Ik doe
nog altijd
rare dingen
We moeten de echte passie kunnen blijven voelen
Pracht uit Brussel
Niet altijd magisch
Historisch epos
Maarten
't Hart
25
Van Dik Hout
neemt sabbatsjaar
woensdag 21 juli 2004
et de nodige zelf
spot beschrijft
Maarten 't Hart
(59) in zijn boeken heel wat
eigen belevenissen. Ook zijn
nieuwste roman Lotte Weeda
bevat meer autobiografische
gegevens dan je op het eerste
gezicht zou vermoeden.
Ken u zelve. Een teken van
wijsheid?, vraagt Maarten
't Hart zich af. „Het zal best,
maar ik ben bijna zestig en ik
ken mezelf nog steeds niet. Ik
doe nog altijd rare dingen waar
van ik niet begrijp waarom. Met
de ophef die ik een paar maan
den geleden creëerde over het
feit dat ik me moest legitimeren
om me voor de Europese verkie
zingen in te laten schrijven voor
de kieslijst van de Partij voor de
Dieren verbaasde ik mezelf nog
het meest. Dat ik zo onwrikbaar
op mijn principes ging staan, ge
beurde echt niet met voorbe
dachten rade. Het was een koud
kunstje geweest om tijdig een
paspoort aan te vragen en lijst
trekker Marianne Thieme was
alleszins bereid om dat voor me
te betalen, dus dat was het punt
niet."
„Terugblikkend denk ik dat
mijn boze reactie eerder terug te
voeren was op het dubbele ge
voel dat ik over dat lijstduwer
schap had. Zelf was ik helemaal
niet van plan om me daarvoor
beschikbaar te stellen, maar ik
had me laten overhalen door
Mensje van Keulen. Dan breekt
het me later op dat ik ja heb ge
zegd, terwijl ik eigenlijk zelf
mijn bedenkingen had."
„Hoewel ik ook koppig en tegen
draads kan zijn, zie ik het als
één van mijn zwakheden dat ik
doorgaans veel te lang probeer
aardig en voorkomend te blij
ven. Ik ben overigens niet meer
zo dol op het maken van vijan
den. Je ligt er alleen maar wak
ker van doordat je voortdurend
probeert te bedenken hoe je met
verfijnde methodes die ander
kunt schaden. Er gaat akelig
veel tijd en energie in zitten. Ik
spreek uit ervaring, want vroe
ger kon ik mijn pen nog wel
eens in gif dopen. De vervelende
consequentie daarvan is echter
dat je opponent vroeg of laat te
rugslaat. En klappen incasse
ren, daar ben ik niet zo goed in.
Dan ben ik liever maar wat min
der scherp."
„Dat risicomijdende gedrag was
vast niet wat Nietzsche voor
ogen had, toen hij pleitte voor
een groots en meeslepend leven,
maar in dat opzicht voel ik me
dan ook meer verwant met Scho
penhauer. Hij hamei-de erop dat
je het beste thuis kunt blijven
om alle gevaren te ontlopen.
Een advies waar ik me helemaal
in kan vinden. Ik hoef niet de
wereld over te reizen op zoek
naar inspiratie, want die vind ik
hier ook in Warmond."
Zijn nieuwe roman Lotte Weeda
speelt zich inderdaad af in het
Zuid-Hollandse dorpje waar 't
Hart woont. Het kost de lezer
waarschijnlijk weinig moeite in
de ik-figuur de schrijver zelf te
herkennen. De fotografe die in
het boek een belangrijke rol
speelt, bestaat echt en dat geldt
ook voor de twee fotoboeken vol
portretten van mensen die kort
nadat ze waren vereeuwigd het
hoekje om gingen.
Fotoboek
„Er zitten altijd veel autobiogra
fische details in mijn boeken.
De bewoners van Warmond
raakten in rep en roer toen
bleek dat het fotoboek waar
veel dorpelingen in afgebeeld
staan, steeds meer op een uit-
vaartregister ging lijken. De één
na de ander liet het leven. Statis
tisch gezien is dat niet zo
vreemd wanneer je bedenkt dat
de meeste personen behoorlijk
op leeftijd waren. Het blijft op
merkelijk dat ook de jongere
mensen die in het fotoboek
staan, inmiddels bijna allemaal
ter ziele zijn."
