Je moet voortdurend tegen schenen schoppen
PZC
2l,
Hoe Nelis Vogelenzang een bekende Nederlander wordt
Geert Wilders
zaterdag 26 juni 2004
Een ongeleid projectiel, de
rechtsbuiten van de VVD,
een pitbull met Mozart-coupe.
Aan meningen geen gebrek als
het over Tweede-Kamerlid
Geert Wilders gaat. Ze zijn
lang niet altijd positief, 'maar
dat interesseert me niets', zegt
de WD'er die elke week wel
het nieuws haalt met ongezou
ten uitspraken over terrorisme
en islam. „Als ze me aanval
len, ga ik er overheen."
Wat je ook vindt van Geert Wil
ders. niemand kan hem luiheid
verwijten. Zelfs in de weekeinden
werkt het VVD-kamerlid (40) nog tien
uur per dag. Zijn vrouw, die zelf ook
een drukke baan heeft, ziet hij dan
ook hooguit twee weekeinden per
maand en af en toe eens doordeweeks.
„Als ik te veel tijd aan mijn vrouw
zou besteden, zou ze gillend bij me
weggaan", weet hij. „Ik moet meer
tijd aan haar besteden, oké. Maar je
moet mij niet te veel en te lang om je
heen hebben, dan rent iedereen weg.
Ik kan het niemand aanbevelen. Ik
hou van mijn vrouw, maar ik ken mijn
eigen beperkingen. Ik ben een onhan
delbare, eigenwijze donder die zich
weinig tot niets van iemand aantrekt
en die niet van groepen mensen houdt.
Je kunt niet zo veel met mij."
Al snel na zijn aantreden in de Twee
de Kamer in 1998 trok hij de aan
dacht door zijn scherpe toon in debat
ten en de volgens critici monomane
manier waarop hij op het stijgend aan
tal WAO'ers hamerde. Het duurde ja
ren voordat hij een meerderheid won
voor zijn plannen.
Tegenwoordig heeft hij buitenlands
beleid in zijn portefeuille. Hij valt
vooral op door zijn persoonlijke kruis
tocht tegen moslimfundamentalisme
en de falende aanpak van het terroris
me. Regelmatig komt hij in aanvaring
met moslimorganisaties of partijgeno
ten die hem te ver vinden gaan wan
neer hij bijvoorbeeld zegt hoofddoek
jes rauw te lusten.
Onbenulligheid
„Ik word voortdurend gestigmati
seerd door linkse intelligentsia. On
langs werd ik nog door Marcel van
Dam met Janmaat vergeleken. Die re
flex blijft maar terugkomen. Totale
onbenulligheid. Het is niet leuk om je
naam in een artikel met Janmaat te
zien staan, maar het glijdt van me af.
Niet omdat ik een robot ben, maar om
dat ik een dikke huid heb gekregen. Ik
heb veel kritiek gekregen, zowel in de
Kamer als in mijn eigen WD en daar
word je een grote jongen van. De eni
ge keer dat ik ergens mee zat, was
toen mijn omgeving last kreeg van de
bedreigingen die aan mijn adres wer
den geuit. Dat was een vervelende
tijd. Je wordt niet paranoia, maar als
je naar je auto loopt kijk je toch om je
heen."
Het heeft hem echter nooit aan het
twijfelen gebracht of hij zijn toon in
het integratiedebat moest matigen.
„De bedreigingen hebben me alleen
maar overtuigd dat ik op het goede
spoor zit. De reactie mag nooit zijn 'te
rugtrekken', maai' moet altijd zijn 'ver
der gaan'."
Het veelbesproken, gebleekte kapsel
van Geert Wilders staat min of meer
symbool voor het non-conformisme
dat hij bij zijn optreden aan het Bin
nenhof aan den dag legt. „Al het ge
praat over mijn zogenaamde Mo-
zart-kapsel interesseert me niet zo
veel. Daar ben ik te recalcitrant voor.
Ik draag het al twintig jaar zo. Bij mij
Geert Wilders: ,,Ook in het huidige kabinet zitten zeker vijf ministers die gisteren al vervangen hadden moeten worden."
helpt het niet om me te bekritiseren.
Het werkt juist precies omgekeerd: ik
ga erin volharden.
