Wandelen met
Mariken
De verkoopster in de
broodjeszaak in de
Lange Hezelstraat
heeft wel enig besef
van de historische waarde van
de klinkers voor haar deur. Jaze
ker, dit is de oudste winkelstraat
van Nederland. Ooit Romeinse
hoofdstraat en belangrijke han
delsroute. Schuin er tegenover
kun je door de gevelruiten daar
van nog enkele restanten zien,
tot voor kort te bezichtigen,
maar enig gekrakeel tussen eige
naar en gemeente over vermeen
de onveiligheid leidde tot tijde
lijke sluiting. Jammer.
PZC
Slagveldtours
rond Arnhem
zaterdag 3 juli 2004 W15
Mariken van Nieumeghen en de stad
aan de Waal hebben wat met elkaar, al
is de losbandige dame voortgesproten
uit een mirakelspel en bestaat
Nijmegen echt. In 2005
precies tweeduizend jaar,
een verjaardag die
bruisend gevierd
gaat worden. Met
onder meer een
speciale Marilcen-
wandeling.
Het beeld van Mariken
voor de Kerkboog op
de Grote Markt.
De Marikenstraat, een moderne twee verdiepingen tellende winkelstraat. Nee, geen koopgoot....
Foto'sGPD
Vestje hoeft niet,
bril moet wel mee
De laatste weken is er onduidelijkheid ont
staan over het al dan niet verplicht dragen van
een reflecterend veiligheidsvest in sommige va
kantielanden bij autopech. De regel geldt in
Spanje en Italië, maar alleen voor inwoners
van die landen. Toch wordt ook vakantiegan
gers aangeraden wel een dergelijk vestje mee
te nemen (voor circa tien euro te koop bij on
der meer fietswinkels, zaken met auto-accessoi
res en de ANWB). Niet alleen maken de vestjes
gestrande automobilisten beter zichtbaar, het
gebruik ervan voorkomt in elk geval discussies
indien een ijverige agent alsnog een boete wil
uitschrijven.
In meerdere landen zijn verkeersregels van toe
passing die wij niet kennen. Zo moeten dra
gers van een bril of contactlenzen in België en
Zwitserland altijd een reservebril of -lenzen bij
zich hebben. In diverse landen, waaronder Oos
tenrijk, is een verbandtrommel verplicht en in
de meeste Oost-Europese landen moet een
brandblusser in de auto aanwezig zijn. In veel
landen, waaronder België, Denemarken en
Spanje dient ook een gevarendriehoek in de
kofferbak te liggen. Meer informatie:
www.anwb.nl.
Ecolabel voor vijf
toeristische bedrijven
Voor het eerst hebben in Nederland vijf toeris
tische bedrijven het predikaat 'Europees Ecola
bel' toegekend gekregen. Dat gebeurde afgelo
pen donderdag in een van de winnende hotels
op Texel. De achterliggende gedachte van dit
'Europees Ecolabel' is bedrijven aan te moedi
gen zo milieuvriendelijk mogelijk te werken.
Daarbij wordt onder meer gekeken hoe een be
drijf omgaat met energie, afvalverwerking en
of duurzame materialen worden gebruikt. De
bedrijven die het schild met het Ecolabel heb
ben gekregen zijn Grand Hotel Opduin in
Texel, NH Leeuwenhorst in Noordwijkerhout,
Landal GreenParks in Holten, Groepsaccommo-
datie Doeksen in Oosterend/Terschelling en Tu-
I lip Inn Brinkhotel in Zuidlaren.
i
Reisboeken
Wandelen in Zuid-Portugal
Hoewel je er ook hart
je zomer kunt wande
len, zeggen de auteurs
dat voorjaar en herfst
de beste reisseizoenen
zijn voor de Alentejo
en Costa de Lisboa in
Portugal. Dat komt
dan goed uit, want te
gen de tijd dat de bla-
deren verkleuren, zal aÉflHBk
ook de laatste ver
dwaalde voetbalfan
wel weer thuis zijn. De auteurs hebben 23 wan
delingen uitgestippeld in de streken tussen
Taag en Algarvë. Mede omdat de topografische
kaarten van Portugal vaak verouderd zijn, al
thans volgens de auteurs, kent het gidsje ei
gen, aanvullende kaartjes. Tips voor overnach
tingen, vervoer, excursies en bezienswaardig
heden zijn vermeld, alsmede algemene infor
matie over de regio's waar doorheen wordt ge
stapt. Lezenswaardig zijn de inleidende, per
soonlijk getinte, hoofdstukjes.
Door GERARD CHEL
We lopen de stadswandeling,
ons door eigenaren Wilma en
Martin van Bed Breakfast St.