„Zelf sta ik er ook in. Angst is
besmettelijk. Dus op een gege
ven moment werd ik daar ook
een beetje onrustig van. De ver
klaring die in het dorp de ronde
deed, dat het om zwarte magie,
oftewel goena goena zou gaan,
neem ik niet serieus. Ik geloof
eerder in toeval dan in mystiek.
Hoe amusant het misschien ook
is om te praten over buitenzin
tuiglijke verschijnselen, zodra
je daar echt waarde aan gaat toe
kennen, ben je mijns inziens be-
zig met zelfbedrog."
Of zijn amoureuze escapades in
Lotte Weeda ook op realiteit ge
baseerd zijn, laat 't Hart graag
in het midden. Mocht het om au
tobiografische belevenissen
gaan dan zijn ze in elk geval
niet recent. De periode waarin
de auteur regelmatig verliefd
werd op vrouwen met wie hij
soms zelfs nog geen woord ge
wisseld had, ligt al minstens vijf
jaar achter hem. Is er bij hem be
wust een knop om gegaan of is
het gewoon een kwestie van een
verminderd libido?
„Op mijn leeftijd is seks uiter
aard niet meer zo belangrijk als
toen ik achttien was, maar dat
neemt niet weg dat ik het nog
altijd een uiterst vervullende be
zigheid vind. Erotiek is echter
niet iets dat mijn denken be
heerst. Van alle vrouwen en
meisjes die ik tegenkom, is er op
cd
Maarten 't Harts nieuwe roman speelt zich af in zijn woonplaats: „Ik hoef niet de wereld over te reizen op zoek
naar inspiratie, want die vind ik hier ook in Warmond." foto Bert Nïenhuis/GPD
zijn hoogst een half procent
waar ik mee naar bed zou wil
len. Of misschien zelfs nog wel
minder."
„In het uitzonderlijke geval dat
een dergelijk verlangen de kop
op steekt, zal ik weinig actie on
dernemen om die hunkering te
stillen. Ik heb aan den lijve on
dervonden hoeveel nadelen er
aan zo'n amoureus uitstapje kle
ven. Je fantasie gaat al snel met
je op de loop doordat je de wer-
kelijkheid door een roze bril nu
eenmaal vertekend waarneemt.
Ik vrees dat het niet pessimis
tisch, maar gewoon realistisch
is om te stellen dat als een ro
mantisch ideaalbeeld te mooi
lijkt om waar te zijn, dat meest
al ook zo is."
Veelwijverij
Ooit schreef hij: 'Er is geen spra
ke van dat je met één vrouw je
verlangen naar allen kunt stil
len. Juist door het huwelijk ga
je veel hartstochtelijker naar an
deren verlangen. Alsof je door
de Hof van Eden loopt en van
alle bomen niet pukken mag op
één na.' „Dat zou ik nu zo niet
meer zeggen. Ik geloof er niet
meer in dat veelwijverij de idea
le manier is om van de volheid
van het leven te proeven. Tenzij
je daarvoor wilt betalen met een
navenante hoeveelheid pijn en
verdriet. In mijn omgeving heb
ik meer dan eens gezien hoeveel
leed en ellende een echtschei
ding aanricht. Door met dezelf
de persoon getrouwd te blijven,
houd je een hoop sores buiten de
deur."
„Mijn vrouw Hanneke zal me
nooit kwetsen. Het is een buiten
gewoon lief mens. Door en door
integer. Zoals veel vrouwen zich
dat bij hun partner voornemen,
dacht ook zij dat ze er met een
beetje goede wil wel in zou sla
gen om mij om te vormen naar
haar ideaalbeeld. Maar dat
bleek al snel een vruchteloos
streven. Onbegonnen werk.
Sinds ze dat inzag, geeft Hanne
ke me het gevoel dat ik mag zijn
wie ik ben. Al klaagt ze nog wel
eens dat ze eigenlijk een onbe
storven weduwe is die overal al
leen naartoe moet. Ze beseft ech
ter ook wel dat ze bij menige ge
legenheid zonder mijn gezel
schap beter af is. Ik heb af en
toe wel last van een schuldge
voel dat ik in ons huwelijk te
kort schiet, maar ik zou niet
goed weten wat ik er aan zou
kunnen veranderen. Hanneke
heeft een veel drukker sociaal
leven dan ik. Als ik haar zou ver
gezellen naar etentjes, weet ik
zeker dat ik haar plezier eerder
zou vergallen dan vergroten,
want ik heb een bloedhekel aan
dat soort sociale verplichtingen.
