Op zoek naar een langer leven Dickie bedankt PZC Digitaal register winkeldieven moet geen schandpaal worden PZC Zelfstandigheid is niet zaligmakend Oudste mens Henny van Andel wordt dinsdag 114 jaar 4P! Op 26 juni 1954 zaterdag 26 juni 2004 De oudste Nederlander ooit, offi cieel de oudste mens ter wereld, Hennie van Andel viert dinsdag haar 114de verjaardag. Moge lijk is het ook voor u weggelegd. Steeds meer mensen halen de 100 jaar. Optimistische weten schappers denken zelfs dat er nu al mensen rondlopen die 150 of misschien wel 200 jaar zullen worden. door Jacqueline Wouda Hard werken, vier stevige maaltijden per dag en elke dag een jenevertje. Bestaat er een recept om oud te worden? Is het die dagelijkse borrel of dat pijpje na het eten, of gaat het niet dieper dan de visie van Hen nie van Andel: gewoon niet doodgaan. Al - eeuwenlang is de mens op zoek naar het geheim de dood te tarten of op zijn minst zo lang mogelijk uit te stellen. Offeren aan de goden, veel yoghurt eten, warmwaterbronnen nemen, in jecties met een extract uit geite testikels, de vreemdste dingen zijn verzonnen, maar het heeft niet mogen baten. Ouder wor den dan een jaar of 120 zit er vooralsnog niet in en dat is we reldwijd slechts voor een enke ling weggelegd. Toch is de kans om oud, zo niet stokoud te worden de afgelopen eeuw enorm toegenomen. Toen Hendrikje van Andel-Schipper in 1890 in Smilde werd geboren, was de gemiddelde levensver wachting nog geen 45 jaar. Te genwoordig worden mannen ge middeld ruim 75 jaar en vrou wen iets ouder dan 80 jaar en daar komt de komende halve eeuw nog een paar jaar bi], zo verwacht het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Vergeleken met leeftijdgenoten enkele decennia eerder, maakt de moderne senior een opval lend jeugdige indruk. De zesti ger van nu - fit en vitaal - staat aan het begin van een nieuwe le vensfase, maakt volop plannen en kijkt vooruit. De zestiger van vroeger - lichamelijk versleten - was dankbaar dat hij er nog was. Gaat het verouderingspro ces tegenwoordig soms langza mer dan vroeger? Ja en nee. De gestegen leeftijdsverwachting heeft niet zo zeer te maken met het verlengen van het leven, maar alles met hel terugdringen van kindersterfte en kraamvrou wenziekte, een betere hygiëne en de enorme vlucht die de medi sche wetenschap de afgelopen eeuw heeft gemaakt Technisch vernuft, betere voeding en een fysiek minder zwaar belast le ven vertragen daarnaast de slij tage van het lichaam. Bovendien is er nieuw licht aan het eind van de tunnel. Als je maar lang genoeg doorgaat, dan neemt de kans om te overlijden zelfs weer af. Bizar maar waar: wie eenmaal de 85 gepasseerd is, heeft minder kans om dood te gaan dan in de jaren daarvoor, zo heeft demografisch onder zoek aangetoond. Ter geruststelling: de kans op stokoud woorden in slechte ge zondheid is niet zo erg groot. De zeer ouden van dagen kunnen doorgaans hun hele leven al bo gen op een uitstekende gezond heid. Uit tal van publicaties blijkt dat 100-plussers opval lend gezond zijn en weinig kam pen met chronische ouderdoms zieken. Zo overlijdt minder dan een op de twintig van hen aan kanker, na hart- en vaatziekten doodsoorzaak nummer twee in Nederland. Een kwart van de su- pereeuwlingen slijt zijn leven zonder dementie. Voorbeeld 's Wereld oudste is ook in dit op zicht een goed voorbeeld. Hen nie van Andel is uitstekend bij de pinken en verkeert ondanks haar hoge leeftijd in goede ge zondheid, al gaan gehoor en ge zichtsvermogen steeds verder achteruit. Van Andel woonde zelfstandig tot ze 108 was. Dat lijkt een ongelofelijke prestatie, maar de cijfers van het CBS wij zen uit dat veel hoogbejaarden een vergelijkbare zelfredzaam heid aan de dag leggen: een kwart van de 100-plussers in ons land woont zelfstandig, één op de tien is bij familie gehuis vest. Honderd jaar geleden telde Nederland tien honderdjarigen. Tegenwoordig ruim elfhonderd, van wie ruim tachtig procent vrouw is. Het CBS heeft becij ferd dat er in Nederland in 2050 waarschijnlijk zo'n vijfduizend 