PZC
Vreemdgaan is spannend spel
In een soap spelen kan ook leerzaam zijn
Sarah
Duncan
23
Handboek
voor de perfecte
ontvoering
j Arjan Duine (31) - geboren in Goes, opge-
j groeid in Dodewaard - is een acteur in hart
en nieren, maar voor zijn zestiende had hij
nog nooit een theater betreden. Acteur wor
den was niet bij hem opgekomen. Hij is nog
nooit als bezoeker naar een musical ge
weest in het theater, omdat zijn eerste inte
resse daar niet naar uitgaat. Toch heeft hij
net een half jaar lang met enorm veel ple
zier overal in het land gespeeld en gezon
gen in de succesvolle musical 'De scheeps
jongens van Bontekoe'. „Mijn eerste musi
cal, mijn eerste vrije productie. Vlak voor
de auditie heb ik snel het boek van Johan
Fabricius gelezen. Een geweldige voorstel-
woensdag 4 augustus 2004
proza
}aia Lyn: De bezoeker. Elin is
op een boerderij -
voor zwaar getraumati
kinderen. Ze wordt moe
van een dochtertje. Ze cor
met een terdoodver-
en gaat bij hem op be-
Alles in haar leven lijkt
en vastomlijnd, maar
slotseling blijken alle rollen -
slachtoffer, moeder, dader,
Icind, mamma, monster - inwis
selbaar te zijn. Gaia Lyn (1965)
is geboren in Enschede. Ze is
moeder van twee kinderen en
in de jeugdpsy
Het verhaal in haar de
is dan ook groten
aart haar eigen leven ont
Uitgeverij Vassallucci,
- i„ €14,95.
De dame, de keuken
prinses en de courtisane. Pilar,
journaliste in Chicago, keert te
rug naar haar geboorteland Ve
nezuela voor de begrafenis van
haai' grootmoeder. Bij de dienst
duikt een onbekende man op,
die Pilar en haar moeder niet
kennen. Als Pilar nieuwsgierig
begint te lezen in de dagboeken
van haar grootmoeder, stuit ze
op meerdere geheimen uit het
verleden en ook op het geheime
liefdesleven van haar grootmoe
der. Maar de dagboeken bevat
ten ook geheime schoonheidsri
tuelen, etiquette en verrukkelij
ke recepten, die mannen kunnen
verleiden. Tegen de sociale con
venties in besluit Pilar uiteinde
lijk haar hart te volgen. Schrijf
ster Marisol is model, bankier,
buikdanseres en kok geweest.
Ze werd geboren in Venezuela,
maar werkt momenteel in Den
ver. Vertaling Nicoline Huising.
Uitgeverij Vassallucci, 271 pag.,
€15,95.
Danielle Steel: Beschermengel.
'Hij was lang, breedgeschou
derd en atletisch, en had grote
tanden en een volmaakte glim
lach. Hij zag eruit zoals iedere
jongeman er in zijn laatste jaar
van de middelbare school graag
zou willen uitzien, maar bijna
niemand kon aan hem tippen.'
Johnny Petterson is de ster van
zowel de atletiekploeg als het
American football-team op zijn
school en de trots van zijn fami
lie. Maar als hij na het einde
jaarsfeest in de auto stapt, ver
ongelukt hij. Zijn familie is on
troostbaar, totdat de geest van
Johnny opduikt aan de zijde
van iedereen die hij liefhad. Het
is alsof hij hen helpt om hun ver
driet te verwerken.Vertaling
Karst Dalmijn. Uitgeverij Sij-
thoff, 176 pag., €12,50.
Anchee Min: Keizerin Orchidee.
In 1852 wordt de dan zeventien
jarige vrouwe Yehonala verko
zen tot één van de officiële vrou
wen van de Chinese keizer. Dit
tot woede van 's keizers eerste
vrouw Nuharoo. En als blijkt
dat Yehonala, bijgenaamd keize
rin Orchidee, wel zwanger raakt
en Nuharoo niet, wordt haar na
de geboorte haar kind ontno
men en door Nuharoo opgevoed.
