Het beslissende moment
re @ctie
Lezersredacteur A. J. Snel is
bereikbaar per post op het
adres van de
Centrale Redactie van de PZC,
Stationspark 28,
Postbus 31,
4460 AA Goes.
Telefonisch: 0113 - 315660.
E-mail:Lezersredacteur@pzc,nl
Het forum waarop lezers zich
kunnen uiten over actuele
zaken is bereikbaar via
internet: www.pzc.nl.
Met regelmaat sturen lezers ons
brieven vol vraagtekens. Daar
blijkt uit dat wat wij doen niet
onopgemerkt is gebleven en dat
stemt ons tevreden.
Lieden
A.P. Cornet uit Goes betrapt de
redactie op het gebruik van het
woord brandweermannen ter
wijl het toch brandweerlieden
is. Gevoelsmatig geef ik hem ge
lijk. maar in Van Dale staat
brandweermannen als een geac
cepteerd woord. Timmerman
nen kan echter weer niet. Dat
moet zijn: timmerlieden of tim
merlui, Dus zouden er eigenlijk
ook staatslui moeten bestaan
maar dat is niet zo. Heb je meer
dan één staatsman, dat heb je
staatslieden of staatsmannen.
Lastig toch.
Jongen
Uit Nieuwvliet stuurt Jan Schee-
Ie twee knipsels uit de PZC. In
het ene bericht wordt melding
gemaakt van een 18-jarige jon
gen die te Renesse op zijn hoofd
is geslagen, in het andere van
een 18-jarige man die te Middel
burg werd bestolen. „Wanneer
is wie wat?" vraagt Scheele.
Een jongen is een kind van het
mannelijk geslacht, dus iemand
van 18 jaar dient als man te wor
den aangeduid, zou ik denken.
Maar zo zien niet alle jongens
en meisjes van de PZC het. De
lui van de pers denken niet alle
maal hetzelfde.
Rllli
vrijdag 13 augustus 2004
WW* ft IHflUMwcw"»!*»! w.wipeeinfWiFw KJMjKMJl'M.OjM'MjlUf lï*
door A.J. Snel
De jager is geveld. Zijn nalaten
schap staat. Henri Cartier-Bres-
son, de Franse fotograaf wiens werk
van eminente betekenis was voor de fo-
tojournalistiek, is vorige week op 96-ja-
rige leeftijd overleden. Hij laat een voor
beeldig oeuvre na. Wie kennis neemt
van het nieuws, kent, bewust of onbe
wust, in kranten en tijdschriften, het
werk van Cartier-Bresson. En moet er
varen hebben hoe gigantisch de zeg
gingskracht van beelden kan zijn.
Tussen schrijvende journalisten en foto
grafen is vrijwel altijd sprake van een
zekere animositeit. De journalist die
een stuk aan het papier toevertrouwt,
heeft al snel het gevoel dat de ruimte
die de fotograaf opeist eigenlijk beter
voor geschreven tekst had kunnen wor
den benut. Hij heeft in ieder geval wei
nig neiging tot inschikkelijkheid. De fo
tograaf denkt hetzelfde in omgekeerde
richting. Hij vindt dat teksten korter
kunnen omdat beelden veelzeggender
zijn. Cartier-Bresson behoort tot het
kleine leger van fotografen dat het over
wegende gelijk van zijn beroepsgroep
heeft bewezen. Hij heeft gejaagd en was
vrijwel altijd trefzeker. Met zijn werk
leverde hij doorlopend het bewijs voor
de stelling dat een krant niet zonder
beelden kan. En voor de opvatting dat
beelden, mits ze goed worden gemaakt,
een autonome werking hebben.
De foto die vandaag in deze rubriek
wordt gepubliceerd, kan dienen als een
les in observatie.