Ik ben altijd bijzonder eigenwijs ge
weest. Als kind was ik heel, heel las
tig. Om te beginnen was ik een nako
mertje, met twee oudere zussen en een
oudere broer en dus veel te verwend.
In combinatie met mijn eigenwijze ge
nen maakte mij dat tot een moeilijke
puber. Ik was geen lieverdje. Noch op
school, noch thuis. Ik liep niet in de
patronen die voor mij waren uitgestip
peld. Ik onttrok me aan de regels. Als
ik om twaalf uur thuis moest zijn,
kwam ik pas de volgende ochtend. En
dan vooral in debat gaan als mijn
ouders boos werden. Voor mijn puber
teit was ik een lieve, brave jongen.
Maar sindsdien begon ik me weinig
aan te ti'ekken van hoe het hoort."
Die karaktertrek is met de jaren niet
afgezwakt. „Ik kom door mijn gedrag
nog continu in de problemen. Van
mensen die me bedreigen omdat ze me
het liefst vandaag nog dood zien, tot
collega's die me op de vingers tikken
om mijn uitspraken. Maar dat mag je
er niet van weerhouden altijd nog een
stapje verder te gaan. Mijn stijl is uit
gesproken. Ik heb de overtuiging dat
je iets scherp moet neerzetten, als je
wilt dat er vervolgens in het debat
nog iets van je standpunt overblijft.
Fractiediscipline, coalitiebelangen,
carrièreperspectief, het interesseert
me helemaal niets. Als ik ergens voor
sta, ga ik ervoor."
Onlangs nog werd Wildei's door zijn
fractievoorzitter Van Aartsen op de
vingers getikt omdat hij zijn partijge
noten voor grijze muizen had uitge
maakt. Hij mag kritiek op partijgeno
ten niet meer openlijk ventileren.
„Maar het belemmert mij niet in mijn
manier van politiek bedrijven. Over
morgen zou ik het wéér doen."
heid. Ik heb liever dat mensen het niet
met me eens zijn, dan dat ze niet be
grijpen wat ik zeg." Wilders begrijpt
wel waarom hij bij sommige collega's
weerstand oproept. „Dit huis is een
huis van machtspolitiek. Alles ligt on
der een deken van persoonlijke en par
tijpolitieke belangen en consensus. Ik
moet opboksen tegen de belangen in
de fractie en in de coalitie. Nederland
heeft een enorme cultuur van de boel
bij elkaar houden en alles op de per-
Met die instelling is het lastig opere
ren in de politiek, weet hij uit erva
ring. „Als je een eigen minister aan
valt, als je kritiek hebt op je politiek
leider of iets over de islam zegt, dan
ontmoet je tegenkrachten. Maar dan
moet je juist gas bijgeven. Dat is de
enige manier om er niet aan onder
door te gaan in Den Haag waar hon
derdduizend structuren je proberen in
het kabbelende spoor terug te breng
en. Dit mag niet, dat hoor je niet te
zeggen. Allemaal onzin. Als ze me aan
vallen, ga ik er overheen. Het is niet
alleen tactiek, ik houd ook van helder
soon betrekken. Het zou hier net zo
moeten zijn als in Angelsaksische lan
den, waar je een minister naar huis
kunt sturen zonder dat het tot een re
geringscrisis leidt. Politici moeten
worden afgerekend op wat ze doen.
Maar hier is een aanval op een minis
ter direct als een aanval op de partij.
Terwijl het volstrekt normaal is dat
mensen die niet functioneren of die
buiten hun schuld iets niet voor el
kaar krijgen, worden vervangen."
De spraakwaterval Wilders is nauwe
lijks af te stoppen als hij zich ergens
over opwindt: „Ook in het huidige ka-
foto Harmen de Jong/GPD
binet zitten zeker vijf ministers die gis
teren al vervangen hadden moeten
worden. Maar het is onmogelijk, om
dat het direct een coalitie in gevaar
brengt. In het bedrijfsleven sturen
aandeelhouders je naar huis als je niet
functioneert. Maar een krakkemikkig
minister kan rustig vier jaar blijven
zitten. De burger ziet dat. Als we het
met zijn allen hebben over het dichten
van de kloof tussen burger en politiek,
moeten we dat verschijnsel eens aan
pakken in plaats van soebatten over
een ander kiesstelsel waar niemand
op zit te wachten."