Maar het echte gevaar schuilt in
de eerste minister, Shu Shun,
die geheime plannen heeft voor
een coup. Hij wil als regent van
de kroonprins de keizer opvol
gen. Orchidee en Nuharoo leg
gen hun vete bij in hun gezamen-
j lijke strijd om dit plan te verhin
deren. Alle personages in dit
boek zijn gebaseerd op mensen
die echt hebben bestaan. Over
eerdere boeken van Anchee Min
schreef de pers onder meer: 'be
toverend', 'hartveroverend' en
'meeslepend'. Vertaling Thera
Idema. Uitgeverij Contact. 351
pag.. €19.90.
Sarah Duncan: „Ik wilde schrijven over mensen in langdurende relaties en hoe mensen daarbinnen veranderen."
foto Roland de Bruin/GPD
e Engelse schrijf
ster en oud-actrice
Sarah Duncan
heeft zich in haar eerste ro
man gestort op het fenomeen
vreemdgaan. Vermakelijke
kost, maar dat niet alleen.
Overspel voor beginners gaat
vooral over moeizame rela
ties en hoe mensen totaal kun
nen veranderen.
Vreemdgaan is zo oud als de
mensheid zelf, zegt men.
Waar mensen zijn, wordt over
spel gepleegd. Exacte cijfers
zijn er niet, maar op basis van
allerlei onderzoeken wordt als
richtlijn aangehouden dat één
op de vijf mannen en één op de
tien vrouwen wel eens een bui
tenechtelijke verhouding heeft.
Gelet op die cijfers, is het niet
zo verwonderlijk dat auteurs
van boeken, films en tv-series
het onderwerp dankbaar omhel
zen. Immers, wat zou een soap
zijn zonder overspel? Vreemd
gaan behoort tot het spannende
spel van intermenselijke rela
ties.
Er zijn geboren schuinsmar
cheerders. er zijn ook mannelij
ke singles die alleen een verhou
ding met een getrouwde vrouw
willen. Er zijn ook vrouwen met
een partner, die zich laten verlei
den tot éép enkele spannende af
faire. Dat de vrouw iets begint
met een ander, is gevaarlijker
voor de eigen relatie dan dat de
man het doet. Ook dat is weer
gebaseerd op diezelfde onderzoe
ken.
Boeken vol kun je erover schrij
ven. En dat is precies waar de
Britse schrijfster Sarah Duncan
aan begonnen is. Na diverse
non-fictieboeken over zaken als
werken bij theater, film en tele
visie, heeft de oud-actrice nu
haar eerste roman gepubliceerd:
Overspel voor beginnerseen
vermakelijk boek over verve
ling, affaires, vriend(inn)en, fa
milie, leugens en verantwoorde
lijkheid nemen.
Hoofdpersoon Isabel keert na
jaren met haar man Neil en
twee kinderen terug naar Enge
land. Neil gaat meteen aan het
werk, Isabel maakt kennis met
wat moeders van school en
meldt zich aan bij de oudercom
missie. Om de verveling te ver
drijven neemt ze tegen de zin
van Neil een baantje bij de vrij
gezel Patrick, die een bedrijf
aan huis heeft. Er volgt een hef
tige affaire vol seks en span
ning, maar ook veel misère als
haar man in het bijzijn van
vrienden foto's onder ogen
krijgt van Isabels buitenechtelij
ke bedscènes.
Smakelijke kost voor soap-lief
hebbers, maar dat alleen zou
Duncans boek geen recht doen.
„Natuurlijk gaat het over
vreemdgaan, affaires, seks",
zegt Sarah Duncan. „Maar bo
venal is het een boek over rela
ties."
Sarah Duncan studeerde kunst-
geschiedenis, maar besloot actri
ce te worden. Ze stond op het to
neel in West End en beleefde
een aantal jaren geleden kort
stondige roem dankzij een rolle
tje in de populaire BBC-serie
Only fools and Horses, die ge
middeld zo'n twintig miljoen kij
kers trekt. „Ik wilde niet be
roemd worden. Schrijven leek
me leuker", zegt de in Bath
woonachtige Duncan tijdens
een kort bezoek aan Amster
dam. Ze publiceerde boeken als
'hoe word je acteur' en boeken
over drama-opleidingen. Na zes
'trainingsboeken' ('Het schrij
ven ervan is saai') wilde ze zich
toeleggen op een roman. Thema:
overspel. „Dat was niet speciaal
waar ik over wilde schrijven",
legt ze uit. „Wel over mensen in
langdurende relaties en hoe men
sen daarbinnen veranderen. En
nee, het boek is niet gestoeld op
mijn eigen ervaringen, zoals
veel mensen denken."