Het is april 1945. Cartier-Bresson is in
Dessau, een tussen de Amerikaanse en
Sovjetzone gelegen doorgangskamp
voor vluchtelingen, politieke gevange
nen, krijgsgevangenen, dwangarbeiders
en 'displaced persons', afkomstig uit
het door het Sovjetleger bevrijde ooste
lijke deel van Duitsland. In de menigte
probeert een Belgische Gestapo-infor-
mante zich te verbergen. Ze wordt her
kend en ontmaskerd en exact op dat mo
ment maakt Cartier-Bresson de foto.
Plet onderdeel van een seconde waarin
de plaats gemaakt wordt, is 'le moment
décisifzoals de Franse meester dat in
een legendarisch geworden woord zegt:
het beslissende moment. De fotograaf
die een koele blik wierp op leven en
dood, op goed en kwaad, deed wat hij
doen moest. Hij zag, voelde en liet zijn
verraste oog beslissen. In een fractie
van de tijd die een schrijvende journa-
Doorgangskamp in Dessau.
list nodig heeft, vertelde hij een ver
haal. Hij toonde een geheim en liet het
intact. De kijker kon ermee aan de slag
en diens oog raakte niet zomaar verza
digd. De blik wordt van het ene detail
naar het andere getrokken en de ene
vraag na de andere wordt opgeworpen
door het beeld dat op het eerste gezicht
eenvoudig lijkt maar dat bij nader be
schouwing de complexiteit van het be
staan toont. Het is alsof je naar een stuk
van Shakespeare kijkt. De vrouw die de
Gestapo-informante aanwijst, is kenne
lijk vervuld van een mengeling van
triomf en haat. De ontmaskerde vrouw
verliest op staande voet de autoriteit
die ze tot voor kort bezeten heeft. Op
haar gezicht is te lezen dat ze weet op
dit moment van alles verlaten te wor
den; de gebalde rechter vuist laat de
spanning zien waarin ze verkeert. De
gezichten van de omstanders stralen
iets uit van onderzoekende aandacht,
soms is de mimiek grimmig, in enkele
gevallen is er leegheid in de blikken.
Rechts in beeld is er de ambtenaar, die
als de vleesgeworden neutraliteit zal no
teren wat hem is opgedragen schrifte
lijk vast te leggen: niet minder en niet
meer.
Bederf
Het is het einde van de oorlog, maar de
foto toont hoe het bederf zal voortgaan.
Goed en kwaad zullen ook in de komen
de tijd uiterst moeilijk van elkaar te on
derscheiden zijn.
Het verhaal bij de foto kent een ver
volg. De Gestapo-informante zal enkele
ogenblikken nadat de foto is gemaakt
doorslaan en in een perverse poging om
sympathie te wekken, namen noemen
van haar rotgezellen.
Henri Cartier-Bresson was, vele tiental
len jaren over de hele wereld reizend,
steeds weer op het beslissende moment
Foto Henri Cartier-Bresson, Magnum,HH
ter plaatse om met de camera in de
hand het oog, de geest en het hart op
één lijn te zetten, zoals hij zijn manier
van werken zelf omschreef. Zelf liet hij
zich zelden fotograferen. Hij wilde geen
bekend gezicht krijgen; dat zou hem
kunnen hinderen in zijn werk. Een foto
graaf moet zo te werk gaan dat hij en
zijn camera als vanzelfsprekend aanwe
zig zijn voor de mensen die hij vastlegt.
De camera moet worden vergeten.
Cartier Bresson was een vrijwel niet te
evenaren meester. Hij beoefende talrij
ke genres, dwong kansen af, schatte si
tuaties in en profiteerde daarvan. Zelf
deed hij laconiek over zijn kwaliteiten.
Iedereen kan fotograferen, zei hij. Daar
mee bevestigde hij elegant de misvat
ting dat voor fotografie de apparatuur
belangrijker is dan het talent. De ge
schiedenis heeft al geleerd dat de Fran
se meester te bescheiden was. De journa
listiek zal hem schatplichtig blijven.