Wanneer ik ergens ben waar ik
me niet op mijn gemak voel,
word ik kribbig. Hoewel ik goed
kan liegen, ben ik nu eenmaal
geen acteur die op een geloof
waardige manier kan doen alsof
hij iets leuk vindt als dat niet zo
is."
„Nee, ook niet uit liefde. Ik be
twijfel trouwens of dat liefde
zou zijn. Het is sowieso ondoen
lijk een definitie van liefde te ge
ven. Dat raadselachtige, onbe
grijpelijke gevoel laat zich niet
analyseren. Wat me wel opvalt,
is dat anders dan bij de genegen
heid tussen twee mensen, de lief
de tussen mens en dier onver
woestbaar is. Als ik eerlijk ben,
houd ik van niets en niemand zo
veel als van mijn hond. En dat is
helemaal niet zo uitzonderlijk,
want als ik zie hoe mijn buur
meisjes hun paarden de hele dag
door vertroetelen dan kan ik je
op een briefje geven dat ze later
nooit met hetzelfde geduld en
met dezelfde toewijding hun
man in de watten leggen."
Mieke van Wijk
Maarten 't Hart: Lotte Weeda - Uitge
verij De Arbeiderspers, 17,95 en
€23,95 (geb.). Het boek ligt eind au
gustus in de winkel.
Met of zonder prijs, de Ko
ningin Elisabethwed-
strijd, enkele maanden geleden
gehouden in Brussel, heeft enke
le zangers geïntroduceerd van
wie we stellig nog veel zullen ho
ren. Iedereen prees het hoge ni
veau dit jaar. De twee cd's met
opnamen van de voorlaatste ron
de en de finale vormen ook een
duidelijke afspiegeling daarvan.
Met als enige zwakke plek de
verplicht gestelde barok-catego-
rie bij enkele kandidaten. Want
niet iedereen bleek zich daarin
thuis te voelen.
Zo zoekt de Canadese sopraan
Hélène Guilmette (tweede prijs)
nogal onbeheerst haar weg door
een Handel-aria. Op haar aller
mooist is zij echter in de aria
van Nannetta uit Verdi's
'Falstaff', een uitvoering die er
voor zorgde dat Miranda van
Kralingen - zei zij op televisie -
door tranen overmand de zaal
verliet.
Prachtig in alle categorieën is
de Poolse Iwona Sobotka (eerste
prijs). Verder had de Roemeense
Teodora Gheorgiu (vierde prijs)
op grond van deze prestaties in
Handel en Richard Strauss min
stens zo hoog moeten eindigen
als de beschaafde, vrij onper
soonlijke Belg Shadi Torbey, die
derde werd. Een andere grote
ontdekking is Diana Axenti
(Moldavië), die vooral van een
aria uit Rimski-Korsakovs
'Bruid van de tsaar' iets bijzon
ders maakt. We kunnen ook
weer vaststellen hoe geweldig
Mare Soustrot en het orkest van
de Koninklijke Muntschouw
burg zich geweerd hebben. Een
prachtig document, deze uitga
ve.
Aad van der Ven
Koningin Elisabethwedstrijd. Lau
reaten en het Symfonieorkest van de
Koninklijke Muntschouwburg o.l.v.
Mare Soustrot - Ambroisie AMB
9956, 2 cd's, totale speelduur 2.24.
Heather Nova heeft zich al
tijd opgesteld als het stille,
schuchtere meisje dat, ver weg
van de gewone civilisatie, op
groeide op een boot voor de kust
van Bermuda. Die eenvoud
komt terug in haar concerten en
werkt daar haast magisch. Wie
haar ooit live nummers als 'Is
land', 'Throwing fire at the sun',
'London Rain' of 'What a fee
ling' heeft horen zingen, weet
precies hoe bijzonder de sfeer is
die zij kan creëren.
Dat een concertregistratie op
dvd die magie lang niet altijd
kan overbrengen, blijkt uit 'Li
ve at the Union Chapel', die vo
rig najaar in Londen werd opge
nomen. Op de één of andere ma
nier is die sprookjesachtige een
voud op dvd verworden tot een
nogal saaie bedoening.