IJdel
„Ik ben relatief ijdel. Niet dat het me
interesseert wat mensen van me den
ken, wel dat ik er verzorgd uit wil
zien. Ik hoef niet aardig gevonden te
worden. Ik ben een Einzelganger. Ik
heb een gruwelijke hekel aan alles
wat met groepen mensen te maken
heeft. Het liefst functioneer ik daar
buiten. Ik heb wel graag interactie. Ik
vind het prachtig om te debatteren of
een groep toe te spreken. Maar sinds
ik hier werk, ben ik nog nooit mee ge
weest op het jaarlijkse fractie-uitje.
Ze hebben alles geprobeerd om me zo
ver te krijgen: gedreigd mijn porte
feuille af te pakken, mijn vakantieda
gen, maar ik heb het nooit gedaan. Ik
heb ook nooit een smoes verzonnen.
Anderen zeggen dat ze een bruiloft
hebben, ik zeg gewoon bij voorbaat
dat ik niet wil. Het is niets voor .mij.
Ik kan niet tegen die verplichtingen.
Ik krijg kippevel alleen al bij de ge
dachte aan die gezelligheidstherapie."
De liefde voor politiek heeft Wilders
niet van huis uit meegekregen. Moe
der was huisvrouw, vader werkte bij
Océ in Venlo. Eerst als chemicus op
het laboratorium en later als direc
teur.
„We waren een vrij klassiek gezin.
Over politiek werd nauwelijks gespro
ken. Mijn vader heeft altijd CDA ge
stemd, totdat ik op de lijst voor de
WD kwam. Toen heeft hij op mij ge
stemd, maar alleen uit liefde voor mij.
Mijn moeder was wel altijd overtuigd
WD-stemmer. Zelf ben ik pas poli
tiek actief geworden toen ik bij de So
ciale Verzekeringsraad werkte. Daar
ergerde ik me paars aan de vertegen
woordigers van werknemers- en werk
geversorganisaties die elkaar de hand
boven het hoofd hielden."
Ergernis is vaak de drijfveer van Wil
ders' politieke activiteiten. Een gedre
venheid die het gevaar met zich mee
brengt dat hij eerdaags gefrustreerd
de politiek verlaat omdat hij te weinig
naar zijn zin voor elkaar krijgt. Iets
wat hij zelf terdege onderkent. „Ik
ben er echt bang voor dat me dat zal
overkomen. Daarom ben ik ook zo'n
enorme workaholic. Ik kan me moei
lijk ontspannen."
Gezapige orde
Wilders oogt altijd onbewogen, maar
aan zijn steeds snellere praten kun je
merken dat hij geëmotioneerd is. „Ik
wil er het maximale uithalen. Niet al
leen omdat ik vind dat een volksverte
genwoordiger dat hoort te doen, maar
ook omdat ik weet hoe moeilijk het is
om iets in beweging te krijgen. Je
loopt voortdurend tegen muren aan
van de gevestigde, gezapige orde. Van
de Remkessen en Donners die zich ge
dragen als wethouders van een middel
grote stad. Schrijf m'aar op, het inte
resseert me niks als ik er weer proble
men mee krijg. Je moet voortdurend
tegen schenen aan schoppen en met
ideeën komen om iets bij hen gedaan
te krijgen. Ik erger me daar kapot
aan."
Hij benadrukt dat hij zijn vak het
mooiste van de wereld vindt en iedere
dag met plezier naar het Binnenhof
komt. „Ik ben geen psychopaat die de
toekomst alleen maar zwart inziet,
maar ik vrees wel dat ik over een paar
jaar terugkijk en denk: wat heb ik nu
eigenlijk voor elkaar gekregen? Met
lief zijn, kom je niet verder in dit
land. Toen ik WAO-woordvoerder
was werkte ik hard, maar nu ik langer
in de Kamer zit werk ik nog harder.
Omdat ik merk dat er met het thema
terrorisme te weinig gebeurt, terwijl
het wel kan. Ik erger me iedere dag
weer aan die mensen met onvoldoen
de inzicht en politieke wil om iets te
verbeteren. Die met hun juridisch ge
neuzel op alle slakken zout leggen,
waardoor je nooit verder komt. Het ir
riteert me mateloos!"