Overspel voor beginners gaat
over een intelligente vrouw, die
zich laat verleiden tot een affai
re. Duncan: „Je bent de ster in
je eigen leven op het moment
dat je een verhouding hebt. Je
bent, zeg maar, interessant voor
jezelf. Mensen veranderen. Er
ontstaan problemen als de één
verandert en de ander daar niet
in mee gaat. Zoals Neil in mijn
boek."
„Iedereen kent wel een Isabel of
Neil in zijn omgeving, of is het
zelf. Het is allemaal erg herken
baar", vervolgt de schrijfster,
getrouwd en moeder van twee
tieners. „Ook de relaties met de
overige personen in het boek.
Zo'n stadje als Milbridge is ge
baseerd op de plekken waar ik
zelf heb gewoond. Je bent be
vriend met allerlei mensen, al
leen omdat de kinderen elkaar
kennen. Je kunt heel intiem met
die mensen worden, maar als je
gaat verhuizen dan zie je ze ook
nooit meer. Ook die relaties ko
men aan bod. Overspel voor be
ginners laat zien dat vreemd
gaan erg veel schade kan toe
brengen aan de mensen om je
heen. Of het een waarschuwing
is? Ik begrijp waarom mensen
het doen, maar misschien is het
beter om je af te vragen of je je
leven op een andere manier
kunt veranderen. De meesten
gaan vreemd omdat ze niet ge
lukkig zijn. Isabel ook."
Duncans roman, eind mei ver
schenen in Engeland, staat er
nu al op de bestsellerlijst. „Men
sen die ervaring hebben en mijn
boek hebben gelezen, zeggen:
't is echt zo. Het gebeurt overal
om je heen. De vraag is of het al
tijd het einde van je relatie moet
betekenen. Dat hangt er vanaf
hoever ze nog tot elkaar kunnen
komen. Soms is een huwelijk al
bijna over, zonder dat de part
ners zich dat realiseren." Haar
tweede roman is in de maak. Nu
met het thema: heb je een man
nodig? Duncan: „Cultureel ge
zien verwachten we dat ieder
een gaat trouwen en kinderen
neemt. We zoeken aUemaal naar
Mr. Perfect, maar misschien
moet je wel een compromis slui
ten."
Evelien Baks
Sarah DuncanOverspel voor begin-
Er is in Amsterdam een uitge
verij die naast serieuze wer
ken ook voetbalboekjes drukt.
Aan die nevenactiviteit is te dan
ken dat medewerkers van de uit
geverij nooit een parkeerbon
krijgen. Want parkeerwachters
zijn nu eenmaal dol op voetbal
boekjes.
Het is een - wellicht op waar
heid gebaseerd - grapje en één
van de vele terzijdes in Kidnap,
de tweede thriller die Rinus Fer-
dinandusse en Tomas Ross sa
men schreven. Vorig jaar publi
ceerden ze de vuistdikke 'Man
nen van de maandagochtend',
waarmee ze een Gouden
Strop-nominatie binnenhaalden
ondanks de kritiek op de dikte
van het boek en het oeverloze ge
ouwehoer en oubolligheden in
het verhaal.
Het duo heeft zich de kritiek op
in ieder geval één punt aange
trokken, want Kidnap telt de
helft minder pagina's. Qua aan
tal terzijdes heeft het boek ech
ter niets ingeleverd, terwijl dat
best met een onsje minder had
gekund. Zo doet een verwijzing
naar Bernhards vermeende
'stadhoudersbrief', een persoon
lijke fascinatie van Ross, hele
maal niet ter zake.
In Kidnap komen de ooit ge
brouilleerde criminelen Pieter
Maritz en Loetje Manusama, die
nog steeds droomt van een Vrije
Republiek in de Gordel van
Smaragd, weer samen om de per
fecte ontvoering te beramen. Zij
nemen zich voor niet de blun^
ders te begaan die de kidnap
pers van Freddy Heineken en
Gerrit Jan Heijn maakten. De
ontvoering van industrieel Max
Kroonen, voor wie in ruil voor
zijn vrijlating 35 miljoen euro
wordt geëist, verloopt in eerste
instantie dan ook voorspoedig:
de zakenman wordt op spectacu
laire wijze door zijn kidnappers
op de Keizersgracht 'op trans
port gezet'. En van de dwaalspo
ren die de criminelen vervolgens
uitzetten, kunnen aspirant-Fer-
di E.'s en Cor van H.'s in spe
nog een hoop leren.