100-plussers zijn. Afgezien van de babyboomers, die momenteel in groten getale de vijftig passeren, vormen de 100-plussers de snelst groeiende leeftijdsgroep in onze samenle ving. Diezelfde babyboomers zullen naar verwachting in de tweede helft van de jaren veer tig voor een snelle groei van het aantal eeuwlingen zorgen. Er lopen wereldwijd diverse langlopende onderzoeksprojec ten naar hoogbejaarden. In Ne derland bijvoorbeeld aan het TNO-instituut voor Veroude- ringsonderzoek in Leiden, on der leiding van prof.dr. D.L. Knook. De wetenschappers pro beren te achterhalen welke bio logische eigenschappen en le vensstijl - uiteraard met een for se dosis geluk - tot een zeer ho ge leeftijd leiden. Erfelijk Hoe oud je wordt, lijkt af te han gen van meerdere factoren: erfe lijke aanleg (als je ouders erg oud zijn geworden, heb jezelf ook meer kans om een hoge leef tijd te bereiken), de leefomge ving en leefwijze en de vatbaar heid voor ziekten. Diverse onder zoeken suggereren dat veroude ring een genetisch proces is. Bepaalde genen verhinderen of vertragen lichamelijke aftake ling en vatbaarheid voor ziek tes. Door te experimenteren met genen zijn Amerikaanse biolo gen er al in geslaagd fruitvlieg- jes, wormen en muizen twee keer zo lang te laten leven als normaal. Als de wetenschap er in slaagt dit proces te vertalen naar de mens, dan zouden leeftij den van 150 'tot 200 jaar tot de mogelijkheden behoren. De vraag is of het zo'n vaart loopt. Mensen zijn geen fruit- vliegjes, zeggen de sceptici. Bo vendien zou op de lange termijn het gezondheidsgedrag van de rokende, blowende, snuivende en drinkende jeugd wel eens kunnen leiden tot een afname van de gemiddelde levensver wachting, zo waarschuwt het CBS. Rest nog de vraag of het wel léuk is om 100, 110 of zelfs 120 jaar oud te worden. Dertig procent van de 85-plussers de menteert. Bovendien raakt met het stijgen der jaren de familie- en kennissenkring gedecimeerd. Of, zoals Hennie van Andel het pleegt te zeggen: „Oud worden is mooi, maar oud zijn valt niet mee." GPD Hennie van Andel, officieel de oudste mens ter wereld, houdt er geen ingewikkelde theorieën over ouderdom op na. Gewoon blijven ademhalen, zegt zij. foto Corne Sparidaens/GPD De strijd tegen winkeldieven is nog lang niet gestreden. foto Annette Vlug/GPD van onze redactie economie Nog geen dag nadat de Neder landse winkeliers, na een proefperiode van twee jaar, toe stemming kregen om een regis ter van stelend eigen personeel op te zetten, is op internet een register geopend voor alle soor ten winkeldieven: winkel- dief.com. Alex Futselaar zette winkel dief.com op na alle ophef rond het winkeldievenregister. „Ik vroeg me af waarom het alle maal zo moeilijk moest. Ik heb de domeinnaam aangevraagd en ben de site begonnen." Wellicht wat te snel. Tot donderdag was de databank voor iedereen toe gankelijk - met resultaat. Jan en alleman zette er zichzelf, vrien den en kennissen op. „Die database was nog hele maal niet afgeschermd. Ik ben bezig een beveiligingssysteem op te zetten, maar ik wilde eerst weten of die database goed werkte. Dat blijkt dus." De drie honderd inschrijvingen zijn in middels weggegooid. Eigenlijk wilde Futselaar de da tabank een paar maanden open baar houden, om zo veel moge lijk inschrijvingen te verzame len. Dat doet hij nu toch anders. Een bedrijf gaat nu een veilige database bouwen. Tot dat mo ment kunnen geen vermeende dieven meer worden aangemeld op de site. „Gebruikers zullen eerst een mailtje moeten sturen met hun gegevens. Die trekken we dan na, door terug te bellen en via de kamer van koophan del. Pas dan kan de databank werden gebruikt." Of er daarna nog wordt gescreend, bekijkt Futselaar nog. ..Het is verder de verantwoordelijkheid van de aangesloten winkeliers zelf." En de winkeldief blijkt zelf toestem ming te moeten geven voor regis tratie. Dat zullen ze best doen, veronderstelt Futselaar, zeker als de winkelier hem of haar voor de keus stelt om of de poli tie te bellen of een vrijwillige melding bij het register