Pas in de twee toegevoegde vide
oclips en dan vooral in het
prachtig gefilmde 'Drink it in',
is die magie er weer. Zijzelf is er
niet eens in te zien, maar haar
stem en de prachtige filmbeel
den zorgen ervoor dat iedere fan
meteen weer weet wat er tóch zo
bijzonder is aan Heather Nova.
Hanneke van den Berg
Dvd Heather Nova: Live at the
Union Chapel - BMG, speelduur
1.00. Extra: muziekvideo's van
'Drink it in' en 'River of life', unrelea-
sed track 'Photograph'.
Tsjaikovski's Mazeppa door
het Marijinski Theater
werd eerder door Philips op drie
cd's gezet. Nu staat de bijna
drie uur durende voorstelling
uit 1996 op één dvd-schijfje.
Dus de keus is niet moeilijk.
Tsjaikovski's historische epos
over de legendarische kozakken-
leider Mazeppa wordt door de
Russen op het toneel gebracht
met alle pracht en praal - vooral
in de kostuums - die ze in Sint
Petersburg tot hun beschikking
hebben.
Bij alle respect en bewondering
voor de wijze waarop een grote
traditie in ere wordt gehouden
is het overigens moeilijk de
ogen te sluiten voor het cli
ché-matige acteren. Zo is Viktor
Lutsiuk een nogal houterige
Andrei, terwijl maar moeilijk
valt te geloven in de gekte van
Maria (de opera wordt met een
waanzinscène afgesloten), uitge
beeld door Irina Loskutova. In
de zaal valt zoiets minder op
dan via het oog van de camera,
die de verrichtingen vaak van
zeer nabij registreert. Maar dat
is nu eenmaal het probleem van
de meeste video- en dvd-produc-
ties van opera's. In elk geval is
het prachtig, dat zulke traditie
getrouwe Russische enscenerin
gen, met alles er op en er aan, op
deze wijze bewaard blijven.
De door Irina Molostova geregis
seerde productie brengt vooral
het "conflict tussen Mazeppa en
Kochubey, imposant vertolkt
door Nikolai Putlin en Segei
Aleksasjkin, sterk naar voren.
Verder is het natuurlijk weer
een genot te horen wat Gergjev
met zijn Petersburgse koor en or
kest tot stand brengt.
Aad van der Ven
Dvd Tsjaikovski: Mazeppa. Solisten,
koor en orkest van het Marijinski
Theater o.l.v. Valeri Gergjev - Phi
lips 074 194-0, speelduur 2.54.
Voor wie het gemist heeft: Van Dik Hout
heeft dit jaar zijn eerste decennium er-
zitten. De populaire nederrockformatie
Bat dat met het uitbrengen van de cd Een
hndvol Zonlicht, Van Dik Hout
'■*94-2004, Live. Op de cd staan live-opna-
Ks van een concert in Paradiso, vier nieu-
•enummers, waaronder de succesvolle sin-
'Lege Handen', en een bonus-dvd waar-
al hun videoclips staan.
p* band grijpt het jubileum aan om een sab-
^tsjaar in te lassen. Enkele bandleden zijn
'ineen paar maanden te gaan reizen,
anger Martin Buitenhuis gaat het jaar rust
pruiken om nieuwe teksten te schrijven.
(0nstienjarig bestaan is natuurlijk een
flooie aanleiding om die plannen nu écht te
gaan verwezenlijken. Het plannen van dit
tofdingen is onmogelijk zónder sabbati-
Bl Optredens worden al heel lang van tevo-
fenvastgelegd en door de drukte van het toe-
En wordt het schrijven van nieuw werk een
soort-bijzaak. En het is bijna onmogelijk om
^atlanger op vakantie te gaan."