„De VVD heeft nu veel meer in de
melk te brokkelen dan destijds onder
Paars. Nu kan het, mede dankzij For-
tuyn. We hebben onze eigen ministers
op de posten waar het om gaat. Maai
bij de aanpak van islamitisch funda
mentalisme en terrorisme gedraagt mi
nister Remkes van Binnenlandse Za
ken zich als een gedeputeerde uit Gro
ningen. In Duitsland doen ze wel wat,
en daar hebben ze nota bene een
rood-groene regering. Maar ik blijf
het aanroeren. Al moet ik iedereen
voor de schenen schoppen, het interes
seert me niets."
Hans van Soest
Nelis Vogelenzang wil een Bekende Ne
derlander worden. En dat gaat luk
ken. Tal van arrivés, van Ruud Gullit tot
André van Duin, gingen met hem op de foto
en vroegen Nelis om een handtekening. Ne
lis is verstandelijk gehandicapt. In septem
ber, als hij 65 wordt, signeert hij in Schelte-
ma een boek over zijn leven. Nelis wil be
roemd worden 'omdat iedereen dan aardig
is en zwaait'.
Nelis is aan zijn achtste notitieboekje toe.
Acht keer honderd blaadjes. Achthonderd
handtekeningen. Al geeft hij er wel eens
een paar tegelijk weg; en als huisgenoot He-
raldo hem in de maling neemt, schrijft hij
in zijn boekje een bon van '100.000 gulden'.
„Je gaat op de bon, je gaat erop", zegt hij
dan.
Nelis lacht bijna altijd, maar Nelis is niet
achterlijk. Zijn ogen schieten vaak waak
zaam heen en weer. Natuurlijk, hij stapt
wel eens in de verkeerde bus. Zit hij opeens
op Schiphol. Geen probleem. „Ik heb alle
tijd." Bovendien: vliegtuigen zijn leuk.
Nelis wil beroemd zijn. Dan zwaait ieder
een naar hem en is iedereen aardig. Twaalf
jaar geleden, toen Nelis nog in tehuis De
Platanen op de Amsterdamse Laurier
gracht woonde, kwam hij op zijn dagelijkse
dooltochten door de Jordaan Peter van der
Meer tegen. Die heeft een lampenzaakje in
de Hazenstraat en is reclamefotograaf. Ach
ter in het winkeltje heeft Nelis zijn eigen
stoel. Daar moet je niet op gaan zitten. „Hé
hé, dat is mijn stoel. Die is van de direc
teur." Peter is zijn vriend. Hij zit in de
ouder- en verwantencommissie van het
huis van Nelis.
Sinds Nelis voorbij komt, maken Van der
Meer en zijn vriendin Saskia van Loenen
op een vaste plek voor hun deur foto's van
hem. Op zijn 62ste verjaardag kreeg Nelis
een T-shirt met een foto van zichzelf erop
gedrukt. Toen hij bij die gelegenheid zei
dat het zijn grootste wens is een Bekende
Nëderlander te worden, bedacht Van der
Meer een simpele strategie: zet Nelis met zo
veel mogelijk Bekende Nederlanders op de
foto. Dan wordt hij vanzelf ook een BN'er.
De lijst van Bekende Nederlanders die op
het stoepje in de Hazenstraat naast Nelis
op de foto gingen en die een handtekening
kregen wordt almaar langer: Ruud Gullit,
Harry Mulisch, Rudi Fuchs, Bridget Maas
land, Ron Brandsteder, Jelle Kuiper, Betti-
ne Vriesekoop, Tatjana, Job Cohen, de ge
zusters Klemann van Lois Lane, Wim Kok,
Hafid Bouazza, Imca Marina, Adriaan van
Dis, Felix Meurders, Jan Smit, Jamai, Fong
Leng, Jeroen Krabbé.
Maxima kon helaas geen tijd vinden in
haar drukke agenda, laat haar secretaris
weten in een brief die ingelijst boven Nelis'
bed vol knuffels hangt. De deadline voor
het boek is gepasseerd maar volgens Van
der Meer 'staat er nog een kier open voorle
den van het koninklijk huis en André Kui
pers'. Want Nelis heeft iets met ruimte
vaart.
