Vrijkopen Erkel publiek belang
Amerikanen ideologisch failliet
PZC
Spanje probeert sterfte
door hitte te voorkomen
v - -
PZC
Werkende ouders in
Engeland krijgen
persoonlijk adviseur
Veiligheid medewerkers van hulporganisaties is zorgplicht overheden
te gast
donderdag 24juni 2004
Artsen zonder Grenzen en het
ministerie van Buitenlandse Za
ken touwtrekken over het los
geld voor Arjan Erkel. Bij die ru
zie is meer in het geding dan een
miljoen euro. De strijd gaat ook
om een publiek belangde veilig
heid van medewerkers van hulp
organisaties als Artsen zonder
Grenzen.
door Paul de Waart
Als het aan Buitenlandse Za
ken ligt, dan zal de rechter
de knoop doorhakken of Artsen
zonder Grenzen (AzG) het los
geld van 1 miljoen euro voor het
vrijkopen van Arjan Erkel zelf
moet betalen. Volgens het minis
terie gaat het om een voorschot.
De regering zou nooit voor ei
gen rekening losgeld hebben be
taald, omdat zij dan terrorisme
in de kaart speelt.
Volgens AzG is het de taak van
overheden om uitgezonden art
sen in conflictgebieden te be
schermen en vloeit de betaling
van Buitenlandse Zaken voort
uit deze zorgplicht.
De afspraak tussen partijen
over het losgeld is van onderge-
schikt belang ten opzichte van
meer fundamentele vragen. De
ze vragen vloeien voort uit de er
kenning door staten dat hun vol
ken ook na het einde van het ko
loniale tijdperk het recht op zelf
beschikking hebben en dat niet
alleen als beginsel van intersta-
telijk recht, maar ook als univer
seel mensenrecht.
Alle volken leven thans op het
grondgebied van onafhankelijke
staten. Indien zij door hun rege
ringen worden onderdrukt heb
ben zij het recht zich van hun
staat af te scheiden. De Verenig
de Naties zijn nog niet toegerust
voor een effectieve vreedzame
beslechting van geschillen over
afscheiding. Dergelijke geschil
len lopen daarom al snel uit de
hand. De VN-Veiligheidsraad
treedt pas met meer en meestal
Inwoners van Westdorpe verwelkomen in april de vrijgekomen Arjan Erkel.
minder succes op als het te laat
is. Voor deze chaos dragen sta
ten de eerste verantwoordelijk
heid.
Humanitair
Staten beschermen hun militai
ren, die in de brandhaarden in
grijpen op grond van humanitai
re verdragen. Voor organisaties
als Artsen zonder Grenzen ont
breekt een dergelijke volken
rechtelijke grondslag. Zij ver
schillen daarin van het Interna
tionale Rode Kruis, dat ook een
particuliere organisatie is.
Staten hebben de publieke taak
van het Rode Kruis in de zoge
naamde Rode Kruis conventies
erkend om hun militairen te be
schermen in het geval van krijgs
gevangenschap. Zij hebben er
wederzijds belang bij om zich in
hun onderlinge gewapende con
flicten aan dergelijke verdragen
te houden. In geschillen tussen
staten en volken en in binnen
landse conflicten, die de wereld
thans teisteren zijn de conven
ties minder effectief, omdat
daarbij veelal nog geen sprake
is van wederzijds belang.
De Verenigde Naties zijn zich
onder de druk van de huidige be
dreigingen van internationale
vrede en veiligheid bewust ge
worden dat haar draagvlak bij
het realiseren van haar doelstel
lingen niet alleen meer berust
bij staten maar ook bij de priva
te sector: civil society. De vereni
ging Artsen zonder Grenzen is
daarbij een belangrijke me
despeler.
Artsen zonder Grenzen heeft vol
gens haar handvest als doelstel
ling het verlenen van hulp aan
volkeren in nood, aan slachtof
fers van menselijke of natuur
rampen en oorlogsgeweld, en dit
zonder enig onderscheid van
ras, godsdienst, filosofie of poli
tiek. De organisatie stelt zich
daarbij neutraal op.
foto Camile Schelstraete
De medewerkers aanvaarden
dat zij zich op vrijwillige basis
bloot stellen aan de risico's en
gevaren die hun uitzending met
zich mee kan brengen. Daarvan
mogen staten echter geen mis
bruik maken. Dat geldt met na
me voor oorlogsgeweld, dat veel
al het gevolg is van het falen
van de VN-Veiligheidsraad en
individuele staten.
