Bij klaarlichte nacht
PZC
Naakt
Zeilend over bet IJsselmeer WintersPortbrochures
zaterdag 7 augustus 2004
Wil
Een levende walvis is meer waard
dan een dode, en dus werpt ook
IJsland zich op het ecotoerisme.
En wat wil je nog meer dan een
dwergvinvis en een stel dolfijnen
in de klaarlichte midzomernacht?
DOOR FRANK HYLKEMA
Als om twaalf uur 's nachts
de zon eindelijk onder
gaat, is de lucht vuurrood
gekleurd. Aan de horizon
rijst de vulkaan Snaeffelsjskul op,
het ijs van haar gletsjer weerkaatst
de brandende hemel. We hebben
vanuit het haventje van Sandgerdhi
een schitterend uitzicht op het Snae-
ffelsnes-schiereiland en de bijzonde
re zonsondergang.
Terwijl we wachten op de aankomst
van de MS Moby Dick, een omge
bouwde viskotter die tegenwoordig
als walvissafarischip een nieuwe
functie heeft, komt de zon alweer
op. De nacht heeft maar een halfuur
tje geduurd en meer dan een beetje
schemering was het niet.
Het ochtendlicht is helder en fris.
Het zachte strijklicht kleurt de lava-
velden achter de haven rood en de
korstmossen groen en geel. De scha
duwen zijn lang en het is doodstil.
Het is tenslotte nacht, nietwaar? Ter
wijl wij aan boord van de MS Moby
Dick gaan, ligt IJsland in een diepe
slaap.
'Dolphins at 9 o'clock!' We zijn de
haven nog niet uit of de eerste dolfij
nen melden zich. Niet veel later
komt een dwergvinvis wel erg dicht
langs stuurboord. We hebben veel
geluk: niet alleen is het weer prach
tig, de dolfijnen laten zich deze mid-
zomemacht volop zien. Ze lijken in
het geheel niet gehinderd te wor
den door onze aanwezigheid, inte
gendeel, hun nieuwsgierigheid
brengt ze tot vlak bij het schip.
Iets verderop verraadt een zwerm
rondcirkelende meeuwen een jacht
partij. We zien een grote groep dol
fijnen een school vissen opjagen en
omcirkelen.
Plotseling springt één dolfijn hoog
boven het water uit en laat zich met
een harde klap bovenop de vissen
vallen. Verdoofd door de schokgolf
is de prooi al door de anderen ver
schalkt voordat de hongerige meeu
wen, die de zaak vanuit de lucht
nauwlettend in de gaten hebben ge
houden, aan tafel mogen.
Een walvissafari in IJsland is een
Met de Moby Dick op walvissafari in de baai van Sandgerdhi.
spectaculaire ervaring, zeker in de
midzomernacht. Wie geluk heeft,
krijgt blauwe vinvissen, dwergvin
vissen, buitruggen en orca's te zien.
De grote soorten laten zich van
nacht helaas niet zien en dus moe
ten we het met de dolfijnen en de
dwergvinvissen doen.
Hoewel, dwergvinvis: het beest is
tien meter lang en weegt tien ton.
IJsland was tot voor kort één van de
grote walvisvaarders in de wereld
en de commerciële walvisvangst
Een walvissafari in de wateren bij IJsland is een spectaculaire ervaring. Wie geluk heeft ziet
in het kielzog plotseling een orca opduiken, die een tijdje met de boot meezwemt. Foto EPA
was ooit de belangrijkste pijler van
de IJslandse economie. Er leven nu
nog rond de 18.000 walvissen in de
planktonrijlce wateren rond IJsland
en het jaarlijkse vangstquotum is
sinds vorig jaar gelukkig terugge
bracht tot vijfentwintig.
Nu de inkomsten uit de commer
ciële walvisvangst zo sterk zijn te
ruggelopen, is er een geheel nieuwe
industrie rond deze enorme zee
zoogdieren ontstaan: het ecotoeris
me. Walvis spotten is, als je Green
peace mag geloven, de snelst
groeiende sector van de wereldwij
de toeristenindustrie en IJsland pikt
zijn graantje mee.
De verwachting is dat over twee jaar
de omzet van de walvissafari's meer
dan 20 miljoen dollar per jaar zal
zijn, en dat is meer dan vier keer zo
veel als de huidige omzet voor de
commerciële walvisvangst. Het is
dan ook geen wonder dat Green
peace de regering ervan probeert te
overtuigen dat walvissen levend
meerwaard zijn dan dood. Uiteinde
lijk zal walvis spotten vele malen lu
cratiever zijn dan de walvisjacht
ooit is geweest.