op inter net. Bezwaar Volgens Futselaar heeft hij toe stemming van het College Be scherming Persoonsgegevens, de voormalige registratiekamer. Futselaar zegt dat het CBP 'in principe' geen bezwaar heeft te gen de website. „Ze vinden dat ik wat zaken moet aanpassen om de privacy beter te bescher men. Dat doe ik dus. Zolang de informatie maar intern wordt ge bruikt. is er volgens het CBP niks mis." Navraag leert dat Fut selaar slechts gebeld heeft met het telefonisch spreekuur van het CBP. „Wij hebben helemaal geen goed- of afkeuring gege ven", aldus een woordvoerder van het college. „Als iemand plannen heeft om iets met per soonsgegevens te doen, dan is hij verplicht dat bij ons te mel den. Dat is in dit geval niet ge beurt." Het CBP wacht nu af tot winkeldief.com weer actief wordt. „We moeten er voor wa ken dat er geen digitale schand paal ontstaat." De winkeliersorganisatie Raad Nederlandse Detailhandel is te gen de site. „Wij proberen al tij den om inzage te krijgen in de gegevens over veelplegers in de registers van politie en justitie. Daarmee kunnen wij dan win keldieven weren. Bij zo'n regis ter weet je dat er wordt gescr eend. Bij sites als winkel - dief.com zal dat niet het geval zijn „Eigenlijk is dit een taak van de overheid", verweert Fut selaar zich. „Maar die doet het niet. Je moet toch ergens begin nen om de criminaliteit terug te dringen?" GPD Dickie bedankt. Dickie bedankt. Het had geen haar gescheeld of Dick Advocaat had het wel kunnen ver geten. Na zaterdagavond leek het zeker dat hij zich niet zou terugvinden op het lijstje met de grootste Nederlanders al ler tijden. Het was, afgaande op de na tionale hyperventilatie, met alleen Jan Mulder die de voetbaltrainer wel wilde 'stenigen'. Na één wissel. Nederland, zo leert de geschiedenis, gaat hardhandig met z'n leiders om. Je moet er hard voor werken om een grein tje gezag af te dwingen. Wie eenmaal een zekere positie heeft opgebouwd, loopt een permanent risico in een klap alles weer kwijt te raken. 'Je voelt je soms net iemand die dag in, dag uit aan de roulettetafel staat', vertrouwde een vooraanstaand politicus me eens toe. Ook wie zich uitslooft, behoeft na een fout of een misgreep niet op brede con sideratie te rekenen, Wie er eenmaal uitligt, komt er bijna niet meer in. Een tweede kans wordt bijna niemand ge gund. Het heeft iets kils. iets ondank baars. Ja. dat is typisch Nederlands. Dat het tussen Nederland en z'n leiders niet echt goed zit, maakt een kleine in ternationale vergelijking nog duidelij ker. Neem de Verenigde Staten. Nog maar nauwelijks bekomen van de hei ligverklaring van oud-president Rea gan, ontstaat er rond Bush' wonderlij ke voorganger Clinton - bijna afgezet vanwege Monica - opeens een soort sfeer dat nog het meest lijkt op de ver heerlijking van een popster. Vergelijk dat eens met de karaktermoord op ie mand als Lubbers, één van 's lands bes te premiers, na het gedoe bij de Unchr. Zeker. Bush wordt hard aangepakt. Maar zelfs zijn venijnigste politieke te genstanders nemen zichzelf in acht te genover de president. En, dichterbij, hebben regeringsleiders als Chirac (Frankrijk), Blair (Engeland) en Schroder (Duitsland) het aan het thuis front af te toe zwaar te verduren. Maar dat valt in het niet op het onophoudelij ke nationale gemopper over Jan Peter. Of is dat een kwestie van bijziendheid? Het is geen nieuw verschijnsel. Al veel vaker is vastgesteld dat je je in Holland met boven het maaiveld moet bewegen. En die nationale nivelleringsdrift kent tal van verklaringen, uiteenlopend van het platte polderland tot het calvinisti sche zondebesef. Er. zijn er zelfs die het gooien op de Oranjes, in de schaduw van de troon wordt alles systematisch kort gehouden. En een enkeling voert het terug op een oorlogssyndroom, waardoor Nederland leiderschap funda menteel is gaan wantrouwen. Dat lijkt me, op z'n vriendelijkst, een tikkie te simplistisch. Al moet gezegd dat het Hollandse, hoekige, op zichzelf terugge trokken individualisme een goede voe dingsbodem is voor een