Steun
Artsen zonder Grenzen vindt
dat haar neutraliteit als privaat
rechtelijke vereniging met een
internationale roeping gevaar
loopt als zij overheidssteun zou
accepteren. Dat is maar betrek
kelijk waar. De indeling in gou
vernementele en niet-gouverne-
mentele (NGO's) al dan niet in
ternationale organisaties kan
niet verhullen dat vele NGOs
zijn opgericht door staten juist
om te kunnen optreden in situa
ties waarin zij dat niet zelf kun
nen doen, bijvoorbeeld wegens
het verbod van inmenging in
binnenlandse aangelegenheden
of wanneer een bepaalde noodsi
tuatie het betalen van losgeld
nodig maakt.
Er staat meer op het spel dan de
onkreukbaarheid van Buiten
landse Zaken of de neutraliteit
van Axtsen zonder Grenzen. Het
gaat om de gezamenlijke verant
woordelijkheid en inspanning
van staten en de civil society
voor het lenigen of verzachten
van menselijk leed in conflict
haarden.
Het betalen van losgeld aan ben
des, die voor eigen gewin opere
ren of om internationaal terroris
me te financieren, moedigt mis
daad aan. Maar dat is niet het
einde van het verhaal. Tegen de
oprichting van het Rode kruis
voerde men destijds wel het be
zwaar aan dat zij de oorlog zou
vermenselijken en daarmee be
vorderen als middel van staten
tot beslechting van geschillen.
Les
Het is anders gelopen. Staten
zien geen heil meer in het gewa
pend uitvechten van hun conflic
ten. Zij moeten die les nog leren
in hun conflicten met volken
over zelfbeschikking. Vanuit die
optiek is de veiligheid van mede
werkers van AzG een publiek be
lang. Soms is de prijs daarvan
het betalen van losgeld uit pu
blieke middelen voor gegijzel
den medewerkers-van particulie
re organisaties. Wie daarvoor de
rekening krijgt gepresenteerd is
een politieke beslissing van de
volksvertegenwoordiging als
hoeder van het draagvlak van
de overheid in de civil society.
Dr. P. J. I. M. de Waart is emeri
tus hoogleraar volkenrecht aan
de Vrije Universiteit Amster
dam.
door Henk van den Boom
De Spaanse regering bereidt
zich voor om een herhaling
van de hittegolftragedie van vo
rig jaar zomer te voorkomen. Zo
zullen hulpverleners zo vroeg
mogelijk worden gewaar
schuwd, zodat ze kwetsbare be
volkingsgroepen snel kunnen
helpen.
Vorig jaar stierven duizenden,
met name oudere mensen als di
rect gevolg van.de hittegolf die
heel Europa teisterde.
De toenmalige regering-Aznar
heeft steeds volgehouden dat in
Spanje maar 150 mensen aan de
extreme hitte zijn overleden.
Volgens de medische wereld is
dat cijfer volstrekt onjuist. Het
Nationaal Centrum voor Epide
miologie becijferde dat in heel
Spanje 6500 ouderen, chronisch
zieken en kinderen het slachtof
fer werden van de hittegolf.
Om herhaling te voorkomen
heeft de regering een plan afge
kondigd dat van 1 juni tot 1 ok
tober in werking is. De hulpver
leners worden zo vroeg mogelijk
gewaarschuwd door het Meteo
rologisch Instituut wanneer er
een hittegolf aan dreigt te ko
men. Behalve dat er telefoon
nummers beschikbaar zijn die'
mensen 24 uur per dag kunnen
bellen, nemen de medische dien
sten zelf ook contact op met
kwetsbare groepen om op tijd te
kunnen ingrijpen en de mensen
voor te lichten over wat ze moe
ten doen bij hoge temperaturen.
Balans
De stad Barcelona, met ander
half miljoen inwoners, telt zo'n
dertigduizend risicopersonen.