En Nelis verscheen op tv, Hij zit in zijn di-
recteursstoel te glunderen als een video
Nelis Vogelenzang: „Het gaat lekker."
band met zijn optredens bij RTL Boulevard
en op AT5 wordt gedraaid. Hij krijgt ook
niet genoeg van het uitdelen van handteke
ningen, zo blijkt op de eerste dag van de
avondvierdaagse, waaraan Nelis met zijn
vriendin Carla meedoet. „Nelis is lief", zegt
zij. „Als hij beroemd wordt, krijgt hij van
mij een cadeautje."
foto Marco van Hal/GPD
Met een plastic tas vol oranje shirtjes met
'www.nelisberoemd.nl' erop tussen hen in
beginnen ze aan de wandeltocht. De dui
men gaan omhoog. Als na afloop van de
tocht het busje niet komt opdagen, brengt
Nelis Carla met de stadsbus naar haar wo
ning in Noord. Omdat zijn reislust niet is te
temperen, heeft Nelis een ov-kaart, die hij
altijd onder zijn shirt bij zich draagt. Drie
keer per week gaat hij naar De Dokken van
zorginstelling De IJlanden, aan de Klinker
weg in Noord. Daar zijn dagactiviteiten.
Nelis is een verstandelijk gehandicapte van
een hoog niveau, zegt begeleider Joop Sche-
vers, die hem sinds 1985 kent en hem conse
quent Comelis noemt. „Cornelis is een opge
wekte, positieve man, die sociaal betrokken
is en is geïnteresseerd in mensen en wat er
in de wereld gebeurt. Cornelis gaat uit van
het goede in de mens en de natuur."
In De Dokken komt Nelis vooral voor de ge
zelligheid. Hij geeft er zijn knuffels weg,
maakt een praatje en rijdt mensen in hun
rolstoel naar de eettafel.
Nelis komt het gebouw van De Dokken bin
nenlopen. Hij draagt geruite sportsokken
tot aan de knie, een korte broek en een rode
Ferrari-kleppet. Op zijn oranje shirt met
zijn foto prijkt de medaille van de wandel
vierdaagse. Zijn elfde. De bloemen heeft hij
gisteravond in de bus laten liggen. „Heb je
geen lijfwachten nodig?" vraagt de portier.
Nelis is te laat. „Verkeerde bus." Hij lacht.
En dat hij zijn mobieltje niet opneemt, is
omdat hij die in de jaszak van vriendin Car
la heeft laten zitten.
Nelis is berengek. Hij heeft er net een weg
geven aan 'een meisje'. „Ik krijg wel een
nieuwe." Nelis houdt van muziek van Jan
tje Smit. Dat liedje over die oma. En hij zat
op dansles. „Dat was leuk. Alleen gingen
we biertjes drinken en niet dansen. Vier
biertjes. Maakt niet uit. Ik zit-toch in de
bus."
In de bus naar het Centraal Station kijken,
medepassagiers zoals altijd eerst vorsend
naar de vreemde snuiter in de korte broek
en de geruite kousen. Meestal volgt een
glimlach. „Is er eigenlijk kermis op de
Dam?" vraagt Nelis. „Ik heb laatst twee bi.
ren gewonnen, ik houd van alle dieren
Ooit had hij een vogeltje. „Maar dat is ge
vlogen." Nelis lacht. I
In het zuidelijke deel van de Jordaanishij
al een Bekende Nederlander. Mensen zeg
gen hem in het voorbijgaan gedag. Bijna dl
gelijks komt hij in de buurt waar hi] dertij
jaar woonde. In de Looierskerk - 'Ik gek»'
een beetje wel en een beetje niet in God -j
hij altijd welkom. Al keken ze raar op tod
hij in december midden in een gebedsdienj
verkleed als Zwarte Piet binnenkwam.
Het boek met verhalen en foto's van Nelisj
dat hij op 4 september in boekhandel Sche
tema zal signeren, wordt gefinancierd don
Nelis-fans. Zijn huisgenoten vinden he!
'leuk' dat er een boek komt, maar hij moe!
geen 'dikke nek' krijgen, zegt Erica boveff
haar bord met aardappelen, worteltjes en
doperwten. „Hij is gewoon en hij moet ge-;
woon blijven." Nelis verzekert zijn huisffl
noten: „Ik hou niet van kapsones. Daarna
ben we niets aan."
Is de zoektocht naar roem niet te veelvoet
Nelis? „Als iets niet lekker gaat of niet led
is, stoppen we onmiddellijk," zegt vriend)
Van der Meer. Nelis lacht. „Het gaat lekke
hoor, het is hartstikke leuk. Vind ik." j
Rob Rombou
