israëls.
Het waren Mesdag en zijn vrouw, de kunste
nares Sientje van Houten, die meer dan 350
schilderijen van Franse en Nederlandse
schilders uit de negentiende eeuw verzamel
den. Een deel hiervan is geselecteerd en is
onderwerp van de expositie Strandleven.
Een aantal schilders uit de negentiende
eeuw hield zich incidenteel bezig met het
strand- of vissersleven. Johannes Hendrik
Weissenbruch en Jacob Maris deden wel
eens wat op dat gebied. Ook Vincent van
Gogh en George Hendrik Breitner werden
af en toe door het strand bekoord.
De basis voor het moderne strandleven met
flanerende (gegoede) burgers werd in 1818
gelegd toen op de plek waar nu het Kurhaus
staat een badhuis werd gesticht. Daar kon
de burgerij afgeschermd van het gewone
volk een bad nemen en zich op het privéter-
ras laven aan de zilte zeelucht. De betrok
ken ondernemer liet vanaf het badhuis ook
koetsen rijden naar het strand waar de
luxe-gasten door een werknemer drie keer
in zee werden ondergedompeld.
De gemeente Den Haag zag het toenemende
succes van het badhuis, besloot met de
trend mee te liften en stichtte in 1828 zelf
een badhuis dat werd uitgebreid met aller
lei luxe voorzieningen zoals een biljartka
mer en een bibliotheek. Rondom werden ver
volgens door wakkere ondernemers toen
ook hotels gebouwd en zo was het Scheven
ingse badleven een feit. Later werden nog
een wandelpier en de Kurzaal gerealiseerd.
HennieTalens
Strandleven: Samenstelling Maartje de Haan - Uit
gever Terra, 14,95
De expositie 'Strandleven. Zee en zand in de ne
gentiende eeuiv' is t/m 26 sept. te zien in museum
Mesdag in Den Haag, open di. t/m zo. 12.00-17.00
Willem Mesdag: Het breeuwen van de boot.