Anna overhandigd, maar niet na
dat wij eerst door hen op thee
met Marikenbrood zijn getrak
teerd. Om in de stemming te ko
men. En passant krijgen we een
lijstje met souvenirs die alle hun
naam ontlenen aan die ondeu
gende deerne: lepeltjes, bon
bons, koekjes en natuurlijk een
minibeeldje. De VW heeft het al
lemaal op voorraad. Voor onder
weg krijgen wij twee tegoedbon
nen voor een glas Mariken-bier,
te nuttigen bij stadsbrouwerij
De Hemel.
Die dekselse Mariken en Nijme
gen hebben wat met elkaar. De
zondige en later weer in genade
aangenomen Nijmeegse jonge
dame kennen we van het wa
gen- of mirakelspel dat zich op
Nijmegen bereidt
zich voor
op 2000-jarig
bestaan
de Grote Markt afspeelde. Mari
ken laat zich verleiden door dui
vel Moenen, maar komt na ze
ven jaar tot inkeer. Ze biecht bij
de paus, krijgt ter boetedoening
zware ringen om hals en armen
en overdenkt haar zonden in
een klooster te Maastricht waar
ze ook sterft. Het verhaal, dat uit
de vijftiende eeuw dateert,
wordt gezien als het eerste éch
te drama in. de Nederlandse let
terkunde. En in onze tijd ook
nog eens verfilmd door Jos Stel
ling en André van Duren.
Mandje gladiolen
Als aanvulling op de VW-stads-
wandeling hebben Wilma en
Martin eigen Mariken- en Moe-
nen-ingrediënten toegevoegd.
Zonder het te weten lopen zij
daarmee vooruit op de dingen
die komen gaan. Volgend jaar,
wanneer Nijmegen herdenkt
dat de stad tweeduizend jaar ge
leden marktrechtén verwierf
('Novio Magus'), komt er een spe
ciale Marilcenwandeling. Een ter
zijde, al denkt een geboren Nij-
megenaar daar natuurlijk an
ders over: de stad aan de Waal is
naar eigen zeggen de oudste
stad van het land en geeft die an
dere stad aan die andere rivier,
Maastricht, het nakijken. Lim
burg zelf schijnt het bevestigd te
hebben.
Mariken had daar toen geen
weet van. En nog steeds niet. In
haar huidige bronzen gedaante
overziet zij de moderne bedrij
vigheid op diezelfde Grote
Marlet. Met in haar hand een
mandje. Voor de boodschappen
die zij moest doen, maar waar
het nooit van kwam. Dankzij
Moenen. Tijdens de Vierdaagse
worden er soms gladiolen in ge
stopt. De Laeckenhal, ooit mid
delpunt van de textielhandel, is
niet meer, maar het Waagge
bouw, waar alle koopwaar werd
gewogen, nog wel. Ook al heeft
de weegschaal plaats gemaakt
voor biertap en restaurant. Iets
je verderop ligt het steegje de
Vijfringen, verwijzend naar de
arm- en halsbanden die Mariken
moest dragen.
Wij lopen onder de Kerkboog
naar de St. Stevenskerk. Niet
voor het godshuis zelf, maar
voor de eenogige duivel Moe
nen, die, met zijn rug naar de
kerk, er in kalksteen zo te zien
nog steeds geniet van zijn zeven
vrolijke jaren met Mariken.
Waarom de booswicht op een
paal zit, blijft ons onduidelijk.
Een stukje terug, in zo'n ander
steegje. Achter de Hoofdwacht,
komen we langs 'In de blaauwe
hand', tapperij sinds 1542 en
daarmee het oudste café van de
stad. De naam slaat op de laken
ververs, met blauwe handen van
de verf, die er hun dorst lesten.
Pittige biertjes
Het contrast met de nieuwste
Mariken-aanwinsten is groot.
Een moderne twee verdiepin
gen tellende winkelstraat, die
haar naam draagt, toont dat de
Waalstad niet in het verleden is
blijven steken. Een koopgoot
mag je het niet noemen, dat
stemt de ware Nijmegenaar
droevig, maar een andere om
schrijving kunnen wij er niet zo
snel voor vinden. Helaas voor
Mariken zal zij anno 2004 op
nieuw voor Moenen door het
stof moeten. In het verlengde
van haar straat, achter het Arse
naal, wordt hard getimmerd aan
nóg een nieuw winkelerf: de
Moenenstraat. Althans, zo
wordt ,'ie voorlopig genoemd.
Hoog tijd om de bierbonnen te
verzilveren. Stadsbrouwerij De
Hemel is gevestigd in de histori
sche Commanderie van Sintjan,
dat in vele gedaantes door het le
ven is gegaan. Klooster, universi
teit, kerk, museum. De VW om
schrijft het als een 'levend mu
seum' waar ambachtelijk werk
wordt verricht. De brouwer zit
er, maar ook een koffiebrander
en een mosterdmaker. Er komt
gedistilleerd vandaan, je mag
van chocolade snoepen en je
kunt er eten.