cultuur waarin gezag en leiderschap niet vanzelfspre kend zijn. Je moet het eerst verdienen. En je bent het inderdaad misschien wel eerder kwijt dan in een land dat hoog tegen gezagsdragers opkijkt. In de La ge Landen is niet voor niks voor het eerst in de geschiedenis een koning 'af gezworen'. Te gemakkelijk is ook het te wijten aan een algemeen verval van normen en waarden. Zeker, sinds de jaren zestig is autoriteit een vies woord. En in onze permissive society ('het moet kunnen') staat alles wat te maken heeft met ge zag in het verdachtenbankje. Of het nou gaat om ouderlijke macht, politie ke leiding, religieuze tradities of socia le inbedding. Alleen wat zich heeft 'waargemaakt' telt mee. Zo heeft Ne derland öök veel stof van de voeten kunnen afschudden. Zo bleek er onder het oude koren opmerkelijk veel kaf te zitten. En zo was niet alles wat zich op wierp even stevig, doordacht of be proefd. Die voosheid heeft de scepsis ongetwijfeld versterkt. Maar het lijkt wel of die argwaan erger wordt. Sinds een jaar of wat gaat Ne derland ruiger dan ooit met z'n leiders om. Zo'n twee jaar geleden werd een complete politieke generatie - van Mel- kert tot Middelkoop - naar huis ge stuurd Maar ook buiten de politiek viel de ene leider na de ander van het voetstuk. Symptomatisch was hoe een "kunstpaus' als Rudi Fuchs ten val kwam en iemand als Erica Terpstra, dwars tegen het establishment in, door drong tot het leiderschap van de sport. Nationale bolwerken als Ahold, Rabo bank en Koninklijke Olie gingen door een bestuurscrisis. Zelfs koningin Bea trix raakte in het defensief. Die 'Opstand der Burgers' had alle trek ken van een afrekening met een regen teske, naar binnen gekeerde en zelfs technocratische bestuurlijke cultuur. In één zin: men pikte het niet meer dat Den Haag onder een kaasstolp bedissel de. Onder Paars ging het helemaal niet slecht met Nederland. Integendeel, het land maakte een. kortstondige, tweede Gouden Eeuw door. Maar dat gebeurde op een manier die kraak- en smaakloos was. Het mankeerde voelbaar aan au thenticiteit. Het is Fortuyns verdienste die leegte te hebben doorprikt. Maar de Fortuynse revolutie had één grote schaduwzijde: wat er nog over was van het gezag van de besturende elite ging zuchtend ten onder. En die genadeklap werkt na, heel lang. Ook de nieuwe politieke generatie kan zich niet aan die schaduw onttrekken. Lei ders als Balkenende en Bos laten zien goed geluisterd te hebben naar wat de kiezers hardhandig duidelijk hebben willen maken. Zij vragen om tijd, zij vragen om geduld, zij vragen om ver trouwen. Maar zo veel krediet is de Ne derlander na Pim niet meer bereid te geven. Naar eigen gevoel heeft men al te lang genoegen genomen met middel matigheid, met knulligheid, met fou ten. Het is nu - of nooit. Eén wissel kan al te veel zijn. Net zoals na een geluksavond alles weer vergeten en vergeven schijnt. Dickie bedankt. door Paul Koopman Sommige misverstanden zijn hardnekkig. Zo was de rijksoverheid er bijna veer tig jaar lang van overtuigd dat zij haar eigen werk eigen lijk niet goed deed. De ambte narij, zo wilde de mythe, is in efficiënt en log. In hoog tempo werden sinds 1970 overheidsdiensten gepri vatiseerd of 'op afstand ge plaatst'. De gedachte was dat een zelfstandig orgaan beter en efficiënter functioneert dan een ambtelijke dienst die rechtstreeks onder de politie ke leiding valt. Zo verdubbel de het aantal zelfstandige be stuursorganen in dertig jaar tijd. Intussen werd de privati sering van PTT, NS, Schiphol en nutsbedrijven voorbereid. Meer markt en een terugtre dende overheid. Vooraan in deze processie van terugtre- ders liep de VVD, al snel ge volgd door de PvdA en het CDA dat in de verzelfstandi ging en liberalisering een mid del zag om het 'maatschappe lijk middenveld' te verster ken en eigen verantwoorde lijkheid te bevordei-en. Maar deze ontwikkeling is nu terecht een halt toegeroepen. Sterker: ze wordt met toene mend enthousiasme terugge draaid. Volgende week be spreekt de ministerraad bij voorbeeld het