Ondertussen is het drie uur in de
ochtend en de zon staat alweer
hoog aan de hemel. Tijd voor een
warm bad. Niet ver van de haven
van Sandgerdhi liggen de warme
bronnen van de Blue Lagoon, een
bassin met thermaal water dat van
af een diepte van tweeduizend me
ter wordt opgepompt om de naast
gelegen geothermische energiecen
trale te voeden. Het water, met een
hoge concentratie silicium, zout en
algen, is vanwege al die vaste be
standdelen ongeschikt direct door
de centrale verwarmingen van Reyk
javik te stromen. Het wordt dan ook
gebruikt om koeler bronwater voor
dat doel te verwarmen en het (scho-
ne)afvalwater wordt gewoon op de
Zomerse
walvissafari
in wateren
rond IJsland
poreuze lavaondergrond geloosd.
Maar al die gezonde zouten en mine
ralen voorkomen wel dat het water
terug de grond in kan stromen en
zo ontstond, eigenlijk als gevolg
van een industrieel ongelukje, de
Blue Lagoon.
In 1999 werd het moderne bezoe
kerscentrum en spabad geopend en
sindsdien is de Blue Lagoon dé toe
ristische trekpleister van IJsland.
Het neemt maar liefst 70 procent
van de jaarlijkse inkomsten uit het
toerisme van heel IJsland voor haar
rekening, en het moet gezegd, een
paar uurtjes dobberen in het melk
achtig blauwe water van de 'lagune'
is heerlijk. Het water, met een tem
peratuur tussen de 35 en 39 graden,
wordt constant ververst. Gelukkig
maar want de - dagelijks honderden
- bezoekers en de populariteit onder
mensen met dermatologische aan
doeningen zou zelfs de meest onver
schrokken gezondheidstoerist doen
terugdeinzen.
Het hypermoderne, uit beton en
hout opgetrokken bezoekerscen
trum rijst als een ruimtebasis uit
het barre lavalandschap op. En aan
alles is gedacht: er zijn diverse
stoom- en saunabaden, maar ook
restaurants, veel informatie over IJs-
lands unieke vulkanische bodem en
natuurlijk een winkel met alle heil
zame smeerseltjes die gemaakt zijn
van de algen en mineralen uit de
bron.
Wie een strakke huid wil of na het
baden nog niet voldoende is gehy-
drateerd, kan voor een eurootje of
tachtig een tubetje Blue Lagoon
moisterizer aanschaffen. En natuur
lijk hoort daar dan een volledige
lijn aan Blue Lagoon huidverzor
gingsproducten bij. Peperduur,
maar het is dan ook heilzaam voor
lichaam én geest.
Maar nu lichaam en geest zo door
en door gaargestoomd zijn in de
Blue Lagoon en het om zes uur in de
ochtend lijkt of de dag al lang en
breed begonnen is, maakt een grote
midzomernachtslaperigheid zich
van ons meester. Op deze breedte
graad heeft een mens een perma
nente jet-lag.
Informatie: zie www.icelandair.com.
www.bluelaqoon.com. www.dolp-
hin.is. www.qreenpeace.com
Toerisme naar Israël blijft groeien
Het toerisme naar Israël blijft toenemen, zo
meldt het Israëlisch Nationaal Bureau voor Toe-
I risme. In het eerste halve jaar van 2004 heb
ben 637.900 toeristen Israël bezocht. Dat is 66
procent meer dan in dezelfde periode vorig
jaar. De cijfers zijn afkomstig van het Israë
lisch Centraal Bureau voor Statistieken en het
Ministerie van Toerisme in Israël. Minister van
Toerisme Gideon Ezra verwacht dat er dit jaar
zo'n 1,4 miljoen toeristen naar Israël zullen ko
men.
Naturisme in Frankrijk
De Club Francais du Naturisme de la France
j heeft een nieuwe Nederlandtalige brochure uit-
i gebracht. De koepel van 41 Franse naturisten-
centra besteedt sinds enige tijd speciale aan-
j dacht aan de naar schatting anderhalf miljoen
j Nederlandse naturisten en nudisten. Voor
meer informatie:
i http://nl.francequide.com/naturisten.