Wij raken aan de praat met eige
naar Herm Hegger, brouwer en
distillateur in hart en nieren.
Zijn kennis is onovertrefbaar,
zijn enthousiasme aanstekelijk.
Ooit bedacht hij Witte Raaf,
Neerlands eerste witbier. Maar
toen hij dat verkocht, is het van
de markt verdwenen. Nu
brouwt hij zijn eigen bieren, Lu-
na, Godelief, Serafijn, Helse En
gel, Nieuw Ligt en niet te verge
ten het Mariken- en Moenen-
bier. Pittige biertjes. Trots is hij
ook op z'n distillaat, waarvoor
hij als enige in het land bier, uit
eigen ketel uiteraard, als grond
stof gebruikt. We komen er
bijna niet meer weg, deze
avond.
Met z'n rug naar de kerk
staat Duivel Moenen.
Het arrangement 'Mariken van
Nieumeghen', is te boeken bij Bed
Breakfast St Anna, Annastraat
208, 6525 GX Nijmegen, tel.
024-3501808, www.sintanna.nl. Prijsindi
catie vrijdag tot en met zondag €164 voor
twee personen, inclusief koffie of thee met
Marikenbrood bij aankomst, een stadswan
delingsboekje met Mariken-tips, een glas
Mariken-bier en (zolang de voorraad
strekt) het boekje 'Mariken van Nieumeg
hen', uitgave van de Werèldbibliotheek.
Algemene informatie: VW Rijk van Nijme
gen, Keizer Karelplein 2, 6511 NC Nijme
gen, tel. 0900-112 23 44, www.vvvniime-
qen.nl. Zie ook www.dekeizerteriik.nl,
www.brouwerijdehemel.nl. www.nii-
meqen2000.nl en www.noviomaqus.nl
Andere bezienswaardigheden in Nijmegen
zijn onder meer: Museum het Valkhof, Kro
nenburg Park, de Stratemakerstoren, het Na
tionaal Fietsmuseum Velorama, de St. Ste
venskerk en -toren, Natuurmuseum Nijme
gen en een stadsrondrit per Tuk-Tuk van de
VW.
Zuid-Portugal, Bert Stok Roel Klein, uitgave van
Op Lemen Voeten, €14,95 euro, ISBN
90-74980-15-5, www.oplemenvoeten.nl.
Als een god in Venetië
Uitgeverij Bruna heeft wat met God. Er is een
serie reisboeken waarbij telkens een illusio
nair verband wordt gelegd tussen een land,
stad of streek en Onze Lieve Heer. Nu is er deel
7: 'Als een god in Venetië'. Bekende en minder
bekende auteurs als Ernest Hemingway, Her
man Hesse, Hans Plomp, Joseph Brodsky, Aat
Ceelen en Dirk van Weelden hebben hun erva
ringen en/of fantasieën aan het papier toever
trouwd. (Voorzichtige) seks in Venetië, zou een
betere titel voor dit boekje zijn. En wat er des
Venetiaans aan is, is vaak een raadsel, want de
liefdesavonturen kunnen zich overal afspelen.
Als een god in Venetië, uitgeverij Bruna, €8,95,
ISBN 90-229-8822-8, www.awbruna.nl.
GERARD CHEL
Tijdens de Tweede Wereldoor
log, in september 1944, had in
de regio Arnhem één van de
meest indrukwekkende militai
re operaties uit de geschiedenis
plaats. Codenaam: Operatie
Market Garden. Op 17 septem
ber 1944 landden 10.000 Britse
parachutisten van de Eerste Air
borne Divisie in de buurt van
Arnhem. Het was de bedoeling
zo snel mogelijk de bruggen
van de Maas, Waal en Rijn in
handen te krijgen, zodat de ge
allieerden vanuit Frankrijk en
België ook de rest van Europa
konden bevrijden. De brug in
Arnhem bleek 'een brug te ver'.
In 2004 is het dus niet alleen
precies zestig jaar geleden dat
l D-Day plaatshad, maar ook de
Slag om Arnhem. Ter gelegen
heid van deze herdenking ver
zorgt WV Arnhem Plus in juli.
augustus en september een
reeks Battlefield Tours voor in
dividuele toeristen. Met een
VW-gids wordt een rondrit ge
maakt langs de historische
plaatsen van de Slag om Am-
hem in 1944, zoals de John
Frostbrug, enkele landingster
reinen en de Airbomebegraaf-
plaats. Ook wordt het Airborne-
museum (foto) bezocht. Er is
keuze uit een standaard tour
van 2,5 uur a €15, en een uitge
breide excursie van 3,5 uur a'
€19,50. De startplaats voor bei
de tours is het NH Rijnhotel,
Onderlangs 10 in Arnhem. Re
serveren is noodzakelijk: tel.