Maar het kan natuurlijk niet bij
een geslaagde kidnap blijven.
Plots duiken allerlei figuren op
die het verhaal alle kanten op
sturen, zoals een Canadese toe-
riste, een gepensioneerde enter
tainer, een rijpere oudere op-
lichtster, een sportschoolhou
der, een 14-jarig meisje, een ge
slepen rechercheur en - grapje -
de slimme juriste Mabel van Lis
sen. Het is die veelheid aan'per
sonages die het avontuur tame
lijk ondoorzichtig maken. Niet
temin weet het duo
Ross/Ferdinandusse er een uiter
mate bevredigende finale uit te
slepen. Een open doekje voor
het open einde!
Wat stoort zijn de vele foutjes
die in het boek zijn geslopen. Na
men zijn verkeerd gespeld
('Toos van der Volk'), de Canade
se toeriste is eerst 26 en dan
weer 35 en ga zo maar door. En
dan zijn er nog die vele zinnen
die tenenkrommend lelijk uit de
tekstverwerker zijn gekomen.
Een betere redactie van dit boek
was op zijn plaats geweest. Kid
nap verdient in ieder geval
geenszins het stempel 'literaire
thriller'. Al was het alleen maar
omdat Tomas Ross ook zo'n he
kel aan dit etiket heeft.
Peter Kuijt
Rinus Ferdinandusse en Tomas
Ross: Kidnap - Uitgeverij Cargo, 259
pag., €.18,95
Arjan Duine: „Het is heerlijk allerlei verschillende dingen te doen." foto Ronald Kersten/GPD
Arjan Duine speelde afgelopen seizoen
in de musical 'Scheepsjongens van
I Bontekoe'. Nu bereidt hij zich voor op een
kleinschaliger productie, een bewerking
van de roman Hokwerda's kind van Oek de
Jong.
Iling. Zo leuk om te doen, met zo'n fantas
tische groep collega's. Ook het reizen was
ontzettend leuk. Hiervoor heb ik vooral in
kleinere zalen gespeeld, dus dit was echt
een schril contrast. Het is zo heerlijk aller
lei verschillende dingen te doen."
I De jonge acteur verheugt zich al op zijn vol
gende project - de bewerking van Hokwer
da's kind - waarvoor volgende maand de re
petities beginnen. „Het is een stuk van Pro
ductiehuis Brabant. We staan met z'n vie
ren op het toneel. Het verhaal gaat over een
j jonge wouw die niet zo'n goede jeugd heeft
gehad en een relatie heeft met twee man
nen. Een foute, die ook goede kanten heeft,
en een goede, die ook slecht kan zijn. Ik ben
de foute man. We geven jammer genoeg
maar vijftien voorstellingen. De première is
20 oktober in 's-Hertogenbosch, waar we
de dag ervoor een try-out doen."
Hoewel Duine zich inmiddels gediplomeerd
acteur mag noemen, heeft dat nooit voor de
hand gelegen. Hij komt niet uit een toneelfa
milie. Tot zijn zestiende, wanneer hij zich
aanmeldt bij de plaatselijke amateurtoneel
vereniging in Dodewaard, is hij zelfs nog
nooit in een theater geweest. „Ik was zo
groen als gras", zegt Duine. „Ik kwam er te
recht omdat ik op de kinderen paste van
een man die daar speelde, maar in die tijd
kende ik het bestaan van toneelscholen en
castingbureaus niet eens." Hij gaat vanaf
dat moment wel naar het theater. „De eer
ste keer, ik was 16 of 17, was in de Agnie-
tenhof in Tiel. Tussen mijn 18de en 21ste
ging ik overal naartoe, soms vier, vijf keer
per week, ik vond alles geweldig. In de loop
der jaren ga je beseffen wat je echt aan
spreekt."
Zelf speelt hij eerst twee keer per jaar in
kluchten, die het dorpse niveau niet ontstij
gen. Later pakken de leden van de toneelve
reniging die niet alleen voor de gezelligheid
komen, het serieuzer aan en wordt zelfs een
stuk van Brecht gespeeld. En wordt deelge
nomen aan een eenakterfestival. Duine
groeit mee, maar maakt eerst de mbo-oplei-
ding cultuur- en milieutechniek af. „Op
mijn 21ste heb ik auditie gedaan bij de to
neelschool in Arnhem. Omdat ik in Velp op
school zat en dat lekker dichtbij was. Ik
kende de verschillen tussen de scholen niet.