Reis boeken
Roeien langs ijsbergen
i Als iemand een lange vaarvakantie maakt, dan
betreft dat dikwijls een zeiltocht in Mediterra-
ne of Caribische wateren. Lekker warm en zon
nig. Jill Fredston zoekt het geografisch hoger
op. Zij is van jongs af aan gefascineerd door
het arctisch gebied en bovendien een fervent
roeister. Dus grijpt ze elke zomer de riemen en
roeit dan langs de kust van Alaska, Groenland,
Noorwegen
of Spitsber
gen. Niet al
leen, maar
samen met
haar part
ner Doug
Fester die
net als Jill
in de win
termaan
den werkt
als lawine
specialist.
Dat biedt
het paar de
ruimte er 's
zomers
maanden
op uit te
trekken.
Jills boek 'Noorderlicht' komt een beetje traag
op gang, omdat ze eerst uitgebreid ingaat op
haar jeugd en studie. Maar als de avontuurlijke
reizen beginnen is het meteen raak: pakijs,
walvissen die de twee roeiboten insluiten, een
dode ijsbeer die bij nader inzien toch levend
blijkt te zijn, niets blijft het duo bespaard.
Noorderlicht, Jill Fredston, uitgeverij Gottmer,
€18,90, ISBN 90-6410-403-4, www.qottmer.nl.
Stappen in Portugal
Portugal heeft alles dat een vakantieland aan
trekkelijk maakt. Mooie, historische steden,
stranden in het zuiden, grillige natuur in het
noorden en een vriendelijke bevolking. In het
reishandboek Portugal komt alles goed gedo
seerd aan bod, met helder geschreven informa
tie. Relatief veel aandacht is er voor hotels, res
taurants, nachtleven en evenementen, en dat
maakt dat de gids vrij beperkt houdbaar is.
Jammer ook dat de meeste illustraties
zwart/wit zijn, terwijl Portugal zo'n kleurrijk
land is.
Portugal, Inge Ruigrok, uitgeverij Elmar, €17,25, IS
BN 90-38914741www.uitqeverijelmar.nl.
Slapen in een kasteel
Er zijn heel veel kastelen en landgoederen in
Nederland, en in een groot aantal ervan kun je
eten, slapen of allebei. De Nederlandse Kaste-
lengids presenteert ze allemaal, inclusief route
beschrijving en faciliteiten, en met een handi
ge pictogramindex achterin.
De Nederlandse Kastelengids, uitgeverij THOTH,
€14,90, ISBN 90-6868-360-8, www.kastelen-
qids.nl.
ALICE PLEKKENPOL
In de tijd dat er ongeveer drie men
sen in Nederland een mobiele tele
foon hadden ter grootte van een flin
ke koffer, reed ik door het zuiden
van Frankrijk. Het was een reis zonder
vast doel. Dus toen ik langs een achteraf
weggetje een houten pijl zag met de aan
duiding 'naturistendorp' wilde ik daar
meer van weten.
Ik had een hoge schutting verwacht met
een portiershokje waarin misschien wel
een blote man die op hoge toon mijn pa
pieren zou vragen. Ergens in mijn achter
hoofd had ik de vage notie dat er voor
het naturisme een diploma nodig was of
op z'n minst een soort vergunning van
een bevoegde organisatie. Maar er was
geen hek, wel een poortje, waardoor ik
gewoon naar binnen mocht.
Het dorp lag op een zanderig terrein.
Het frisse van de nieuwigheid was er al
lang afgewaaid en de bakstenen vakan
tiehuisjes zagen er een beetje uit als een
Nederlandse nieuwbouwwijk uit 1970.
Misschien was het nog te vroeg in het sei
zoen, maar ik had niet de indruk dat de
bezetting hoog was. Ik kon er zonder pro
blemen een nachtje blijven.
Omdat ik niet flauw wilde doen trok ik
al mijn kleren uit en wandelde naar het
Door DIRK MULDER
dorpsplein, waarop een glazen telefoon
cel stond. Hoog tijd om even naar huis te
bellen.
'Je raadt nooit waar ik nu ben,' zei ik
toen Utrecht opnam. 'Ik sta naakt in een
telefooncel.'
Op dat moment kwam er een groep keu
rig geklede Japanners de hoek om. Ze za
gen eruit als zakenmannen. Een Franse
gids liet ze het naturistencomplex zien,
waar nog diverse panden en winkeltjes
leeg stonden. Misschien overwogen ze
om erin te investeren.