'anaf 5 november is de band echt twaalf
banden lang nergens live te zien. Aan het
iade van het jaar gaan ze de studio in om
nieuwe plaat vast te leggen. Martin: „Ik
daar nu al helemaal op gefixeerd en kan
naar verlangen om in alle rust aan nieuw
^teriaal te werken. Ik hoop met Sandro
wssorgia, gitarist/pianist) een paar hele
tooie nummers te gaan schrijven. Daar ligt
^ormij ook nog de uitdaging. Het uiteinde-
v<eresultaat in de studio laat zien waar
staan in onze ontwikkeling als band."
jaren negentig, toen de band begon,
gierde ze vooral naar groepen als Pearl
Soundgarden en Nirvana om het ge-
de 'sound' bij hun nummers te 'verzin-
^•"Als je net begint met het schrijven
Van Dik Hout met in het midden zanger Martin Buitenhuis.
van eigen liedjes heb je houvast nodig. Hoe
moet het liedje klinken? Nu luister ik ook
nog wel naar muziek, maar vooral om idee
ën op te doen. Voornamelijk klassieke piano
muziek, en ook nog steeds wel rock. The
Strokes en The White Stripes, dat soort
bands vind ik te gek. Omdat ik zelf Neder
landstalig schrijf en zing luister ik wel naar
andere bands in hetzelfde genre, maar uit
eindelijk haal ik daar mijn inspiratie niet
vandaan."
'Ontdekker' Daan van Rijsbergen kijkt met
genoegen terug op (meer dan) tien jaar Van
Dik Hout. „Ik leerde ze kennen toen ze in
1992 een ruimte boekten voor hun eerste de
mo in Bananas, mijn opnamestudio in Haar
lem. Op Koninginnedag '94 brachten we de
single 'Stil in mij' uit en hebben we plug
gers op pad gestuurd om het nummer op de
radio gedraaid te krijgen. Wekenlang ge
beurde er helemaal niets. Totdat Wim Rig-
ter twee maanden later in de zomervakantie
Arbeidsvitaminen ging presenteren. Hij ken
de de jongens uit Haarlem en was groot fan
van de band. 'Stil in mij' werd opeens een
aantal keer per week gedraaid. En toen
Frits Spits daarover heen ook nog eens en
thousiast werd, ging het echt goed lopen!"
Tien jaar, zeven platen en een nieuwe pla
tenmaatschappij later is Van Dik Hout nog
steeds één van de populairste en meest ge
draaide Nederlandstalige bands van Neder
land.
Gekoppeld aan het uitbrengen van de nieu
we plaat in 2005 zal Van Dik Hout weer
gaan toeren. AI tien jaar zien ze dezelfde
clubs en veelal dezelfde festivals langsko
men. Toch verveelt het niet. Martin Buiten
huis: „Nee, je staat toch met nieuwe num
mers op het podium, dat houdt het span
nend. En we hebben in die tien jaar bijvoor
beeld maar één keer een theatertour ge
daan. Daar liggen nog nieuwe mogelijkhe
den voor ons. Bovendien staan we ieder jaar
weer op plekken waar we voorheen nog
nooit zijn geweest! Nederland is best groot
hoor."
Vlaanderen is tot nog toe onontgonnen ge
bied voor de band. „We krijgen daar op één
of andere manier geen voet aan de grond. Er
wordt wel eens gesuggereerd dat het aan
mijn accent ligt. Maar goed, daar zouden we
dus op dezelfde manier moeten beginnen zo
als we dat meer dan tien jaar geleden in Ne
derland hebben gedaan. Kleine kroegjes en
zalen bespelen en dan langzaam naamsbe
kendheid opbouwen. Maar daar hebben we
nu echt geen tijd meer voor. We hebben het
veel te druk met ons werk in Nederland."
De band bestaat al meer dan tien jaar in de
zelfde samenstelling. Martin Buitenhuis:
„Dat geeft absoluut extra inspiratie, omdat
je samen steeds verder komt en steeds meer
meemaakt. Dat maakt je samen trots op wat
je bereikt hebt en dat verklaart voor een
deel ook ons succes. Je weet wat je aan el
kaar hebt. We blijven met zijn vijven betrok
ken en kritisch op wat we maken, waar we
heen willen. We moeten het zelf te gek vin
den en de echte passie kunnen blijven voe
len. De lat ligt hoog, we sluiten op creatief
gebied geen compromissen. Ik zou dat op
het podium ook niet kunnen brengen, ik ben
een slecht acteur."
Met het tienjarig bestaan is een stille wens
van Martin Buitenhuis uitgekomen. En hij
ziet Van Dik Hout ook nog veel langer door
gaan. Lachend: „O ja, minstens zo lang als
de Stones!"
Rebecca van Vuure