Ik dacht auditie te doen en meteen te begin
nen, maar ik: werd niet aangenomen en lag
er in de eerste ronde al uit. Dat was een
domper."
Een jaar later - hij heeft dan een workshop
camera-acteren en bij de Stichting Theater
school Nijmegen een theatercursus gedaan
- auditeert hij in Amsterdam, Utrecht en
Maastricht. De eerste auditie verknalt hij
('achteraf een opluchting, omdat ik Amster
dam niet echt zag zitten'), de tweede valt te
gen, maar Maastricht - waar hij van
1995-1999 studeert - voelt meteen goed.
Duine loopt stage bij het Haagse gezel
schap De Appel. Hij woont dan al met zijn
vriendin Bregtje in Den Haag. Arjan: „Ik
speelde in 1998 Ross en Donalbain in een
bewerking van Shakespeares 'Macbeth'. In
Maastricht speelde ik veel, maar dit was
het echte werk. Het is heel anders om in een
gezelschap te spelen. Ik kwam terecht in
een heel hechte groep, die me heel hartelijk
verwelkomde. Ik voelde me nog steeds
groen, maar het was geweldig en spannend
met al die kanonnen om me heen. Ik vond
er snel mijn plaats. Het was een redelijke
rol die ik in de voorstelling had. Ik was de
hele avond bezig. Als ik zelf niet op moest,
hielp ik anderen of ik trok soldatenkleren
aan."
Met De Appel gaat hij op tournee met 'De
knecht van twee meesters' van Goldoni,
waarmee hij ook in Carré staat. Voor het
zelfde gezelschap speelt hij onder meer in
'Salomé' van Oscar Wilde en later - bij Het
Vervolg - de rol van Harry in 'De gelukkige
huisvrouw' van Leon van der Sanden, naai
de roman van Heieen van Royen. In vijf
jaar tijd bouwt hij zodoende een aardige cv
op.
Duine heeft ook enkele gastrollen op tv op
zijn naam staan. In 1997 is hij te zien in de
soap 'Onderweg naar morgen'. „Ik ben als
student in twee afleveringen te zien ge
weest." Later speelt hij gastrollen in 'Rozen
geur wodka lime', 'Ernstige delicten', 'In
de praktijk', de telefilm 'De terugkeer van
Elmer' en in de honderdste aflevering van
'Baantjer'. „Daarin was ik verdachte én
clown. We hebben die bewuste aflevering
in Circus Renz gedraaid."
Duine zou graag langere tv-rollen willen
spelen. „Om meer te kunnen leren. Ik heb
nog niet zo veel gedaan voor de camera. Be
halve die gastrollen ben ik in een paai- recla
meboodschappen te zien geweest. Als ik
word gebeld voor een rol. ben ik vaak net
met wat anders bezig en dan kan ik niet.
Mijn geschiedenis ligt in het theater, maar
het liefst wil ik veel verschillende dingen
doen. Heel klein vind ik leuk, maar het mag
ook heel groot en heel commercieel zijn. In
een soap spelen kan ook leerzaam zijn.
Toen ik net op de toneelschool zat was dat
nog een beetje taboe. De studenten zijn am
bitieus. idealistisch en dan hoort een keuze
voor soap er niet bij. Het idee heerste dat
de meeste acteurs zomaar van de straat wor
den geplukt en dat zij er straks voor zorgen
dat wij zonder werk zitten. Tegenwoordig
worden zelfs de kleinste rollen vaak door
acteurs gespeeld, je ziet zelfs grote acteurs
in soaps en in reclames verschijnen."
Arjan Duine wil alles proberen, hij houdt
van afwisseling. Voorlopig kan hij alle rol
len spelen, want ook zijn uiterlijk heeft hij
mee. „Ik kan er als ik me scheer heel jong
uitzien", zegt hij, waardoor hij zowel een
wat oudere scholier als een brave huisvader
kan spelen. En wat dat laatste betreft heeft
de vader van Lukas (2) en Joris (3 maan
den) inmiddels voldoende praktijkervaring
opgedaan.
Jacques Geluk