Het stadsbestuur heeft per dis
trict een bewakingspunt inge
steld dat elke week aan de hand
van de weerprognoses en de
sterftecijfers de balans opmaakt
en dan zo nodig maatregelen
neemt. Vorig jaar was het sterf
tecijfer in de tweede week van
augustus 118 procent hoger dan
in andere jaren. „Dat had een
waarschuwing moeten zijn",
zegt de wethouder van sociale
zaken." In de Catalaanse hoofd
stad stierven vorig jaar vierhon
derd mensen door de hitte. In
heel Catalonië waren dat er
achthonderd, onder wie ook tien
tallen toeristen. Het cijfer van
de regionale regering kwam
slechts tot rijf doden. Pas toen
het grote aantal slachtoffers in
Frankrijk naar buiten kwam, er
kenden de Spaanse bestuurders
dat er een probleem was.
Of het deze zomer weer zo heet
wordt, is niet te voorspellen. De
eerste helft van juni was weer
boven normaal warm, en dat is
aanleiding voor veel Spanjaar
den om te geloven dat het weer
een extreme zomer wordt. Vol
gens het Meteorologisch Insti
tuut is het echter niet mogelijk
om langer dan vijf dagen van te
voren betrouwbare voorspellin
gen te doen. Maar ook dan is er
nog tijd genoeg om hulpacties
op gang te brengen. GPD
A.
Zodra de foto's waren gepubliceerd
van Amerikaanse militairen die
Iraakse gevangenen martelen in de
Abu Ghraib-gevangenis in Bagdad, ver
klaarde de Amerikaanse regering dat
zij geschokt was en dat het hier ging
om individuele kwaadwilligen die zich
om onbegrijpelijke redenen niet had
den gehouden aan de voorschriften. De
ze verklaring was volledig in strijd met
de waarheid en getuigde van zeldzame
hypocrisie.
Het Rode Kruis had al maanden voor
de foto's werden gepubliceerd aan de
Amerikaanse militaire autoriteiten ge
rapporteerd dat er in de Abu
Ghraib-gevangenis en ook in andere de
tentiecentra sprake was van aanhou
dende wantoestanden. Die rapporten
waren zogenaamd zoekgeraakt in de
militaire bureaucratie en de enige reac
tie van de Amerikanen was een poging
om het Rode Kruis het werk onmoge
lijk te maken. Deze reactie was begrij
pelijk gezien het feit dat het hier hele
maal niet ging om individuele ontspo
ringen, maar om welbewust en systema
tisch beleid dat door de hoogste autori
teiten was gesanctioneerd.
Sinds 11 september 2001 heeft de Ame
rikaanse regering bij herhaling gesteld
dat zij zich in de oorlog tegen het terro
risme niet hoefde te houden aan de Con
venties van Genève en andere interna
tionale afspraken over de behandeling
van gevangenen. De terroristen zijn
geen traditionele krijgsgevangenen, zo
is de redenering, maar enemy comba
tants (vijandige strijders) die helemaal
geen rechten hebben. De Amerikanen
hebben dit steeds in alle openlijkheid
verklaard, van geheimhouding was
geen sprake.
Pas met de publicatie van de foto's van
de martelscènes werd echter ten volle
duidelijk wat de gevolgen van dit be
leid zijn. Nu pas ontstond een publiek
debat over de vraag of de Amerikaanse
regering inderdaad het recht heeft in
de strijd tegen het terrorisme de inter
nationale rechtsregels aan haar laars te
lappen. Tengevolge van dit debat en de
hoorzittingen van de Amerikaanse
volksvertegenwoordigipg over deze
kwestie doken er ook twee memo's op
waarin de Amerikaanse regering expli
ciet betoogde dat zij het recht heeft ter
roristen te martelen als zij meent dat
dit noodzakelijk is.
Kernpunt van deze memo's is de stel
ling dat de president onder oorlogsom
standigheden alles mag doen wat hij
noodzakelijk acht om de veiligheid van
de natie te garanderen. Op basis van
het feit dat hij de opperbevelhebber is
van de Amerikaanse strijdkrachten ge
niet hij volledige handelingsvrijheid.
Acht hij marteling noodzakelijk dan
heeft hij het volste recht daartoe op-
dracht te geven en dat betekent dat ook
andere vertegenwoordigers van de Ame
rikaanse strijdkrachten dat mogen
doen. De onbeperkte handelingsvrij
heid van de president, zo was de redene
ring van het ministerie van Justitie, pre
valeert in juridische zin boven eventue
le beperkende bepalingen in bestaande
Amerikaanse wetgeving en mogelijke
maatregelen van het Congres.