Organisaties en instanties waar men als regel niet al te veel van
hoort, doen in deze kalme zomermaanden met verve kond van de
sulfaten van onderzoek of ze maken aanbevelingen bekend over
belangwekkend maatschappelijk vraagstuk. Vanaf de digitaleZn
kist van deze krant geven lezers hun reacties.
Alcohol
liet Nationaal Instituut Gezondheidsbevordering en Ziektepreve;
tie (NIGZ) te Woerden heeft onderzocht hoe het gesteld is met hg l
gebruik van alcohol op de werkvloer en komt tot de slotsom date
voor en tijdens het werk nauwelijks alcohol wordt genuttigd,Nei
landse bedrijven hebben zich sterk gemaakt om dat gebruik te®
moedigen. Maar na het werk wordt er, met name in de horeca,l
bouw en bij de overheid, een stevige borrel geschonken. Dat kam
teamgeest ten goede komen, maar er zijn ook nadelige kanten.AJ
hol maakt ook hier meer kapot dan je lief is.
„Van mij mag het wel", reageert een man onder de schuilnaam
man'. „Maar men moet wel oppassen in het verkeer. Niet teveel
dus." Mike heeft er helemaal geen behoefte aan met collega's
te zakken aan het einde van de werkweek: „Ik werk zelf in dezon
en daar wordt nooit een borrel gedronken na werktijd. Drink lek.
ker thuis iets, dan hoef je ook niet meer met de auto op pad."
De probleemstelling heeft Chris een beetje boos gemaakt. Hij laa
via Forum weten: „Hebben de beter betaalde heren niets beters!
doen dan deze bemoeizucht? Eerst is het goed, dan weer slecht. U
ven en laten leven, dat is een goede regel. Dus donder op met diet
moeizucht. Kijk eerst eens in de spiegel."
Spreekkoren
Het auditteam Voetbalvandalisme kwam met de aanbevelingind;
toekomst de burgemeester te laten bepalen of een voetbalwedstriï
wegens ongewenste spreekkoren moet worden gestaakt. De scheè
rechter zou zich dan op handhaving van de spelregels kunnen cos
centreren.
„Als mensen buiten de lijnen moeten gaan bepalen wat er meteg
wedstrijd moet gebeuren, is het einde zoek. Laat de scheidsrechte
het maar doen", schrijft een auteur die heel erg tegen valse sprea
koren is. Hij constateert: „Huisvrouwen, kinderen, ze vindenheli
normaalste zaak van de wereld spelers uit te maken voor apen,bj
renzonen of wat dan ook. Het is om gek van te worden. Je hoortd
zier te hebben aan een middag of een avondje sporten."
„Mosterd na de maaltijd", weet R. Krijger. „Wie herinnert zich ei
de kwetsende spreekkoren richting M. Kezman. Waarom nu
Die jongen is bijna twee seizoenen uitgescholden en er werd niet
aan gedaan en nu ineens wel. Te laat."
M. Westveer is het daar mee eens, maar vult aan: „Hier geldt echte
'Beter laat dan nooit'. De burgemeester is er voor de handhaving
van de orde, ook bij ernstige scheldpartijen."
R. ten Hoopen meldt dat hij zelf scheidsrechter is en dat hij zichs L
wezenloos aan ergert hoe met grote regelmaat op en rond de voet
balvelden grenzen worden overschreden. Dat er wat moet veranci
ren en wel heel consequent, is voor hem overduidelijk. „Het wori
tijd dat de scheidsrechter, nadat hij de spreekkoren hoort, de wei-
strijd staakt en dat de KNVB een hoge straf oplegt aan de club
waartoe het koor behoort."
De dichter openbaart geheimen zonder ze te verraden.
Jan Greshoff
In de zaterdagbijlage Wonen wordt de Zeeuwse woningmarkt
belicht en vindt u informatie over klussen, tuinieren, architectuur en
woninginrichting.