0900-202 40 75, e-mail
info@vvvarnhemplus.nl. Kaart
jes zijn ook verkrijgbaar bij de
VW aan het Willemsplein 8 in
Arnhem.
Meer dan voetbal
Wie nog in Portugal vertoeft
vanwege het voetbal, kan wel
licht ook het evenement Eu-
rovespa meepikken. Tussen 8
en 11 juli komen leden van di
verse Europese Vespaclubs naar
Lissabon om daar hun scooters
te showen. Er zijn exposities,
tochten en ludieke wedstrijden
zoals het snelste banden wisse
len. Meer informatie: www.eu-
rovespa2004.atlantidaweb.com.
Magisch toverbos
Magic Forest heet de nieuwste
uitbreiding in Attractiepark
Toverland te Sevenum, net bo
ven Venlo. Dit weekeinde gaat
het toverbos open voor het pu
bliek. Vijftien meter hoge klim
torens, een gedeeltelijk onder
grondse bobkartbaan en wild
watervaren in boomstammen
maken een bezoek aan dit bos
tot een heus avontuur. Tover
land is een groot overdekt at
tractiepark dat zich vooral
richt op kinderen tot een jaar
of twaalf. Voor de inrichting
van Magic Forest is een extra
hal gebouwd. Toverland is dage
lijks open van 10.00-18.00 uur,
entree €10,75. Meer informa
tie: tel. 077-467 70 50,
www.toverland.nl.
Straatmuziek
Straatmuzikanten zetten mor
gen hun beste beentje voor in
Leiden. Daar wordt in de bin
nenstad een concours gehou
den, waarbij het pubhek de
winnaar bepaalt. De tientallen
deelnemers treden op verschil
lende plaatsen op, de finale is
rond 16.30 uur op het Stadhuis
plein. Meer informatie: tel.
071-566 56 07,
www.qoudenpet.nl.
Speelgoedroute
De Nederlandse Speelgoedrou
te is een nieuw project, dat 9
juli begint. Vier speelgoedmu
sea aan de rivier de IJssel wer
ken samen met diverse attrac
ties, stoomtreinen en natuur
lijk ook speelgoedwinkels in de
regio, om zo gezamenlijk tot
een heuse route te komen. De
betreffende musea zijn het Pop
penspelmuseum in Vorchten,
Speelgoedmuseum Deventer,
TV Toys in Dieren en Speelgoed
museum Toy Gallery in Bram
men (foto). In een brochure
worden de route en alle deelne
mers vermeld. Doekvan dit ini
tiatief waaraan onder meer ook
de Provincie Gelderland, het
Gelders Overijssels Bureau voor
Toerisme en de Hanzesteden
meewerken, is het museumbe-
zoek stimuleren. Meer informa
tie: tel. 0313-41 33 38,
www.speelqoedroute.nl.
Hans Klok in Duinrell
In de maanden juli en augustus
is er weer een zomershow in
het Zomertheater van Attractie
park Duinrell. Dit jaar staat illu
sionist Hans Klok op de plan
ken. Van 8 juli tot en met 22 au
gustus treedt hij elke dag op
om 13.00,4.30 en 16.00 uur.
Meer informatie: tel. 070-515
52 58, www.duinrell.nl.
Kanovaren bij gletsjer
Stel dat het toch nog een tropi
sche zomer wordt, dan is het
wellicht een idee: kanovaren
bij een grote gletsjer. Bij Joste-
dalsbreen in het fjordengebied
van Noorwegen zijn tochten
per kano of kayak mogelijk.
Een ervaren gids gaat mee voor
de begeleiding. Deelnemers va
ren, laverend tussen grillig ge
vormde ijsschotsen, tijdens de
excursie tot vlakbij de onge
veer 25 meter hoge gletsjer-
wand, die uitloopt op het nabij
gelegen meer Styggevatn. De
tochten worden uitgevoerd tot
eind augustus en variëren in
duur van een halve dag tot
twee dagen. Er wordt over
nacht in tenten. Reserveren
kan bij Icetroll in Jostedal,
Noorwegen, www.icetroll.com.
Website van de week
Met een camper heb je geen ge
hannes met haringen en tent
zeil. Matje voor de deur, tafel,
stoelen en parasol uitklappen
en je bent klaar, 's Nachts met
een zaklamp over een nat kam
peerterrein zoeken naar toilet
is ook niet nodig, want dat heb
je aan boord. Helaas hangt er
ook een flink prijskaartje aan
de voordelen die een camper
biedt. Internet kan helpen de
juiste (tweedehands) camper te
vinden of het beste verhuur-
adres: www.camperqids.nl.
Het oudste café van Nijmegen: 'In de Blaauwe hand'