Marteling wordt in deze memo's zeer
beperkt gedefinieerd als een handeling
die blijvende medische schade of de
dood tengevolge kan hebben. Deze defi
nitie geeft de gelegenheid vrijwel alles
te doen wat - ook in de Verenigde Sta
ten - officieel is verboden. Zelfs hande
lingen die binnen deze zeer beperkte de
finitie van marteling als zodanig zou
den kunnen worden beschouwd, wor
den in deze memo's nog gezien als ge
rechtvaardigd als zelfverdediging.
Kort samengevat: de Amerikanen kun
nen doen en laten wat ze willen en hoe
ven zich aan geen enkele internationale
afspraak te houden.
Nu zou men kunnen betogen dat er si
tuaties zijn waarin marteling is geoor
loofd in het algemeen belang. Wanneer
door marteling van een specifiek per
soon in verband met een specifieke aan
slag tientallen of honderden levens ge
spaard zouden kunnen worden, zou dat
gerechtvaardigd kunnen zijn. De inter
nationale afspraken over marteling
houden zelfs expliciet rekening met
een dergelijk geval. Het gaat hier ech
ter evident om zeer uitzonderlijke ge
vallen. Het Amerikaanse beleid ten aan
zien van personen die gevangen zijn ge
nomen in de strijd tegen het terrorisme
door Esther Gotink
Britse ouders die moeite
hebben met het combine
ren van hun baan en de opvoe
ding van hun kinderen, kun
nen binnenkort aanspraak
maken op een 'persoonlijk ad
viseur'. De Labourregering
overweegt een speciale dienst
in het leven te roepen die
ouders helpt met de zoek
tocht naar kinderopvang en
zelfs namens hen met werkge
vers onderhandelt over flexi
bele werktijden.
Het idee is ontstaan na een se
rie bijeenkomsten die de rege
ring in het land heeft belegd
om het publiek de gelegen
heid te geven met ministers
over onderwerpen van alle
dag te praten. Uit die gesprek
ken en navolgend onderzoek
is gebleken dat miljoenen
ouders niet weten waar ze in
formatie of hulp kunnen krij
gen om hun verantwoordelijk
heden thuis en op het werk be
ter te combineren.
Minister Patricia Hewitt van
Werkgelegenheid zegt dat Pa
rents Direct, zoals de dienst
gaat heten, zowel telefonisch
als in persoonlijke gesprek
ken bijstand zal verlenen. Het
bureau wordt een afgeleide
van het regeringsprogramma
voor alleenstaande ouders
zonder werk. Die krijgen nu
al persoonlijke begeleiding en
gesubsidieerde opvang tij
dens sollicitaties of bijscho-
ling.
„We moeten onze gezinsagen
da verbeteren", zegt Hewitt,
die de hete adem van de kie
zers in de nek voelt. Volgend
jaar mei vinden de landelijke
verkiezingen plaats, reden
waarom Labour - dat veel kri
tiek op haar buitenlandbeleid
heeft gehad - zich nu opeens
concentreert op binnenlandse
zaken. Uiteindelijk zijn het
de openbare voorzieningen
waarop het volk de huidige re
gering zal beoordelen.
„De hele kwestie van familie-
onderhoud is een
onderwerp voor de v
verkiezingen en voor
derde termijn", meent He
witt. Zij hoopt dat ze het suc
ces van de hervormingen uit
2003 kan aangrijpen om de
familie/werkbalans een pro.
minente plaats te geven in het
nieuwe partijprogramma, b
2003 maakten 800.000 wer
kende ouders direct gebruik
van het nieuwe recht op flexi
bele werktijden.
Overwerkcultuur
Groot-Brittannië lijdt aan
een gebrekkige balans tussen
werk en thuis, omdat het een
'overwerkcultuur' heeft. De
Britten werken de meeste
uren van alle Europeanen en
hebben de kortste v
Iemand met een fulltime baan
werkt er gemiddeld acht we
ken langer per jaar
fulltimer in Frankrijk o!
Duitsland. Vakbonden trek
ken Labour al jaren aan het
jasje voor een betere afstem
ming van werk en zorg aan
kinderen en familieleden.
Hewitt wil persoonlijke advi
seurs op termijn ook beschik
baar maken voor mensen in
de mantelzorg. Er zijn drie
miljoen Britten die voor
zieke ouder of partner zorgen
terwijl ze een baan hebben,
en nog eens twee miljoen die
hun werk hebben
om te kunnen zorgen.