rapport 'Een herkenbare staat: investeren in de overheid'. In dat advies, dat op verzoek van verschil lende departementen is opge steld, wordt aangeraden de verzelfstandiging van zo'n vierhonderd organen onge daan te maken. En dat is nog niet alles. Deze week werd bij voorbeeld bekend dat nota be ne WD-minister Zalm de voorgenomen privatisering van Schiphol wil opschorten. Minister Brinkhorst heeft eer der de privatisering van de drinkwaterleidingbedrijven voorkomen. Minister De Geus wil het UWV, de instantie die de uitkeringen versterkt, weer onder zijn hoede breng en. Langzaam maar zeker is het besef gegroeid dat privatise ring en verzelfstandiging met in alle gevallen positief uit pakken Een beroemd voor beeld is het loodswezen. Sinds dat niet meer door amb tenaren maar zelfstandige on dernemers wordt uitgevoerd zijn de tarieven geëxplo- deerd. De reden is simpel: er heeft zich geen concurreren de dienst gemeld. De privati sering van de PTT was vanwe ge een felle internationale concurrentie succesvol, maar minder positief zijn de erva ringen met NS. Conclusie: pn- vatisering is een slecht idee als daardoor een privaat mo nopolie ontstaat. Het is eigen lijk onvoorstelbaar dat dit be sef pas zo laat is doorgedron gen. Algemeen belang Er kan in dit verband nog een tweede kanttekening worden geplaatst. Vitale diensten die nen als het even kan in han den van de overheid-te blij ven, om de simpele reden dat die het algemeen belang vóór winstgevendheid stelt, Om die reden blijft het drinkwa ter, elektriciteitsnet en de in frastructuur van het spoor toch in handen van de over heid. Ook op andere terreinen zie je meer bemoeizucht. Zo heeft staatssecretaris Van der Laan haar greep op de omroe pen versterkt en geeft de nieu we concessiewet Verkeer en Waterstaat meer invloed op de NS-dienstregeling. Al deze ontwikkelingen tonen aan dat het tij is gekeerd: de rijksoverheid wil de touwtjes weer in handen nemen. Het werd, gezien de niet onver deeld positieve ervaringen met zelfstandige bestuursor ganen, ook hoog tijd. Het te rugdraaien van verzelfstandi ging zorgt voor een betere po litieke verantwoording en de mocratische controle. GPD j-top -gr ange Ibu !ide ïn v 20 3tlg nd m d nkti -d HERDENKING - Koningin Juliana en prins Bernhard heb ben gisteren in Middelburg de herdenking van de heropbouw van Walcheren bijgewoond. Ondanks de regen werd het een grootse manifestatie, waar bij duizenden mensen met een Zeeuwse manifestatie een beeld van verleden en heden van de provincie gaven. Daar na bezocht de vorstin Minia tuur Walcheren. Tenslotte maakte het vorstelijk paar een rijtoer over het eiland. ROKEN - Twee Britse dokters hebben 40.000 collega's onder vraagd over hun rookgewoon ten. Zij zijn tot de conclusie ge komen dat meer rokers overlij den aan longkanker niet-rokers. Ook neemt de kans op longkanker toe naar mate er meer wordt gerookt en zijn sigaretten slechter dan de j e PBP- lahet idi le t HELIKOPTER - Bij g weer zal vandaag voor het eerst een helikopter van de Bel- gische luchtvaartmaatschappij 100i Sabena de vlucht Brussel-Lon- rschi den maken. Hoewel de helikop ter langzamer is dan een vliegtuig, is de totale rei korter omdat er dichter bij de stad zelf wordt geland. foorl Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel, (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454647 Fax: (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden: zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar: €217.00 Voor toezending per post geldt een E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrec Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Coura aan ons verstrekte gegevens hebben ducten van de titels de derden. Als u op Postbus 31, 4460 BV is een onderdeel van het Wegener-concern, De tfooj" opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt v00""~ latie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecuf informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: P'c Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4