'Een gezelschap Aziatische heren in don
kere kostuums knikt mij nu vriendelijk
toe,' zei ik in de telefoonhoorn.
Utrecht vroeg zich af of ik wel helemaal
in orde was.
De Japanners liepen verder. Met opgehe
ven hoofd verliet ik de telefooncel. Het
diploma 'naturisme in de praktijk'
kwam me nu wel toe, vond ik.
Omdat ik 'naturisme voor gevorderden'
ook graag wilde halen, ging ik de volgen
de ochtend bloot naar de kleine super
markt die op het terrein gevestigd was.
Er hing een dromerige sfeer. Een totaal
gebruind echtpaar van in de zestig duw
de een winkelkarretje voort.
Zelf sloeg ik een stokbroodje in en ik
zocht nog iets om erop te leggen. In de vi
trine van de fijne vleeswaren lag een
mooie ham. Daar graag een onsje van,
wees ik.
De dame die me bediende was geheel ge
kleed. Ze zette een schakelaar om waar
door de snijmachine met een snerpend
geluid aansloeg. Een siddering trok door
mijn hele lijf, onwillekeurig sloeg ik
mijn handen voor mijn geslacht. Ik
meende een satanisch lachje over haar
gezicht te zien glijden.
Met een plastic tas vol levensmiddelen
haastte, ik me even later naar de telefoon
cel. 'Je raadt nooit wat ik net gedaan
heb,' zei ik. 'Blootschappen!'
Hp pprctp \*nntprcnnrthrnrliiir
Wie een zeiltocht over het IJs
selmeer wil maken met een au
thentieke tjalk of klipper kan
bij SailTrack terecht. De sche
pen van SailTrack varen vol
gens een lijndienst en vertrek
ken elke dag. Opstappen kan in
Amsterdam, Enkhuizen, Stavo
ren, Lelystad en Kampen. Het is
zelfs mogelijk in Amsterdam,
Enkhuizen en Stavoren voor of
na de tocht aan boord te over
nachten. 's Ochtends vertrek
ken de schepen, waarbij je als
passagier net zo veel kunt hel
pen bij het zeilen als je wilt.
Aan het begin van de middag
maakt het schip een tussenstop
van ongeveer een uur, daarna
volgt de terugtocht en legt het
schip aan het einde van de mid
dag weer aan in de haven.
Meer informatie: SailTrack, tel.
0228-350026, www.sailtrack.nl,
of bij de VW's in het IJsselmeer-
gebied.
Samen sjorren aan touwen heeft natuurlijk ook wel iets.
De eerste wintersportbrochures liggen al weer bij de reisbureaus
of zijn online te raadplegen. Als een van de eerste kwam De Jong
Intra Vakanties met een dikke gids met een compleet overzicht
van hetgeen de reisorganisator in de aanbieding heeft. Tevens
bracht De Jong aparte gidsen uit over Duitsland en over excursie-
en rondreizen inclusief kerstreizen.
Ook Vrij Uit heeft z'n dik pak papier (bijna 500 pagina's) al afgele
verd. De toeroperator wijst er op dat het aantal vliegbestemmin-
gen is uitgebreid en dat het Bulgaarse Borovets aan de bestemmin
gen is toegevoegd. Voor Finland werden de vliegtarieven verlaagd.
En OAD heeft ook al een deel van zijn wintersportgidsen voor ver
zending klaar liggen. En ook deze reisorganisator uit Holten
meldt een nieuwtje: een 40 pagina's dikke gids geheel gewijd aan
Andorra.
Moerassnorkelen
Tijdens een oesterfestival je vol eten met oesters, de mooiste thea
tervoorstellingen ervaren, snorkelen in een modderpoel of ge
woon lekker shoppen in een historische stad. In respectievelijk
Kent, Schotland, Wales en het Noord-Engelse Yorkshire gebeurt
het deze zomer.
De cruiseferries van P&O Ferries brengen je er op een voordelige
manier naar toe. In het kader van de promotieactie met VisitBri-
tain biedt P&O Ferries kortingen tot 50 procent. Zo is er een vijf
daags retour Calais - Dover vanafEuro 85,- (auto en 9 passagiers) en
een miniretour Rotterdam/Zeebrugge - Hull is er vanafEuro 402,-
(auto, cabin incl. douche/toilet en 2 passagiers).
Info: telefoon 020-2013333 of www.POferries.com/visitbritain.