Hewitt zouden ook zij
moeten hebben op flexibel
werk en extra geld voor hulp
als ze solliciteren. „Het beleid
moet worden afgestemd op
het hele scala aan familiever
antwoordelijkheden." Pre
mier Tony Blair zei vorige
maand zich in te willen inzet
ten voor meer hulp en
uitkeringen in de mantelzorg.
Mensen die familieleden ver
plegen, bespai'en de staat im
mers miljoenen in verzor
gingshuizen en andere hulp
diensten. GPD
illc
me
BOS
<hraj
.ver a
Rrkls
lans
ito, n
n i
hint!
nrde
gwe
riot
róg
n
set
ÉSt
at di
noete
bms'
24 juni 1954
MIDDELBURG - De binnen
stad van Middelburg is mor
genvroeg vanaf zeven uur afge
sloten in verband met de feeste
lijkheden ter ere van het her
stel van Walcheren. Alleen
voetgangers mogen het gebied
in. Wie de grote parade en de
folkloristische manifestatie 's
middags goed wil zien, doet er
goed aan zich bijtijds langs de
route op te stellen. Er wordt
grote drukte vernacht.
DEFENSIE - Na twee dagen
beraad is de Tweede Kamer
achter het defensiebeleid van
het kabinet gaan staan. Er is
wel veel kritiek. Met name op
fal
het idee om de noord-oostelij
ke provincies niet te verdedi |)jg
gen als ons land binnen afzien
bare tijd wordt aangevallen JU]
Over enige jaren is verdedi
ging daar wel mogelijk. Bö
Ui
ARBEIDERS - Minister Suur- ïn e>
hoff van Sociale Zaken en overt
Volksgezondheid wil arbeiden
uit gebieden en beroepen waar Mosl.
sprake is van overschot, 0'
plaatsen naar delen van
land waar een tekort is aanj^me
werkkrachten. De arbeid
uit bijvoorbeeld Veendam
Winschoten krijgen dan van
het Rijk reis- en verblijfski
ten vergoed.
De stad Barcelona, met anderhalf miljoen inwoners, telt zo'n dertigduizend risicopersonen, foto GPD
heeft echter een algemeen karakter.
Waar eenmaal de mogelijkheid van der
gelijke praktijken is geopend, is het
eind meestal zoek. Dat lijkt ook de
Amerikanen te zijn overkomen.
Dan wordt ook snel duidelijk dat de ne
gatieve gevolgen van marteling veel
zwaarder wegen dan de positieve in
vloed van de, informatie die door marte
ling is verkregen. Ten eerste is die infor
matie meestal onbetrouwbaar, omdat
de gemartelden maar wat zeggen om
van de marteling af te komen. Er zijn
bovendien tal van verhoortechnieken
die zonder dat er sprake is van marte
ling betere en betrouwbaarder resulta
ten opleveren. Het zwaarwegendste ne
gatieve gevolg van marteling is het mo
rele failliet van van degenen die tot
marteling hebben besloten. Juist in het
geval van de Amerikanen weegt dat mo
rele failliet extra zwaar. Hun claim is
altijd geweest dat zij moreel superieur
zijn en daarom het recht hebben de we
reld op te voeden naar hun voorbeeld.
En zij zijn nu betrapt op marteling in
een gevangenis waar Saddam Hoessein
tot voor kort zijn gevangenen liet mar
telen.
Een groter ideologisch failliet was nau
welijks mogelijk geweest.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationpark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax' (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag)
per maand: 19.45
per kwartaal: 56.60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldleen
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maandvoo'
het einde van de betaalperiode.
PZC, t a v. lezersservice.
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: €1,20
zaterdag: 1,70 w
Alle bedragen zijn inclusief 6%Bi»
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Rege-en
voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintje»
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Internet: www.pzc.nl/advertere
Auteursrechten
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern.--
aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebrui»™*^
(abonnementen)administratie en om u te Haten) informeren over voor u relevante die"
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk
zersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes.
Behoort tot-ü- weGeNeR
Ch£
ver<
bus
forrn
iauff'
rond 1
Jlarok'
lerzek'
twee c
«luk,
'witte,
x-hter
snstig
itrvra
port er
sdeur
Hen
:aocfc
Poitiei
snstig
hoofd?
ierwei
io.
örerc
.kop
5öi va
•nnjdi:
te'sch
trefec
le Vie
sbu:
Tscht
aaide
j|n o;
ajndf
adv
sstrc
,Goc
